장음표시 사용
231쪽
XXVIII. Ad exemplum Meodem resp. Nicodem timiditatem, quum
noctu venit ad Christum Joh. iii 1 non posse hic sinere neutralium et pseudo-Nicodemitarum tepori; quia si ab initio aliquam pusillanimitatem Oxhibuit, quae culpanda omnino fuit, eam tandem, contemptis omnibus periculis, generose superarit, quum se junxit Josepho Arimatheensi ad Domini sepulturam, A. ix. Hic itaque distinguendus nobis Nicodemus Iudaizans et adhuc Neophytus, et Nicodemus Christianus et confirmatua. me ignorantia adhuc detentus timet, et noctu tantum ad Christum venit. At postquam fido illuminatus fuit, palam et interdiu confitetur, idquo tempore magis formidoloso, quam fuisset antea, in morte cilicet Christi, quum ipsi discipuli sugiebant, et omnia desperata Videbantur. Tunondem profitetur coram omnibus, non refugit odium, probrum et infamiam non metuit, persecutiones non reformidat. Hoc scilicet est Nicodemigare,
si Nicodemum Christianum aspicimus. Cur ergo isti, quod fecit Nicodemus ignorantiae suae tempore, imitari volunt, exemplum autem, quod fide jam donatus prodit, dissimulant ad a pertinere γXXIX. Ad Paulum quod attinet, caeremonias adhuc observantem, resp. discrimen AEam longe maximum in exemplis Nam caeremoniae illae legales, quas Paulus observabat, erant a Deo institutae, at ritus Papiae sunt humanitus conficti, et in Ecclesiam introducti. aeremoniae illae, licet jam abrogatae essent de jure per mortem Christi, nondum tamen erant de facto. Itaque tempore Apostoli indisserentes erant et mediae, usque dum plene abrogarentur, ne damnabantur in evangelio, nisi quatenus cum opinione necessitatis et meriti observabantur. At ritus Papalea sunt illiciti, et verbo Dei damnati, quibus proinde nunquam licet communieare Tria ergo hi caeremoniarum tempora distinguenda. Primum, quo vivo et necessariae erant ex ordine Dei. Secundum, quo actae sunt mortum et adlaphorae post mortem Christi, quae finem umbris imposuit. Tertium, quo mortiferos sunt et exitiales, post praedicationem plenam evangelii. In primo debebant retineri. In secundo poterant usurpari, modo id fieret Ox eharitate. In tertio nefas est iis amplius uti Hinc factum ut Apostoli in secundo hoc intervallo caeremoniis Osaicis nonnunquam usi legantur per Christianam συνκαταβαμν, ut udaeis infirmis sese accommodarent, et Synagogam honorifice sepelirent; quod praecipuo Ρaulum fecisse observamus, qui omnia omnibus et Judaeis Judaeum se faciebat, ut aliquos lucraretur, 1 Cor. ix. 20. Sed tum demum, quum res illi erat eum fratribus infirmis nam alibi quum agendum illi suit cum Pseudo-Ap tolis, conatanter eas repudiat, ne ad momentum quidem ipsis cedit, Gala. ii 5. Unde qui voluit circumcidi imotheum, et xvi. 3, noluit tamen circumcidi Titum GH ii. 3. Idem de tonsura et purificatione Pauli, et xviii. et xxi. 26, dicendum. Haec enim usurpat ut
res medias ex charitate, sociis suis se accommodando, ne Videretur osia
legem esse pervertere. Sed quid hoc ad idololatriam Papalem quasimhil disserant, tondere so et genua flectere coram idolo. De patribus ante rosormationem dictum, Disp. VI. h. 32 Ac. XXX. Non omittenda est hie objectio, quae solo idontidem adVersuasecesSionem nostram, ut schismaticam et injustissimam, fieri, quae petitur ex schismate Donatistarum, quasi rei simus criminis, quod merito illis impingitur. Sed quia non videt longum latumque discrimen intercedere internos et ipsos hac in parto 2 Primo quia Donatistae non accusabant Ecclesi
232쪽
in cultu. Nam quoad validitatem vel invaliditatem baptismi haereseorum,
agnoscebant utrinque, non esse causam sufficientem separationis, nec super illam secessionem suam fundabant Donatistae, ut August. non semel observat coni. Cresco lib. si cap. 8, et pist. 48. Sed tantum, quod inter Episcopos suos retinerent Traditores, vel ordinatos a Traditoribus, id est, qui libros sacros tradiderant persecutoribus comburendos. Quales erant Caecilianus, qui accusabatur, quasi tempore persecutionis libros sacros tradidisset comburendos, quod tamen salsum erat et Felix Apiungitanus, qui Caecilianum ordinaverat inmensorii locum. Verum quis ignorat, nos
