De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

301쪽

in dio Pentecostes, quod agnoverunt Metus, Jansenius, et alii ex Ponti- fietis. Noe obstat quod Bellarminus hic affert ox M. xiv. 16, Spiritum hune diei mansurum in atomum cum ipsis,' quod eum do Apostolis

diei nequeat, qui perpetuo non rixerunt, necessario ad Sueeessores ipsorum sit reserendum. Nam nemo nescit, aetemitatem non semper absolute sumi sed saepe κατα τι, ut notetur duratio memorabilis, quae ad totam vitam eorum, de quibus agitur, extendatur Sic Spiritus dicitur mansurus cum Apostolis in aetemum, quatenus nunquam erat eos derelicturus per totam vitam. Ita Meas Brugensis In aetemum,' inquit id est, non ad tres quatuorvs annos, sed quamdiu vixeritis in hoo oculo, non enim temporaria erit ejus eonsuetudo Vobiscum, ut me V ut Theophylactus notat. Sic 1 Tim. i. 14 Paulus monet imotheum, ut servet mandatum usque ad illustrem

adventum Dominimostri Jesu Christi non quod Timotheus tam diu

vietum esset, sed ut ejus observationi perpetuo incumberet, et ex hypothesi si vivem eousque possit, tantisper sibi mandatum servandum statueret. Licet vero rion negemus, promissionem Christi posse analogico --

comodari omnibus et singulis fidis astoribus imo et singulis Fidelibus, et in iis secundario impleri, quatenus gubemantur a Spiritu, a quo ita in

omnem Veritatem salutarem deducuntur, ut nunquam maliter vel totaliter axeidant a fide: Nemo tamen dixerit donum no in eodem gradu cum Apostolis ipsis convenire, vel propterea insallibiles reddi, quomodo Getis dieitur docere omnia fideles 1 Joh. ii 20, quamvis certum sit, nee fideles omnia omnino scire, sed tantum necessaria ad salutem, ne ita doceri, ut absolute non amplius errare possint: in promissio Christi intelligenda est cum hac limitatione, ut Spiritus deducturus sit elegiam in omnem Voritatem mediate per Scripturam sacram, quatenus deductum erat ipsos ad Verbum Dei, quod per otissima est omnis Veritatis norma, quam dum sequuturi sunt, nunquam sint aberraturi Et Christus ipse hoc satis innuit dum addit, Spiritum hunc non a se ipso loquuturum, sed annunciaturum quiequid audivit,'' e. ne quis putet nova dogmata ipsum propositurum, sed eandem quae a Chriato praedicata erat, doctrinam confirmaturam; atquo ita non aliter deducturum in omnem veritatem, quam aperiendo mentes ad intelligendas eripturas. Rursus licet concedamus Spiritum Sanctum semper adesse orae eclesiae, eamque regere et docere, ne arido deficiat, ex eo tamen non potest insere statim eos omnes, qui celesiae

titulum sibi arrogant, et Spiritum hunc jactant, errare non posse, quia non alligatus est ad Episcoporem successionem, vel ad ontificis Sedem, aut ad extereum Ecclesiae cujuscunqueministerium, quod ut corrumpi, ita a vero saepe potest aberrare; sed ad intemam Veroram fidelium institutionem respicit, per quam fit, ut nunquam penitus a veritate deficiant. Denique si ad Successores Apostolorum donum hoc pertinet, vel intelligendi erant soorgim et distributive singuli, vel omnes in Concilio congregati Sed neutriim dici potest Non prius, quia ipso Bella in teste, lib. i. de Conciliis, cap. 2, Spiritus non deducit piscopos seorsim existentes in

omnem Veritatem, cum erraro possint. on posterius, nam si singuli

errrere possunt, quare simul omnes essent insallibiles Superest ergo ut Apostolis quidem promittatur Spiritus, quoad dona extraordinaria, aliis Vero quoad ordinaria. VI. Secundo, Si ab Ecclesia penderet quoad nos Scrip-2. Arg.eontra To turm Authoritas, Vol id fieret ab Ecclesia collectiva, id

. ar' est, Universitate fidelium, Vel a repraesentativa se Metoribus eorum, iisque Vel singulis seorsim vel simul in Coneilio congregatis Vol denique a singulari aliquo Pastore, penes quem posita sit

302쪽

omnis potestas, qualem Pontificem suum esse volunt Adverearii. Sed nihil ex his omnibus dici potest. Nam ad prius quidem quod attinet, agnoscunt ipsi Ρontificii Ecclesiam collectivam hoc juris non abore. Se cundum non magis locum habere potest; nam cum Pastores, sive sigillatim considerentur, sive conjunctim, sint errori obnoxii, quo pacto tandem testimonium certum et indubitatum perhibere poterunt Nec negare hoc possunt Pontificii, qui satentur Concilia posse errare, non tantum particularia, sed etiam generalia et oecumenica, licet legitime congregata ab ipso

