De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

221쪽

DISPUT VIII. NosTRA AB ECCLEAIA ROMANA. 18sa christo et Apostolis traditam illibatam retinerent et populo traderent. Nec aliter sese gerere potueriint, nisi liona inibus potius quam Deo obedire vellent, et juramentum, quo se Deo Vocanti Obstrinxerant ad propugnandam et praedicantam Veritatem, violarent et roscinderent, ut fidem datam hominibus de propagando mendacio servarent, quod impium est vel cogitare. Si ergo a fine ordinantium aliquo modo deflexerunt, non sui Vocationis abunus et corruptio, sed potius eorrectio. Et si aliter fecissent, in Deum, in proximum, in populi Christiani salutem, atque adeo in seipsos, ossiciumque suum graviter peccassent. Nec culpandi veniunt, sed laudandi, qui resecti sordibus et corruptelis ab hominibus additis, retinent bonum quod a Christo est institutum, et adlegitimum ordinem omnia revocant. XVI. Quo vero res clarior evadat, Vocati iterum est distinguenda; alia, quae sua institutione falsa'At, ut Voeati Judaeorum mahumedanorum,

et aliorum infidelium, quae directe tendit ad propagationem idololatrias et

impietatis alia, quae institutione sua quidem sancta est et legitima, sed quae abusu hominum corruptra degeneravit, qualis est Vocatio Pontificiorum. Illa penitus exscindenda est et abjicienda, quia nihil boni in ea deprehenditur. Sed ista corrigenda et resormanda juxta intentionem primarii auctoris, ut sublatis cori ruptelis, sola Christi institutio et usus maneat. Quod dum facere conati sunt nostri, non repugnasse vocationi, sed illi potius respondisse censendi sunt. Ita enim ad hoc tenebantur, ut, nisi praestitissent, periurii crimine adversus Deum sese obtrinxissenti Fateor quidem vocationem istiusmodi, quaecunque tandem sit, etiam eorruptisaimam, si ad Dei verbum doeondum tendat, inutilem esse ad conciliandam errori auctoritatem, vel homini in error manenti gratiam, Vel Ecclesiae per illam praedicationem salutem. Adstringit tamen Vocatum, ut munus suum religioso et sancto obeat, et licet passim omnes alio munus illud convertant illo tamen, si conseientiam suam audit, tenetur ad veritatem indagandam, agnitam amplectendam pestem arcendam, et salutem gregia procurandam. Quia ipsa Ecclesiae prima intentio et scopus hoc postulat, hoc ipsa rerum neeessitas exigit hoc Deus ipse, eui magis obediendum quam hominibus, praecipit hoc vocationis ratio petit. Nam si omnes et singuli Christiani, qua tales, oblata occasione, urgente necessitatis casu, verbum Dei fratribus annunciare tenentur; multo magis, qui ad id hominum consensu vocati sunt. Nec hujus agendi modi exempla varia desunt, sive in repub., sive in Ecclesia, sive in familia. Si quis tyranni auctoritato in Senatum cooptatur, eo proeul dubio fine ut tyrannidem magis magiεquo eonfirmet et illi inserviat, et poenitΘntia postea dueitur; nonne agnitum tyrannum ex ratione muneri tenebitur deserere, imo etiam pergequi 3 In Ecclesia Israelitie sacerdotes Levitici, qui ad idola deflexerant, non opus habebant nova vocatione, ut ad reformationem Ecclesiae sese accingerent, sed legitimo tantum vocationis exercitio. Ita si qui inter Arianos, Nestorianos, et Donatistas Episcopi fuerant, poterant legitime, imo tenebantur ex vi muneris errorem abjicero et veritatem profiteri. Si servi cum sum, vel ceconomi cum adversario olludunt ad dominum praedandum, nonne licebit ipsis suum errorem castigare et ad meliorem regem redire, ut domino suo fideliter inserviant 7 Sic neque ensendi sunt vocatione sua excidisse, vel nova opus habere vocatione, qui ad sacrum munus vocati erant, ut mendacio obniterentur et profiterentur Veritatem. Regeres, sed

obstrinxerunt se Romano Pontifici, ut fidem datam frangunt. Resp. Obstrinxerunt se Pontifici sateor, sed prius Deo, et propter Deum illi. Ita si fidem datam Pontifiei deprehendunt α--λω esse cum fide Deo

222쪽

Rasormatoros nos XIV M ut pressius quaestionem propositam attinga-tros non ea mus, quatenus primos nostros Resormatores spectat, dici-

ruisse ος ' in quarto distinguendos esse eos, qui publico in Eccle- 'n' Romana ministorio fungebantur, ab aliis qui me privati suerunt. Et ad illos quidem quod attinet, ut quamplurimi suerunt, qui ad hoc opus se accinxerunt Archiepiscopi, Episcopi, et Presbyteri, in Anglia, Germania, Gallia, Helvetia et alibi, non potest de eorum Vocatione dubitari, quando ipsam abaeclesia Romana habuerant. Alias lateri

cogentur, Vel Suam vocationem nullam esse et salsam vel si vera est, nostros, qui ea instructi opus Resormationis sunt aggressi, non sine vocatione hoc secisse. Neque hic reponendum 1. Si veram vocationem habuerunt, eo ipso veram fuisse Ecclesiam, quae illis cam contulit, nec enim salsam Εeclesiam posse dare oram Vocationem. Nam si baptismu Verus