Eeclesiae Romanae impingere Varios errores gravissimos, et idololatrias crassissimas, quae cum salute consistere nequeant 7 2. Donatistae ses ab Ecclesia segregaverant, secessione Voluntaria, nulla ad eam Vi Vel persecutione adacti Ecclesia ipsis identidem communionem suam et pacem offerente. Sed hic voluntaria non suit, sed coacta secessio nostra. e-cissia Romana ipsa nos a se separarit, nos proscripsit, et anathemate seriit, quia nolebamus retinere et profiteri ejus errores, et etiamnum hodie, quo prae se seri Velle nos ad se revocare, oppugnat doctrinam nostram, ut haereticam et ad ejus ejerationem cogit quotquot ad ipsam accedunt. Quis non videt duas istas differentias reddere secessionem Donatistarum schismaticam et injustam, et nostram non modo innocentem, sed et absolute necessariam pPeccatum, quod Ecclesiae impingebatur a Donatistis sui laetum Caeciliani,
quod ne probatum a Donatistis, nec consessum ab Orthodoxis atque adeo Verum non erat; nec si Verum fuisset, poterat justam secessioni causam dare, quia factum erat mero personale, cujus Ecclesia catholica non erat rea, nec Donatistae obligabantur ad illud probandum vel sequendum, si Voluissent ad eam redire. Verum nos, qui accusamus Ecclesiam Romanam Variorum errorum, qui certo persuasi sumus esse idololatriae reama nos, qui accusamur ab Ecclesia Romana haeresias quomodo possumus ad eam redire sine salutis aperto discrimine, coacti quippe profiteri doctrinas, quas falsas et haereticas credimus, evitum observare, quem scimus esse illicitum, et Herare doctrinas, quas Verissimas esse ex Dei Verbo persuasissimum
Pro meisilario XXXI. io contra secessionem disputant. Videndum
urgstur, jam quid pro meret iam soleat afferri. Varia enim etiam I. Pax sceleri . proponuntur in eam rem argumenta. Primum petitur a me Ecclesios, quae toties nobi commendatur a Christo. Nam si pacem cum omnibus quaerere et procurare debemus, si proximum etiam errantem
diligere tenemur, quidni syncretismum cum eo fovere poterimus 3 Resp. 'Speciosum quidem est nomen pacis,' inquit Hilarius, et pulchra opinio unitatis, sed quis ambigat eam solam unicam esse Ecclesiae pacem, quae Christi est γ' nod si talia pax per syncretismum haberi queat, ultro largimur modis omnibus esse quaerendam. Sed si sine praejudicio veritatis et pietatis obtineri non potest, quis dixerit pacem talem optandam esse, vel quaerendam P Fateor si pacificandae Ecclesiae vera et seria fieret mentio, nullum pium esse debere, qui libenter aures animumque non accommodaret. Nemo enim est vel mediocri pietatis sensu praeditus, quem non excruciet foeda haec et horrenda corporis Christi laceratio. Sed si hoo praetextu homines astuti se insinuant, ut a sincera Christi doctrina nos abducant, quis Vellet pacem hominum redimere, pacis divinae dispondio poptandum sane super omnia, ut pax cum omnibus colatur, sed, δυνατον,
inquit Paulun Rom. xii. si gloria Dei, si ratio veritatis et salutis nostrae hoc patitur, si pax divina non roseinditur; quod hic fieri non posse, rebus sic stantibus, persuasum habemus eo aliter de proximi dilaesione ra-
233쪽
ti inari debemus. Eatenus sane proximum diligere tenemur, ut nihil omittamus ex iis, quae possunt laeere ad promoVendam ejus salutem, errantem convertendo ad Veritatem, infirmum et docilem eum omni lenitate traetando, Rom. iV. I, GH. i. I. Sed semper meminisse debemus hoo fieri debere usque ad aras, id est, ut amor Dei et obedientia illi debita non Iaedatur, quod fieret tamen, si eam extenderemus usque ad syncretismum eum hostibus Christi, et cum illis, qui errant fundamentaliter, quod expresso Paulus vetat, 2 Cor. i. 16, 17, divinasdeles cum infidelibus confoetari prohibet. XXXII. oeundo, Hesus doces communionem coli posse cum fratribus errantibus, quum vult fratres infirmos tolerari, Rom. xiv. 1, Phil. iii. 14, 15, nec abnuit etiam graviter errantes posse servari, quum ostendit eos qui fundamento superaeiacant foenum, stipulam, c., posse tamen, licet aegre, servari s L .R- 1 cor. iii 12, 13. Undo colligunt, nihil obstaro
