De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

501쪽

Hoc sensu primogenitorum quidam redempti sunt soluto certo pretio, Num iii 46, 47, et jus redemptionis bonorum inter cognatos obtinebat doquo Leviti AxV. XXII. Cum ergo redemptionem nostram Christo tribun Scriptura, voco hanc nona aut ' significatu, sed 3 demum ac maxime proprio accipiendam esse pertendimus: Rationes autem quae nos ut ita credamus moVent, plures sunt gravissimae : 1. Miserrima hominis redimendi conditio, quadruplici enim servitute promebamur secati, Legis, ortis, Diaboli peccatum sub jugum suum nos misit ilia τώ -- -υ καὶ δεδουλωται, tet ii 19, et Joh. iii 34 qui facit peccatum servus eat peccati; '' ex peccato legis maledictioni et iras divinae facti sumus o noxii, natura enim sumus filii irae,' Eph. ii 3 et quicunque sunt sub operibus Legia sunt sub maledicto,' Gai sit. 10. ex propter peccatum morti nos mancipat, Rom. iv. 15. Diabolus per peccatum et mortem, tyrannidem suam in nos exercet, 1 Joh. iii. 8, et Heb. ii 14, 15. Hinc captivi dicimur, Isa lxi. 1, qui captivitatis miserias omnigenas experimur, carcer in quo detinemur Vel corpus est hoc corruptibile quod animam gravat a quo propterea liberari potit Apost Rom. Vii. 24 vel potius mundus iste miseriarum plenus et vera lachrymarum vallis quae carceris ad quem damnantur peccatores veluti pars est superior ex qua nisi liberatio divini- tua aecedat in inseriorem tandam ignis et sulphuris detruduntur; letore Commentariensis Diabolus est princeps tenebrarum et Deus hujus seculi, sordos et tenebrae in quibus jacemus sunt peccata et iniquitates quae μάν- ματα et ρολυσμὶ 2 Cor. Vii. 1, et opera tenebrarum dicuntur Rom. xiii 12, Vincula et laquei sunt tum peccati dominium et Camis cupiditates quibus tanquam diaboli laqueis constringimur, Iim ii. 26, tum reatus mortia et damnationis ex peccato consequens, quo Veluti compede arctissimo vineti tenemur, et judicio divino obstricti At quos peccati regnum, mortis timor, Satanae tyrannis ac legi a justitiae divinio jugum . ---ατον occupant undique qui fieri potest ut luctentur, nisi redemptor et summam ad Diabolum et peccatum debellandum potentiam adhibeat, et absolutissimam ad majestato divinam placandam justitiam impendat pNXIII. 2. Idipsum suadet ipsa Redemptionis nomenclatio; nam certum est λυτeουν, ἀπελυτρουν, apud Graecos, Redimere ero quod iis apud Latinos respondet, in primaria ac maxime propria significatione proprie dicta' B6demptionem innuere, scilicet quae fit intercedente aliquo pretio, et hic habemus confitentem retum, haereticus enim lib. ii de Serv. e. 1, hoc diserte

docet Rodimere aliquem nihil aliud proprie siMificat, quam cum captivum e manibus illius qui illum detinet pretio illi dato liberare.' At ut

apud omnes est in consesso a propria et nativa verborum significations nunquam est recedendum nisi gravissimae urgeant causae, ut cum propriuasonsus in fidei aliquem articulum aut charitatis praeceptum palam ac Vere incurrit, Vel figuratus sermo evidenter ex eodem vel ex aliis locis detegitur ac probatur Augusti lib. iii de docu Christi. c. 10 et 15, hoc figuratae interprotationis dat indicium si dictum proprie acceptum nec ad fidem ne ad dilectionem aut ad ullam omnino aedificationem accommodari possit.' Si vero ad utrumque saeiat quam maxime et tum ex ipsius loci circumstantiis, tum ex alii parallelis evidenter comprobari possit, quis nisi in ipsum Spiritum S. qui hoc nobis tradero voluit injurius ejicere queat pXXIV. Rem autem ita sese habere in hoc argumento non dissiciis est ostendere, nam quoad loca parallela doeebimus in sequentibus non modo redemptionem metaphoricam non connotaro sed proprie dictam no- cessario inferre, nunc vero ex ipsis loci circumstantiis demonstratum istud