potest esse in celesia salsa et haeretiea, ut supra visum, quidni etiam vocatio Nam ubi est baptismus verus, ibi debet esse legitima administrandi potestas ubi est illa potestas, ibi est etiam vera vocatio. Nemo

sigilla tractare potest, nisi sigillorum custos nemo custos nisi Vocatus. Ita nomo sacrament' quae sigilla sunt foederis, potest administrare, nisi cui tabulae foederis sunt commiηsae. Nec semper Verum, OeRtionem Veram Supponere Ecclesiam eram. Certum quidem est, ubi nulla est Vocatio, ibi nullam esse veram celesiam; sed non continuo sequitur, ibi esse veram celesiam, ubi est aliqua vocatio. Nam celesta Judaica tempor regum idololatrarum non erat vera Ecclesia, sed non destitue batur amori vocatione ordinaria. cclesia Ariana et Nestoriana non erat vera eclesia, et Vocationem tamen veram habuit Novatiata is et Callistris conversis, iden servabatur locus, in quo fuerant Rntequam ad Orthodoxos accederent. Unde anon sextus Ecclesiae Asricanae sancit,

ε ταις διαι τιμω μενειν, recipiantur clerici Donatistae in clero Ecelesia,

catholicae, aut maneant in propriis dignitatibus V Quod suse persequitur Hiero, in Dialogo adversus Luciiarianos. issio ergo inter eos esse potest, qui tamen Vera Ecclesia non sunt, sed Eeclesiae aliquid retinent vel Ecclesiae serviunt per quos ut doctrinae pars, ita etiam vocationis non nihil ad eam doctrinam praedicandam derivatur Missio non oritur ab Eeclesia ut fonto et principio ge a Deo per homines etiam malos, ut diplomata regia per eum etiam seruntur, qui nihil regium in se habet. Si ab Ecclesiae Rom. auctoritate non pendet Vocatio, etsi per Rnus Ecelesiae Romanae transmissa nee cclesiae, sed Christo, quod in oeatione supererat boni, acceptum ferri debuit, ut aqua per canalem delata, non a tubulo, sed a sonte est derivanda. XV . . Dices, nostros quidem vocationem habuisse ab Ecclesia Romana, sed omni illo jure excidisse, quia ab Ecclesiae Romanae doctrina, ad cujus defensionem vocati erant, desecerunt. Sed tantum abest, ut illos excidisse voeationis suae jure diei debent, ut contra certum sit, O Vocationem suam ad proprium et legitimum suum finem retulisse, et sic rite ossidio suo deiunetos sui se . Nimirum hic distinguendus est accurate finis primarius Dei et Christi vocantis, et ni secundarius hominum, quorum ministerio Deus usus est ad vocationem illam conserendam Fateor non fuisse finem et intentionem eorum, qui ipsos ordinaverant, ut doctrinae receptae se oppouerent, sed potius ut eam docerent et defenderent, sed respexerunt illi, quod sacere omnino tenebantur, ad finem primarium Dei vocantis, Christi institutionem, et muneris sui primaevam obligationem et naturam; nimirum ut evangelium purum praedicarent, et doctrinam

