장음표시 사용
341쪽
simul testantur; Ut in Christi Baptismo, ubi Pater do coelo loquitur, Filius
Jordano ascendit baptizatus, et Spiritus S de coelo descendit, et super Filium quiescit, ater auditur in Voce Filius manifestatur in homine, Spiritus Sanctus cognoscitur in columba, quod testimonium inuti secit Augustinus, ut negantes Trinitatem, ad Christi baptismum soleret ablegare, Abi Ariane, ad Iordanem, et indebis Trinitatem. Ita in ransfiguratione Tres isti ostes Christo testimonium perhibent, Pater Voce coelitus edita, me est Filius meus dueetus, in qu mihi complacitum est, hunc audite, quam vocem coalitus emissam hisse a magnifica gloria testatur etrus, cap. i. 2- vor. 17 Filius per transfigurationem, in qua divinam, estatem exhibuit, cujus αυτ.-- fuerunt Apostoli, ibid. Ver. 16. t Spiritus Sanetus loquens in ose et Elia de ejus morte. Eo etiam pertinet baptisma fidelium a Christo institutum, in quo Pater, Filius, et Spiritus Sanctus in quorum nomine baptizamur, eandem Veritatem confirmant Ideo enim Sacra-mεntum hoe in omino S. Trinitatis administratur, ut mysteria Evangelica, et gratia salutaris in Christo nobis obsignentur. XIV. Veritas autem riplicis istius estimonii pendet ex Triplieis operationis ad Redemptionem nostram necessitate, quae tribus S. S. Trinitatis Ρersonis competere distincte debuit. Nam ut salus primo debuit dostinari, Seeundo destinata acquiri, Tertio acquisita applicarici Ita Destinatio ejus, ut primus actus Redemptionis, Patri, qui prima est ersona, tribuitur; Aequisitio, qui secundus fuit, pertinuit ad Christum ediatorem, qui se . eundari et Applicatis, qui postremus est, ad tertiam ergonam, Spiritum scili sanctificantem. Pater de nobis statuendo, Filius pro nobis satisfaciendo, Et Spiritus in nobis perando. Hinc triplici illa operatione teg- tantur tres illi Testes, ritor missione Filii inmundum pro nobis, Filius
in mortione sua et passione moriendo pro nobis, et Spiritus Sanctus vocatione ossea, et regeneratione operando in nobis riter mittendo Filium testatur so illum dedisse in Redemptorem nostrum, qui peccata nostra deleret et nos sibi reconciliaret Filius amem nostram assumendo, testatur se esse adem et Caput nostrum, qui factus est nobis similis, ut esset; ua noster, et pacem per sanguinem saceret. Et Spiritus Sanctus gratiam
Patris et meritum Filii nobis applieando, testatur de utriusque Veritate oteortitudine, ut dubitare non possimus, quin salus a tribus istis divinis Personis nobis disponsata, consummatissima sit et absoluta omnibus numeris. Hi porro trium istorum divinorum Testium concursus eo pertinet, ut sibi invicem respondeant, tum in testando, tum in operando, nec latior sit peripheria operationis unius prae alio in salutis negotio; sed idem objectum albi proponant, et eundem scopum respiciant, ut nemini destinetur a Patreaalus, cui non acquiratur a Filio, neminique acMiratur a Filio, cui non applicetur a Spiritura et vicissim quoscunque sanctificat Spiritus, ii et a Christo sint redempti, et a Patre electi. XV. Verum ut distinete do triplici isto testimonio diea- Qv d et Quomodo inus primo videndum quid distentur, Secundo quomodo
Et ad testimonii substantiam quod attinet, Joannes satis
aperte eam designavit in Vorsibus praecedentibus 5 et 6, et clarius adhuc describit in sequentibus, ver 10 et 11, quum illud refert, partim ad mysterium divinitatis Christi, ut eredamus illum esse Filium Dei Verum, et aetemum cum Patre Deum, ver 5 Quis incit mundum, nisi qui credit Jesum osso Filium Dot γ' partim ad mysterium Redemptionis, ut persuasum habeamus illum esse Verum Μessiam praedictum in V. T. qui debuit servare populum suum a peccatis suis Utrumque enim ab haereticis, quos hic oppugnat Joannes, negabatur. Ideo dicit Ver 6, mn eas qui venit
342쪽
296 DE TRIBU TRATIBU C ELEsTIBUs. DISPUT. V. per aquam et sanguinem, im in plenam purgationem peccatorum saetondam, per sanguinem ad reatus ablationem, per aquam ad maculae ablutionem,