Pontifice Romano, ut patet ex Bella in lib. i, de Conciliis cap. 6 et 7., et lib. si cap. 8 et . Adde, quod si agitur de Pastoribus in Conestio congregatis, quaestio recurrit qua authoritate congregentur; Vel enim id fiet proprio arbitratu, et peculiari aliquo Spiritus impulsu, Vel ex Authoritate scripta At particulares vεοσυι--- nunquam probavit Ecclesia, et damnavit inmontanistis, aliisque haereticis. Quod si ex Scriptura, ut necesse ost eo tandem devolvi Ergo sua illi constet authoritas oportet antequam congregentur. Deinde quaeritur etiam, unde constet nobis, concilium

inaestimonio suo non errasse γ Vel enim id ab Ecclesiae ipsius Oeeorietur At ista Ecclesia est ipsum Concilium, de cujus authoritate disputatur, Vel a Scripturae ipsius voce, sed qui fidem sacere poterit, nisi authoritas ejus antecedenter sit cognita 8 Rursus eum Concilium, testibua ipsis Adversariis, non faciat, sed declaret tantum et pronunciet Scripturam esse divinam Quaero quo fundamento nitatur ejus judicium, et quibus rationibus eo adduci potuerit, ut talem declararet Vel enim id fecit proprio arbitrio et non alia ratione, quam quia ita libuit; sed quis hoc sibi persuaserit, ut hoc ἀλογω secerit, et sibi propter se ipsum credi postulet γVel id sedit authoritate Conciliorum antecedentium, et juxta Ecclesiae veteris testimonium : sed ne sic quidem sublata erit dissicultas; nam ad priinum tandem deveniendum erit, nisi in infinitum abire volumus Vel id feeit Spiritus Sancti impulsu sed praeterquam quod non potest nobi constare de divinitato istius Spiritus nisi ex Scriptura, cum nunquam a Verbo Aeparetur si Concilium impulit ad declarandam Scripturae Authoritatem, non alia id ratione iacit, quam radios divinitatis in Verbo fulgentes demonstrando, o quorum intuitu rite pronunciavit Concilium, Verbum esse Vere divinum Mam vero si testimonium Concilii de verbo in ipso Verbo sundatur, quomodo illius authoritatem apud nos undare poterit 3 VII. Sed libet adversarios adhue pressius urgem Namsi ' εμ fidos nostra de Divinitate Scripturae resolvitur in Ruthoritatem Concilii generalis, necesse est ut eadem fido divina credatur Concilii auctoritas, qua creduntur alii fido articuli propior authoritatem Concilii, et quia Concilium non habet authoritatem, nisi sit legitimum, necesse est ut fide pariter divina cognoscatur hoc aut illud Concilium esse legitimum. At id fieri nequit, quandoquidem humano testimonio tantum probari potest, imo ne probari quidem certo potest ut enim sciam legitimum esse Concilium, perspectum mihi esse debet an omnes quorum interest legitime suerint vocati, et Concilio

interfuerint γ An legitimi fuerint piscopi, et rite ordinatissis libera

suerint suffragia, et caetera id genus, quae cum dubia sint et incerta, incertam etiam necesse est Concilii authoritatem esse. Rursus si Concilium auctoritatem Scripturae debet conciliare, prius illam quoad nos obtineat oportet At quo tandem pacto poterit eam obtinere, si nondum definitum sit an Concilium sit supra Papam, an Papa supra Concilium, quamdiu enim nihil certi ea de re sancitum est, adhuc sub judice lis est, et neutra pars pro certa et indubitata abori debet. Jam nemo neget inter Pontificios,

303쪽

DISPUT III. DE CRIPTURAE MEAE AUTHORITATE. 257

etiamnum hodie agitari, et indoeisam manere, ipso teste Bella ino, lib. 2. de Conciliis, cap. xiii. aliis supra Pontificem Concilio, alii Ροntifici supra Concilium authoritato hanc vindicantibus. Si ergo hactenus indefinitum manet, utri summa illa authoritas tribuenda sit, et si liberum est et integrum cuique dubitare, penes quem sit insallibile illud judicium, fides nostra anceps semper haerebit, si nullo alio tibicine nititur, et quicquid Concilium, vel Pontifex de Seriptura judicaverint, semper erit dubium, utpote a dubio et incerto principio pendens. VIII. Verum demus etiam Mntificem id juris obtinere, quae sententia

est Iesu1tarum et Sessis Romanae assentatorum, ut estimonium Ecclesias non aliud sit quam Papae Judicium ne sic quidem rebus suis melius consulent, vel fidem nostram magis firmabunt. Primo, quia semper est incertum, quis Verus ac genuinus sit ripa, nam cum ex adversariorum hypothesi necessaria sit absolute intentio ministri ad Sacramentum conficiendum,

absque qua nec baptismus, ne ordinatio rite fieri possit, et nemo certus esse possit de alterius hominis intentione, quia non ridet nemini constare posse, utrum hic vel illo ripa vero baptizatus fuerit, et rite ordinatus, atque adeo totam Religionem rintificiam, quae Ρontificum auctoritate nititur, incertam ess et dubiam 3 Accedit etiam quod quaestio eadem semper recurret, Undo nobi constet ontificem ua hoc obtinere, et in judicio suo non errareri Vel enim id perspectum habebimus ex ipsa Scriptura, quae hanc Pontifici datam osse a Christo potestatem pronunciavit Sed quaenam testimonii istius vis esse poterit, siquidem de Scriptura adhu dubitamus 2 Vol a raditione Veterum Sed eadem recurret de veritate istius Traditionis diffocitas Vol a testimonio praesentis celesiae Sed eum

