장음표시 사용
353쪽
E I JOH. V. 8. Respondente JOANNE SARRAcENo Lugdune LI. Vehoata fuit non ita pridem a nobis dissertatio de senario testium numero, quem Joannes in medium affert ad demonstrationem veritatis
evangelicae do Jesu Christo Filio Dei, Redemptor nostro Et vidimus
hactenus quae pertinebant ad cognitionem testium coelostium, tum quoad ι ram, tum quoad O cium, tum quoad nstruem ipsorum, quae tria commemorantur a Joanne; Sequitur ut de testibus in terra testantibus agamus, et eodem ordine ac methodo utentes expendamus, Quinam sint natura, Quales ossicio, et quomodo inter se conjuncti sint consensu.
qui testantur in terra Spiritus, qua, et Sanguis, et hi res in unum sunt.' In quibus particula copulatiVa καὶ quae occurrit in principio ostendit ista pendere a praecedentibus et aatis, si nulla alia ratio suppeteret, demonstrare posset versum septimum de testibus coelestibus non esse adulterinum et supposititium, ut Sociniani argutantur, sed Verum et genuinum alias hiatus quidam ore in oratione Ioannisa nec satis apposite mentionem saceret testium terrestrium, nisi ante de coelestibus loquutus sitisset, quod copula utrumque versum connectens evincit Sed haec ipsa conjunctio aliud quid μυ-M Q. Videtur insinuare, unionem scilicet et συμφω- νωι mirabilem coeli et terrae in testimonio Christo perhibendo Ut enim
Christus mediatione sua terram coelo conciliavit, quae antea per peccRtum hominis erant sibi invicem aversa Ita coelum et terra nunc amicabili con-Aensu concurrunt ad veritatis istius in ordibus nostris confirmationem, coelum respondet terrae, et terra respondet coelo. III. Unde patet non sine gravibus causis duos istos testium ordines a Joanne proponi. Licet Onim testes coelestos omni exceptione essent m
jores, voluit tamen Spiritus Sanctus infirmitatis nostras rationem habere; uti quippe, ut gloriosa majestate sunt conspicui, poterant ita oculos nostroa perstringere, ut minus dispositi essemus ad eorum testimonium recipiendum; Ideo alios addore voluit, qui ut nobis propiores, ct conjunctiores, facilius
354쪽
308 DEAEPIRITU, AQUA, ET SANGUINE. DISPUT. I.
sese in animos nostros insinuare poterant, et in rei veritatem nos deducere. Deinde cum in testimonio dicendo ratio habeatur numeri testium, ut in ore duorum vel trium testium ratum sit omne verbum Consentaneum fuit utrinque tres testes producere, qui eo sortius mysterium hoc confirmarent. Rursus cum in omni testimonio spectetur vulgo vel testis auctoritas, Vel rei ipsius evidentia, ne quid testimonio huic divino deesset, utrumque conjungi placuit: nam priorum trium testium tanta est authoritas, quanta potest esse maxima puta Naturae Divinae, quae per se αὐτόπιστος Et posteriorum tanta est evidentia in fidelium cordibus et intimo conscientiae sensu, ut
nihil ad fidem saetondam luculantius esse possit. Denique ut jam olim propheta commotum iri coelum et terram adventu Christi praedixerat Aggae. 2, Ita Christus undiquaque sibi testimonium perhiberi voluit, ne ulli dubitationi locus supereas posset, ut sive in coelum sivo in terram oculo oonjiceremus, ubique luculenta et expressa deprehenderemus istius Veritatis argumenta, atque ita nihil excusationis habere possint, qui Christum respuunt, cum satis firmi et luculentis testimoniis se illum esse probaverit, qui olim promissus fuerat. IV. Ut ergo ad examen testium istorum descendamus, non opus est ut
anxie quaeramus, Cur tres numero recenseantur, et quare numerum emarium, potius quam binarium aut quatemarium Joannes selegerit quamvis enim superfluum sere videatur rationem illius quaerere, quod a mero Spiritus Sancti pendet arbitrio, in quo acquiescere tuto possumus; non abs re tamen numerus iste prae caeteris ab Apostolo solectus videtur, non tantum quia perfectio quaedam isto numero vulgo solet designari sed potissimum quia respondet tomario testium coelestium numero, et quia convenit apprime, tuebus ipsis de quibus agitur, et Veritati, quae probanda proponitur, ut jam sumus explicaturi. V. Quia autem mira est in testibus istis explicandis sententiarum diversitas, ut facilius certiorem deprehendere possimus, primo Mιτ' εἰ σιν remoV bimus eas, quae Veritati parum consentaneae videbuntur deinde Misa - aperiemus et confirmabimus eam, quae prae caeteris nobis probatur. Quidam conjiciunt tres testes coelestes adductos fuisse a Joanne ad Dait tia Christi confirmationem, nunc vero totidem adduci humanitatis illius testes, nempe Spiritum humanum, quem Christus moriens in manus Patria tradidit, Luc. xxiii. 