per meritum sanguinis ad justificationem, et per ficaciam Spiritus ad sanctificationem. Nec alio respicit quod addit Ver 11, ' Hoc esse testimonium Dei, quod Deus dederit nobis vitam, et quod hae vita sit in Filio ejus.' Nimirum ut doceat Dei charitatem erga nos in eo patefactam esse, quod nobis, electis scit et fidelibus, nec enim aliis vitam largitur, vitam dare voluerit, et non alibi quam in Christo vitam istam locaverit, ut siereipsa agnoscatur unicus et persectus Ecclesiae Redemptor, extra quem nulla vel sperari, vel haberi potest salus. Baec est summa Evangelii, quae nobis credenda proponitur, et cui ad plene firmandam fidem nostram, ne ulla dubitandi causa supersit, tam irrefragabile testimonium perhiberi voluit et in coelo et in terra. Quomodo autem testimonium istud Christo a testibus istis coelestibus sit redditum, si quaeritur, Non dissicile est respondere, iactum id bisuriam, et verbo et opere. Et ad Patrem quidem quod apectat, non semel inducitur testans de Christo; oh. v. 37 Qui misit me Pater, ipse de me testimonium perhibuit, ' et Joh. viii. 18, aesti monium perhibet de me qui misit me ater,' quod seeit, um Verbo, partim immediate Voce coelitus audita non semel Μatth. iii 17 et xvii. 5, Joh. xii 28, partim mediate per oracula Prophetarum, et . . scripta quae do Christo testabantur, Joh. V. 46 Aet x. 43, et per Joh. Baptistio testimonium Joh. i. 6, 7 Fuit homo missus a Deo, cui nomen Johannes, Hic Venit ut testimonium perhiberet de lumine, ' Ac.; Tum opere per opera illa Varia, quae in gratiam Christi secit, imo quae per Christum ipsum et in Christo praestitit, Joh. xiv. 10 Pater in me manens ipse iacit opera ' Cur enim virtutem suam et gloriam Christo dedisset ad patranda tot tantaque miracula, nisi ut divinitatem Vocationis ejus confirmaret, et quodam veluti sigillo apposito obsignaret Joh. i. 27 3 Sed magnum et admirabile opus atris, quo de Christo et ejus vangelio testatus est, fuit procul dubio missio ejus in mundum quae nobis luculenter summam ejus erga nos charitatem, et divinam salutis dispensationem exhibuit. XVI. Secundus Matia Λό- est, qui non semel hoc no
num constituo eum, ' et in Novo tum hic, tum Joh. iii. 11 et Apod. iii 14, aestis fidelis et Verax, qui in id genitus est et venit in mundum, ut testimonium redderet Veritati,' ut profitetur eo ram Pilato, oh. xviii. 37. Testatus est autem Christus λόγω και ἔσω dictis et sactis Et distis primo, quando Vangelium suum ex sinu selemitatris nobis attulit, et voluntatis ejus fuit interpres, per quem Pater nos est alloquutus, Joh. i. 18, Η . . . in ipse testatur, se quod vidit et audivit testari, Joh. iii 11, 31 et Pater ipsum audiendum esse coalitus denunciat, missi. xvii. 5 Hunc audite. Testatus est secundo verbo, quum toties se Dei Filium, Christum Domini, a Patro missum et sanetifieatum ad opus redemptionis significat, Lucem mundi, anem vitae, Mesaiam, qui expectabatur, iam Veritatem et Vitam, Ac. Joh. iii et is et v et viii et x. 30, 35 36, et xiV. 5, 6. Neque hic opponendum, testimonium hoe Christi esse de se ipso, atque adeo non admittendum, ut ipso
satetur, Joh. V. 31 Si testor de me ipso testimonium meum Verum non est V hoc enim non absolute et simplicitur, sed κατα- tantum intelli-g mdum esse, docet locus alter Joh. viii. 14, atat testor de meipso, statimonium meum Verum est,' cum quo aperte pugnaret, si praecise et ad litoram urgeretur Itaque ad hominem argumentatur Christus, et per
343쪽
ooncessionem, juXt mentem eorum cum quibus agebat, qui eum M.Lqωπον existimabant, Si testor, inquit, de me ipso, eo quo creditis modo, quasi homo merus, proprio arbitrio, et sine mandato Patris sateor testimonium meum non ore Verum. Sed M. Visi loquitur ex rei veritate, dieitque testimonium suum fide dignum esse, quia ipse verax sit, ne a seipso venerit, sed a Patre qui secum testetur. Hoc oro Christi testimo. nium de se ipgo tantae sui ovidentiae et erutudinis, ut nulla sophistica eludi potuerit. Nam si Christus non suisset verus Dei Filius, qualem soprofitebatur, omnium qui Vixerunt, absit blasphemia, Impostor maximus, o Deo contumeliosissimus suisset, qui toties ea de Deo, de so de nobis quae salsissima sunt assereret. At in consesso est, latentibus ipsis Judaeis, Ethnicis, ahumetanis, summam Vitae puritatem conjunctam cum constanti animi integritato in eo refulsisse, quae areent omnem ejusmodi suspicionem. Si Christi testimonium non fuisset verum et αὐτο --ν, An erodibile est Deum, qui gloriae suae vindex est acerrimus, tam impudenti mendacio calaulum suum appositurum suisse, et virtutem suam et auctoritatem gloriae suae raptori et usurpatori commodaturum fuisse Annon potius vel per propheta olim praedaxisset, vel prophetia excitatis coarguisset, Vel in ta tum scelus gravi imo aliquo supplicio animadvertisset ut olim angelum de associata Dei aequalitate tam graviter punivit 7 Cum contra pateat --