quominus communionem colamus eum pontificiis, etiam ex nostra sententia
errantibus. Resp. Ut solvaturdissicultas, distinguendi sunt errores, ut et articulifundamentatis, a non jundamentalaus. Ut enim non omnes Veritates sunt riusdem neeessitatis, ita ne omnia vulnera, quae veritati infliguntur, statim sunt lethalia. eo omnia morbus statim est sonticus. Hinc error
duplex potest distingui alius ea ualis et jundamentatis, qui eo ipsum religionis et fidei petit, et qui articulum aliquem fundamentalem oppugnat et overtit alius levior et nonjundamentalis, qui veritati quidem in verboreolatae repugnat, sed minus necessariae, et qui non statim errantem saluta privat Fateor posse commuationem coli eum errantibus materiori sensu sed
negamus priori, de quo hic potissimum quaeritur, cum errore Pontificiorum sint capitales et undamentales, ut supra visum. Undo loca aut aliena sunt, utpote quae agunt de fratribus infirmis, qui errant in rebus levioris momenti, quales erant illi, qui tunc non satis adhuc adoeti do natura libertatis
Christianae, caeremoniarum usum nondum poterant abjicere Tales sateor, tolerari possunt, non ut probentur et adoptentur eorum errores; sed ut,
non obstantibus illis, oharitas Christiana eum liliarioveatur, doneo majori luco a Deo donentur ad fidei confirmationem. Quo spectant Verba aurea Pauli ad hil. iii 14, 15 Quotquot sumus persecti, idem sentiamus, et si quid aliter sentitis, Deus vobis revelabit latorim in eo ad quod
peronimus, eodem incedamus eanone.' Sed male et perperam haec reser ad eos, qui capitalo et undamentales soVent errores, qui cum Vera in Deum fido et saluto sunt ἀσυ -- quod Pontificios praestare credimus.
XXXIII. Non magis appositus est alter, quo utuntur, locus, e 1 Cor. iii 13 14. Nam certum est Paulum non loqui de illis, qui errabant sin-damentaliter, eum dieat eos retinera sandamentum, et salutis tandem fieri compotes, sed de aliis, qui levius errando, et doctorum ossicio non rito defungendo, mercede sperata, sed non statim salute multari debebant, ser- Vandiu δι--e- id est aegro et non sino dissicultato animam pro spolio habentes, ducta scilies loquution ex communi apud omnes diVerbio, quo is, qui aegre servatur, dicitur e tu quasi eae incendis, δαλος σωλις απορος. Nimirum Apostolus ibi agit de doctoribus et ministris evangelii, quos architectis comparat, qui obent fundamento semel ab Apostolis posito superstruero doctrinam vangelicam ad aedifications fidelium. x iis oro alii fidolos et genuini doctorea sunt, qui Veram, salutarem, et ipsisundamento homogensam et convenientem doctrinam superaedificant, quae nomine auri argenti, et lapidum me forum Venit allusiVe ad Isa liv. 11, ubi Eeolesta dieitur fundanda sapphiris e lapidibus pretiosis. Alii vero minus probae notae dicuntur landamento avaraedificare foenum, lignum, et stipulam,
234쪽
200 DE MΕssΛRIA MEssIONE DISPUT. II1. id est doctrinas, non quidem absolute haeretieas et exitiales, sic enim ser- Vari non possent sed vanaa, curiosas et inutiles, heterogeneas, et Rrum respondentes fundamenti praestantiae. Bene ergo hinc concluseris, in sinu Ecclesiae posse dari tales doctores, qui non rite per omnia muneris sui partes impleant; sed male colligo communionem oti posse cum iis, qui errant fundamentaliter. XXXIV. Hoc tamen tertio evincero conantur ex Lutheranorum exemplo. . Nam si cum illis syncretismum inire non recusamus, qui non minus