46, et Aquam et Sanguinem, quae ex mortui latero profluxerant, tanquam certa humanae Naturae Christi argumenta. Verum si scopum Joannis expendimus, patebit non dium esse, quam probare Jesum esse Christum Filium Dei Redemptorem nostrum unde supervacanenomnino Videtur, illa quae proponitur humanitatis demonstratio: Atque eo vel maxime, quod de ea neutiquam controvertebatur agnoscebant enimadversarii Christum suisse veram hominem, neque hoe dissileri poterant, qui vitam ejus et mortem Viderant, sed negabant tantum esse Dei Filium et verammessiam, quod adversus ipsos probandum fuit, non illud vero quod ἐξ--ων erat et in consesso. VI. Alii per tres testes designari volunt tria oraeulorum genera da Christo, quae Jesus dum adhuc esset in terris, ostendit in se completa, ut Aqua Evangelium, Sanguis ortem, et Spiritus vim Spiritus et miraeula denotet Christum quippe juxta oracula Vetera Venisse 1 ut prophetam per Aquam id est per doctrinam evangelii, quae aquae non raro consertur, Da. i. s, et ΕZoch. XXVi., quam Christus attulit, et per mundum sparsit, 2 ut Meerdotem per Sanguinem, quo sacrificium pro nobis obtulit 3 ut Regem per Spiritum, talia edendo miracula, quibus et populum suum liberavit, et de hostibus triumphavit, quae nomine Spiritus etiam exprimluitur,
355쪽
DIAPUT VI. DE SPIRITU, AQUA, ET ANGUINE. 3091 im iii 16, 1 et iii 18. Verum neque ista expositio absolute admitti
potest; nam praeterquam quod minus commode per Aquam denotatur evangelium, quaecunque hic referuntur pertinent potius ad testimonium coeleste Verbi et Spiritus, de quo dictum est ver praeced. quam ad testimonium
VII. Nonnulli per Aquam et Sanguinem intelligi volunt legales ablutiones, et sacrificia expiatoria, quibus Deus in Veteri testamento testatus est Christum venturum cum aqua et sanguine, id est ad expianda et purganda peccata nostra Cui testimonio desumpto a steri estamento adjungatur aliud, quod ost ovum Testamentum, nimirum evangelium, quod vocetur Spiritus. Verum quamvis suus locus possit esse huic sententiae, ut postea videbimus, Non videtur tamen Joannes id directe intendisse, quia agit, non de impore praetoriis, in quo Christus sub variis figuris adumbratus suit, sed de praesenti, in quo venisse dicitur per aquam et sanguinem. Alii per Aquam intelligunt Joannis Baptistae testimonium, qui apud aquam testificatus est Iesum esse Agnum Dei, per Sanguinem testimonium Centurionis, qui ex latere Christi vidit profluere sanguinem et aquam, et per Spiritum testimonium Apostolorum qui in die entecostes loquebantur variis linguis; Sed hae alienora sunt a mente Joannis, quam ut recipi debeant. VIII. Sunt qui propius aecedentes ad rei veritatem, per Spiritum donarius tum extraordinaria, tum ordinaria, per aquam vitae puritatem et innoeentiam, per Sanguianem Apostolorum et fidelium pro Christo eaedem, quae martyrium propterea dicitur, innui pertendunt. Communior tamen sententia est eorum, qui per Spiritum evangelium intelligunt, per quam et Sanguinem duo ordinaria ovi Testimenti Sacramenta, aptismum a signo, Cinnam Vero a re significata, quia ut evangelium testatur Jesum esse Filium Dei, Joh. xx. 31, sic etiam Sacramenta, tanquam Evangelii sigilla, idem in terris nobis perpetuo testantur. Quid Vero sentiendum sit in hac
opinionum varietate non iacile est colligere, si tamen Verum fateri Volumus, nulla ex istis omnibus videtur plene satisfacere Vel enim alieniores sunt scopo Joannis, Vel angustae nimis, quam ut rem de qua quaeritur, plene et accurate possint explicare.