eulorum decura doctrinam ejus crevisse, et totum terrarum orbem εψε-visse, ut e fonte prosiliens aqua vis confluentibus, quae ad talos pertingebat, ad genua, pectus, et caput ipsum attollitur. Si Jesua non fuisset a Deo, quomodo nomen ejus et dignita emergere potuisset inter tot reges et principes, qui perdere ipsum enitebantur 3 Quomodo suffocata non fuisset et extincta ejus doctrina ingenti persecutionum aesti At fides ut aurum igne excoquitur, et non consumitur, in gravissimarum tentationum soritaeo constituta permansit, et evasit Victrix et triumphatrix Toties cribrata et excocta, tot experimentis probata, in duris Maean a bipennibus, ab ipso duxit opes animumque ferro. Quae omnia luculentor vincunt, Testimonium Christi, quod per orbum suum nobis reddidit, indubitatum esse et divinum. Huic porro orati tos. timonio, addi possunt variae Christi apparitiones, quibus se videndum et audiendum praebuit ad confirmationem evangelii sui, ut quum visua est Stephano Protomartyri, Act. Vii. Paulo quum eum convertit, Act. ix. 1 Cor. v. et Joanniaheologo saepius in insula Pathmos, Apoc. i. 2. XVII. Sed Christus non tantum verbo, sed opere potissimum testatus est per quae saei testantur de me, quodiater me miseri V Joh. v. 36 Si non vultis erodero mihi, credito operibus, V oh. T. 37, 38, iredit quod Ego sum in Patre otiater in me, sin minus, credite operibus,' Joh. xiv. 11. Ut enim sanguis Abelis clamat, eb. xii. 24, et opera Dei gloriam Creatoris enarrant, sal. ix. 1, Ita opera divina Christi luoulentum illi perhibent testimonium, Imo disertiora sunt quavis concione. Hinc factum ut Christus hoc unum testimonium de se ipso tanquam argumentum certissimum Joannis Baptistae proposuerit Matth. xi., quum discipulos a Joanne missos, ut inquirerent an esset essias, an alius quis expectandus esset, cum hoc responso remittit, Renunciate Joanni quae videtis, et auditis, caeci visum recipiunt, claudi ambulant, leprosi mundantur, mini audiunt, mortui suscitantur et Vangelium annunciatur pau. peribus.' Cum enim prophetica oraculamessiam hisce notis et inaraeteri-
344쪽
bus, ut με--πώ non semel deseripsissent, Isa. xxxv et lai. Christus non potuit certiori argumento se essiam esse comprobare, quam talia opera praestando, quae in ipso compleri oracula illa, demonsurabant clarissime. Nam qui tot tantaque miracula praestat, Ille Vel potentia summa praeditus est supra naturam omnem, Vol potentia divina utitur libero : Qui αὐτόλοι est opere Idem debet esse αὐτόπι-- Verbo. Qui facit quicquid vult, Idem quicquid dicit, Verum esse reipsa et actu probat nec enim summam potentiam, mendacium docet. Cum ergo Christus tot taliaque miracula praestiterit suo nomine et authoritate, Deusque suam operam et virtutem ad eorum
productionem impenderit, quis dubitandi locus superesse potest 3 Quid
enim cum aliqua Veri specie opponi posset An mirabilia fuisse, non vera miraevia 3 Sed quid verum miraculum, nisi quod totius naturae creatae
Vires superat, ut Meco nato Visum, et mortuo Vitam restituere, et omne
genus morborum sanare 3 An praestigia fuisse 2 Sed cur non detegebant Judaei praestigiatorem p Cur tot exorcistae, qui eo tempore Vivebant, fraudem non ostendebant piraestigiatores ergo et discipuli, qui eo mortuo pergunt ejus nomine, sed quo fine, et cui bono 3 ut morti tradantur, ut ipsi, fame laqueo, gladio et cruce pereant. At praestigiatores pecuniam, gloriolam, et famam spectant, nihil Verum essiciunt, sed oculis rucum iaciunt; An tias quid in Christo vo Apostolis visum Θ An virtute magica haec omnia peracta esse 2 Sed cur legis mucronem in eum non exorebant pCur in ejus accusations de hoc crimine silent 'Cur non deglutiuntur a virga Μosaica, sed supersunt haec adhuc hodie ac vigent Deinde, an tam insanus Vetus ille draco, ut suum laniet pectus, ipse Volens et lubens, et imperium dostruat, Matth. illo Diabolus et pietatis et sanctitatis magister, An fiduciam in Deum, et obedientiam commendat 3 Totus Christus in eo est, ut fides, spes et amor in Deum recumberet, et regnum ejus stabiliretur. Hoccine vero Daemon quaerere potuit et suadere Denique Quodnam hoc magis genus, quod fugit latebras et in apertum prodire gestit, nil secretum nisi hominum conscientias petens, quas convincit et adigit ad consessionem, nedum ut fugiat et neos a m ασχυ- quaerat.