502쪽

damus, quae scilicet redemptionis nostros modum et natruram doacribtint, quae tertia nobila erit assertionis superioris ratio. eo enim Scriptura tantum redemptionem memorat sed pretium ipsum et λίτρον quo modiante facta est orto nominia, ait xx. 28, 'Filius hominis venit dare animam suam λυτρον

ἀ- -λλῶν Sio 1 Cor. i. 20, pretio empti estis, et 1 et i 19, pretium illud ponitur in sanguine Agni. Ut vero inisata Redimero est ita λι- ω, est illud quod impenditur ad impetrandam istam redemptionem, quasidaeas Redemptionis pretium, ut 1 - ον quod pro doctrina solvitur Gloss.

litera Lustrum appellarunt, et λυτρουν Haerrere dixerunt; unde iv. lib. ii. Omnes Conturiae et Equito in campum martium conVocati, Sue, Ve, tauro caesis immolarunt, quod Iustrum diotum, et lustram urbem' at eam a poena liberare per lustrum id est poenam uecodaneam quod etsi ovium dioitur si Deoii dieuntur lustrasse Romanum exercitum so deVovendo id est sua poena et morte omnem ab illo poenam Ve ncasse, et

Thebas enoeceus, de quoiater apud Papirium, ad lamma feris ergo te puer inelylamictis mutumque o ut vilia em Mater alabam Ad quem Ioeum choliastes votus 'Lustraro civitatem humana hostia

Gallicus mos est.' Unde oolligitur redemptionem maxim eRm quae per λυτρον fit non nisi vera satisfiu tione procurari potuisse. XXV. Quorsum anim sq. toties meminisset Scriptura nisi pretium

aliquod ver et proprio dictum subesset Nam quod adversarius subinde rogerit hoo improprie diei quia ad praesentiam ejus liberamur licet non per emetontiamu nihil aliud est quam absurda petitio principii quae probanda

fuit, non ita praesidentor statuenda, nam praeter ea quae jam ex advera diota sunt o dicantur adhuc in sequentibus, illud etiam eo satis resollitur quod non modo pretii illius meminerit, sed collationem ejus instituat cum rebus Oarissimis quae ab hominus impendi solant, is ad Oaptivorum redemptionem, vel rei cujuslibet emptionem, auro, puta, argento, δα, 1 et i 18,

Scientes vos non auro et amento aut rebus corruptibilibus a Vana con-Versatione ostra rodemptos fuisse, sed protioso sanguine Christi, ' M., oonsor ergo imo praesert sanguinem Christi auro et argento tanquam majusqni et exoellentius in genere pretii. Itaque ut aurum et argentum pretium sunt Ver non figurate, ita paritor de sanguine Christi philosophari do mus nisi velimus Apostolum parum apposito hane collationem instituisse, quod voLeogitaro impiuma Fateor hujusmodi eollations somper ad vivum non esse reaeeandas, sed observari tamen debet seopus Spiritus S. et attendisormale similitudinis in quo utraque pars eonvenire debet saltem in suo generea Itaque hic cum aurum et argentum conserantur sub hae sormalitate pretii eum sanguine Christi, omnino ueracia aliqua pretii competere etiam debet sanguini Christi, non quitam in generei sim sed Nasico et

morali, ita ut redemptio non tantum sit consequens λυπρο sed promus et malis effectus.

XXVI. Quod si non satis emax x eo videretur probatio, quanquam jam sit sortissima, inviola sane redditur si addatur 4'. oris ἀντιλ-eas pondus qua Spiritus S usus eat in hoe argumento, nec enim dicit tantum Christum nos redemisse, quod jam satis ex proprietat vocis satissaotionem connois non addit demum redemptionem illam saetam fuisso pretio quod sortiua

503쪽

adhue illam ovincit, sedis dubitandi locus ullus supersit, testatur mλπιτρον aliquod intercessisse, Christum scilicet so pro omnibus dedisseiareia τρον, 'im ii. 6, et quod eodem recidit, animam suam λυτρονJosui8Se ἀντὶ πολλων, Matth. X. 28, quod . . perperam reddit redemptionem, cum notetur non ipsa redemptio sed redemptionis pretium et quidem tala pretium quod commutationem debitoris et compensationem debiti notet: nam et praepogitio ἄν inmaxime proprie substitutionem et vicem significat, atth. V. 38 ἐφωμι ἀνώ ὀφθαλρου, δου ἀντὶ δόκτος, 1 et iii. s. Matth. ii 22,