Ecclesia tota ex ipsorum mente ad unum tandem reseratur Papam, sequitur de se ipso testimonium perhibere, atque adeo ipsi credendum esse simplieiter, quia ι- δρα quod nemo non ridet absurdissimum esse. Rursus cum sua debeat constare rintifici judiosi sui ratio, vel ea pendebit unico a mero hominis judicantis arbitrio, ut sit pro ratione Voluntas, et sic oredendum pronunciarit quia ita libet; sed si hoc foret, a quonam fidem impetrare poterit et cur voluntas illius potius quam mea mihi credendi erit regula pVel judicii fundamentum ab ipsa Scriptura petendum erit, ut divinam esse pronunciet, quia talem esse reipsa ex divinis ejus notis sedulo adhibito studio deprehsndit; At sie Seriptura suam auctoritatem semper apud ipsum h obit antecedenter ad ejus judicium, quod volumus. IX. Atque hoc sortius ex eo confirmatur, quod cum una sit omnium fides, ut Scriptura diserte testatur,aph. iv. 5, idem etiam debeat esse fidat principium et prima credendi ratio, tam in singulis fidelibus, qnam in iis

qui Praepositorum munere funguntur, et Ecclesiae representativae nomine

Veniunt. Cum ergo Ecclesia non possit ipsa sibi primum esse principium credendi, ut propter se ipsam credat Scripturae, sod necessario aliquod extra se undamentum fidei sum in Scriptura habere debeat non potest etiam neo debet obtrudi plebi Christianae tanquam prima credendi ratio, ut -- νι re excipiat quicquid Ecclesia pronunciat, et fidem suam ultimate in illam refundat; sed quae sui rati credendi Eoelosiae, eadem debet esse singulis fidelibus, ut erodant quidem per ejus ministerium, sed non propter ejus authoritatem, sed tantum propter Deum in Scriptura loquentem, quo Ecclesiae judicium niti naeesse est, et ad quem testimonio suo nos manuducit. X. Tertio, Quae fuit Verbi authoritas, antequam scripto β tradoretur, eadem debet esse postquam scripto consignatum est, quippe tantum abest ut scriptione minuatur Verbi auctoritas, ut potius magis stabiliatur; unde Sermo Propheticus, qui non alius est a

304쪽

258 DE ACRIPTURAE ACRAE AUTUORITATE. DISPUT HI

Scriptura Veteris stamenti, dicitur aletro cap. i. 2 , Ver. 19, -- βεβαιώ-τκος, scilicet respectu nostri, non solum quolibet hominum in terra loquentium testimonio, sed etiam ipsius Dei coelitus loquentia voce. At Verbum antequam scripto mandaretur, erat Authenticum per se iis ad quos perso- rebatur, nec ad aliud externum testimonium exigebatur nullum emimerataribunal exteraum quod consulerent fideles, quibus Verbum praedicabatur, nulla revelationem illam commendabat Ecclesiae authoritas, sed propria auctoritate recipiebatur. Unde enim quaeso Veterea Patriarchae Verbum sibi revelatum agnoverunt esse Dei Verbum 3 nunquid hic Ecelasim alterius authoritas intercessit vel judietum An Verbum a Prophetis traditum pro divino haberi non potuit a fidelibus, nisi ad supremum aquod Ecclesiae tribunal confugiendo, cum videamus, saepe invitis ipsis Eoclesiae Metoribus, Verbum Domini populo exposuisse, quod Jeremias de se testatur, Jerem. Viii. 8, et xxviii et xxxvi. Ita si de Apostolis loquimur, Unde factum ut Evangelium ab ipsis praedicatum suam apud Auditorea obtinuerit authoritatem P An aliquo Ecclesiae Iudaicae Testimonio sed

tantum abest ut calculo suo hoc approbaverit, ut contra omni ope illud supprimere conata sit, et ejus riaecones igne et serro persecuta sit. An propriam hi authoritatem obtendunt Apostoli 3 Sed hoc quis non videt perridiculum suturum suisse apud eos, quibus Vel plane ignoti erant, ut apud Gentiles, vel quibus invisi et suspecti, ut apud Judaeos, quibus quant notiores erant, tanto erant despicatiores. Itaque superest, ut non aliundo quam a sublimitate, gravitate, et excellentia ipsius doctrinae suam apud fideses authoritatem Verbum ipsorum obtinuerit. Et sana Thessalonicenses audito tantum Paulo, sine testimonio alicujus cclesiae, doctrinam ejus amplexi sunt ut Dei Sermonem 1 hosa ii. 13 Galatae ipsum receperunt ut Angelum Dei, imo ut Christum Jesum Gai iv. 14, nullius Ecclesiae commendation Et Beroenses, Act. xvii. 11, Verbum ejus non exigebant ad Ecclesiae alicujus judicium, sed tantum ad unius Scripturae amussim. I. Rursus, Si aliquod Ecclesiae decretum seu testimonium intorcodem debuit ad Scripturae divinitatem demonstrandam, Vel particulare fuit, vel universale diu absurdum est et inutiles quia agitur de omium, qui ubique sunt, Christianorum fido Poaterius salsum eat nullum enim proserri potest, a quo Scripturae suam quoad nos authoritatem habuerint. Nam concilium Hierosolymitanum quaestionem hanc ne attigit quidem Et Vetus estamentum jam suum Canonem habuit authenticii , non tantum apud Judaeos, sed et apud