XVIII. Inter omnia autem Christi opera, quibus sibi testimonium perhibuit, nullum illustrius o luculentius deurrit ipsa Christi Resurrectione, quae invictum sui et divinitatis ejus, et mediationis argumentum, per quamst Filius Dei agnitus est ab hostibus,matin xxvii. et ereditus a fidelibus,
et approbatus a Deo, hostes potentiam senserunt victricem, fideles Veritatem promissionum experti sunt, et Deus justitiae ac satisfactionis persectio-nom declaravit Nisi enim a Deo missus fuisset Christus, nisi vero suisset Dei Filius, qualem se profitebatur, sed imposior et usurpator, quo tandem pacto Deus in eo suscitando potentiam suam adeo gloriose exeruisset y Aneredibile est Deum passurum suisse, ut fides ejus resurrectionis lato extenderetur, et tot tamque admirabiles in mundo convertendo effectus ederet pHinc Paulus Rom. i. 4 dicit eum, qui ex semine Davidis fuit secundum carnem, ορι-- deesaratum suisse solenni veluti doereis, Filium Dei se- eundum Spiritum sanctificationis per resurrectionem a mortuis, ' et alibi,1 im iii 16 Iusti arum Spiritu adversus omnes calumnias adVerginorum per gloriosam Resurrectionem, quae per Spiritum eundem aetemum, per quem se obtulerat, Hob. ix. 14, id est, divinitatem contigit. Et Christus non aliud signum illustrius, et argumentum certius divinitatis, et Vocationis suae eoelμstis affert, quam resurrectionem, Misite templum hoc, inquit, Joh. it. 19. Judaeis quaerentibus, quodnam signum saceret, ut crederent,
et tertio die erigam ipsum, et atth. xii 3s, Natio ista adultera signum quaerit, sed signum aliud non dabitur ipsi, nisi signum Jonae, 'inc., quia
345쪽
nisi Christo resurgenti credidissent, nullum aliud argumentum suit, quod ad fidem potuit eos compellere. XIX. ostimonium Λονου excipit testimonium Spiritus,
ηρ ia, . qui hic etiam bifariam, et in s et faetis de Christo testatus est. Sic enim Christus ipse hoc innuit, oh. V. 26 Cum venerit aractetus, testabitur de me, et c. Hi 13 onloquetur a semet ipso, sed quaecunque audierit, loquetur, et quae Ventura sunt annunciabit, Ille me glorificabit, ' c. Hinc aulus Rom. viii. 16, dicit Spiritum, a steti cum Spiritu nostro, Quod simus filii Dei. Testatus est autem, non modo mediate per Apostolorum praeconium, quia Spiritu Sanet aes, ut et caeteri viri Dei loquuti sunt Sed et immediate per visibilem sui super Apostolo susionem Quum enim in solenni rintecostes die, specie visibili, mirabili ratione in Apostolos deseendit, tunc publicum innocentiae, Veritati, et exaltationi Christi testimonium est perhibitum : Innocentios, quia patuit injuste condemnatum esse eum, in cujus nomine ater celeste hoc donum effundebat Veritati, quia sic Christus implendo promissiones saepius datas de Spiritus missione, Veracem se esse facto ipso demonstravit, et toti doctrinae suae divinam authoritatem conciliavit . Maliationi, quia nisi Christus post passiones et mortem resurrexisset, et ad dextram Dei exaltatus isset, non potuisset Spiritum mittere is abluero, aractetus non veniet, sed si abivero mittam illum vobis,' ' oh. xvi P unde euva Spiritus missionem tanquam effectum exaltationis notat Act. i. 33. Secundo testatus est per carem Apostolarum immutationem, Quum enim adeo potenter mentes, et corda ipsorum affecit, ut qui prius rudes erant et idiotae, plena mysteriorum coelestium notitia essent instructi, qui timidi et metieulos ad minimam ancillae Vocem trepidabant, animos et imperterriti coram Regibus et Principibus sint redditi, qui elingues, disertissimi, qui nihil nisi terrenum sapiebant, jam magnalia Dei loquantur Quis non agnoscat luculentum Christo, a quo mittebatur, perhibitum fuisse a Spiritu testimonium pXX. ertio testatus est per miracularum in Apostolis et per Apostolos patrationem Nam dum ad Vocem Apostolorum Videbantur daemones ocorporibus egredi, aegri sanari, caeci illuminari, mortui suscitari Quando ad eorum praeconium idola ceciderunt, oracula obmutuerunt, eloquentia oratorum, subtilitas