장음표시 사용
381쪽
pariter baptismo obsignatur, adumbrarit, agnus paschalis, non coenam, sed Christum ipsum in coena exhibitum repraesentavit; et baptismus iste eterum in nube et mari, sacramentum fuit non baptismi nostri sed rei per baptismum significatae, quomodo petra et aqua ex ea profluens, non coenam, sed Christum ipsum significavit, ut Paulus in sequentibus exponit. XVIII. Dices, miracula ista beneficia tantum temporalia contulisse popuIo Non posse ergo signa esse et sigilla remissionis peccatorum, et gratias spiritualis, aua in sacramentis nostris adumbratur. Deinde non adfuisse hic Verbiis cum elemento, ut fieri debet in sacramentis. Postremo nullo argumento posse colligi patres hoc intellexisse. Rev. Ad primum, fatemur quidem ista beneficia esse corporea, sed quae nu-ole in spiritualium beneficiorum continebant, et quae manuducebant ad Christum promissionum omnium fundamentum 2 Cor. i. 20, ut
liberatio a servitute gyptiaca typus fuit redemptionis spiritualis imo
qui sunt corporea bona optime adhibentur ad significanda bona spiritualia nam ista non possunt adumbrari nisi rebus externis et sensibilibus. Ad secundum, verbum hic non demit, tum in mandato de s dendo mari, tum in promissione addita salutis hoc medio conserendae, State et videte salutem, quam inova facturus est nobis hodie,' quod Paulus bene ad mystorium Redemptionis reseri, quia noVerat omnes liberationes temporias in ea iindari, et ejus esso figuras. Ad tertium damus quidem multos ex populo, qui terrenis istis bonis inhaerebant, non intellexisse ista mysteria sed veri fidolos Spiritu mi illu trati potuerunt eo penetrare, et sussicit nobis Paulum id nobis pandere, ut credamus rem a Deo fuisse ita dispensatam. XIX. Ut vero arius mysterii istius sensum assequamur, tria, quae hic ab Apostolo notantur, distincte sunt pensitanda, quod dicit Patres baptigatos fuisse inmosem, in nube, et in mari.' Primo quod ait, baptizatos esse in Osem,' Varie expomtur. Quidam, -
Μoses fuit, quum et nube pariter obumbrabantur, et per mare divisum pedites transierunt;V quam sententiam aequaintur Iunius et Grotius, aqua non longe re dit Helasi mens, qui alimam pro eo quod est δώσΜώ- usque ad Mosem -- ώς -- ῶν Omnes cum Mose, id est ne excepi quidem Μose, ut Verba ita disponantur, non re -πτισαν' Sed -- ι Μωσῆν. Verum coaetior Videtur haec expositio,
et non sacile assensum obtinere potest. elius alii qui ais pro is Ρο- sit in esse Volunt, ut nihil aliud significetur, quam hoc factum amspiciis et ministerio Osis, ut εἰ respondeatis Hebraeorum, quod Syrus et Arabs reddunt vidi ' per manum Osis,' id est ejus ministerio, quod August. confirmat Tract. 26, in Joa per Moasin baptizati sunt. Sed non usquequaque videtur congruere Nam praeterquam quod Praepositio εἰς raro admodum ad ministerium alicujus significandum adhibetur Accedit quod frigidiuscula videtur locutio, in Ecclesia quippe quotidie ministerio Pastorum baptigantur infantes, imo et si occasio ferat, adulti, nemo tamen dixerit insantes aut adultos baptizari in eos, quorum ministerio baptizantur. utamus ergo longe convenientius loqui eos, qui censent, Mosem hic metonymice designare doctrinam et dispensationem osiacam,' quomodo fieri saepe solet in Scriptura, Luc. Hi 29, 'habent osem et Prophetas,' et Act xv. 21 oses habet qui praedicent ipsum,' et Joh. v. 46 ose ipso vos accusabit; in Christus
382쪽