223쪽

a Christo et Apostolis traditam illibatam retinerent et populo tradorent. Noe aliter sese gerere potueriint, nisi ominibus potius quam Deo obedire Vellent, et juramentum, quo se Deo Vocanti obstrinxerant ad propugnandam et praedicandam Veritatem, violarent et rescinderent, ut fidem datam hominibus de propagando mendacio servarent, quod impium est vel cogitare. Si ergo a fine ordinantium aliquo modo deflexerunt, non sui Vocationis abusus et corruptio, sed potiu correctio. Et si aliter secissent, in Deum, in proximum, in populi Christiani salutem, atque adeo in seipsos, ossiciumque suum graviter peccassent. Ne culpandi veniunt, sed laudandi, qui resectis sordibus et corruptelis ab hominibus additis, retinent bonum quod a Christo est institutum, et adlegitimum ordinem omnia revocant. XVI. Quo vero res clarior Vadat, Vocatio iterum est distinguenda; alia, quae sua institutione fati est, ut Vocatio Judaeorum, ahumedanorum, et aliorum infidelium, quae directe tendit ad propagationem idololatriae et impietatis alia, quae institutione sua quidem sancta est et legitima, sed quae lusu hominum corrupta degeneravit, qualis est voeatio Pontificiorum. Illa penitus exscindenda est et abjicienda, quia nihil boni in ea deprehenditur. Sed ista corrigenda et reformanda juxta intentionem primarii auctoris, ut sublatis comaptelis, sola Christi institutio et sua maneat. Quod dum sacere conati sunt nostri, non repugnasse Vocationi, sed illi potius respondisse censendi sunt. Ita enim ad hoc tenebantur, ut, nisi praestitissent, periurii crimine adversus Deum sese obtrinxissent. Fateor quidem vocationem istiusmodi, quaecunque tandem ait, etiam comptisAimam, si ad Dei verbum docendum tendat, inutilam esse ad conelliandam errori auctoritatem, vel homini in errore manenti gratiam, vel Ecclesiae per illam praedicationem salutem. Adstringit tamen vocatum, ut munus suum religiose et sancte obeat, et licet passim omnes alio munus illud convertant illo tamen, si conscientiam suam audit, tenetur ad veritatem indagandam, agnitam amplectendam pestem arcendam, et salutem gregis procurandam. Quia ipsa Ecclesiae prima intentio et scopus hoc postulat, hoc ipsa rerum necessitas exigit hoc Deus ipse, cui magis obediendum quam hominibus, praecipit hoc vocationis ratio petit. Nam si omnes et singuli Christiani, qua tales, oblata occasione, urgente necessitatis casu, verbum Dei fratribus annunciare tenentur; multo magis, qui ad id hominum consensu Vocati sunt. Nec hujus agendi modi exempla varia desunt, sive in repub., sive in Ecclesia, sive in semilia. Si quis irranni auctoritato in Senatum cooptatur, eo procul dubio fine ut tyrannidem magis magiεquo confirmet et illi inserviat, et poenitantia postea ducitur; nonne agnitum tyrannum ex ratione muneris tenebitur deserere, imo etiam peraequi 2 In Eeolesia Israelitica sacerdotes Lovitici, qui ad idola deflexerant, non opus habebant nova vocatione, ut ad reformationem Ecclesiae sese accingerent, sed legitimo tantum Oeationis exercitio. Ita si qui inter Arianos, Nestorianos, et Donatistas Episcopi uerant, poterant legitime, imo tenebantur ex Vi muneris errorem abjicere et veritatem profiteri. Si servi cum iure, vel oeconomi cum adversario colludunt ad dominum praedandum, nonne licebit ipsis suum errorem castigare et ad meliorem rugem redire, ut domino suo fideliter insorviant Si neque ensendi sunt vocatione sua excidisse, Vel nova opus habero vocatione, qui ad sacrum munus oeati orant, ut mendacio obniterentur et profiterentur Veritalem. Regeres, sed

strinxerunt se Romano Pontifici, cui fidem datam frangunt. Resp. Obstrinxerunt se Pontifiei sateor, sed prius Deo, et propter Deum illi. Ita si fidem datam Pontifici deprehendunt σο τὰτον esse cum fide Deo

224쪽

data, illam abrumpore debent, ut istam inviolatam aereent. Ita centuriones in castris fidem regi et due pollicentur, sed primo regi, deinduci propter regem; si vero agnoscant ducem proditionis reum esse, et res novas moliri contra regem, eodem illo, etsi implicito juramento, ducem non tantum deserere, sed et oppugnare tenenturo male promissis rescindenda fides. Quae impia sunt, nec promitti debuere, nec, si promissa sunt, sine impietatis erimino praestari queunt. XVII. Non potest etiam eorum vocationem irritam reddere, vel quod eaecommunicati fuerint. Nam excommunicatio injusta, ut brutum fulmen, non eos seriit, nec suum illis potuit auferre ministerium; non magis

quam Apostolis nocuit excommunicatio Synedri Judaici, et Athanasio aliisquo Orthodoxis excommunicatio Arianorum, quod anones ipsi Pontificii sanciunt. Caus 24. Can. Ait Coelestinus. Vel quod Episcopi non fuerint, sed tantum Presbyteri, qui nullum jus vocandi habuerint. Nam praeterquam quod non defiterunt etiam piscopi et Archiepiscopi Varii, qui Resormationi manum admoverunt, cum nullum sit inter Episcopum et resbyterum ex jur Divino discrimen, non major illi potest quam isti competere voeandi potestas. Vel denique quod reordia dur am, qui veniunt ex Papatu, quod non fieret, si legitima eorum agnosceretur Vocatio. Nam quod potuit sussicere in Ecclesia corrupta ad eam reformandam, non suffcit in Ecclesia restituta et reformata. Vocatio eorum vera fuit et legitima quoad substantiam, sed diversimode inquinata quoad modum. Ita repurganda est a suis sordibus, et nitori suo restituenda, ut retinendo quod superest veri et boni a Christo instituti, respuatur quidquid salsum est et Antichristianum.. XVIII. Ex quibus colligitur Resormatores nostros, tau L,146hum qui in Papatu ordinati fuerant, non caruisse Vocatione, quum magnum hoc opus sunt aggressi. Sed quia non illi modo sed alii non pauci, qui nullo interiontificios publico ungebantur