Christianos, qui dictis Hopheticis ab ipso statim initio fidem suam confirmabant. Post Concilium Hiarosolymitanum nullum fuit Eeolosis judicium universale usque ad Nicaenum, id est 32 post Christum annis. Scio afferri Concilium Laodicenum et Carthagine e tertium; sed praeterquam quod

fuerunt riovincialia tantum, adeoque particularia, non uniVersalia et oscumenicas Certum est non conatituere Canonem, sed factum jam supponere.

o M inquit Laodicenum anon. 59.aι--οὐ ψαλμους λενιμ ιν τῆ 'E-λη-δ-Kκης Non oportet Psalmos privatos in Ecclesiis dici, neque libros qui sunt extra Canonem legere, nisi solos Canonicos Veteria et Novi sat menti.' Sio Carthaginens tertium; mi aiam cista aec mus issen- . mo jam tum constitutus erat Canon, et nullus potest ex Patribus prosem, qui non testetur jam ante sua tempora constitutum suisse. Certe clare hoc colligitur ex ipso Concilio Nicaeno, ubi Arius ex Scripturis non potuisset damnari, prout Athanasius apud Eusebium testatur actum,

305쪽

nisi jam Cano Soripturarum constitutus fuisset et agnitus. Sed quid opus multis, cum aurea Constantini Imperatoris ad Patras Concilii verba, quae apud Theodoretum habentur, hist. 1, cap. 7, serupulum omnem eximant. Evangeliei,' inquit, et Apostolici Libri, nec non antiquorum Prophetarum Oracula nos docent, quid de re disina sentiendum sit, proindo posita dis eordia sumamus ex orbis divinitus inspiratis solutionem quaestionis. ' Si ergo receptae sunt a Patribus Scripturae et pro Canonicia habitae, in ullo Emesiae vel particularia vel universalis decreto Quis non videt male suspendi earum authoritatem ab Ecclesiae Testimonio γXΙΙ. Et sane tam procul fuere Veteres a suspendenda -- authoritate Scripturarum ab Ecclesia Ut contra censuerint ipsam Ecclesiam non alibi quam in Scripturis quaerendam esse, et ex illis cognoscendam : Usta omnium nobis nunc sit unus Augustinus, qui passim hoc inculcat contra Donatistas, sed nuspiam clarius hoc testatur quam lib. de unitate Ecclesiae, cap. 2. Inter nos et Donatistas est quaestio ubi sit Eeelesia Quid ergo facturi sumus in verbis nostris eam quaesituri, an in verbis Capitis sui 3 ut quod in illius potius verbis eam quaerere debeamus, qui Veritas est et optime noVit Corpus suum.' Sic cap. 3 Non audiamus Haee iam, Mee dicis, sed audiamus hae d- ---οῦ sunt Libri Dominici, quorum authoritati utriquo consentimus, utrique eredimus, utrique servimus, ibi quaeramus Ecclesiam, ibi discutiamus causam nostram.' Et paulo post, Auserantur illa, quae adversus nos invicem non ex divinis Canonicis libris, sed aliundo mestamus, quia nolo ex hum ni documentis, sed divinia oraculis Sanctam Ecclesiam demonstrari. Et cap. 16,' utrum ipsi,' scilicet Donatistae, Ecclesiam teneant, non nisi Divinarum Scripturarum anonicislibris ostendant, quia nec nos propterea dicimus nobis credi oportere, quod in Ecclesia Christi simus, quia ipsam quam tenemus Ecesesiam Optatus, Vel Ambrosius, vel alii innumerabiles nostrae Communionis Episcopi tenuerunt, aut quia tanta fiunt in eo mirabilia musseunquo talia in Catholica Ecclesia fiunt, ideo sunt approbanda, quia in Catholiea fiunt, non ideo ipsa manifestatur Catholica, quia haeo in

ea fiunt. Ipse Dominus Jesus cum resurrexisset a mortuis, et discipulorum oculis Videndum manibusque tangendum corpus suum offerret, ne quid sin ciso se pati arbitrarentur, magis eo testimonio Logis et Hophetarum confimmandos essejudicavit. Haec sunt causae nostrae dommenta, haec firmamenta, cte. Quae verba luco meridiana clarius probant, oesesiam a Seriptura demonstrandam esse ex sententia Augustini.

XΙΙΙ. Sed quia decantatus in us libro oontra Epistolam Fund menti,' cap. 6 solet identidem nobis objies locus ubi ait Ego vero

Evangelio non oredorem, nisi me Catholicae Eesesiae commoverat Authoritas,' antequam ad alia transeamus, Videamus paucia an alicujus sit momenti ad sententiam Adversariorum confirmandam fatale autem demonstrari potest, perperam locum hunc adversus nos adlues. Nam ut non dicamus, fidem nostram nec exemplo nec testimonio humano niti, adeoque qualiscunque suerit mons Augustini, non posse urgeri adVersuanos, qui Domino nostro tantum usque oraculis stamua et indimus; multa sunt quae hic reponi possunt, ex quibus laevienter Patet sensum, quem Verbis istis assingunt Advorsarii, tum a Veritate, tum a mente Amgustini alienissimum esse. Primo multi ex Pontifieiis non infimae notae docent, id intenigendum non de Eceseia praesenti pro exuus Authoritato hic pugnatur, sed vel do Ecclesia primitiva, quas ut loquitur Gersontractatu do vita Spirituali animae, Leet. 2. Est eorum fidelium congregatio, qui Christum viderunt, audierunt, et testes extiterimi. Atque