graVater errant in articulo de oena Pontificiis, quidni poterimus illum cum Pontificiis pariter intro P Licet vero de hoe argumento quaedam jam diois sint, Disp. III. h. 22 Re., quia tamon nihil sermo est, quod toties, et runt cui ardore a missionariis et aliis pontificiae communionis hominibus objici soleat et urgeri adso ut hine animi injusto et pertinaci in Ε. R. odio incensi nos insimulent ut qui ab ea socessionem secerimus, et in ea pertinaciter perseVeremus, cum non detrectemus Lusteranorum communionem,
quibus haud minus tamen justas, minusque idonea rationes secedendi habemus aequum est ut do hoc etiam paula planius agamus Primo satemur votum hoc fuisse semper Reformatorum, ut communionem colere et syncretismum inire possent cum Protestantibus, qui nomen a summo Dei
Viro Luthero ducere solent, ut insalix illud dissidium tolleretur, quo mirum quantum renascentis evangelii propagatio est inhibita, infirmis scandalum praebitum, et hostibus veritatis insultandi, et do dissidiis nostris triumphandi data est anga atque in eum finem ratemitatis dextram non semel parati fuerunt porrigere iis, qui eodem pacis et charitatis studio agerentur. Cujus insigne testimonium esse potest decretum Synodi arentoniensis anno 1631, de quo toties mentio fieri solet ab adversariis. Sed ab ipso Resormationis tempore non semel hoc se optare nostri sunt professi, et data occasione consilia irenica urserunt; quod seeorunt inprimis varii principes et theologi Reformati, ut patuit imprimis ex legation quam in eum finem inau-tuit Henricus IV. Vere magnus, uno rex marrae, et adhuc noster, dprincipes Germaniae a. 1583, approbante Synodo Vitriacensi. Et non ita pridem ex celeb viri Joh Durae laboribus, qui opus hoc saluberrimum
magno studio et indefessa diligentia promovere conatus est, luculenter liquet. Noe dissicile eEset ostendere vulnus hoc non osse immedicabile, cum consensus iste evangelicorum non semel fuerit initus Ut ex colloquio Mar- purgens inter Lutheram et Zuinglium et alios habito a. 152s, patet, in quo agnitum suit, in caeteris omnibus capitibus eo enaum esse, dissensum tantum in unico articulo de coena Domini, eoque non toto si in conventu ittembergensi, anno 1536, ali 21 fuit inita concordia in communi formula de ea a Melanchione seripta, et subscripta a theologis uir, usque partis, qui ibi aderant. Quibus adde quae in conventu SWeinfii tensi a. 1532, Wittembergensi a. 1536, Smalcaldico, a. 1637 etinter Saxones et Helvetios acta sunt a. 1537, et 1538, ubi ipso Lucterus suis ad Helvetios datis 1 Dec. a. 1537 pacem urget, et optare se summopere tes tatur: Erunt tam apud vos quam apud nos aliqui, quibus concordisthaec parum probabitur, sed suspecta erit. Si tamen nos utrinque, quibus illa cordi est, serio seduloque instabimus, elementissimus Deus et riter utique gratiam suam dabit, ut et alii paulatim mitescant, et aquae turbidae considant. Et postea, Cumprimis vero obnixo vos rogatos Volo, ita dam existimetis, tanquam de eo, cui res tota summe sit cordi, quique qu-- tum omnino mearum erit virium, nihil eorum sim intermissurus, quae ad concordiam promoondam pertinebunt. Novit id Deua, quem testem inVo- eo Super nimnm meam, 'Mc. Tum de capito eontroverso agens, Verum Dj0jtirocli QOO JIC
235쪽
ntrem. m. NosTRA AB ECCLEaIA ROMANA. 201 tamen, at non omnino satis recte mentem mutuo pereepimus, hoc in praesona optimum sit, ut invicem amici simus, et optima qua quo mutuo de nobis invicem polliceamur, donec gluma et aqua saeuienta tandem subsidat.' Sio in Polonia evangelici consensum Sendomiriae inierunt, an 1570. Et Bohemiae ordinos, anno 1575 exemplo Polonorum, qui Huasiticam, Bohomicam et Augustanam Consessionem sequebantur, unanimes in communem fidei sermulam convenerunt quam Imperator aximilianus tune ratam