munere, in eo etiam laborarunt, videndum quo jure et qua Vocatione instructi id susceperint. Hic autem ante omnia observare licet, quod licet vocatio ordinaria necessaria sit in Ecclesia ad litandam αταξιαν, ut omnia fiant in ea εὐσχηρ-- et πιετα ταξιν, 1 Cor. xiV. 40, non tamen eo usque absoluto et simpliciter sit necessaria, quasi non liceat privato in ullo casu vel Verbum praedicare, vel de Ecclesia restituenda cogitare. Nam cum Vo-oatio generatis Christianorum, et charitatis lex hoc unicuique imponat, ut quibuscunque potest modis salutem suam et proximi promoveat, miriam videri non debet, si occasione oblata quis utatur ad hoc opus eXequendum, maxime si summae cujusdam o ineluctabilis necessitatis ratio hoe videtur exigere. Nam necessitas multa facit, quae remota necessitate, suisnent culpanda. Ubi nulla urget necessitas, constituta Patrum inviolata serventur, inquit Gelasius. Sed in casu necessitatis, ubi aliter fieri nequit, nullam h et ιε-gem necessitas, et ipsa sibi legem Deit, ut habetur in decreto Gratiani Caus.1. q. l. cap. Remissionem, ubi agitur de baptismo, quem conferri posse a Simoniae conceditur, non autem ordines, nimirum quia alia sunt curamenta necessitatis, alia dignitatis. Sic multa licent et laudantur in maxima reipublicae perturbatione, quae alias in statu pacato et bene ordinato non licerent, nee legitimo fierent. Si in regno coniuratio fit adversus prineipem, et si illi, quorum munus orat conjuratoribus sese opponere, non modo non faciunt, sed ipsi vel stertunt, vel in conjuratorum partes trahuntur, nonne

licebit bonis et fidesibus subditis, quantumvis privatis, proditoribus resistere, do auctoritate ipsos deturbare, sacere quaeeunque nocessaria videbuntur adeonjurationem illam diagipandam, o caeteros in obsequio principis conti-

225쪽

nendo. 8ano quod foditionis et criminis laesae majestatis nomino notaretur, si fieret contra regios ministros, auctoritate sibi oneessa legitimo utentosa si de proditione constiterit, non crimen, sed actio heroica censeri debet, et obedientiae exemplum eo nobilius, quo minoris est auotoritatis ille, qui id exoqui voluit. Ita si milites hostem ima irruere vident, duce auo stertente Vel languento ad imperia, Vel etiam urbem prodente; anno lieobit ipsis claves proditori eripere, et ad signa etiam nullo vocant convenire 2 Cum res ipsa Vocat, quid voces, si desunt, moramur pImo si obedientiae speeie silent et quiescunt, immemores juramenti, perfidiae et proditionis insimulantur; sola scelerum conscientia inquinat illam vero nemo purgat, nisi malo pro Virili obnitatur. Licet in specula non sis, neo in excubita, si tamen ineendium videa, et vigiles dormiro vel silero animadvertis, si non exclamas, reus esu quisque enim incendio grassanti obviam ira pro virili tenetur. Hue referri potest . Scipionis consilium laudatum a Valerio, lib. V. cap. 7, qui, cum ex aerario pecuniam ad n eessarios usu reipubi promi oporteret, idque Mestores, quia te prohibebat, agere recusarent, priVatus clave poposcit, et legem utilitati stneeessitati cedere coegit. Pontificii ipsi in eas necessitatis potestatem baptirandi concedunt laico et mulieri, et a privato seri posse confessionem,

si desit sacerdos. Joh Hier Albanus de potestate Papae et Concilii, si Papa in haeresim incidat, o Haetati ossicium saeero negligant, lateos do

Ecclesiae resormatione consilium inire posse satetur. Distinguendus ergo hic venit dupleae celesios status vel bene Ordinarus et constitutus, voleon sua et perturbatus Fateor in priori non licere privato laico sacra tractare, neminemque sine praevia vocatione legitima eclesias clavum et regimen invadere debere. Sed alia est ratio posterioris, nam in perturbato eclesiae statu, sat juris est cuique ex voeatione generali et eharitatis lege ad rejiciendos errores, et veritatem amplectendam et profitendam. Et si, ut bono jurisconsulti observant, nulla datur obligatio ad si esto suis dixerit fideles ad mendacium propugnandum obligatos fuisse'Quia non eontra sateatur, indispensabilem illis necessitatem suisse imponi. tam mendacium ejiciendi, et veritatem publice defendendia se vero sui temporum illorum ratio. in omni etiam Perturbata, ut rectorea Ecclesiae, quorum erat erroribus grassantibus sese opponere, et lupos ab ovili Domini arcere, non modo non saeerent, sed et ipsi in lupos conversi gregem Dominicum vastarent, et Christi legitimi ac unio regis auctoritatem nefarie usurparent, et si qui de ossicio monere eos vellent, non tantum non audirent, sed serro flammisque persequerentur. Quid hic faciendum fuit majoribus nostris, qui gravissimum hoc malum perspectum habebant pAn manendum illis fuit sub jugo illo Antichristi dirissimo, ubi pereundum

illis suisset neoossari, Annon licuit, postquam omnem spem reformandae Ecelesiae viderunt decollatam, mature se ab exitio praesentissimo subducere, et saluti auae per justam secessionem prospiceres Ni hoc fecissent, summo se obstrinxissent scelere, et in Deum ingrati et injurii, certissimam

in se perniciem arcessivissent.