IX. Ut ergo mentem nostram aperiamus, salvo doctiorum judicio, arbitramur hae non ita sibi invicem opponi, quin facile conciliari possint, si pleraeque ex istis sententiis non seorsim, sed conjunctim considerentur :Cum enim ea sit vis Scripturae Sacrae, ut plures res contineat, quam Verba, et saepe sub uno eodemque Vocabulo Varia mysteria sibi invieem subordinata designet mirum videri non debet, si variae σο ι in ejus explicatione subinde conjungendae veniant, ut integer habeatur sensus a Spiritu Sancto intentus mino quia testimonium istud potest sub gemina σώσω spectari, Vel prout exterae proponitur in celesia ad convictionem hominum, Vel prout intem obsignatur in corde ad comolationem fidelium, juxta duplicem hunc respectum bifariam etiam posse spectari censemus tres istos testes, Vel ut extemo, vel ut intem testantes : Ita per Spiritum designari arbitramur Spiritus Sanet vim et emeaeiam, tum extrinsecus se exerentem in Verbe, tum intrinsocus operantem in cordea er Aquam saeramentum baptismi, qui administratur in Eeclesia sub aquae symbolo et ejusdem Veritatem, quae por regenerationis benefietum obtinetur in corde Uer Sanguinem Sacramentum Eucharistiae, quae est communio Sanguinis Christi 1 Cor. x. 16, o boneficium Iustificationis, seu remissionis peccatorum in Sanguine Christi, quae hoc Sacramento obsignatur. Atque ita sex veluti partes istius testimonii notari possunt, non quae toto genero differant, sed quae sibi
356쪽
310 DE SPIRITU, AQUA, ET SANGUINE. DISPUT VI. narum, et internae sunt Vertias et res significata, quae per extemas reprae
X. Non incommode autem haec ita distribui patobit ex peculiari testium istorum examine, sive illi conjunctim, iVe seorsim considerentura amsi conjunctim spectentur, mirabilis hic relatio deprehenditur ad varia mysteria: 1 ad persona 8S. Trinitatis, 2 ad ossicia Christi, 3. ad remedia peccati, 4. ad media salutis 5 denique ad figuras Veteris Testamenti. t Primo ad personas Divinas Ut enim tres illas testantes immediate in coelo induxerat Ita consentaneum erat ut triplex istud testimonium, quod in terra Christo perhibetur a Spiritu, Aqua, et Sanguine, triplici testimonio coelesti responderet, et singulis Personis appropriaretur, quatenus per opemtiones peculiares concumant ad confirmationem fidei nostrae hinc Gratia quae Patri tribuitur, per Aquam designabitur, Redemptio, quae Filio propria est, per Sanguinem, et Illuminatio ac Conversio, quae a Spiritu Sancto pendet, per Spiritum: eLut alii Spiritus reseratur ad Patrem, qui per evangelium nos ad se vocat; Sanguis ad Filium, qui per sanguinem nos justificat et Aqua ad Spiritum Sanctima, qui per aquam nos sanctificat. Quo pertinent illa Augustini, lib. iii coni. Maximi cap. 22 Si vero ea quae his significata sunt,' nimirum Spiritu, qua o Sanguino, de quibus loquebatur, ,elimus inquirere, non absurde occurrit ipsa Trinitas, quae unus, Olus, Verus, summus est Deus, Pater, et Filius, et Spiritus S. Doquibus verissime dici potuit, res sunt testes et tres unum sunt, ut nomine Spiritus significatum accipiamus Deum Patrem, de ipso quippe adorando loquebatur Dominus ubi ait, Spiritus est Deus nomine autem anguinia Filium, quia Verbum caro factum est; et nomine Aquae Spiritum Sanctum, cum enim de aqua loqueretur Jesus, quam daturus erat sitientibus, ait Evangelista, Hoc autem dixit de Spiritu quem accepturi erant credentes.'