habuit at securitato donavit. Ne jam loquamur de civili unione principum et ordinum evangelicorum in imperio, per quam ipsi Resormati agniti sunt Soesi Cox fessionis Augurianos, ut in conventibus onasteriensibus Mosn rugo ibus fuit declaratum. Quae omnia, non impossibilem, sed saei- iam soro syncretimum, si utrinque spiritu charitatis et pacis agerentur fideles, ostendunt. Ut theologi Μarpurgonso et Rintelenses non ita pridem in Colloquio Casaevino auctoritate Serenissimi rancipis Wilhalmi Basaiae Landgravi inito, agnoverunt. Cuius conclusionem hic subjicero non piget. Ex his ita ultro citroque actis, cognitis et perpensis atque
declaratis,' inquiunt, cum constet, ire ea quae fundamentum fidei et aalutis constituunt, plenim esse consensum, quaestiones autem controversas fundamentum istud minimo attingere, minusque multo lauere et avertere, convenit utrinque, ne altera pars alteram, propter dissensum in praedictis quaestionibus residuis traducat, convitiis proscindat, aut damnet, sed se mutuo incera et ratem charitatare eomplectantur, utrique parti addicti
etiam ad hoc disponantur, quo so invicem pro ejusdem verae Christi Eceleaia catholicae membris, veraeque salvificae in Christum fidei onsortibus,
atque Vitae intomae cohaeredibus, agnoseant.''
XXXV. Quamvis vero Uncretismum eum fratribus Lucteranis iniri posse censeamus, non sequitur eundem posse iniri cum Ρontificiis, quia longum latumque discrimen intercedit inter utrosque. Isti impingunt infundamentum multipliciter, sed illi nobiscum in eo eonveniunt Co aentiunt in Protestantismo formali ontra tyrannidem, idololatriam, et
haereses multiplicea Ecclesiae Romanae. Nobiscum Versantur cultum imaginum, et invoeationem sanctorum, purgatorium, satisfactiones humanas, merita operum, transubstantiationem, sacrificium massaticum, adorationem hostiae, primatum Papae, et inlassibilitatem Ecelegiae. Eadem nobis est regula fidei et morum, sola scriptura canonica. Idem unicus odia. tor apud Deum, Christus νιγ-. adem justificatio per fidem x meriti et satissaetionis Christi gratuita imputatione, et alia innumera, quibus a Pontificus dissidemus, et quae loeum secessioni nostrae dederunt. Quod si alia quaedam doctrinae capita retinent, quae nos Veritati non satia consentanea credimus, et pauca sunt prae illis in quibus consentimus mutuo a symbolica scripta, et consessiones publicas, ex quibus de o-elesiae fido nobis est judicandum, respicimus: nam αυρο γε, et singulares doctorem privatorem opiniones attendendas non credimus et non ejus momenti, quae conscientiam possint inficere, et salutem ipsam evertero. Quod si resaeelesiae Romanae in eo essent statu, si bona fide illi crederent, quod Lucterani credunt, et rejicerent quod rejiciunt, facile tolerantia Christiana illi a nobis non saeua aeristis offerretur. Sed cum nemo non Videat diversissimam ossa utroramque hac in parte sententiam; nemo etiam mirabitur, si, dum istis offerre solemus syncretismum, illia
XXXVI. Verum quicquid sit, inquies, errant Minerant graviter eum Pontificiis, vel in hoc uno articulo de prosa si reali orporis Christi in ana Si ergo ab istis propterea secedendum esse nobis putamus, e
236쪽
non pariter ab illis Vel si eum illis possumus communionem olere, quidni etiam eum istis Resp. Fateor dogma hoc Lucteranorum tale esse, quod a nobis probari non possit; sed negamus ejusdem esse momenticum erroribus lontificiorum circa hoc caput. I. Quia Pontificii non errant solum in praesentia reali corporis Christi, sed in transubstantiatione, sacrificio missatico, adorationes hostiae, substractione calicis, et aliis, quae gravia sunt et capitalia, quae illi constanter nobiscum ejiciunt. 2. Error Lucteranorum est mere theoreticus; qui mentem quidem salsa opinione imbuit, sed qui conscientiam propterea non inficit, ut aliquid inevit admittatur, quod idololatriam sapiat. licet enim Christim praesentem esse Velint in sacramento, tamen adorationem sacramenti ne ipsi Unoscunt, nec aliis imponunt, sed aperto impugnant. Frimo dicunt, ' sic loquitur Chemnitius in Exam Conci Trident. p. 2 de Veneratione Rem- menti, de Pontificiis, ipsum sacramentum Eucharistiae, seu totum illud, quod a Domino ut sumatur institutum est, esse cultu latriae adorandum. Atqui Eucharistia, juxta dictum L enaei constat duabus rebus, terrena et coelesti Essent igitur etiam terrena elementa panis et vini in Eucharistia cultu latriae adoranda, quod a manifesto idololatriae seu σε τρος crimino excusari et defendi nullo modo posset.' AEt postea, Ad cavendam