XIX. Uno orbo, si unusquisque ad profitendam veritatem necessario obligatur, nec jus ull- habet ad mendacium retinendum et docendum, quisquis mendacium docet, nullam ad id missionem legitimam potesta bere. Contra, qui veritatem praedicat, non modo jus et vocationem habet eam proponendi, sed et ex ossicio indispensabili tenetur. Ita quandiu metores Eeelosiae docent veritatem quam Christus tradidit, jus habant illud Iraestandi, nee potest in dubium vocari eorum vocatio. Sed si mendaeium Oeent, impossibilo ast eos ad id voeari a Christo Ut ergo agnoseatur, a

226쪽

192 DE EcEssARIA SECESSIONE DISPUT VIII.

quorum inibus stet legitime Vocatio et missio, non ad formula externas ordinatiotiis, quae nihil est sine veritate attondendum est, sed respicienda est uniea veritas ; nam ut qui pro Veritato militat ex Deo est, et ad id ab ip3 voeatur, ita qui eam oppugnat, non potest a Deo esse, nec ab ipso ad id voeari. Quod non ideo dicimus, quasi vellemus liberum esse et integrum cuivis aes ingerere omni tempore et casu ad functiones ministerii publiei. Salmus Daum esse Deum ordinis non confusionis, ne ordinem, semat in Euclusi ganeitum, sine absoluta necessitate esse violandum. Sed hoe tantum volumus, Veritatem non propter ordinem datam esse, sed ordinem propter veritatem, atque ita ordinem Veritati cedere debere, non veritatem ordini, quum Veritas et ordo non possunt simul subsistere. Dum ergo qui ex ordine recepto Vocantur ad Veritatem docendam, rite ossieto suo languntur, nomini licet eos turbare, Vel intrudere se in ministerium. Sed si eo misero abutantur, et tantum abest ut doceant Veritatem, persequuntur eos, qui eam Sequuntur, et mendRcium persuadere conantur, nemo est qui jus non habeat illis resistendi, et Veritatem pro virili promulgandi et amplectendi, a quocunque nobis proponatur; nec ulla datur circumstantia locorum, temporum, personarum, quae impediat quominus obligemur ad veritatem sequendam, et quae essiciat, ut debeamus sequi eos qui eam oppugnant, quacunque jactent se instructos esse vocatione. Alias dicendum esset, Vel eos, qui ordinationem non acceperunt juxta ritus receptos, non posse Veritatem unqum docere, Vel Veritatem non esse amplectendam, quoties ab iis proponitur, qui ordinationem non habent, quod utrumque et sanae rationi et experientiae repugnare certum est. Rursus, si ex necessitate missionis pro Ecclesia Romana quis pugnaret, dicendum erit, vel nullos ex iis, qui missionem habent, posse errare, vel, licet errent, non minus sequendos inmen esso, quod utrumque etiam pietati et rationi

adversari nemo non Videt. Hunc autem statum esse controversiae internos et pontificios proclive est cuivis agnoscere. Donec ergo non demonstrant nobis, veritatem penes se esse, et mendacium penes nos, non possunt

tondere nobis desectum missionis, qui pertendimus veritatem a partibus nostris stare, et mendacium apud adversarios. Sic necesse est ad examen doctrinae Venire, ut constet quibusnam jus competat praedicandi. XX. Verum quidem est neminem praedicare debere, nisi mittatur, ex Rom. N. 15. Sed non semper exterae et mediate ab hominibus fit missio, sed aliquando interne et immediate a Deo. Quum tolerabilis est Ecclesiae statua, nullaque urget necessitas, εοταξιας ratio, sateor, postulat, ut ordo recopius, qui a Deo institutus est et hominum ministerio peragitur, servetur. Sed in casibus summae et ineluctabilis necessitatis, et in deplorato rerum statu, qualis iste suit, quum nullus amplius locus ordini relietus est, necessitatis lex, seu potius Deus ipse, qui homines in istam necessitatem compulit, non modo non Vetat, sed etiam praecipit et potestatem date procurandi, quae faciunt ad salutem propriam, et proximi aedificationem, etiam eum ordinis illius neglectu, si modo ordinario et consueto haberi non possint. Sic si aliquis in remotissimas orbis terrarum plagas tempestato delatus osset, inter populos plane barbaros, apud quos nullum esset Christianae religionis vestigium, an sacrilego silentio premere debebit mysteria evangeliea 7 Nonne ex charitatis lege tenebitur infidelibus illis eonvertendi operam dare, et si labori ipsius Deus eatenus benedicit, ut plures addueat ad fidem, annon licebit ipsi coetum colligere, ecclesiam eonstituere, et pastoria ordinarii ex ipsorum voto apud ipsos langi ossiet, An patriam repetere prius tenebitur, ut juxta ritus receptos consecretur Quid