XI. Secundo, fiam a Christi non obscure hoc triplici testimonio designantur, Propheticum in Spiritu, cujus impulsu, ut caeteri Prophetae loqui debuerunt 2 Pet. i. I, ita Christus Princeps Prophetarum docuit 1
Fet iii. 18, 19 undo dicitur Doctor veritaιis, Joh. xvi. Sacerdotale in san- tnequem Christusui Sacerdos etVictima fundere pro nobis debuit ad expiationem peccatorum, Heb. i. 3 Regium in aquin, quae Virtute sua nos regenerando vitam et salutem nobis reipsa consert, oh. iii 5. Spiritus dat lumen doctrinae, Sanguis pretium mortis, Aqua essicaciam vitae. XII. artio, tres isti testes triplex remedium nobis suppeditant triplici malo curando, quod per peccatum invectum est, Ignorandio scilicet Corruptioni, et Reaeui. Ignorantia quippe tollitur per lumen fidei, quod Spiritus per Verbum evangelii in nobis accendit corruptio per sanctitatem sanatur, quam aqua extema baptismi obsignat, et intus operatur aqua spiritualis et mystica gratiae reatus per aspersionem sanguinis Christi meliora loquentis sanguine Abelis, cujus symbolum in Eucharistia proponitur, et veritas in corde per αντιυμ intemum fidei, quo remissio peccatorum
nobis intimatur, et perficitur Spiritus illuminat Aqua purificat, Sanguia rodimit. Hoe voluit Ambros lib. iii de Spiritu S. e. 21. Tres sim testes, Spiritus, Aqua, et Sanguis, et hi tres unum sunt in Christo esu: Audi quomodo testes Spiritus mentem renovat, aqua proficit ad lavacram, sanguis pectat ad pretiums Spiritus enim nos per adoptionem Filios Dei fecit, sacri sontis unda nos abluit, sanguis Domini nos redemit Alteram igitur invisibilo, alteram visibile testimonium Sacramento onsequimur spirituali, quia Spiritus testimonium reddit spiritui nostro, ' c.
XIII. Quarto, media salutis hic etiam continentur Cum enim tria praecipue ad salutem requirantur ut fiamus ejus compotes, Revelatio, Aequisitio,
357쪽
o Applicatio frustra enim quaereretur salus nisi revelaretur, frustra Ie- velaretur, nisi aequisita esset, et frustra acquisita esset, nisi applicaretur; tria lime in tribus istis testibus nanciscimur Spiritus eam revelat in evangelio Sanguis acquirit in cruce, et Aqua applicat in corde Rursus cum mεῶ quibus nos Deus ad salutis communionem Vocat, vel sint aeterea, vel Mema, et tria utrobique occurrant, aeterea Verbum scilicet cum duobus saeramentis, baptismo et S. coena, Buerea Vocatio Justificatio otSanctificatio, seu Fides, Spes, Charitas Utraque locum hic obtinent:
Nam Spiritus verbum Vangelii, et fidem, quae Metus a Vocationis ossicacis, designat Aqua regenerationis beneficium eum Sacramento Baptismi bene connotat, qui ideo lavacrum reo erationis vocatur, Titi iii 5 et Sanguis Iustifieationem et remissionem peccatorum nobis in eoena ob-aignatam cum spe vitae aetemae includit Ut enim sanguis qui nobis bibendus proponitur in eoena, effusus est in remissionem pomatorum Ita commemoratio mortis Christi jubetur fieri in spem vitae aetereas, donec