non raro pro doctrina Christi sumitur, Eph. v. 21. in baptigari in Μosem,' nihil aliud rit, quam baptizari in doctrinam et legem Osis, initiari in foedus ab illa traditum, in paedagogis Μosaicae sive cultus et religionis per osem traditae professionem ingendi ritu solemni consecrari. Ut enim Deus symbolis illis gratiam suam et benevolentiam testabatur popido Ita populum magis magisque sibi devinciebat et cons crabat. Sic Act rix. 3, 4 baptigari in baptisma Joannis,' est baptismo Joannis consecrari in fidem doctrinae, quam Joannes praedicabat ut enim Sacramenta sunt sigilla Verbi, ita sunt tesserae et symbola fidei
XX. Atque hine solvitur exceptio Socini, qua conatur eludere Vim argumenti, quo utimur ad probandam divinitatem Christi, ex eo quod dicamur baptizari in Christi nomine,'matin xxviii. 19, quia Israelitae dicuntur baptizari in Osem, qui fuit ψιλὲς ἄν'--. Nam quis non videt diversissimam Mao duarum istarum phrasium rationem, In osem bap-tigari, et In nomine Filii τ' Illud do creatura dici potest, hoc non item, unde Paulus posterius negat de se dies posse 1 Cor. i. 13 An in nomon Pauli baptigati estis '' qui prius ammat demose. 2. Dis mine alictuus baptizari duo importat, quae de creatura dici nequeunt, Primo ejus authoritate et mandato baptizari A solus Deus est sacramentorum author, qui et Verbi Deinde in ejus fidem et cultum obstringi; Ut enim Deus suam hic gratiam pollicetur, nos recipiendo in comm nionem foederis, Ita vicissim eadem ratione fidem et obsequium ascineratis obitum postulat. 3. Eodem modo baptizamur in nomino Filii, quo in nomine Patris At baptigamur in nomine Patris ut veri Dei, non ut creatura. E. id ipsum in Filio locum habere debot. Eodem sensu dicuntur Apostoli baptizasse . 6 νορ- eι- in nomen Christi,' ot viii. 16, non quod diversa sit sormula ista reipsa a prae- donti, nam ut bene observat Baini de Spiritu Sancto, baptismus in
nomen Christi includit tres personas, Pos Xeι-υ 'o πα- τον παπκ εστιν
nique bapGarem Mos aesertur ad doctrinam, non ad personam; Selb tirari in nomino Christi personam notat primario, et non simpliciter doctrinam Fateor aliquando fideles dici baptizatos, Rom. i. 3, in mortem Christi, id est in obsignationem boneficiorum morte Christi nobis partorum. Sod o nihil ad ostis baptismum pertinet. Eodem sensu dicuntur
Merodidias Ire stilas Osi,' Exod. xiv. non ratione Personae, nam
maledictus vir qui fiduciam habet in homino, Jer xvii 6, sed ratione doctrinas, ut exponitu Psal. vi. 12, ' crediderunt verbis dus. XXI. Licet vero ex dictis utcunque constet, quomodo baptizati dicantur Isinglusa in osom, nondum tamen liquido patet, in quo positus sit illo Baptismus. Certum equidem Judaeos de baptismo Mosis saepe loqui, et velle ab ipso toti populo administratum esse in sacramentum initiationis, et eonfirmationem foederis prius initi, quum ante receptam legem jussit populum metiyleari, et is re vestimenta sua, Exod. ix. 14. le tria,'' inquit mimoni Issure Biah. o. 13 In foedus missus est Israel, per circumcisionem, baptismum, et sacrificium Circumcisio fuit in AEgyptio, sicut dicitur, Nullus non circumcisus comedet de aschate baptismus fuit in deserto anto datam Legem, sicut dicitur, Sanctificabis eos hodie et cras et lavent vestimenta sua.' Quo pertinet mos solemnis usitatus apud ipsos aproselytis, ut reciperentur in religionem Judaicam, tria exigendi, cis mcisionem, butismum et oblationem, quibus Veluti initiabantur, de quo idem eximius juris Juda1ei interpres loco citato, Quandocunque quis Et laus ad
383쪽
foedus Israeliticum a Vult recipere ac sociari, et sub ali divina Majestatisse recipere, jugumque Legis in se suscipere, circumcisio, baptismus atquo
oblatio voluntaria requiruntur.' Unde tritum axiomariata' , v xi is mam