igitur idololatriam diserte distinguendum est Christus Deus et Homo
in divina et humana natura in actione praesens adoretur, substantia ero vel species elementorum panis et vini non adorentur, nec praeter Creatorem etiam ereaturam colamus,' o. Sed Pontificii non hi modo theoretice, sed et practice etiam errant, et quidem gravissime, dum ad rationem hostiae et credunt ipsi et exhibent, et caeteris tanquam summe necessariam sub poena anathematis omnibus imponunt. I. Lutherani hiesalluntur resp. Dei, dum putant corpus Christi ibi esse, ubi non est revera, sed non quoad , rerum, ut pro corpore Christi aliud aliquod subjectum, substantiam puta panis, accipiant, quia Volunt semper manere panem distinctum a corpore Christi Sediontificii non modo peccant resp. laci, sed et obreti, dum non tantum Christi corpus ibi esse localiter pertendunt, sed ipsum panem in corpus Christi mutatum statuunt atque ita, dum credunt se adorare Christum, reipsa nihil aliud quam panem adorant, et sic merito in σε utia crimen ineurrunt M. Pontificii adorationem
hostis non modo in rus sacramenti sanciunt, sed etiam extra rusum
seu extra illam actionem imperant, puta quum panis in processionibus circumgestatur et in repositione includ;tur, ut tunc populo adorandus proponatur Sed Lutherani, licet cultum Christi in usu sacramenti agnoscant, extra illum tamen peculiarem cultum aut adorationem ad panem circumgestatum vel repositum ratatui non posse sine manifesta idololatria
profitentur Quid aliud possumus,' inquit ibid. Chemm, Juxta normam verbi divini judicare, quam talem cultum non esse Xeι-λ-RMαν, edina maν3V 4. Licet praesentiae realis dogma Varia absurda post sotrahat; quia tamen Lucterani ea non agnoscunt, et ab his abhorrere a profitentur, et testantur se credere praesentiae istius modum eme plane αρ- ητον et inexplicabilem, qui non obstet, quominus corpus Christi saltem quoad cretum naturae, ut loquuntur, unicum locum eumque circumscriptivum occupet quia naturarum in Christo Veritatem et distinctionem expresse nobiscum confitentur, non statim possunt aut debent illis impingi omnos illae, quae ex hoc ipsorum dogmato possunt elici consequentiae, quasi de illorum essent fido ut non possunt justa nobis adscribero portentosa illa dogmMa, quae ex nonnullis quorundam doctorum nostrorum verbis malo
intellectis solant porporam colligero. Sed onufioiorum alia est ratio:
237쪽
no enim, qui trilaruntur illis errores solum sunt indirecti, et per eonsequentias educti, sed disαι et formatis, quos non modo non rejiciunt, sed quo omnibus credendos obtrudunt, V. g. sacrificim missatioum, transu, atantiatio, adoratio hostiae, cultus imaginum, o 6 Syncretismus, quem optamus cum Lutheranis, talia est, ut per eum nihil decedat nobis de ea veritate quam profitemur, utpote qui in ola fratem tolerantia consistat, doneo Deus ulterius errandia illuminet ad plenum consensum ineundum,
in iis in quibus dissidemus. Sed Roma, quae se dominam et insallibilem