veniat Dominus salutem nostram consummaturus. Huc videtur respexisso Tertuli lib. de Baptis eap. 16 Venerat Christus per aquam et aanguinem, ut aqua tingeretur et sanguine glorificaretur, proinde ut nos laes-ret aqua Vocatos, sanguine electos, hos duos Baptismos de vulnere porsossi ateria omisit, quia qui in sanguinem ejus crederent, aqua lavarentur, qui aqua oclavissent, etiam sanguinem potarent.' Nec inter Beda in huno Iocum Venit per aquam et sanguinem, aquam videlicet lavacri et sanguinem passionis suae; Non solum baptizari propter nostram ablutionem dignatus est, ut nobis Baptismi Sacramentum conmeraret et traderet, Verum etiam sanguinem suum dedit pro nobis, sua nos pastione redimens, cujus -- eramentis semper resectinutriremur ad salutem,' quod Glossa interlin repetit XIV. Donique hie etiam relatio oceurrit aa figuras . . Tria enim praeeaeteris sub lege memorabilia fuere, quibus absolvebantur, quaecunque'deaeremonias pertinebant 1', Spiritus Prophetiae quo agebantur viri Dei ad revelanda aiautis mysteria. ' Aqua, qua ablutiones omnes et lustrationes caeremoniales peragebantur. 3'. Sanguis Victimarum, quo peccata expi bantur. Jam ne quid in . . desideretur, tria voluit Deus fidelibus, sed longe excellentiora, dare: I', Spiritum oritatis doctorem, qui effundi debuit non in paucos, sed indiscriminatim in omnem amem, quo prophetaturi erant saetos, et visione Visuri, Joel ii. 28, id est ampla o luculinis Dei notitia fruituri, si enim mysteria ovangelio terminis lagalibus non raro solant exprimi; Aquam quae in baptismi saero sonte nobis
affunditur ad sordium nostrarum ablutionem; et 3', Sanguinem, non ἄλογον et mortuum brutorum, sed vivum et λογικὸν illius, qui per Spiritum aeternum se inculpatum Do obtulit, Heb. ix. 14.
XV. Quibus ita praesibatis de testibus istis simul sumptis, distincte jam do
singulis agendum, et eorum testimonio. Primus Oeeurrit Spiritus, qui hic non εὐσιωδῶς, Vel --τατικω promatura Divina, Velpro persona Spiritus S intelligendus est, quae jam in numero testium coelestium reposita cerat; sed me--τικῶ et effeetivo respectu donorum, non quidem quoad dona miraculosa
et Oxtraordinaria, per hae enim Spiritum testatum sessa coelitus diximus, Sed quoad dona ordinaria singulis fidelibus eommunia, quae tum extrinse- oua patent in evangelii Verbo, tum intrinsecus latent in dono fidei, et illuminationi gratia. o enim testimonium designari Verba sequentiavis. 10 doeant, Qui credit in Filium Dei, habet testimonium in seipso, 'et ver 11 mo est testimonium, quod vitam interuam dedit nobis Dous, et vita hae ast in Filio.' Ex quibus constat testimonium ho oonsistere partim in verbo evangelii, quo docemur vitam aetemam a Deo nobis pro-
358쪽
mitti et dari in Filio, partim in ordo, quod per fidem veritatem latam apprehendit et amplectitur.
XVI. o nomini videri debat, quod Vox Spiritus eo sensuras Petur eum non semel hae significatio Murrat: nam quoad evangelium, notum est doetrinam istam salutarem saepe eo nomine venire, quia Spiritus ---oitatem ex vi novi Foederis comitem habet, unde vocatur Spiritus, 2 Cor.