Non est quis proselytus usquedum circumcidatur, et baptigetur.' Quod rationem luculentam nobis suppeditat, quam et Joannes et Christus baptismi sacramentum instituerint, et cur nemini mirum hoc visum si ex Judaeis, quia nihil notius et usitatius erat inter ipsos: Posset ergo non sine aliqua veri specie dici, populum baptizatum fuisse in Osem, quia solemni ritu Moses ante promulgatam Legem illum baptizarit. XXII. Verum licet non diffisar, Judaeos de baptismo isto osis saepe montions injicere non fit verisimile tamen hoc loco Paulum eo respexisse tum quia dicendum suisset baptizatos fuisse per Mosem, non in Mosem, tum quia manifestum est, ipsum ad columnam nubis et transitum permaro digitum intendere, non vero ad sanctificationem populi ante promulgationem Legis, ut in sequentibus de manna et de petra duobus aliis miraculi eucharistis correspondentibus loquitur. Accedit quod eum Apostolus ista tria de uno baptismo efferat, non de pluribus, dum ait baptizatos esse in Mosem, in Me et in mari, ut innuat tunc vere baptigatos fuisse in Mosem, id est initiatos in ejus doctrinam, quando fuerunt sub nube et in mari ostendi sacile non possit, quomodo baptismus ille sive lustratio Mosa1ea dicatur iacta in nube et in mari quod non obscurum est de mora sub nube, et transitu per mare. Nimirum ut in baptismate nostro tria occurrunt, Gratia coelestis, Verbum Aqua GA atia, in quam initiamur, Verbum quo instituimur, Agua, qua tingimur Ita tria in baptismo Mosaie oecurriant, Nubes, Moses, et Mare. Nubes symbolum fuit gratiae et protectionis ocelestis in quam initiabantur, Moses repraesentabat doctrinam legalem, et promissiones gratuitas Verbi, quarum confirmatio Sacramento obsignabatur,
Mare refert aquam baptismi qua abluimur quo tendunt ista 'eodoreti in Exo quaest. 20, anum habuit baptisterii mare Spiritus nubes, Christi Servatoris,oses, meis baculus, Diaboli Pharao, Daemonum gyptii, Μanna pabuli divini, petrae Aqua sanguinis salutiferi.
XXIIL Videndum ergo superest, Quomodo mora illa sub nube, et transitus per mare baptismi nomine designentur, cum nec maris undis immersi, nec nubis aspergine Vel leVissima attacti legantur. Quidam volunt Israssitas dici baptizatos in nube et mari, non quod mari vel nube essent
abluti, quod fit in nostro baptismo, sed quia Corinthii do baptismo gloriabantur,'deo nomen baptismi Apostolum indidisse iis rebus, de quibus aequo licuisset Isin litis gloriari ac Corinthiis de baptismo. Verum leviuscula
videtur haec nomenclationis ratio, nec satis mentem Pauli assequitur, quido industria videtur selegisse ista miracula, propter analogiam, quae ipsis intercedebat eum Sacramentis nostris. Unde hae de causa circumcisionis non meminit, quod tamen sacramentum fuit ordinarium . . quia non tam aperta videbatur eum aqua baptismi similitudo. Si quaeratur jam in quo analogia illa sita sit, plura afferri possunt, sive materiam, sive finem et effecta utriusque miraculi attendamus. Nam quoad nubem, ut paululum distat
ab aqua, ita dum sub aquosa nube fuerimi, quidni aqua ex illa docidonis aspersi diei possunt 3 vel quae guttatim deflueret, vel per pluviam etiam copiosam, quae potuit a Deo immitti ad populi refrigerium et resectionem, quod videtur insinuari, sal lxviii. 7 8, 9, ubi Psaltos iter illud dosoribens
mentionem sacit pluviae largissimae, Deus, cum procederes coram po-Pulo tuo, cum per eremum gradereris, terra movebatur, coeli etiam distillanant a facis Dei, Sinai a facie Dei, pluriam largissimam stillabas Deus, qua haereditatem tuam defessam restaurabas.' Sed hoc luculentius patet