Archelaus regnare dicitur m Ηρώλυ τε πατρε αντον, id est loco et Vice, sic Luc. i. 11, 1 Cor. i. 15, 1 Thess. V. 15, et saepius alibi, in compositione vero tria significare solet, ut observant Grammatici, equalitem et paritatem ut ἁντίνιος Hesy. σέως, mάαιρ' ristarcho σανδρο Virago, Vel contrarietatem et Oppositionem ut ἀντιδικος, ἀντίπαλος, ανἀγραφον, e., Vel compensationem et commutationem ut amis κοι ii qui pro aliis morti se devovebant ut eos liberarent, ut de Damone et 'thia narratur hic autem nec equalitas neo contrarietas locum habere potest, Ergo superest ut compensatio inisum ea commutatio connotetur Ita ἀντίλυτρον tale erit λυτρον in quo liberator vicem sustinens

rei et captivi, simile quoddam malum subit ei quod illi imminebat qui liberatur, cum caput capite redimitur, quod Apostolus eleganter explicat Gal. iii 13, dum ait 'Christum redemisse nos ab execratione Legis, factum pro

nobis execrationem.

XXVII. Atque idipsum quadantenus saltem confiteri coacti sunt adve sarii dum particulam αντι commutationem aliquam inferre agnoscunt, licet postea quod una manu dare Visi sunt altera auferre conentur, addendo talem esse commutationem quae nullam compensationem aut satisfactionem arguat. Sed quam turpiter hic suo se gladio jugulent procliis est agnos-nere. Cur enim Christus per commutationem in locum nostrum esset gubrogatus, nisi ut poenas qua commeriti eramus ipse luendo nos ab iisdem liberet, quod jamjam innuebat Apost ad GH. Nec vanissimum commentum suum sulcire potest Cressi contra roti duobus locis, Prov. xxi. 18, et Isa. xliii. 3, ubi videtur commutatio poni sine compensatione ; Nam praeterquam quod in neutro habetur Vox ἄντα ea de cujus Vi quaerimus, accedit etiam quod non sine compensatione aliqua hoc impletum ait, cum Deus in AEgyptios et alios populos derivaret poenas quas juste exigere potuit a populo suo, sed quas misericorditer in alios transferre decrevit ut ipsi pa ceret. Sic quippe subierunt Vicem suam ut quasi permutatione iacta eladem quae ipsi impondebat sustinere coacti fuerint, nam ut hunc servaret illos perdidit, alio revocando hostes qui in ipsius perniciem toto impetu ruebant. XXVIII. Ex quibusdam satis liquero arbitramur redemptionem proprio dictam et non metaphoricam tantum hic locum habere debere : Quod ut liquidius fiat observandum est multis modis redemptionem seu liberationem captivorum fieri inter homines, vel gratuita manumissione ut cum dominus ultro dimittit et liborum abire jubet servum suum Vel permutatione ut in bellis saepe fieri solet, vel violenta allatione ut cum David vi et armis suos liberat et recuperat ex manibus Amalehitarum, 1 Sam. XXX., et Abraham Lothum nepotem suum eripit regibus Cananaeis, Gen. AiV., vel justa satisfactione ut fidojussor qui pro debitore solvit In hoc autem negotio nec gratuit manumissio simpliciter obtinere potuit, quia Iustitiae ultricis ratio non patiebatur impune abire peccatum, nec permutatis, quia nulla cujuscimque creaturae permutation compensari potuit Deo illata ab homine contumelia, non denique violenta ablatis, quanquam enim juro bono Christus potuit praedam suam diabolo cripere quum ille fraude mala sibi vindicaverat, non potuit tamen eo modo Deo reconciliari homo laesae