iii 6 per antithesin ad Legem, quae liter dicitur, Mera etarit, Spiritus aruitem vivifieat; oraueram Onim Logo intelligi ros ipsa et seopu Mostoli ovincit, non modo quia in tabulis lapideis scripta est, sed praeeipuo quia histar litora nihil aliud potest quam proponere nobis ossicium nostrum, nullis additis ad illud exequendum viribus, Spiritus vero notat Evangelii doctrinam, quae non tantum agit objective et imperative instar Legis, sed inoaciter et operative, cum praeceptione ossicii vires etiam Iargiendo ad ejus impletionem. Ratio utriusque pondet o discrimines odoris Legalia et Evangeliei Nam legala, quod hominis obedientia nitebatur, bene litem dieitur, quia mus in eo ossietam quidem ab homino postulabat, sed ulterius non progrediebatur ad flectendum cor hominis ad obodientiam undo Lex saeta Lit infirma in amo, Rom. viii. 3. Sed foedus Evangelicum, quia totum a gratia pendet et non imperat tantum,aed operatur, Legem in tabulis cordia inmola inseribendo vivifiea Sinritus S. Virtute, et nos ad obsequium fleetendo, optimo Spiritua, vel ministerium Spiritus vocatur. Sed ne longius abeamus, hanc Spiritu notionem Joannes satis aperte eonnotat Ver 6, dum ait 'Christum Venias eum aqua et
sanguine, et Spiritum testari, quod Spiritus est veritas,' ita enim videtur insinuare Spiritum S in eorde loquentem id singulis fidelibus persuadero, quod Spiritus sit oritas, nimirum quod doctrina illa do Christi adventu in aqua et sanguine in Verbo proposita, sit orissima et indubitat fidoi; unde patet evangelium apposite nomine Spiritus designari, quia est essio
eissimum instrumentum, quo in cordibus operatur.
XVII. Sed non minus certum est Spiritum etiam saepistimo sumi pro donis intemia Spiritus, quae eonseruntur fidelibus in foedere gratiae, maxime pro Spiritu Adoptionis et dono fidei, quo in oeatione effinci donamur,undo vocatur Spiritus fidei, ' 2 Cor. iv. 13, Spiritu Sapientia et Revelationis, 'aph. i. 17, qui proponitur ut peculiare donum . ., Joel. ii et Joh. xiv. 16, qui majori copia debebat effundi quam antea, adeo ut minimus in regno coelorum major deberet esse Joanne Baptista, qui et ipso maximus erat inter natos mulierum, scilicet quoad mysteriorum cognitionem hine, Me xii. 12 Christus vota diseipulos sollicito osso de illis, quae dicturi essent coram Magistratibus et Synedriis, quia Spiritus doctum esset tunc temporis quid dicendum haberent, et rivius, 1 Theas. i. 5 dieit Verbum Evangelii non fuisse apud ipso tantum in sermone, sed in virtute et Spiritu Saneto et magna cortitudine, ' o. quia frustra
pulsarentur aurea oorporis, nisi Deus cor aperiret, et frustra semen jaceretur, nisi Spiritus illud in montibus radicaret. XVIII. Hune autem Spiritum, tum in Verbo, tum in eoiae operantem do Christo tostari palam est. Nam ad evangelium quod attinet, nemo ignorat eum in finem potissimum nobis proponi, ut testimonium reddat Christo, tum quoad personam et naturas, tum quoad ossicia et benefiei Moh. xx. 31 Haec scripta sunt ut credatis Christum esse Filium Dei, o uteredentes vitam habeatis in ejus nomine, ' unde passim vocatur testim nium Christi, 2 Tim. i. 8, Ν te pudeat testimonii Christi,' et Apoe. i. 2,s, orbum Dei et Testimonium Jos Christi onjunguntur tanquam ἱ- υναμα, quia Verbum testimonium Christo perhibet, et Apostoli voeantnr
359쪽