384쪽
336 DE DAPTl8M NUBIS ET MARIS. DISPUT VII.
ex usu et sine istius columnae, qui apprime respondet baptismi nostri fini bus. Nam ut baptismus est consecratio et initiatio in disciplinam Christi, Ita nubes et mare suerunt consecrati populi in dispensationem Μosaicam. Ut populus liberatus a servitute gyptiaca sanguine agni, per nubem et transitum maris initiatus est Deo, ut populus esset ejus peculiari : Ita fideles, qui sanguine Agni immaculati a tyrannide Diaboli et servitute peccati liberati sunt, per baptismum consecrantur Domino. Ut nubes quae eontinebat Israelitas sub sinu suo, separabat eos ab AEgyptii : in baptismus, qui symbolum est nostrae cum Christo communionis, est etiam separationis nostrae a mundo tessera, et D bolum gratiae Dei, quae sola separat Ecclesiam a mundo, Quis te discerast 1 Cor. iv. 7. Ut nubes symbolum sui savoris et protectionis divinae tum adversus aestum, tum contra AEgyptios : Ita baptismus, quo Deo consecramur, est gratiae et protectionis divinae sacramentum, in quo Deus testatur se in familiam suam nos recipere, ut ait Deus noster, id est octor, Ductor, et Custos, qui gratia sua
adversus irae suae aestum nos tueatur, et Virtute su contra hostes nos protegat. Ut nubes viam praemonstrabat Israelitis, ut iter sacere tuto possent nec ad avia declinarent Ita verbum gratiae, quod in baptismo obsignotur, Lampa estpedibus, et tuae semitia nostris, sal. rix. 105, quod nos dirigit in cursu vocationis nostrae, et iter facientibus in deserto hujus mundi, et nodis hujus seculi ad Canaanem coelestem tendentibus iam ostendit, ne ad avia deflectamus, quae peruiciem certam nobis afferrent, sed ut motum columnae istius mysticae, in qua se nobis ductorem exhibet, semper sequamur. Unde baptismus Veteribus dictus φω- μὸς illuminatio. Rursus ut
nubes, quae lucida erat Israelitis, fuit AEgyptiis caliginosa: Sic gratia et Verbum Christi, quod aliis est sapientia et potentia, et odor vitae ad vitam, aliis est scandalum et stultitia, et odor mortis ad mortem 1 Cor. i. 23, et 2 Cor. i. 16. Idem evangelium quod fideles illuminat, impios excaecat, Joh. xii 40, o 2 Cor. V. 4, idem Christus est lapis fundamenti et scandali 1 et ii 4, qui positus est in resurrectionem et casum multorum, Luc. ii 34. Ut eadem columna nubila sui et ignea, quae umbraculi loco interdiu noctu vero facis et luminis Vicem praestare potuit: ta gratia salutaris Christi, quae in baptismo nobis obsignatur, umbraculum nobis praebet et refrigerium adversus aestum irae divinae et ardores conscientiae, et lucem gratam exhibet ad discutiendas tenebras hujus seculi, et praemonstrandam ad coelum viam. Hinc Soriptura sub hoc duplici symbolo, plenam et absolutam omnibus numeris felicitatem solet designare, quae in liberatione ab omnibus malis, et in bonorum omnium ruitione consistit, quae per Christum nobis
obtingit. Unde Dous nobis dicitur esse Sol et Gypeis, Psal lxxxiv. 11.Luae et iis, Psal. xxxvi s et Christus es Iustitias, Mai. iv. umbra nostra, Ρsal cxxi. 6 Sol qui illuminat in tenebris, Clypeus qui protogit in ballo, Umbraculum quod tegit et recreat in aestu. Denique ut in AEgypto nulla apparuit columna, In Canaan vero desiit populum comitari: Ita dum inrigypto mundi versamur, salutarem Verbi columnam, quae in Εcolesia demum erigitur, habere non possumus, In Coelis desinit, quia in patria constituti, procul ab omni periculo et caligine Deum iacie ad sa-ciem contemplantes, non ambulantes amplius per fidem, 2 Cor. v. 7 Verbi luco non amplius indigebimus sed in deserto tantum hujus seculi et peregrinatione nostra nos comitatur, donec ad Canaanem coelestem pervene
XXIV. Non absimili ratione Transitus per mare mirifice cum baptismo nostro conVenit et gratiam ejus adumbrat. Nam ut in baptismo, prout olim peragebatur per immorsionem et emersionem, in aquas descendendo, et