jactat, nullum potest syneretismum admittere, nisi in ejus Verba uremus, at illius jugum subeamus. Absit vero ut talo quid vel cogitemus unquam, vel praestemus vineamus in liberato, in quam Christus nos asseruit, nos reconciliationis praetextu redeamus ad compedes, et sub jugum duria- almae servitutis, sub quo antea detinebamur, denuo mittamur. Et si nostrum ad se roditum obtinere vult Roma, redeat primo in gratiam cum Christo, at eum solum regnare patiatur, et nos faciles experietur in ineundo consensu. Sed hoc optare facilius est quam sperare nisi Deus, qui hominum corda in manu sua habet, potenter ea Spiritus sui virtute flectat, quod piorum omnium Votum esse debet. XXXVII. Cum ergo ex iis omnibus, quae a nobis hactenus disputata sunt, constet, Romam quamplurimis exitialibus haeresibus doctrinam Christianam cormpisse, et in cultu crassissimarum superstitionum et idololatriarum, quos cum salute plane sunt α---, ream esses inuo adeo sedem
esse imperii tyrannici et Antichristiani, et insignis apostasiae, quae novissimi temporibus contingere debuit, a qua proinde Spiritus Sanctus pios omnes secedere jubet, si saluti suae consultum volunt, quid superest nisi
ut concludamus, necessariam omnino fuisse Patrum nostrorum ab ea se cessionem, et impossibilem, rebus si stantibus, nostrum ad eam reditum
et eum ea syncretismum, qui totius istius Disputationis scopus suu et finis. Faxit Deus Optimus viximus, qui nos ad gloriosam regni sui libertatem V arit, ut in hac Veritate salutari magis magisque confirmati, posthabitis et spretis promissis et minis omnibus, quibus vel nos ines ura et ad soallicere, vel a fido Christi deterrere et abducere Babylon conatur, Christo
unico capiti et sponso nostro indivulso adhaerentes, illum ita constanter prae omnibus amemus, colamus, et sequamur, ut nihil ab ejus communiono avellere unquam nos possit dono ad communionem ejus gloriae in coelos translati, cum eo in aetemum elices vivamus AMEN, AMEN.
238쪽
non pariter ab illic Vel si eum illis possumus communionem colere, quidni etiam eum istis p Resp. Fateor dogma hoc Lucteranorum tale esse, quod a nobis probari non possit; sed negamus ejusdem esse momenticum erroribus Pontificiorum circa hoc caput. 1. Quia ontificii non errant solum in praesentia reali orporis Christi, sed in transubstantiatione, sacrificio missatico, adoratione hostiae, substractione calicis, et aliis, quae gravia sunt et capitalia, quae illi constanter nobiseum rejiciunt. 2. Error Lutheranorum est mero theoreticus; qui mentem quidem falsa opinione imbuit, sed qui conscientiam propterea non insteit, ut aliquid in cultu admittatur, quod idololatriam sapiat. Licet enim Christum praesentem ess Velint in sacramento, tamen adorationem sacramenti no ipsi Mnoscunt, nec aliis imponunt, sed aperte impugnant. Frimo dieunt, ' sic loquitur Chemnitius in Exam Conci Trident. p. 2 de Veneratione sacramenti, de Pontificiis, 'ipsum sacramentum Euchariatiae, seu totum illud, quod a Domino ut sumatur institutum est, esse cultu latriae adorandum. Atqui Eucharistia, juxta dietum Irenaei constat duabus rebus, terrena et coelesti Essent igitur etiam terrena elementa panis et vini in Eucharistia cultu latrias adoranda, quod a manifesto idololatriae seu σολ- erimine excusari et defendi nullo modo posset.' Et poste Ad cavendam
igitur idololatriam diserte distinguendum est Christus Deus et Homo
in divina et humana natura in actione praesens adoretur, substantia ero vel species elementorum panis et Vini non adorentur, nec praeter Creatorem etiam creaturam colamus,' o. Sed Pontifiei non hi modo theoretice, sed tumetice etiam errant, et quidem gravissime, dum adorationem hostiae et credunt ipsi et exhibent, et caeteris tanquam summe necessariam sub poena anathematis omnibus imponunt. 3. Lutherani Hosalluntur resp. Lei, dum putant corpus Christi ibi osse, ubi non est revera, sed non quoad objectum, ut pro corpore Christi aliud aliquod subjectum, substantiam puta panis, accipiant, quia Volunt semper manere panem distinctum a corpore Christi. Sin Pontificii non modo peccant resp. Dei, sed et objecti, dum non tantum Christi corpus ibi esse localiter pertendunt, sed ipsum panem in corpus Christi mutatum statuunt atque ita, dum credunt se adoram Christum, reipsa nihil aliud quam panem adorant,