504쪽

450 DE ATISFACTIONI CHRISTI VERITATE. DISPUT XIII.

majestatis reus, sola ergo supererat redimendi ratio suffciens per viam justitis solutis omnibus nostris debitis per sponsorem nostrum Christum. XXIX. Caeterum etsi tres priores liberationi modi seorsim hic non valeant no dissilendum tamen sub aliqua ris omnes simul in hoc salutari opere concurrere, atque hinc conciliari possunt varia loca Scripturae in speciem pugnantia, quorum alia dicunt nos grasis per gratiam Dei et sine operibus justificatos et salvatos, ut Rom. iii 24, ph. ii. 8, 9; Alia innuunt, nos pretio redemptos esse, ut 1 Cor. i. 20 et 1 Pet. i. 19, Rc; Ilia, permutationem aliquam factam esse docent, Q. iii. 13, et Cor. V. 21 Alia ostendunt nos vi et potentia aliqua ab hostibus liberatos, Hob. ii 14 Col ii. 15 Isa lxiii. 5; sed haec omnia verissime dicuntur :Nam cum salus nostra sub quadruplici respectu considerari possit, vel Dei judieantis, vel Christi redimentis, Vel hominum redemptorum, Vel Diaboli obsidentis et tyrannice imperantis: Quoad Dialolum sumus potentia summo et virtute essicacissima liberati, quippe quem Christus prius victum et jure sibi mancipatum vi et armis spoliavit, quoad nos gratia redempti sumus et salvati nihil enim ex nobis ipsis contulimus ad nostri liberationem, quoad Christum sumus permutati, quia ille pro nobis factus est peccatum et execratio ut essemus benedictio Dei in ipso, quoad Deum deniquo pretio redempti cum seipsum justitia divina ἀντιλυτρον pro nobis Christus exhibuit. Quia vero non raro Scriptura opus hoc redemptioni mirabile, sub gemina potissimum αεστι considerat et Dei et Diaboli a quibus divorsimodo liberari debuimus Ideo haec duo peculiariter Christo redemptori tribuero solet, Iustitiam et Potentiam, illam qua ab ira Dei nos eximit, istam qua

tyrannide Diaboli nos liberat Atque hinc gemina illa Agni et Leonis

appellatio, quae toties Christo tribuitur Agnus victimam refert, Leo victoriam, Agnus passionem, eo triumphum, Agnus meritum, eo virtutem, Agnus proprium sanguinem undit, eo alienum, Agnus quia sanguine in redemit Ecclesiam, eo quia robore suo destruit inimicos, Agnus respectu Dei ad eum placandum, eo respectu Diaboli ad eum vincendum: Hinc etiam Variae mortis et cruci denominationes oriuntur, dum illa altare Sacerdotis aliquando, eb. xiii. 10, et quando currus triumphalia victoria dicitur, Col ii. 15, et λυτρον quo Deus placatur, atth. xx. 28, et ..λον quo Diabolus debellatur, Heb. ii 14. XXX. Huc portino etiam quod in V. . do vi rosertur, nam et is typus eximius hac in parte fuit Christi redemptoris, unde ipse Messias hoc

nomine non raro insignitur, Job. ix. 25. Ego scio μουκα quod Redemptor meus vivit, Isa. lix. 20 Veniet ad Sion Ra, 'Τarg. 'credemptor et liberator. Jus autem habebat Goel 1 Res Venditas et alienatas fratris aut cognati, agrum puta, domum, c. redimendi, LeV. XXV. 25, reddendo 'D,ου pretium quo emptae fuerant res illae proportione scit temporis servata. 2. Captivum eundem vel servum liberandi, ibid. V. 47, 48 si frater tuus attenuatus fuerit et se Vendiderit peregrino et advenae, redemptio erit ei, unus ex fratribus ejus redimet eum;V 3. Interfectum vindicandi unde Vocabatur baead'tri Vindeae sanguinis, de quo Num. XXXV. et Deut. ix. 6. Hebraei multa

de eo tradunt, ut quod persequebatur homicidam et jus habebat eum oecidendi sicubi eum nactus fuisset ubi ad agistratum appellare non posset, nisi se recepisset ad urbes refugii, tunc enim non licebat manus illi violentas insere et ibi homicida maxime si erat adit id est si per erroremo ignorantium homicidium patraverat nam ' ru qui sponte et data opera id secerat postquam in , di, Consistorio causa discussa fuerat et ille

rara' a' 'ra reus mortis fuerat deprehensus, magistratus authoritate plectebatur permanere debebat usque ad mortem summi Pontificis, qua roditus