227쪽

si in patriam redeundi denegatur illi facultas, an satius esset pati potius lumen evangelii extingui, et gregem dissipari, quam ut pastoris munere fungeretur, et tam insigne opus desereret γXXI. Rem autem non modo ita so habere posse, sed et contigisse aepius testatur historia apostolica et ecclesiastica Sic Aet viii. 4. Fideles post mortem protomartyris Stephani, huc illuc vento persecutionis dispersi, evangelium praedicant, et multos ad fidem adducunt, Ver. 4 et cap. i. 19, 20 Apollos edoctus Viam Dei per Priscillam et Aquilam, nulla alia munitus Vocations Judaeos convincit per Scripturas demonstrando desum esse Christum, cap. xviii. 25, 26. Sic Theodor. lib. i. cap. 22, reser tempore Constantini, AEdesium et Frumentium intre delatos in Indiam, et a Barbaris longa servitute detentos, multos ex illis, et regem prae eaeteris ad fidem Christi convertisse, et ita coepisse coetus cogere, ecclesias instituere, ut isti cultui sacro acarent. Idem, cap. 24, narrat, foeminam captivam inter Iberos conVersionis ipsorum suisse causam, regina primum ad fidem Christi adducta, et per reginam rego, et sic rex Apostolus gentis suos factus ει, inquit Rumnus, lib. . cap. 11. Et quum Valentis tyrannido duo acini, AEgyptius et Alexander, monachorum patres, in insulam Ρaludium relegati essent, exilii necessitato in beneficii occasionem versa brevi effecerunt ut insulares baptismo consecrarentur, Theod. lib. iv. cap. 1. Iurima possent afferri exempla ejusmodi hominum priVatorum, quorum opera conversi sunt ad fidem Christi plurimi. An mirum ergo videri debet, si quidam ex Reformatoribus nostris, in eo statu constituti, tale quid uerint aggressi, summa id exigente noeeanitate, quum nulla alia apparebat Vel libertatis vel salutis viast aximo cum dona illa eximia et singularia, quibus eos instructos Deus voluit, rara eruditio, ingenii acumen maXimum, judicium subactissimum, constantia et patientia invicta gelu sementissimus, et alii motus heroici et plano

extraordinarii, quibus Reformationem coeperunt, promoVerunt, et tandem persecerunt, adversus omnes contradicentium arte et molimina fuerint

veluti sigilla authentica divinae eorum Vocationis cum neminem latent, magna illa dona nunquam a Deo conserri, nisi ad magnum et extraordinarium aliquod opus. Quibus adde successum admirabilem et plane stu- Pendum, quem Deus eorum laboribus largitus est, in quo Providentia prorsus singularia et admirabilis ita apparet conspicua, ut neminem latere possit, nisi eos, qui fascino superstitionis et odio Veritatis sunt excaecati. Denique si quid desiderari potuit in hac prima Vocatione, facile suppletum suit, tum Ecclesias consensu et succedente approbatione, tum auctoritato publica magistratuum et populorum, ut hic nihil habeant quod carpers possint adversarii, nisi doctrinam a nostris traditam fals- esse et uor ruptam, quod in aetemum nunquam sunt demonstraturi, ostend-ι. XXII. Dices sorte varias illa corruptelas, qu s in Buclesia Rom. Usso pertendimus, potuisse quidem majoribus nostris coasionem dare eas rejiciendi, et se ab illis immunes praestandi per secessionem negoitivam, sed non statim jus potuisse conferre coetu segrege cogendi, et noVum mi, nisterium in illis institnendi, quod sine auctoritate publica fieri non potuit, nisi velimus ταμ inducere in Eooleaiam Verum facile est hoc totum repellere; nam ut non dipamus, hoc locum non habere in illis ecclesiis quae ab Episcopis, resbyteris, et aliis Romanae Ecclesiae rectoribus reformatae

sunt; quae rationes secessionis ognitas necessitatem imposuerunt fideli bus, sedem secessionem positiVam et patentem Xigunt, ut conventu fiant publici, ubi verbum praedicetur, et sacramenta administrentur. Nec tantumnoe jus censendum est, cujus usus penos ipsos positum sit, sed ossicium et ob -

228쪽

ligatio arctissima, et quae nisi absoluta sit impossibilitas est indispensabilis.

Hoc natura fidei exigit, quae, ut corde retinetur, ita per consessionem apertam declaratur. Hoc pietas postulat, quae cultum non tantum intemum cordis, sed et externum corporis complectitur. Hoc charitas jubet, ut

salutem proximorum non minus ac nostram sedulo promoveamus. Alias

nisi hoc liceret, quid tandem illis fidelibus praestandum sore 3 an perstare

deberent in communione Romana erronea et idololatrica 3 Sed hoc conscientia ipsorum non patitur, quia re negarent quod corde credunt. An potius deberent manere sine pastoribus et ullo cultu extemo, et expectare, donec Deus alios extra ordinem excitaret, quam ut jus sibi arrogarent

congregandi ecclesias et creandi pastorea 3 Scio quidem hoc satius visum auctori Pro di orum, cap. Vii pag. 155, sed nihil dici potuit absurdius et magis inconsiderate. Quid iam 3 An satius erit dispersos

manere fideles, tanquam oves palantes sine pastoribus, et sine cultu ullo extera manere, atque ita pati lucem evangelii fidem et pietatem intercidere, quam coetus publicos cogere, et pastores praeficere, qui illis praesint2 An satius erit quod praecipuum est omittere, et sine quo Ecclesiae societas stare nequit, quam non obsereare ordinem aliquem receptum, quum eo res devenit ut observari nequeat 3 An satius erit religionem omnem de mundo tolli, Vel saltem ex aliqua regione, quam Verbi praeconium aliquod habere, quantumvis citra ritus consuetos, quia usurpari non possunt pNon crediderim quemquam pium et fidelem hoc apud se facile statuero posse. mo quivis videt gloriam Dei et salutem fidelium exigere contrarium, nulla praesertim lege id prohibente, et si maxime aliqua daretur, casu necessitatis exceptionem et dispensationem a lego faciente. No- quo hic reponendum, ad privatos et laicos non pertinere publicam ministerii institutionsmu ita non potuisse vocari et mitti pastores nisi a pastoribus. Nam licet hoc in ecclesia constituta et beno ordinata obtineat, non ideo debet semper locum habere in ecclesia corrupta et restituenda. Et hoc eo facilius admitti debet, quod erium sit et indubitatum, ut pluribus ostendi posset, si instituti nostri ratio id pateretur, jus Vocationis pastorum, quod a Christo datum est Apostolis, et