385쪽
DISPUT VII. I E BAPTISMO NUDIS ET IIa uis. 337
ex illis rursus exeundo dabatur descensu et ascensus, cujus exemplum extat in eunucho Act. iii 38, 39. Quinimo ut per illum ritum, quum immergerentur aquis obruti et quasi opulti, o Christo ipsi quodammodo consepulti, rur8usque quum emergerent, u sepulchro excitari videbantur, et cum Christo resurgere dicebantur, Rom. i. 4 5 Col. i. 12 Ita in baptismo Mosaico habemus immersionem et emersionem, illam, dum in maris prosundum descendebant, istam vero, dum egrederentur et ad littus oppositum evaderent illa mortis, haec resurrectioni sui imagos transeuntes enim per maris undum, quid aberant a morte evadentes Vero in littus oppositum, nonne erant quasi ex mortuis redivivi 3 Rursus ut in transitu maris Israelitae galVantur, AEgyptii Voro pereunt idem mare, quod liberationis fuit medium illis istis fit mortis et exitii causa. Hoc ipsum in baptismo observare libet idem baptismus qui nos salvat, Veterem hominem, quasi alterum Pharaonem cum toto Vitiorum exercitu in mari rubro Sanguinis Christi extinguit et mortificat. Vetus noster homo cum Christoci 1-cifixus est, ' Rom. i. 3, 6. Dum in inortem Christi baptigamur, Idem sanguis qui nos redimit, et iam ad calum nobis aperit, Heb. X. 19, 20 Diabolum et peccatum perdit, per mortem destruxit eum qui habebat imperium mortis, ' Heb. ii 14 et in cruce triumphavit de Principatibus et Potestatibus, Col. i. 15. Unde Chrysost apposite in 1 Cor. X. lom. 5,serm. 51, aransitus ille Judaeorum futuri baptismi typus erat, nam ibi aqua et hic aqua, Lavacrum hic, et ibi pelagus, omnes hic in aquam ingrediuntur, et ibi omnes. Ibi quidem liberati sunt ex aegypto, hic autem ab Idololatria, ibi quido Pharao submersus, hic autem Diabolus, ibi AEgyptii interierunt, hic autem Vetu homo cum peccatis defoditur. ' Nec aliter Ambrosius de iis qui initiantur mysteriis, cap. 3, adverti quod in illo
Hebraeorum transitu tunc sacri aptismatis figura praecesserit, in quo Egyptius portit, etΙIebraeus evasit, quid enim aliud quotidie in hoc Saeramento docemur, nisi quod culpa mergitur, et error aboletur, pietas autem et innocentia tota permansit. V Ut nulla alia via Israelitis tunc suppetebatolabendi ex manibus hostium nisi per mares ta baptismus nos salvat, 1 Pet iii 21 et sola anua est, per quam in celesiam ingredimur, et incommunionem Sanctorum recipimur.
XXV. Rursus ut Isras nihil contulit ad sui liberationem, sed est
tantum spectator et testis miraculi, Stato et Videte, ' inquit Moses, salutem quam Deus hodie Vobis daturus est, nam ipse pugnabit pro vobis, Vcto Exod. xv. 13. Ita Redemptio, quam in ChriSto consequimur, opus os mere divinum, ad nod nihil viribus nostris contulimus, sed quoad totum virtuti et gratiae Christi acceptum serendum cst Cum enim undi- quaque mortis praesentissima acies appareret, nec ulla salutis in nobis spes esset, Ille solus in abditis Sapientis thesauris iam invenit per mare istud, quod nobis erat impervium. Porro ut tripleae transitus ad plenam salutem fideli necessarius est, primus a reatu et condemnatione ad I Etiam Alter a servitute peccati ad Ebertatem gratiae; ortius amiseria et morte ad felicitatem et vitam Ille qui fit per justificationem, in qua Deus transire facit peccatum nostrum a nobis, Ilic. Vii. 18, ut astatu reatus transeamus ad statum gratiae, Iste per regenerationem, in qua transeamus a servitute ad libertatem filiorum Dei Hom. i. 17, 18, Hic vero in morte per glorificationem, in qua transitum facimus de morte ad vitam. Ita triplex iste transitus in baptismo nostro obsignatur, qui sigillum est remissionis peccatorum, et sanctificationis sanguine Christi, et pignus aeteras glorificationis, ut in eo bene transire dicamur a reatu ad justitiam, a servitute ad libortatem, a morte ad Vitam, unde Joh. V. 24,