505쪽

DISPUT XIII. DE SATISFACTIONI CIIRISTI VERITATE. 451iIli patebat ad domum suam et pristina ossicia si quas antea sustinuerat ubi illustrem habemus typum ingentis beneficii quod summus Sacerdos

noster commeruit, ejus enim morte peccata nostra expiantur et condonantur uti deinceps ad patriam coelestem a qua propter crimina nostra exulabamus roditus detur . Atque hinc fiebat reserentibns Hebraeis ut summorum Pontificum matres homicidis exulantibus saepius munera mitterent ne optarent summi Politificis mortem, serunt enim summum Sacerdotem eo citius mortuum fuisse si homicidae plures enixius mortem ejus a Deo precibus effagitassent. . Denique idem uxorem defuncti fratris vel propinqui ducere debuit ad progeniem illi excitandam Deo ita pro summa gua sapientia in Rep. Israelitica poeuliariter hoc disponant ad familiarum et tribuum conservationem Deut xxv. 5 Si habitaverint fratres simul et mortuus fuerit unus eorum absque filio, non nubat dolancti uxor foras viro alieno,' ne scilicet transeat in alienam familiam, sed frater ejus ingrediatur ad eam ducatque eam in uxorem,' atque in ejus rei fidem viroram Vestimenti sui extendebat super eam, ut constat ex Ruth. iii s Ruth Boos propinquum suum alloquens, Eaeteride, inquit, Alam tuamsupera illam

duram ridiae ου qui tu propinquus es sanguine, tacite innuens cupere se ut matrimonium secum contraherit, quod Chald luculenter exponit

'DI'κ 'auti, iridi dis mae i. e. Ocetra nomen tuum super anciliam tuam adaecipiendum in Maeorem, hoo enim fieri apud Judaeos solebat ut sponsus in signum duris et uuioritatis quam in sponsam aequirebat, et simul in pignus ossicii conjugalia mutui amoris et protectionis, oram vestimenti super eam extenderet, quod colligitur ex Deut xxii. 30 et Egech. vi. 8.xxxΙ. Haec autem omnia pleno ac persecte in Christum quadrant. Ille quippe amem nostram assumpsit, et frater noster factu est ut posset esse noster bra usque redemptionis super nos haberet, habebat quidem antea Jus proprietatis qua Deus, sed Jus propinquitiatis non habuit nisi qua Verus homo. raestitit vero quaecunque ab eo fieri solebant Nam et captivo nosae peccato et diabolo mancipatos liberavit, Lue i. 71 de hostibus qui, bis moris intulerant vindictam sumpsit, Col ii. 15 Rom. i. 6 Heb ii. 14, bona depordita et haereditatem coelestem a qua malo merito nostro excideramus, justo merito suo recuperavit 1 Pet. i. 4, ii iii. 7,meb. ix. 12. Et nos a priori marito Lege puta et foedere operum solutos, aetemo atque indissolubili eonnubio ex foedoro gratiae sibi copulavit, Rom. Vii. 4 Eph. V. 25, 26, atque in hujus rei fidem persectissimae justitiae suae Vestem super nos extendit, GH. iii 27, quod adumbratum sui in virgine illa sordida et nuda

apud Ezech. XVi. 8, super quam Deus oram suam extendit et matrimonium cum ea contraxit; celesia enim nuda et sordida cum Ait natura limbum Vestis suae sponsu Auper eam extendit qua et nuditas et sorde obteguntur, atque is eo ipso jus mariti super nos acquirit et aratissimam communionem nobiscum colit.

XXXII. Quia vero rationibus hisce premi se sontiunt Adversarii, κρο φώvisas Varia conquirunt undique quibus labantur pertundunt ergo ex redemptione neutiquam pomo colligi veritatem satisfactionis P. Quia ro- demptio non somper inmitur proprio, quo sensu includit aliquod pretium, sed saepius metaphorice et improprio, prout simplicem liberationem notat nullo intercedente pretio factam, ut Exod. v. 13, mus dicitur redemisse Pomium suum eae in πω, sic Deut. Vii. 8, sal lxxvii. 15, c. Itaque posso etiam hic talem significationem obtinere, atque eo magis quod redemptio haec nostra saepius cum Israelitica conseratur et haec illius typus fuerit et figura, Luc. i. 68 2'. Moses etiam Ora..m dicitur, Act. Vii. 35, quem tamen nullam satisfactionem dedisso certum est. 3' Si redemptio