306쪽

in ea sententia sunt Gerson, Driodo, Durandus Vel volunt Augustinum non loqui de principali fundamento, propter quod creditur Scripturas authoritas, sed de medio per quod homines infideles et in fide novissi primo perducuntur ad Sacrae Scripturae cognitionem. Quae mens est Petri de Alitaeo Cardinalis Camera nata, qui qumst. 1 in 1. Sententiam Art. 3, ala de TestimonioAugustini disserit. lerAuthoritatemAugustini,' inquit, 'non habetur quod ipse eredidin Evangelio per authoritatem Mesosim tanquam per Principium Theologicum, ex quo Evangelium Theologico

probetur esse Verum, sed solum tanquam ex causa moVento ipsum ad

fidem Evangelii, ac si ipse aut aliua dixisset, Non crederem Evangelio nisi mo Ecclesim Sanctitas aut Christi miracula commoverent. In quo dicto licet fidei Evangelii caua aliqua assignatur, non tamen aliquod principium prius, cujus fide causa ait ut Evangelio credatur.' Sio et Canuali ii Loco tho. c. 8. Non docet fundatam esse Ecclesiae fidem in Ecclesiae authoritate, sed simpliciter nullam esse eriam iam, qua sim infideles, sive in fide novitii ad sacros libros ingrediantur, nisi Ecclesiae Catholicae unum et eundem consensum:' At utrumvis istorum sensumusequamur, nihil inde accedo Ponti orum sententiae. XIV. Secundo, certum est Augustinum hic de se Iovii, non qualis orat tunc Catholicus, sed e ut olim uerat,anichaeus, vel in persona Catechumeni iacet ergo agnoscat se Ecclesiae authoritate adductum fuisse ad credendum Evangelio non inde sequitur fidem ab ejus Authoritate pendere, quia alia est ratio incipientium, alia proficientium seu

perfectiorum Ecclesia potest Pudem respectu priorum esse manuductio ad fidem Scripturae, ut antea diximus, sed non potest statim esse motivum κυριον et primarium respectu fidelium. Ne ero quis regerat, Augustinum videri de se loqui jam Catholico, ex eo quod in imperfecto

dies Oommoveret, rederem, non in plusquam persecto credidisssm, -- movisset y Proesis est respondere, phrasim hanc ipsi esse familiarem ex Asrieanorum mors Sio Tom. 1, de vita beata, Sic exarsi,' inquit ut omnes illas anchoras rumpere Vellem, nisi me nonnullorum hominumoxistimatio commoveret;V hic euem et commoveret ponitur pro vo Memo eommovisse Sio lib. 2 Consess. c. 8, 'Si tune amarem poma tua, quae furatus sum, et frui cuperem, possem etiam solus,' pro amavissem, cu-- visam, potMisae m. in Retraot. lib. i. cap. 3 Neo tamen nomino isto

utoremur, si jam satis Maemus literis Ecclesiasticis eruditi, ' pro tisistiis--- ει issemus. Ita Optatus lib. i. Pacia ut data erat, sic integra inviolataque permansisset, nec ab Authoribus Schismatis turbaretur; pro rurbam fuisset. Innumera istiusmodi afferri possent ad loquutionis istius Dementem usum apud Augustinum vincendum. Sed licet eo non deveniamus, optime sensus constabit, modo notemus Augustinum ibi alienam personam induere hominis puta novitii o Caloehumeni ad fidem addueensi Patet ex ovo et Verborum serie Negotium illi erat eum Mantinaeis, qui absque coni Verata credi sibi volebruit, quum veritatemas habere polli rentur, non ostenderent; quia Vero, utimichaeo suo fidem adstruerent, Evangelium obtendebant, rogat quidnam facturi sint, si in hominem incidant, qui no Vangelio quidem eredat, ut in suamaonsentiam eum adducant; Si invenires aliquem, qui Vangelio non eraderet, quid sa rea diconti tibi, non redo;V statim ipse suscipiens non Orodentis personam, subjicit Ego vero Evangelio non crederem, α, quasi dicat, Pone ob oculos aliquem, qui nondum credit, V. g. finge me non erod e Certe Evangelio non erodorem, nisi mo Ecclesiae commoVeret authorit . Confirmatur ex cap. 3, ubi priusquam ad rem a edat, statuit so personam Novitii agere in nostrum dicat dam se invenisso