philosophorum majestas regum et principum dejecta fuit et confusa, quis praesentissimum Dei digitum hic non animadvertat 3 Quo poetant Verba Pauli, eb. ii 3, 4, dum ait, meum testimonium perhibuisse Verbo suo, signis et prodigiis, et variis virtutibus et Spiritus Sanet distributionibus.' Quarto denique testatur per piorum conversis-nem, et impiorum convictionem ς Nam ut pios intus persuadet de salute per Christum acquisita Ita impios convincit de Veritate evangelii quod oppugnant, et de divinitate Christi, quem in membris suis persequuntur, ut olentes nolente Christo cedere cogantur, et sic in conscientiis reddantur ἀνα-
πολεωποι : Quo pertinet illustris locus, Joh. vi. 8, 9, ubi de testimonio Spiritus loquens ait, Spiritus D,-ξω arguet mundum peccati, justitiae, et judieii,' id est, clarissimo demonstrabit fidelibus, quo sensu fides dicitur 1Mγκος, Heb. xi. 1 et potenter convincet impios de hisce tribus. Di autom ista sunt, in quibus praecipue Versatur Spiritus Testimonium, tum erga Pios ut illos
convincendo persuadeat tum erga Impios, ut illos convincendo damnetes c- earum, Iustitia, et inrium; Peccatum admissum, Iustitia amplectenda, Iu ILeιum fugiendum; Peccatum mundi, cujus omnes sunt rei, Iustitia Christi, qua
omnes sunt destituti, Iudicium Dei, quod omnibus certissime imminet, emus et exemplum in Diabolo habent. Feccati gravitatom ostendit in incredulitate;
346쪽
Justitiae plenitudinam si eortitudinem in Christi ascensione, qui justitiam aeculorum adduxit Judicii veritatem et insallibilitatem in men Diaboli, qui morte Christi vino et confundi debuit Col si 15 Heb. ii 14. XXI. Sic exposito testium istorum testimonio, amVR, 4.. tr δ' clauas est expendenda; -- τμ εν εἰς inquit Joannes, hi tres
unum sunt. Nam quia de pluribus agit, ut eorum pondus et auctoritas major sit, consensum eorum innuit, et ut consensum persectum doceat, ad unitatem essentiae ascendit, quae unitatis voluntatis sitiundamentum. Reclamat hic Meinus, qui ut eludat vim argumenti, quod hinc petimus pro . --- personarum, pertendit hanc unitatem reserendam eas ad unitatem tantum consensus et testimonii, et hoc evincere satagit, tum ex scopo Joannis, qui est unitatem testimonii probare, tum ex variis Scripturae locis parallelia, in quibus eadem Vox non alio sensu sumi potest, tum ex nonnullorum Orthodoxorum sententia, qui unitatem consensus hio respiciendam esse censent. Nos ero, non negamus quidem Apostolum unitatem consensus et testimonii attendere, sed quod agat tantum de ea, exclusa unitate essentiae, pernegamus. Imo contendimus unitatem essentiae hic statui, tanquam undamentum unitatis Voluntatis Rationes quibus adducimur ad hoc credendum sunt gravissima : 1 loquendi modus, qui usurpatur a Joanne in describenda testium CoeleAtium et terrestrium unitate Nam de terrestribus quidem dicit esse, τὸ εν esse in unum, Vel ad unum; sed de coelestibus dicit impliciter esse unum, τε ἔν Dὶ Jam vero si eadem utrobique unitas intelligenda esset, nimirum unitas consensus, quaenam posset esse diversae locutionis ratio, quare non praevertit
gravissimum, quod ex isto sermone fidelibus imminebat, periculum, ne in errorem inducerentur, unitatem essentiae in testibus latis ingendo, quas nulla tamen erat quare non dicit de utrisque, Vel τὸ ν, Vel ti ἀὲν ωσὶ Θ Sane nulla potest discriminis istius ratio genuina afferri, nisi unitatis diversitatem aliquam agnoscamus, ut testes quidem terrestres unitatem consensus habere dieantur, quia in unum conspirant. Sed testes coelestes praeter unitatem testimonii, etiam unitatem essentiae. Nec opponi debet ab haeretico ditio Complutonsis, quae do tostibus coelestibus dicit esse, ἀεν Nam unius Codicis authoritas non potest abrogare fidem reliquorum omnium probatissimorum, quos Rob. Stephanus, et alii magna cura collegerunt, qui constanter lectionem nostram retinent. XXII. Secundo scopus Apostoli hoc evinest. Nam ut ipsi propositum est demonstrare indubitatam fidem evangelii ex