386쪽
338 DE BAPTIsM NUBI ET MARIS. DIAPUT VII.
qui redit in me,' inquit Christus, transivit a morte ad vitam, 'maeo
vero omnia beneficia per transitum maris appogite adumbrantur, quia non alio modo nobis conseruntur quam per mare rubrum Sanguinis Christi, qui ut justificationis nostrae est fundamentum, quia se remissionem peccatorum habemus in ejus sanguine,' Eph. i. 7, et sanctificationis priu-eipium, dum purgat nos ab operibus nostris, ut serviamus Deo Vero et vivo,' eb. ix. 14 Ita iam nobis aperit ad gloriam, redemptionem aeternam nobis acquirens, et coelum, quod erat antea ἔβατον nobis reserans, qui propterea an Moφ--- υσα Vocatur a Paulo, Heb. x. 19. Denique ut Israelitae postquam mare eliciter transiverant, et hostes submersos Viderunt, Carmen Eucharisticum Liberatori suo alta Voce eeinerunt, Exod. XV Ita sequiAsimum est, ut eluctati ex peccati et mortis gurgite, devictis et submersis in aeternum Diabolo, Mundo et Carne, quando mors erit absorpta in victoriam, V 1 Cor. V. 54, Redemptori et Sospitatori nostro Carmen hoc triumphale canamus, ibi, O mors, Victoria tua, ubi, O sepulchrum, aculeus t Gratia Deo, qui nobis victoriam dedit per Jesum Christum Dominum nostrum.' Amen
389쪽
Ex 1 COR. X. 3. Respondente ETRO FnΛΝcIaco OLIVERI Helvetis-Sarrate r. I. Cum quaecunque ante scripta sunt, ad nostram institutionem scriptarunt, ut per patientiam di consolationem Scripturarum spem habeamus,''ut divinus gentium doctor a et monet, Rom. v. 4, nihil studio suo dignius esse, nihil ad salutem fidelium conducibilius Scriptores λοπνεο ι Novi Testamenti existimarunt, quam si instar peritorum Scribarum, edoctorum in regno coelorum, educerent ex Thesauro suo Vetera et nova, Μatin xiii. 62, ut Vetus estamentum subinde cum NoVo, typos cum Veritare, et oracul cum complemento eonferentes, utriusque divinitatem fortius asserent; et ad Ecclesiam Iarnaiticam sepe oculos reflectendo, et exempla praetoriis, cum promimia et minis atrihus factis recolonda, in illa, tanquam in speculo, Christianae imaginem nobis exhiberent, sive quoad Dei beme o et in rara nostra, sive quoad praemia, et poenas bonis et malis repositus.
II. Hoc vero Paulus ipse prae emteria non semel praestitisse legitur ad fidelium institutionem in Epistolis suis; sed praecipue id executus est initio capitis decimi primm ad Corinthios, ubi avocaturus ipsos a Variis peccatis gravibus, quibus implicabantur, maxime in idolothytorum esu,
ad populi Israelitici in deserto peregrinantis considerationem eos revocat, et recensione facta variorum ipsis collatorum bonorum, non absimilium gratiis, quibus gloriabantur Christiani, tum peccatorum ab ipsis admis-Sorum, et poenarum propterea ipsis a Deo invictarum, eos serio a similibus peccaus dehortatur, ne in similes poenas incidant. Tria ero potissimum insignia prae caeteris Dei beneficia commimorat, quae Sacramentorum extraordinariorum ipsis loco fuerunt, baptismum nubis et maris, cibum spiritualem seu manna, et aquam ex petra,' quorum Prius Baptismo nostro, duo posteriora eucharistis Christianorum apprime respondent. Et de illo quidem praeeedenti Disputatione jam actum est Do duobus aliis jam νυν Θεῶ agendum est, et primo demanna, quod ab Apostolo priori loco recensetur. III. Verba ejus extant Ver 3, cap. X, Καὶ πάν- ἀ- τὲ βeῶμα πιε μ τια. ἔφαν ' et omnes eundem tabum spirituatim manduearunt.