307쪽

Veritatem, si eam quaeramus, quasi ab utrisque nesciatur, ita diligentero concorditer quaeri poterit, si nulla temeraria praesumptione inventa et cognita esse credatur. Aut si et hoc a Vobis impetrare non possumus, saltem illud concediis, ut vos tanquam incognitos nune primum audiam, nune primum discutiam,' &e. Nec obstat quod Staplet reponit eum voeam Ecclesiam Catholicam, quod videtur facere non potuisse, si fuisset adhue alienus ab ea. Quidni enim Catholicam potui dicere Lasι- , Vel quia sic uiuo audiebat, quod tum temporis is usus invaluerat, ut hoc Catholicae nomino distingueretur vera Ecclesia ab omnibus sociis, quae sibi et Ecclesiae et Christianas nomen audebant arrogare Vel quia overa talis erat etiam tum, eum pro tali ab ipso non ha-etur, et quas pro tali nunc ab ipso cognoscebatur. Si Confess. lib. iii cap. 10, debam illos Sanetos Servos et Prophetas tuos. Non quod agnosceret ut Prophetas, tunc eum irridebat, quomodo enim irrisisse, sed quia talea revera erant, et ab ipso quum scribebat habebantur. XV. Tertio Augustinus agit de motivo aeterno ad fidem, eoque ministeriali et humano, non do in uibili eredendi prinripio. Licet enim sateatur Ecclesiae auctoritatem possa esse inter motiva ad fidem respectu incipientium, ut nondum credentes ad fidem vangelii praeparentur, quod se appellat opportunum quaeremin exordium, lib. de utilit cred. cap. 7 Agnoscit tamen non esse solum vel praecipuum sed Veritatem ipsam Scripturis contentam longe illi praeserendam patet ex cap. 4. Postquam Varia adduxit, quibus in Ecclesia Catholica tenobatur, addit, apud vos autem,' Milicet anichaeos, ut nihil eorum est quod me invitet et teneat, sola personat veritati pollicitatio, quae quidem, si tam persecta monstratur, ut in dubium revocari non possit, praeserenda est iis omnibus, quibus in Catholica teneor, si autem tantummodo promittitur, non exhibetur, nemo me movebit ab ea fido, quae animum meum tot et tantis nexibus Christianae Religioni adstrinxit.' Ita cap. 14 Eos sequamur qui nos invitant prius credere quum nondum valemus intueri' hic primus gradus est et introductio ad fidem ut ipsa fido valentiores facti, quod credimus intelligere moreamur, '' id est obtineamus, ex usu illius oeuli non jam hominibus, sed ipso Deo intrinsecus mentem nostram firmante et illuminante. ' Ex quibus cuivis colligere promptum est, non hanc sancto Viro fuisse mentem, ut fidem quam Scripturis habomus, ab arbitrio ectosiae suspenderet, sed tantum ut indicaret, quod nos quoque Verum latemur, eos qui nondum sunt illuminati, Ecelesiae reverentia ad docilitatem induci, ut Christi fidom ex Evangelio discere austineant, atque hoc modo Ecclesiae authoritatem esse velut isagogem, qua ad fidem Evangelii praeparamur. Unde recto ossessus Greningensis libro do potestate Ecclesiae, dicit esse

Verbum originis de Oredendo, non comparationis et praeferentis. Atque huc potest non incommodo referri, quod Augustinus utitur Voce commovendi, non persuadendi, vel alio quopiam vocabulo, ut innuat Ecclesiam concurrere ad fidem non principaliter ot primatio, sed initialiter et organice, et quidem tanquam causam adjuvantem, non ut causam essentialem et primariam.

XVI. Quarto Authoritas do qua loquitur Augustinus, non est juris et imperii, qualem hic fingunt Adversarii, quasi credendum fuerit simpliciter, quia eclesia id dicebat, sod Auctoritas dignitatis, quae scilicet petebatur ex magnis et illustribus in Eoelesia rovidentiae darinae documentis, in

quibus Dei digitum agnoseobat, qualia erant miracula, populorum consensio, Vetustas, successio, et id genus alia Sic cap. 4 Ut hanc omittam sapientiam, quam in Ecclesia Catholica esse non creditis, multa sunt

308쪽

alia, quae in ejus gremio me justissime teneant, Tenet consensio populo . rum atque gentium, Tenet Authoritas miraculis inchoata, spe nutrita, charitate aucta, vetustato fimata.' Sic contra Faustum antehaeum lib. ii cap. 2 explicans unde cognoscantur genuina Scripta Apostolorum, ait, 'Vidos hae in re quid Ecclesiae Catholicae valeat Auctoritas, quae ab ipsis fundatissimis sedibus Apostolorum usque ad hodiemam diem suecedentium sibimet Episcoporum serie et tot populorum consensione firmatur.' Hoe sensu non negamus Auctoritatem istam celesiae posse fidem adjuvare in convertendis, eamque in conVersis confirmare, sed nunquam eo

pertinebit, ut ejus sit primarium fundamentum, quod extra veritatem ipsam Seriptura contentam quaerendum non est.

XVII. Atque ex his satis superque evicimus, Scriptu- 'IL-ῶ,-- Ecclesia minoritatem suam non mutuari, nec

tonvitvr quoad se ne quoad nos, quod primum fuit nostrae probationis caput Ad secundum nunc pergimus, ut demonstremus non aliunde quam a se ipsa Scripturam probari, et propter se divinam 1 4,---- redi. io Vero non una ratione demonstrari potest:

morum prinet Primo a meum ummorum generum et primorim prine

morum piorum Nam si summa rerum genera, et prima principia in ordine rerum naturalium hoc habent peculiare, ut sint nota seipsis, nec

aliunde demonstrari possint, alioqui res in infinitum abiret Utique Seriptura, quae primum est principium in Ordine Revelationis supereaturalis, a quo caetera pendent, a se ipsa authoritatem habere debet, et non aliunde scitam. Hoc autem esse de ratione primorem principiorem Philosophus 1 Topico notat, ἀληK με καὶ 'μα - - δι τέρον, ἀλλα δι' αὐ