unitate testium, qui illi testimonium perhibent Ita non potuit certius istam unitatem et identitatem consensus probare, quam ex unitate et identitate essentiae : Nam ubi est persecta ορι--λia, ibi debet etiam esse persecta ορ--mae. Tertio hoo ipsum docet testium istorum appellatio. Cum enim Vocentur testes in coelo, non modo voluit Joannes indicare, eos coelestes esse, o coelitus testimonium Christo perhibere alias non tres tantum, sed longe plures possent diei, siquidem et Angeli hac ratione Testes in coelo etiam possent vocari; Sed et natura divinos, quomodo coelum in Scriptura saepe pro Deo usurpatur, unde V 9 Vocat hoc testimonium Dei, quod opponit testimonio hominum. Jam si tres isti testes sunt divini debent esse unum essentiae unitate, quia unus tantum est numero Deus, et nihil est in Deo, quod non sit ipso Deus. Confirmatur Quarto id ipsum eae Teatium istorum conjunctione Nam qui testes simul conjunguntur, et eodem modo unum dicuntur, eorum etiam in unitate similis est ratio. At Pater Verbum et Spiritus conjunguntur, et eodem modo unum dicuntur, Ergo eorum in unitate similis debet ossa ratio : Jam Pater et Spiritus Sanetus ex mente Adver-
347쪽
DIsPUT. V. DE TRIBU TEATIBUS C ELEsTIBua. 30Isariorum unum sunt, non tantum consensu, sed et essentia. Ergo Pater
et Verbum cum Spiritu erunt unum essentialiter. Quinto Eadem unitas
debet intolligi, quam Christus alibi sibi et Patri tribuit, Joh. x. 30 Ego
et ater unum sumus,' At non os unitas tantum consensus, sed etiam
imitas ossontiae 1. Quia Judaei hoc ita intelligunt, quando eum bis Phemiae propterea arcessunt, eo quod homo eum esset, se saceret Deum Ver. 33. 2. Christus hoc non negat, sed confirmat ex identitate operum suorum et Patris, ver 37, 'Si non facio opera atris mei, non redito mihi, sed si iacio credite operibus ot cognoscatis et credatis Patrem esse in me, et me in Patre.' At si fesso hoe impingitur ipsi a Judaeis Curvanitatem criminationis non repellit, ostendendo eos perperam mentem suam interpretari, cum non de unitate essentiae, prout illi arbitrabantur, sed de unitate tantum voluntatis et consensus loquutus esse, Cum E. nihil talo praestet, Imo eonfirmet ulterius quod dixerat, patet hanc revera ejus mentem suisse, quae a Judaeis illi adseribitur. XXIII. Non dissimulandum tamen varia hic exeipem Haereticos ad vim istius argumenti cludendam. Primo non posse magis unitatem essentiae colligi, quando tres testes unum esse dicuntur, quam quum Paulus et Apollos dicuntur esse unum, ' 1 Cor. iii. 8, quum Christus orat, Joh. xvii. 21, ut 'Credentes unum sint, sicut riter in ipso, et ipse in Patre, ut et ipsi in illis unum sint, ' quod ad unitatem essentiae reserendum esse nemo dixerit, vel quum rivius, 1 Cor. vi. 17, eum qui adhaeret Domino, unum Spiritum esse' dieit. Resp. Sed quis non videt, hie haereticos pro more peccaro allacia parium, et longe dissimilia conserre Quamvis enim
eadem Verba usurpentur, non sequitur tamen statim eodem sensu sumenda
esse verba enim debent intelligi pro subjecta materia Paulus et Apollos bene unum dicuntur, tum resp. ineri, quia idem munus sustinent, tum resp. ivrmitatis, quia nihil sunt per se, et nihil possunt absque Christo; sed patet non posso dici unum natura, quia sistinetae sunt personae, quae distinctam numero ossentiam habent. At in divinis aliter o res habet, ubi distineis Personae eandem numero essentiam participant, et hoc ideo fit, quod eum in humanis tres personae faciant tres homines, quia persona quaelibet humana habet peculiarem essentiam ab aliis numero distinetam in divinis tamen tres personae non iacient tres eos, quia personarum divinarum unica est et individua essentia. 2. Eadem ratione solvitur locus alter ex Joh. xvii. 2 petitus, quia male argumentum ducitur unitate spirituali et mystio Vinum inoommunione Spiritus consistit, ad unitatem ineffabilem' personarum Trinitatis. Noe particula κ- hoc potest evincere, notum enim eam non semper aequalitatem, Vel identitatem, sed saepissime aliqualem tantum similitudinem indieare, ut quum jubet nos Deus it simus sancti sicut ipse sanctus est, ' ev. i. 44 et Christus it simus persecti et misericordes, sicut Pater coelestis est perfectus et misericors,' Matth. V. 48, et Luc. i. 36, et Paulus ut ambulemus in haritate sicut Christus nos dilexit,'' Ε . . , elarum est hie aliquam tantum analogiam connotari, non planam et absolutam aequalitatem. 3. Quod additur exes Cor. i. 17, non magis urget: Nam Paulus non diei fideles esse unum cum Deo, sed esse