per eos ecclesiae, non pertinere ad Sesos pastores, seu ecclesia r α-

sentativam, sed primario et radicaliter residere in societato fidelium, seu ecclesia collectaeva, quae illud quidem ad meliorem ordinis observationem in pastores seu medrium transtulit ita tamen ut illo se penitus non abdicarit, quin nomine et auctoritate sua semper exerceatur, et quin possit eo uti, quando illi, quibus hoc commisit, perperam eo abutuntur ad mendacii propagationemri ut solidissime hoc, ut caetera omnia exequitur celeber Claudius, in eximio opere Defensionis Reformationis, non ita pri-dom edito Gallice, P. IV. cap. iii et iV. Vide etiam quae a nobis dicta sunt, Institu Elmet. . III. Loc 18, Quaest. 24, do jure vocationia pastorum. Licet ergo pastores Vangelici vocationem non habuerint ab aliis pastoribus, quod de quibusdam tantum dictum volumus, plerique enim, ut diximus, aiontificiis ordinati erant non minus tamen legitim potuerunt vocari ab Ecclesia, in casu extremae necessitatis, quem

XXIII. Frustra ergo pertendunt rintificii, non potuisse laicos ministerium obire, vel alios ad ministerium Vocare, dando illis auctoritatem, quam non habebant. Mi enim ratione dici posset popidum, qui rege destituitur,

non posse unquam regem sibi eligere, quia si auctoritatem supremam communicaret alteri, quam non habet, Vel cardinalium collegium, quod caretiontifice, non posse reare Pontificem, quia nemo ex ipsis auctoritatem Dj0jtigodi. OOQ e

229쪽

Pontifieiam obtinst. Sed ut Milo respondebitur, et populum et cardinales, licet Rege et Pontifico destituantur, habere tamen jus eligendi, itata liacis dicendum est, eos licet pastores non sint, habere tamen jus eos eligendi, quia, quamVis ministerium non habeant quoad usum et exercitium, habent tamen quoad jus collationis, ex institutione Christi, qui Ecclesiam voluit hoc jure donare. Ut sane auctoritas ministerialis proprie et primario non est pastorum, qui eam exercent, sed corporis Ecclesiae, ad cujus aedificationem ministerium instituitur, et societatis fidelium, qui sunt pars potissima et essentialis Ecclesiae, et ad quam ideo praecipue pertinent promissionos Christi, et gratiae, quas communicat Ecclesiae sum inter quas auctoritas ministerialis locum primarium obtinet, ut quae inprimis est necessaria ad ejus aedifieationem. Hoc tamen ita intellectum Volumus, ut locum demum habeat in eas summae necessitatis, ubi pastores legitimi desunt, et Ecclesias status est corruptus, Vel perturbatus alias ubi omnia suntheno ordinata, non possunt legitimo laici Vel ministerii partes assumere, vel alios ad illud voeare, quia hoc esset ordinem bene positum sine necessitate violRre.

Quiat, is .... XXIV ARu bino non obscure colligitur, qualis diatio .sberi in centa sit illa Vocatio, an ordinaria, an extraordinaria. rum ordinaria, Nam juxta Varios Vocum istarum sensus potest dici volis. i. ' ' ordinaria, Vel extraordinaria, Vel ex utraque mixta. Si ordinarium dicitur, quod ordini primitus et divinitus instituto est consentaneum, potest dici Vocatio ordinaria. Sed si aequivoco Pro eo sumitur, quod inveterata consuetudine, qualiscunque ea sit, publice est receptum, memordinaria dicenda erit, quia plurimum abfuit ab ea consuetudine et more, qui in Ecclesia Romana inoleverat. Rursus ordinaria potest dici quoad τε materiale, sive unctiones ordinaria ministerii a Christo instituti, verbi scilicet praeconium, et sacramentorum administrationem, sed intraordinaria quoad formati, seu electionem et consecrationem, atque adeo illius exercitium et applicationem, quatenus eos Deus extra ordinem suscitavit, et donis heroicis et extraordinariis instruxit ad Antidhristum debellandum. Tertio orianaria quoad Da Perpetuum et

indispensabile, quod fidelibus competit, errores et idololatriam rojiciendi, et veritatem profitendi imo quoad ossicium, quod tum fideles, tum p tores ipsos spectat ex Christianismi lege, sese ab Antichristi jugo subdueendi, et Christo legitimo Domino fidem et obsequium addicendi; sed --

emorianaria quoad modum, quia non laeta est interventu ministerii ordinarii, loquor de laicis, qui manum Resormationi adhibuerunt sed praetor

ordinem receptum, propter casum summae necessitatis fieri debuit. Denuque potest dici eaetraordinaria, non ratione doctrinos, quasi nova doctrina praedicata sit, vel ratione muneris, quasi incium mere novum usurparint, oujusmodi fuit munus Apostolicum sed ratione actus Oeandi, quia non consueto modo laetus est, non neglecto ordine, sed quia Violatus erat et cormptus, non observato. Vide quae sustus dicta sunt Instit. P. III. Loc.

xviii. Q. 23 et 25.