quae non ab aliis, sed a se ipsis fidem habent, non enim oportet in ebentificis principiis quaerere quare, sed unumquodque ipsum per A esnoeertum. ' Quo pertinent ista Bassii in sal. XV. ἀνάγκη ἐκάστης ---ἀνεξετά-- ινα - - τεῶ μενεήΜοσιν Necesse os singularum disciplinarum ejusmodi esse principia ut in ea non inquirant.' Si ergo seientiarum aliarum principia authoritatem suam aliunde non mutuantur,

sed ab iis qui naturali lumine possent per se innotescunt: Quis dixerit Scripturam, quae primum est fidei principium, adventitio quodam lumino indigere, ut innotescat iis, qui oculos mentis illustratos aboni hine Lyranus Prologo in Biblia: Sicut in Philosophia veritas cognoscitur per reductionem ad prima principia per se nota, ita et in Scripturis a Sanetis Doctoribus traditis Veritas cognoscitur quantum ad ea, quae sunt fido tenenda per reductionem ad Scripturas Canonicas.' Nec hilum pro- fiet Staselonus, imo pro nobis facit, quum excipit, principia quidem in se non probari et esse indemonstrabilia in τω διότι, sed propter nostram tarditatem nobis interdum explicari quoad σὲ .m, sic Scripturas demonstrari per Ecclesiam, non quid sint in se, sed quid sint quoad

nos, ut a nobis acceptentur: uno enim non quaerimus, quo medio nobis possit innotescere Scriptum quoad nos, sed quo argumento vel propior quid divina a nobis habeatur. Illud est σὲ τι hoc vero vi διμι. Si ergo inpletonus concedit, Scripturam non poAse aliunde probari quoad τὸ διότι sed tantum quoad . . ad nos aceedit et largitur ultro quod volumus, latemur enim Seripturam a posteriori posse probari per notas suas, sed aliunde a priori negamus. XVIII. Soeundo, a Comparatis, Ut objecta sensuum a natura sunt ita comparata, uti lacultatibus suis bene dispositis statim ut iis applicata

309쪽

DISPUT III. DE SCRIPTURAE AACRAE AUTHORITATE. 263

sunt aliudicentur absque uno alio argumento extereo, utpote imbuta ita qualitatibus, quarum appulsu sacile dignoscuntur, propter urcanam scilicet proportionem et consensionem sacvitatis ad objectum, ut materiae ud sormam. V. g. Sol propriis radiis et innato splendore Videtur, cibus propria dulcedine cognoscitur, odor propria fragrantia percipitur Ita ut nemine etiam testante, facile lucem Solis, cibi suaVitatem, et odoris se grantiam per se ipsas cognoscam et ab aliis discernam. Id ipsum ingratia et hoc praesertim in negotio occurrit. Scriptum Sacra, quae r ponitur nobis respectu novi hominia et sensuum ejus spiritualium,ineb. V. 14, modo sub imagine Solis et admirandae lucis, Psalm cxix. 105 2Pet. i. 19, modo cibi suavissimi et mellis dulcissimi, Psalm. ix. 10, otorix. 102, 103 Isa. lv. 1, 2, 3 1 et ii 2 modo odoris Dagrantissimi, Cant. i. 3, modo vocis jucundissimae, Joh. . 27, 1 Joh. i. 1 modo gladii acuti et igni penetrantissimi Hob. N. 12 Jer xxiii. 29, per se ipsam a novi hominis sensibus facito dignoscitur, et propria luce, suavitate fragrantia, et efficacia cognoscendam se praebet, nihil ut opus sit argumenta aliunde conquirere. in Sol justitiae non citius exoritur, et

micantes in Verbo radios dissundit, quin fidelis divino fidei oeulo illleo

eum intueatur, et ad ejus lucem exultet, at iV. 2, Joh. V. 36, Vox amabilis Christi, non eitius auribus nostris insonat, quin eam exaudiamus et internoscamus, ut OVes ejus, Joh. . 27 Cant ii 8. Panis vitae, et me divinarum consolationum non statim ipsi apponitur, quin consestim