Scopus Apostoli, ut jam insinuatum est avertere Corinthios a prosania
390쪽
gulae illecebris, et idolor in epulis, ad quae ab Ethnicis alliciebantur;
argumento ducto a Veterum Israelitarum exemplo, qui istorum peccatorum rei, Judicium Divinum emagere non potuerant. Quia ero in exemplis discrimen si quod occurrit, vim comparationis Vertit, Corinthii autem poterant excipere, Ionge ouorem esse suam conditionem praestatu Israelitarum se baptizatos esse, et sacrae coenae factos esse participes, aliasque plures praerogativas in NOVO Testamento consecutos esse, quae
Veteribus haudquaquam concessas fuerint; unde non statim ab illis ad se argumentum posse legitime duci: aulus ut inanem illam gloriationem ipsis auferret, qua putabant se meliori loco esse apud Deum, quam Veteros, ostendit paritatem status Israestitarum cum Christianis: Apud illos suisse Dei scinus et Ecclesiam, non minus ac apud istos, iisdem beneficiis affectos fuisse, et eadem Sacramenta habuisse, quae testimonia illis forent gratis Dei. Unde si poenas effugere non potuerant bonis suis abutendo, nec Christianos illas declinaturos, si eorundem peccatorem cum illis rei fuerint. Istam vero paritatem probat inprimis ex Montitate Sacramentorum, quae utrobique obtinuerunt, si non ratione signorum, saltem ratione significationis : Jam respectu Coenae demonstrat, et quidem quoad utrumque symbolum, tam quoad cibum, quam quoad potum. IV. Et de Abo quidem, de quo praesens instituitur Disputatio, dicit Omnes, scilicet Israelitas, manduo so sundem Abum a trievousm, respuciendo ad Manna, quo Deus eos cibare voluit olim in deserton de quo duo jam expendenda Veniunt 1. Historis, 2 Mysterium p sub gemina enim ista σώσω spectari potest et debet, rationeum communia, quatenus fuit cibus materialis ot corporeus, qui faciebat ad nutritionem populi, et ratione usus sacri, qua fuit spiritualis et mysticus, qui Christum significabat et obsignabat. V. Historia refertur, cap. Hi Exodi, Cum jam farina subacta, quam ex AEgypto tulerant, deficeret, et ob annonae penuriam murmuraret populus
adversus Osem, eo usque ut mortem etiam expeterent inflictam manu Ieho e Utinam, inquiunt, mortui essemus per manum ah in in term
isti I Deus licet ingratum populum posset plectere, mira tamen bonitate prospicit ejus necessitati, sed modo plano extraordinario, mittendo alitus quotidierum, quod susticeret tanta cibandae multitudini atque
ita per totos quadraginta annos, dum populus in deserto Versatus est, eum austentarit, donec perveniret in Canaan, quo tempore ossam dicitur Μan Versu 36. Hunc ero cibum, 1 colligere debuerunt Israelitae maneant exortum solis, Exo. Hi 21, idque pro ratione cibi sui ver 16, 18, in singulos dies tantum Ver. 4, quia nihil ex eo reliquum in crastinum faciendum erat Ver 19, 20, excepto die sexto, quo colligendum fuit in biduum, quia die septimo, id est abbatho non cadebat, or 23, 26 .collectum diaeriauere, ut unicuique unum Homer, quod erat decima pars Ephae, et juxta Merum ad novom libras Romanas ascendebat, quod illi assignatum erat, suppeteret, nec plus nec minus cuiquam habere licuerit Ver 16, 17, 18 praeparare in bum quod fiebat, tum motu
tura, tum coctione, tum elixatione: nam man molebant vel erobant, et postea coquebant vel elixabant, et conficiebant ex eo placonta subcinericias, Ver. 23. Num. i. 8. Describitur autem Μan quoad substantiam, quod fuerit exiguum et tenuissimum, sicut pruina super terram Er. 21, quoad Muram, rotundum quasi semen coriandri, Ver. 31, quoad colorem, album, Ver 3 ut color bdellii Arabici, quod est pollucidum Num. i. 7, quoad avorem, dulcissimum et suavissimum, veluti sapor imilae cum meus, vel ut sapor liquoris praestantissimi ex oleo, Num. i. 8, Meoque cibus praestantissimus et saluberrimus Non inmon propiore facile ad-