506쪽

452 D sATISFACTIONIS CHRIATI ERITATE. DISPUT XIII.

proprie esset intelligenda, ad captivorum liberationem solvendum fuisset detinenti pretium At nec solutum illi est, nec solvi potuit, quis enim dixerit quippiam solutum esse vel Diabolo, vel iniquitatibus, vel vanae conversationi, vel Legis execrationi a quibus detinebamur 3 4'. Non posso dici Deum pretium illud accepisse ut vulgo creditur, eum ipsemet redemptionem nobis secerit et Filium suum pro nobis impenderit. 5'. Addunt Christum nos liberare ab ira per Vitam Rom. V. 9 Ergo non per mortem, non aliquod pretium solvendo pro nobis, sed potentia sua in judicii die nos ab aeterna morte vindicando. 6'. Denique ita nos redimi quemadmodum fuimus venditi, at Venditos esse gratis et sine pretio cum nos ipsos in servitutem diaboli es peccati mancipavimus, Ε. et redemptos pariter sine pretio. Ex quibus omnibus colligunt non posse urgeri loca quae de redemptione loquuntur ut inde inferatur vera satisfactio, cum nihil aliud importent quam simplicem liberationem quae dicitur acta per mortem Christi quia eam nostra a peccati servitute consecuta est vindicatio : Sie Soci lib. i. c. 1, 2. Volhel de vera Rel. lib. iii. o. 18. Catec RohoVi. o. 8. q. 25, 26, c. XXXIII. Sed incla haec sunt φαρ--- quae laboranti et desperatae causae levamen nullum afferre possunt. Nam quod ades , quis serat adversarios tam inepto ratiocinantes et a particulari ad partietuare vel universale argumentantes: Redimere aliquando sumitur metapho et liberare simpli significat, E. et hic Vela semper ita usurpandum 3 Quis enim consequentis Vitium non videat 3 Quasi vero Spiritus S sibi hane fixerit legem ut sempor eodem sensu Vocem eandem usurpet imo nihil

frequentius occurrit quam ut vocibus πολιο ροι diversimode utatur κατατην in αυρώνην λην Non negamus ergo saepius laxiori quodam significatu sum in Scriptura neque ea quaestio nostra fuit, sed an hoc in argumento obtinere debeat, quod merito respuimus, non modo ex ipsa Vocis proprietate sed ex aliis circumstantiis variis quae necessario proprie die- tam redemptionem important, quod modo est ostensum hoc ex ipsis adversariis vel invitis extorquere possumus, nam quatuor tantum requiri contendunt in Vera redemptione, ut sit captivus, captivum detinens, redemptor, et λυ - sive redemptionis pretium is nullum ex his desideratur in hoc negotio homines sunt captivi propter peccatum, Deus qua judo detinebat eos sub ira et maledictione aliisque poenis peccatum justissime consequentibus, redemptor Christus est et mors ejus redemptionis pretium, nihil ergo causae dici potest eur propria hie non possit aut deboat redemptio intolligi, nam quod vitilitigantur requiri praeterea ut qui captivum detinet pretium accipiat, quo loco sit habendum mox dieturi

sumus.

XXXIV. Ex quibus acile intelligitur quid in specie reApondendum sit ad ea loca quae de redemptione Israelitica loquuntur, neque enim si non possint proprie sumi continuo sequitur haec nostra improprie usurpanda essen Et sane longum latumque discrimen intercedit inter liberationem eor ream et mi iam quae sacta est simpliciter a tyranni manu, et ligerationem spirituriem et uridicam quae fit a maledictione legis et ira Dei: Illa revora potuit fieri absque Aea et per Dei potentiam, at haec non item, siquidem intercedebant et justitia Dei immutabilis, et insallibilis ejus veritas undo nulla poena liberatori inflicta legitur in illa quae pro λυτρωVeniret ut in ista, nequo unquam illa ut haec saepissime per Aea et αἰ-oria dicitur facta. Non nego tamen saepius utramque inter se conseriqet alteram alterius figuram et typum gerere, sed similitudo ast non identitas vel per omnia aequalitas, et si collatio instituituri ad rem, non statim