unum Spiritum, id est esse unum Spiritu, quia unum eundemque Spiritum partieipant, qui a Capite diffunditur in omnia membra, idemque in membris operat , quod operatus est in Capito, puta Vitam lucem, sanctitatem, gaudium, et gloriam. XXIV. Addunt haeretiei, doctores nostros primarios, Calvinum, Begam non aliter exposuisse, quam de unitate consensus, Perperam ergo nos alio
348쪽
302 DE TRIBUA TESTIBUS C ELESTIBUS. DISPUT. V.
velle roserre. Resp. 1. ieet Calvinus et Boeta ita locum istum exposuissent, non teneremur in eorum Verba jurare, quia fides nostra non hominibus, sed Deo solo ejusque Verbo nititur. 2. Si verba ipsorum expendimus, facile patebit eos non absolute et simpliciter negasse agi de unitate essontiae, sed tantum comparate, ut potius consensus innuatur, quam essentia, si enim Calvinus ad hunc locum, Quod dicitares osse unum, adessentiam non refertur, sed ad consensum potius, ac si diceret Patrem, et aeternum ejus Sermonem ac Spiritum Sanctum symphonia quadam Christum pariter approbare, ' Ac. Quis non agnoscit eum non disjuncte simpliciter, sed comparate loqui, et hanc ejus esse mentem, Patrem Verbum et Spiritum esse quidem unum essentia, trinum personis Deum, unde paulo ante dixerat, dem in una Destiatis essentia tres Personas agnoscere, sed hic produci proprie et primari non ut testem unum essentia, sed ut testes
tres personis distinctos, unum tamen idemquo testificantes de Christo ut habet glossa interlinearis, mise unum sunt, id ea unus Deus de eadem retestantes. Nec si addit utrosque testes unum dici eodem sensu, hoc intelligit absoluto et simpliciter; sed relato ad institutum Joannis quod est harmoniam testium coelestium et terrenorum demessia exhibito ostendero. Unde patet quam praepostero et mala fide, summus illo vir Dei traducatura nonnullis, quasi Ariani favens: Nam licet humani aliquid esset passus, nec satis assecutus esset mentem Spiritus Sancti in uno Vel altero loco, non ideo sequitur eum tanti mysterii fidem, quod alibi solidissime et tot invictis argumentis, et in hoc ipso loco confirmat, subruere voluisse. Non alia mens BeEae, qui ita unitatem consensus asseri Vult a Joanne, ut unitatem essentiae non neget, sed supponat potius, Unum sunt,' inquit, id est
prorsus consentiunt, ac si unus testis essent, et reVera unum sunt, si εὐσιαν
spectes, sed de ea, ut mihi quidem Videtur, non agitur hoc loco :' Quid hic est, quod haereticis faveat, quid non potius eorum pestilentissimum errorem jugulat 3 XXV. Ex his ita discussis sponte fluunt varia, quae ex hoc oraculo
ad augusti mysterii, de quo agimus, confirmationem pertinent argumenta. Hinc enim 1. Me Trinitatis Vocem non esse plane αγραφον, prout Vetere Anutrinitarii et recentiores clamitant, licet enim αὐ-λἀεὶ vel in abstracto non legatur, extare tamen in concreto, et equiValenter locus hic noster clarissime evincit. Quid enim est Trinitas, quam Trium istorum unitas 3 2. Personarum Trimis luculenter colligitur, Cum enim nec plures nec pauciores in coelo testes, quam tres Apostolus numeret, qui non tantum consensu et Voluntate, sed etiam natura sint unum, tot etiam et non plures persona divinas necesse est esse. Unde impurissimi ot pestilentissimi Servet blasphemia retunditur, qui unam tantum