illum deglutiat, et gustet bonum hoc Dei Verbum, 1 et ii 3 Heb. i. 6 Canticii. 3, et fractum palato suavem experiatur Christi Satisfactio et Iustitia ι--τάτη, ph. V. 2, non potest illi proponi, quin currat in odorem unguentorum ejus, Cant i iii. et instar Aquilae celestis in divinum istud --, illim advolet, Μatin xxiV. 28, denique coelestis Veritatis ignis et gladiu non potest exeri et admoveri, quin illico animam inflammet, et ad intimos ordis recessus Ponetret, Luc. HiV. 32, quin imas et inea isto De Sermo so acutiorem et penetrantiorem quovis gladio ancipiti exhibeat, o pertingat usque ad divisionem ossium et spiritus, compagumque et medullarem dijudicetque cogitationes, et con--ptiones coesis, eb. iv. 12, Cum ergo Scriptura se Lucem, Cibum, Vocem, Odorem, Ignem et Gladium vocet, eo ipso insitam ingenitamquo im sibi esse testatur, quae luculentum aut argumentum praebet iis omnibus, qui sensus Oxercitatos habent ad discretionem veri et falsi boni B mali. Unde si quis roget, qua ratione persuadeamur a Deo fluxisse, nisi ad Eeclosiam confugiamus, perinde est a si quis petat, Unde discamus lucem dis mero a tenebris, album a nigro, dulce ab amaro : Non enim obscuriorem veritatis sum sensum ultro Scriptura prae se fert, quam coloris sui res albas et nigras, o saporis dulces ac amarae. Hinc optime Lactantius lib. 3, Insti eap. 1, Tanta est potentia veritatis, ut seipsam quamvis in rebus exiguis sua elaritate defendat.'' XIX. Hoc ipsum vero ulterius confirmari potest a simili. Nam si in rerum natura nullum est effectum, quod causae suae notas et characteres quosdam non reserat, sive in naturalibus, sive in voluntarii ; Si singula Dei opera admirabiles opificis virtutes conspiciendas obas praebent, eumque ita repraesentant, ut ex iis non obscure cognoscatur: Quis erediderit Seripturam, quae magnum est Dei opus, nulla Authoris sui κροτήρια prae so ferret mo eo luculantius debuit se in illa nobis contemplandum exhibere, quod in eum finem eam tradere Voluit, ut Apeculum esset Hondidissimum DiVinitatis, et fidei atque morum norma indeclinabilis Alias dicendum erit, eum Vel non potuisse, volnoluisso so in illa exprimere Quod utramque non minus impium

310쪽

quam absurdum est, et Bonitati, Sapientiae et Potentiae Dei ex aequo

repugnat.

XX. Tertio, id ipsum colligimus ex Scripturos ipsius no - . . P ' tum. Nam quae ratio est Legis ad Subditos, Testamenti

ad Custodem, cui commissum est Regulae et Normas ad Artificem qui ea utitur; a debet esse Seripturas ad Ecclesiam. Nam illa et Lex est summi Prinespis, et Testamentum Patris cocleatis et gula atque Canon fidei et morum certissimus. At neque ex suam a Subditis, quibus sertur, Vel Praeconibus, quibus promulganda datur, mutuatur authoritatem, sed illam uiae habet a Principe qui eam sancit; Neque Testamentum pondus suum obtinet quoad nos ab eo cui coner ditum est, sed a voluntate Testatoris Neo Gnomonis et Regulas virtua ab artificis instrumonis illa tractantia ingenio et solertia pendet; sed ab intem et ementiali ejus proprietate, quam illi ordinis et Veritatis auinor Deus dedit Ita licet Eoolatia Legem istam aeternam Regis Regum a cipiat ut Subdita, et promulget ut Praeeo, licet Testamentum atris eo lestia eustodiat ut Tabellio, et Regulam hanc infallibilem applicet: no maque utatur instar periti artificis ad aedificium fidei nemo tamen dirierit authoritatem Scripturae conciliare, quando tota ab ipsius natura et essentiali proprietate, quae ipsi a Patre Luminum riua Authoro indita est, pendet. Unde fidele quidem relinquitur Ecclesiae ministerium, sed nulla auctoritas; et si quid addat aut detrahat mandatis, quae a Domino ne pit, in idem crimo incurrit, in quod Notarius tabula Testamentioorrumpens, aut Praeco commentitium dictum promulgans, et Minum Chirographum ementiens Imo tanto atrocius est scelus, quanto Divina

humanis, et aeterna caducis praestant.

XXI. Neque hi omittendum, quod Ponti Lipsi Scriptura respectu

Ecclesiae volunt esse instar Literarum radentia sic eas vocabat Perronius cardinalis quae fidem illi adstruant in ministerio suo quamvis enim male inde oli re velit Cardinalia Seripturarum insumientiam, ex eo quod in Litoris erodentialibus non omnia contineantur, quae in mandatis data sunt Legato Quia non sunt tantum uersa redentias, sed etiam Edictum et Lex Principis, quae omnia credenda et facienda sanest, utvetitum sit quicquam illi addere vel detrahere Nihilominus ad hominem eo

Possiunus uti argumento, ad sententiae quam tuemur confirmationem.

Quemadmodum enim Literas credentis suam non habent a Legato Principis, apud eos authoritatam, ad quos mittitur; sol duntaxat a seipsis et sigino Principia apposito: Ita Seriptum lios per Legatos Dei ad nos deferatur, nunquam tamen ab ipsis pondus et auinoritatem suam remere potest, sed demum a se ipsa et characteribus ipsi insitis, qui sunt

veluti totidem summi Principis sigillo, quibus ea divina et instillibilis pora certissime agnoscitur.

XXII. Denique ne pium eongeramus argumenta. Si

I, . . ', e scriptum est per se, et quoad se Authentica, ut videripeta. Volunt hoc fateri AdVersarii, non potest non eas pariter authentica quoad nos. Quicquid enim Scripturas auihoritatam in so tribuit, et facit ut Divina sit ενα πιστοι, id ipsum etiam necessario eam conciliam debet illi respectu nostri. Cum enim Scripturis authoritas nihil aliud sit, quam dignita dua et praestantia divina, per quam fit ut fidem et obsequium apud homino mereatur, Quid obstat quominus quod eam talem reddit in se praesto etiam quoad nos Et sano si Scriptura est in se Divina propter admirandam mysteriorum, quae in ea traduntur, ublimitatem, propter persectam partium omnium