et sic merito in πιολατρωαι crimen incurrunt. 4. Pontificii adorationem hostis non modo in usu sacramenti sanetunt, sed etiam extra usumae extra illam actionem imperant, puta quum panis in processionibus eircumgestatur et in repositione includitur, ut tunc populo adorandus proponatur. Sed Lutherani, licet cultum Christi in usu sacramenti agnoscant, extra illum tamen peculiarem cultum aut adorationem ad panem circumgestatum Vel repositum statui non pomo sine manifesta idololatria profitentur. Quid aliud possumus,' inquit ibid. Ohemm, Juxta normam verbi divini judicare, quam talem evitum non esse rin λατρον, Sed αγο Rωανγ' 5. Licet praesentiae realis dogma Varia absurda post se trahat; quia tamen Lucterani ea non agnoscunt, et ab his abhorrere ae profitentur, et testantur se credere praesentiae istius modum eme plane α - ουτον et inexplicabilem, qui non obstet, quominus corpus Christi saltem quoad actum naturae, ut loquuntur, unicum locum eumque circumscriptivum occupet quia naturarum in Christo Veritatem et distinctionem expresso nobiscum confitentur, non statim possunt aut debent illis impingi omnes illae, quae ex hoc ipsorum dogmato possunt elici consequentiae, quaa doillorum essent fido ut non possunt juste nobi adscribere portentosa illa dogmata, quae ex nonnullis quorundam doctorum nostrorum Verbis malo
intellectis solentus oram inigero. Sed Pontifieiorum alia est ratio t
239쪽
nee enim, qui tribuuntur insis errores olum sunt directi, et per consequentia educti, sed directi et formales, quo non modo non rejiciunt, sed quos omnibus credendos obtrudunt, V. g. Sacrificium missataemn, transub-ε tantiatio, adorati hostiae, cultus in reginum,ine. 6. Syneret 8mus, quem Optamus cum Lutta eranis, talis est, ut per eum nihil decedat nobis de ea veritate quam profitemur, utpoto qui in Eola raterna tolerantia consistat, done Deus ulterius errantes illuminet ad plenum consensum ineundum,
in iis inmitibus dissidemus. Sed Roma, quae se dominam et insultibilem
jactat, nullum potest syneretismum admittere, nisi in ejus verba uremus, et illius jugum subeamus. Absit vero ut tale quid vel cogitemus unquam, vel praestemus. Maneamus in liberato, in quam Christus nos asseruit, nosti reconciliationis praetextu redeamus ad compedes, et sub jugum duris- Eunae servitutis, sub quo antea detinebamur, denuo mittamur. Et si nostrum ad se reditum obtinere vult Roma, redeat primo iri gratiam cum Christo, et eum solum regnare patiatur, et nos faciles experietur in ineundo consensu. Sed hoc optare saeilius est quam sperare nisi Deus, qui hominum corda in manu sua habet, potenter ea Spiritus sui virtute flectat, quod piorum omnium Votum esse debet. XXX UIL Cum ergo ex iis omnibus, quae a nobis hae tenus disputata fiunt, confitet, Romam quam plurimis exitialibus haeresibus doetrinam Christianam corriapisse, et in cultu crassissimarum superstitionum et idololatri
rum, quae eum Salute Iano Sunt ae συστατοι, ream 8Seri atque de Sedem
esse imperii tyTannici et Antichristiani, et insignis p08tasiae, quae noViSEimis temporibus contingere debuit, a qua proinde Spiritus Sanctus pios omnes se edere jubet, si saluti suae consultum volunt, quid supereat nisi
ut concludamus, necessariam omnino fuisse Patrum nostrorum ab ea Secessionem, et impo ibilem, rebus sic stantibus, nostrum ad eam reditum
et cum e Syneretismum, qui totius istius Disputationis seopus fuit et finis. xit Deus Optimus Iaximus, qui nos ad gloriosam regni sui libert twm vocavit, ut in hae veritate salutari magis magisque confirmati, posth 'et Preti promissis et minis omnibus, quibus vol nos ineseare et 'o oollicere, vel arido Christi deterror et ab lueor Babylon eo natur, Ch unico capiti et sponso nostro indivulso adhaerentes, illum ita coni x D v Prae omnibus amemus, colamus, et sequamur, ut nihil ab ejus ommu UM . Vellere unquam nos possit donec ad communionem ejus glori. tua lati, cum eo in aetemum elices vivaritus A1IEN, ΜΕΝ -