DIAPUT VI. DE PIRITU, AQUA, ET ANGUINE. 313ωates, qui enixint ad satandum, A. i. 7, 4 ix. 35 Discipulus qui vidit testatur, et testimonium ejus est fide dignum,' aeo. xxi. 24. Hic est 'Discipulus qui testatur de istis; et scimus testimonium ejus esse fide dignum;' Si vero Spiritum agentem in corde respicimus, non minus testari dicitur, non sano per modum objecti, quaa testimonium aliquod seorsim a Verbo porant si mo et per areanas inspirationes nobis suggerat, prout vellent anatiei, quia Spiritus nunquam sejungendus est a Verbo, Isa lix. 21, sed per modum me , quia fidem ingenerando in animis nostris do veritato ovangelii nos persuadet Hinc Christus pollicetur Spiritum testaturum de se, Joh. xv. 26, 27 Spiritus est qui testabitur de me, et os etiam testabimini;' Quomodo oro testabitur 3 qui capiat de meo et annunotabit vobis,' oh. vi. 14, id est metrinam meam in
cordibus vestris imprimet Sio Paulus Rom. viii. 16, ait, Spiritum Dei testari eum Spiritu nostro quod simus filii Dei: quia Spiritus adoptionis,
qui nobis confertur, argumonium os certissimum filiationis nostrae, tum consequenter et a posteriori, quia adoptionem nostram apud Deum factam confirmat, tum a priori et anto denter, quia nos ad imaginem Dei renovat, et filios Dei facit per regenorationom. Ita, Aet. v. 31 Spiritus dicitur testari de Christo, Muno Jesum,' aiunt Apostoli, Frincipem et Salvat rem dextra sua mus exaltavit ad dandam poenitentiam Iaragii et remi
sionem peccatorum, si nos testes sumus horum verborum, et Spiritus
Sanetus quem Deus dedit obodientibus ipsi. XIX. Ex quibus liquot quid per Spiritum, quem primo Quid r quo loco proponit Joannes, intelligor voluerit. Videndumh. . . '' jam quid per quam et Sanguinem, quae in secundo et editio ordino recensentur, sigruficaverit. Hoc vero et jam ante insinuavimus, et luculentius constare poterit ex verbis praecedentibus, Ver. 6, quum ait, 'Christum venisse cum Aqua et Sanguine,' eo enim jam
Apostolum respleore vix dubitari potest; rgo si semes intelligamus, quid sibi velint ista Joannis verba facile percipiemus quid per Αquam et Sanguinem testantes innuati Quid vero Joanno per Aquam et Sanguinem, in quibus Christus dieitur venisse, sibi voluerit, non una est omnium sentantia. Alii per Aquam designari volunt Christi baptismum, per Sangu nem Varo mortem, quia in utroque luculenta testimonia data sunt, quibus doolaratum os sum esse Filium Dat Sed hoc alienius videtur a verbis et acopo Joannis. Alii reserunt ad Aquam et Sanguimem, quae o Christi
latero perfosso emuxerunt. Verum quamvis non dubitemus Joannem eo respexisse non putamus tamen in eo sistere voluisse, sed aublimius aliquod mysterium hic designasse. Tutius ergo et verius loqui existimamus eos, qui duo praecipua Christi beneficia connotari hic pertendunt, quae duobus . . Memmontis obsignantur Expia Onam scilicet peooati et J ιμ-tionem, quae fit in Sanguine Christi, et Regenerationem, quae fit per Spiritum Nimirum ut duo mala peccatum post se trahit, reatum et maculam, duo etiam remedia a Christo utrique malo curando adhibenda fuerunt, in ei alio, quae reatum tolleret coram Deo vi sanguinis seu satis- saetionis a Christo praestitas, et Saneti atio, quae labem et maculam in nobis purgaret per ossicaciam Spiritus, qui saepissimo sub nomine aquae Venit in Scriptura ita bono dicitur Christus venisso per Aquam et Sanguinem, quia duplex beneficium nobis attulit adventu suo; Justificationem in Sanguine, et Sanetificationem in Aqua, dum factus est nobis et Justitia et Sanctificatio, ICor. i. 30. Venit ergo in sanguine expiationis, in aqua purgationis in sanguine, qui liberet a reatu, in aqua, quae purget a sordibus in sanguine qui redimat pretio infinito justitiae, in aqua, quae sanctificet per efficaciam gratiae. Dj0jtigodi. OOQ e