XXV. Si vero extraordinariam ensemus eo sensu suisse, non eontinuo sequitur, miraculis eam debuisse confirmari. Nam quaevis vocatio

extraordinaria non habet miracula, ut in variis prophetis et Joanne Baptista visum, qui licet vocati extraordinarie, nulla tamen secisse leguntur miracula. 2. Alia est eclesiae de novo constituendae, alia Ecclesiae e. formandae et restituendae ratio. Nam ad primam Christianismi constitutionem ubi abrogandus sit mi cultus antiquus per Osem institutus, et novus instituendus, et gentea ab idolis ad verum Deum convertendae, opus suit

230쪽

immediata et plane extraordinaria vocatione, quae per miracula debuit confirmari, ad fidom eo magis adstruendam praedicationi Apostolorum, meo

illis testimonium perhibente signis et prodigiis. ' o. Η . ii 4. At ubi nova

doctrina non proponitur, sed quae compta fuit et obscurata, repurgatur tantum, et illustratur, ut in Resormatione actum, non opus fuit miraculis no-Vis, sed sola Verbi praedicatione eadem enim miracula, quibus Christus et Apostoli suam confirmarunt doctrinam, nostram etiam, quae eadem est, confirmant. No jam dicamus successum admirabilem Resormationis, et conversionem mundi tantum esse miraculum, ut qui mundo credente, Pro

digia adhuc quaerit, ipse sit prodigium, ut loquebatur Augustinus. 3. Moelio , XXVI 3. Objecti contra secessionem petitur ab Oxoxomplis Voto emptis Variis tum Veteris tum Novi Testamenti, ex quibus ris et no' Tes patet, fideles ab Ecclesia eorrupta non statim secessisse.

Sic in Veteri Testamento oses et prophetae idololatricis

temporibus nova non erigebant altaria, ut ordinaria celebrarentur sacrificia. Fideles non aecedebant ab Ecclesia, quamvis idololatrica, ut coetus separatos ab ea cogerent, et novum ministerium instituerent Tempore

Christi Ecclesia Iuda1- eorruptissima fuit nec videmus tamen Simeonem, Zachariam, Annam, c., eam deseruisse Nieodemus, qui discipulum Christi se profitetur, non secedit a Judaeis, et noctu tantum ad Christum accedit. Paulus ipse legitur ritus et caeremonias Iudaicas, etiam post

earum abrogationem, observasse, circumciso Timotheo, Aet. XVi., nuncupato Voto et suscepta purificatione, Act xxi Patres ante Reformationem

potuerunt manere in Ecesesia Romana, et in ea salvari, quidni et nobis idem Praestare liceat 3 XXVII Ad hoc vero in genere respondemus, leges hic attendendas esse, non Xempla. Nec enim, quod ab hoc vel illo fideli iactitatum est, statim potest aut debet in imitationem trahi. Itaque licet nonnulli in Ecclesia corrupta orsantes, de secessione non fuerint solliciti, non sequitur idem a nobis in vitio praestari potuisse. Non tam respicere debemus quid ante nos factum sit, quam quid nobis ex ossicio agendum incumbat. 2. Ad exemplum osia et Prophetarum et caeterorum fidelium Veteris Testamenti, Vide qua dicta sunt disp. II. Thes. 6, 7 8, 9, 10. Paucis observamus, fideles tunc temporia secessisse ab idololatris saltem negative, ut patet in 7000, qui genua non flexerunt Bahali. mo non paucos etiam secessisse positive, ut Eliam, qui in desertum secedit, ne idololatria pollueretur,mosem et Levitas, qui idtionem sumunt de idololatris, Exod. XXxii. 26, et prophetas, quoties invehebantur in peccata populi, et idololatriam illi suam exprobrabant. Deinde, alia fuit temporis illius, alia istius ratio. In illo Deus cultum suum ita uni loco add1xerat, ut nefas

esset alio convenire, vel sacra facere. Sed jam ubivis possumus puma manus ad Deum attollere, et Deum adoraro in spiritu et Veritate Jo iv.

23 et 1 im ii. 8. Tertio, licet idololatria obtineret inter Israestitas, dum

populus ad regum exemplum componebatur, non tamen eatenus inVR-luerat, ut in legem abiret, ita ut populus per vim ad eam adigeretur. Quod etiam locum habere debet respectu Ecclesiae Iudaicae tempore Christi, quae utut Varios abusus et comptelas haberet, sola tamen adhuc erat Ecclesia, solum templum, in quo rite facta fieri poterant, ideo in ea poterant fideles adhuc sine crimine maneren imo et debebant ad instar Christi cultum Μosa1eum observare, et ipsos harisaeos docentes, et in cathedramosis sedentes audire, modo ab eorum semento sibi cinerent. Sed ex quo Christus cultum Mosineum abrogavit, et evangelicum instituit ex quo Ecclesiam Christianam fundavit: Christo renunciaret, qui