personam Vult esse, quae tribus nominibus designetur, et propter diversos instesoandi modos tres testes dicatur. Quis enim de uno eodemque homine, qui de aliqua re testificatur, et suum testimonium scripto et sigillis confirmat bene diceret tres esse testes, propter triplicem testificandi modum pErgo praeteriatrem, duo alii in coelo testes statuendi sunt, tanquam distinctae personae, quae pro parte sua testificentur. Neque hic reponendum, tostis ossicium statim personalitatem non dicere, cum statuantur tres in terra testes, qui tamen non distinguuntur personaliter : Nam licet ex testimonio testium terrestrium personalis eorum subsistentia inseret nequeat, sed realia tantum distinctio ; Non sequitur pariter se rem habere, quam de testibus coelestibus mentio sit; quia hic Vox ista non improprie, sed proprie Recipienda est, quo pacto personae tantum competit. Nam quomodo accipitur nomen testis, quando atri et Filio adscribitur, eodem etiam
349쪽
modo debet accipi, quando tribus in coelo testibus hic vindieatur. At Patri et Filio tribui proprio non negant adversarii, et clarissimum est ex Joh. V. 32, et viii. 16. Ergo etiam proprie accipitur, quando tribus in coelo testibus tribuitur : Quod confirmari posset, tum ex baptismo Christi, tum
ex baptismo nostro, ubi trium distinctarum personarum, in quarum nomine baptismus administratur, menti injicitur, si id nunc ageremus. XXVI. Ut vero personarum Trinitas ex hoc loco elicitur evidenter, Ita non minus clare confirmatur illarum Personarum ρε-οσια, cum non tantum testes coelestes Vocentur, qui testimonium Dei nobis perhibent, sed unum esse dicantur, quod non ad unitatem consensus et voluntatis, sed essentiae et naturae pertinere supra demonstrarimus Nec mysterio caret, quod Unum dicantur, non Unus istud enim personam notaret, illud vero Naturam nam in Trinitate est quidem ἀλλοι καὶ ἄλλος, sed non ἄλλο καὶ ἄλλο alia Persona, non Ver alia Natura Ut ex opposito in Incarnations est αλλ. Mia ἄλλο, sed non ἄλλ- καὶ ἄλλω, quia duae sunt naturae, sed una persona. Hinc Grego Nagiang. homilia de baptismo unitatem istam Trinitatis, et Trinitatem unitatis apposite designabat admirabundus, οὐ φεά-
VII. Quarto Spiridius Sancti personalitas hi late probatur, quia duobus in coelo testibus, Patri et Verbo, tanquam tertius testis adjungitur :ut ergo ater et Verbum Personae sunt distinctae, quae testimonium personale Christo perhibent, Ita necesse est Spiritum, qui in eodem ordino locatur, quoque personam esse non rem tantum quae testimonium malo reddat. Huc accedit, quod cum per Spiritum hic, ne donum Spiritus possit intelligi, quod pertinet ad classem testium terrestrium, nec virtus et potentia Patris, quia sic non posset ab eo tanquam tertius testis distingui cum essentiae et Virtutis sit una eademquo testificatio necessario tortia quaedam Persona a Patre et Verbo diatincta, et cum iisdem testans intelligenda Veniat, cui non possent tot actiones personales testandi, consolandi, mittendi, scrutandi, cto tribui, nisi Vera et proprio dicta esset
XXVIII. Denique Meessitas Ide istius mysterii ad salutem non obscure evincitur. Cum enim tres istae personae testantes inducantur do Christo nomo potest in Christum credere, qui earum testimonium non recipiat, atque adeo eas non confiteatur. Et sane cum fides Deum, qua- Iem se in verbo nobis patefecit, colere teneatur; ec Patrem habere possit, qui Filium negat a Joh. i. 23, Nemo non videt Articulum huno vero sundamentalem esse, quem licet scrutari' sit' temeritatis, credoro 'tamon pietatis est, et nosse ita aetem V ut scit olim emardus. Unde quamvis longe clarius sub NOVO estament mysterium hoc pates tum sit in Veteri tamen non ignotum fuisse, sed suffcienter ad piorum solatium revelatum, dubitare non licet. Quid superest ergo, nisi ut tanti mysterii fidem constanter semper retineamus, et cum tres istae personae irrefragabile perhibeant Christo testimonium Caveamus no illud incredulitate nostra unquam respuamus: mo plena fidei πληρο- φκία in illo acquiescentes, credamus Jesum eas Christum Filium Dei, ut oredentes vitam habeamus in nomine ejus, Joh. xx. 31. Amen.