360쪽
314 DE PIRITU, AQUA, ET RANOUIΝΕ. DISPUTAVI.
XX. o Voro sub Veteri Testamento jam advi ratum fuerat clarissime duobus symbolis, quibus pleraeque aeremoniae constabant, et quibus absolvebatur hominum Mis ισιμι, Aqua cilicet et Sanguine licet enim plures essent earum specios, tamen sub his duabus tota sanctitatis et justitiae ratio continebatur aqua abluebantur sordes, ut nonnisi puri et mundi homines ad Deum aceoderent in sanguine oro erat expiatio et reconciliationis cum Deo pignus. Praecipue vero Paulus docet pactionem Veteria Foederis fuisse in sanguino et aqua Heb. ix. 19 Moses accepit sanguinem vitulorum otiosorum cum aqua; ' licet Onim apud Moaem in solemni illa foederis pactione ad quam Apostolus respicit, quae describitur, Exod. xiV. 7 8, nulla iacta sit mentio expressa aquae, potuit tamen aulus illud habere, Vel ex traditione, quam Spiritus Sanctus indando illius animo sanctificavit et extra dubium collocavit, vel colligere ex analogia, quia alibi
sanguis cum aqua conjungebatur, ut in curatione leprosi sanguia avis mactatae eum aqua miscebatur, Levit. xiv. 6 51. Ut ergo votus foedus paetum
fuit sanguine et aqua voluit pariter novum, quod est antitypus et Veritas Veteris, sanguine et aqua dedicari, ut ita constaret in Christo solo veritatem et complementum omnium figurarum legalium t ipsius votoris foederis deprehendi Atque ideo verum esse Μessiam promissum patribu et expectatum a fidelibus, qui plenitudinem habet gratiae et virtutis ad salutem hominum, et qui solide, et vere praestitit, quae ad justificationem et Sanetificationem nostram pertinebant, et quae extemis symbolia absolutionum et expiationum logalium tantum orant adumbrata. XXI. Atque eo proeul dubio respexisse arbitramur memorabilem illam passionis Christi circumstantiam, in qua refert omines ex latere Christi persosso murisso sanguinem et aquam Joh. ix. 34 licet enim non insolitum plane et praetor naturae ordinem videri hoc debeat, eum constet in membrana praecordiis vicina seu pericardio aquam contineri, qua ingenseordis aestus refrigeretur, quae cum sanguine ex corde consesso exire potuit; tamen mysterium sapuit potius hoc effurium, quam naturam, et si praeteri naturale quid in eo non suisset et miraculosum, Vix credibile est evangelistam triplioatam illam asseverationem de veritato rei adhibere voluisse, et νιτια testatur liquor enim ille pericardi nec olore, qui flavus Est nec sapore qui amarus, aquam refert Hoc vero ita contigisse ad Oomprobandam Christi mortem dubium esse non potest, nisi enim hoc accidisset, potuissent pertinaces Judaei veritatem resurrectionis in dubium vocare, quasi semivivus adhu ex cruce detractus fuisset Verum post huno easum nulla talia cavillandi ana potuit suparesso, siquidem certum est laeso vel aperto peri-
eardio mortem necessario sequi.
XXII. Verum so risis em quid adumbratum fuisse dubitare non poterit qui Joannem ipsum in hac Epistola audiverit ad ista verba alludentem, Iste est, inquit, qui venit eum aqua et sanguine, ubi clarum os divinum Theologum ad eam hunc respicere, et ho tanquam singulare aliquod benefietum et oertum veritatis Evangelicae argumentum proponere. Quid vero hoe saeto significatum fuerit, non una est apud Patres sententia. Quidam putant voluisse latus suum aperiri, ut sic fidelibus suis panderet ostium vitae, et aditum pararet usque ad cordia Divini morarium. Alii volunt hie implorum fuisse typum Adam et vae Quemadmodum enim ex latere Adam dormientis exempta sui costa, ex qua aedificata est illi Sponsa, quam Adam expergesaetus si alloquitur, hinc est earo de eam mea, et de ossibus meis; Ita dum Christua Meundus Adamus obdormivit in omeo, ex ipsius latere profluxerunt aqua et sanguia, principia regenerationis Ecelesiae quae est ejus sponsa mystiea August. r. 120 in Joh et lib. iii de C. D.