507쪽

quoad modum rei, quia subjectae materiae id non patitur ratio imo ut recte Chrysost. Homil. 61, in Genes. oportet figuram minus habere quam Veritatem, quia alioqui non fuisset signum suturorum.' Sint ergo in eo similes quod sicut Deus populum suum ex dirissima liberavit servitute et a crudelissimis hostibus, modo plane extraordinario debellatis iis quorum imperio subjiciebantur, ita hic Ecclesiam suam liberat a saevissima Diaboli et peccati servitute, modo plane extraordinario et mirabili fusis ac prostratis hostibus nostris sed disorimen est multiplex ibi liberatio corporea, hic spiritualis, ibi liberatio simplex, hic talis quae fit intercedente ore , ibi liberatio per Dei potentiam a manibus hominum, hic redemptio per justitiam ab ira Dei, ibi osis servi opera et ministerio uti voluit Deus, hic Christi ipsius Domini et ἁe-ου melaw. XXXV. Quid quod si aeeurate loqui volumus neque rodemptio illa Israelitica saeta est omni modo absque ullo respectu ad λυτρον nam eum certum sit speciale omnes promissiones et liberationes Veteri populo concessas, subnixa suisso generali promissione Venturi essiae, siquidem opem

auxiliumque a Deo expectare haudquaquam poterat nisi propitio et reconciliato, propitius autem esse nequit nisi per Christum unde Paulus promissiones omnes Dei asserit in Christo esse sitiam et Amen 2 Cor. i. 20 dubium etiam nemini esse debet quin singularis haec et eximia liboratio nonnisi propter Christum indulta fuerit patribus quod et Agni Paschalis sanguino non obscure fuit adumbratum. Sed neque hoc silentio praetermitti obstduo suisse in ea redemptione imprimis memorabilia inde, liberationem . . οὐ λε'ο- primogenitos omnes gyptiorum occidentis a quo sanguitio Agni superliminaribus aedium illito exempti sunt hinc vero, vindieationoma saevissimatharaonis manu et jugo serreo quo premebantur et a quo liberati sunt rip) a. Hoc vero utrumque hic deprehenditur, et longe larius conspiciendum se praebet Christus enim Verus Agnus Dei tutos nos praestat sanguine suo cordibus nostris fide asperso ab Abbaddono, ira scilicet Dei et morio quae per universam mundi AEgyptum longe lateque grassatur, et Virtute potentissima eripit nos e manibus insemalis Pharaonis, et dirissima qua opprimebamur servitute. Cum ergo neque hic desit aliqualis collationis ratio, patet haereticum perperam ab illa ad hanc argumentum duxisso ad veritatem satisfactionis negandam.

XXXVI. Sed non solidius illud evincit quod 'Ioeo addit doΜoso qui oua , dicitur etiamsi nunquam satisfecerit. Nam etsi non negamus sub hae σχε ι osem typum gessisse Christi, non est tamen pus .λικὲ et αλequatus, sed Meo tantum et inadosquatus, unde multifariam differunt. Ille homo tantum fuit et sorvus, Heb. iii. hie Vero Deus et Dominus, Ille redemptor typicus et temporalis unius populi, hic autem Verus et aeternus omnium gentium, Illo Mediator μονοπλευρος eae parte Dei ad nos, Verba Dei populo annunciando Deut. V. 5 Iste ero δι λευρος etiam a parte nostri apud Deum, illum placaturus, et nos ipsi reconciliati i-rus suo sanguine Ille a Pharaone redemit, Iste a Diabolo, ille ab AEgypto, Iste a judicio Ille absque morte et sanguine proprio, nusquam enim dieitur quod morte et sanguine proprio, tanquam pretio populum redemerit, imo mortuus latet, sed vita tantum et potentia, at Christus animam suam posuit pro Peecato, et proprio sanguine elemam redemptionsim nobis est consecutus Nec mirum videri debet, ammoses et alii liberatores typi erant muneris regii non functionis sacerdotalis, praestabant quod poterant adversus hostea potentia et virtute, sed non quod requirebatur ex parte justi tis ad ejus placationem, Itaque eum reserebant non qua Sacerdotem qui sacrificitu offert ad propitiandum numen, sed qua regem qui de hostibus

508쪽

454 DE ATIsFACTIONI CHRIATI VERITATE. DISPUT XIII.

triumphat praedam iis suam eripiendo Denique omnes illi Servatores liberarunt non aliquid iaciendo ire liberando quod Christo tribuitur, sed amovendo tantum libertatis impossimonia. Ergo non debet urgeri similitudo quoad modum liberationis, alias multa absurda sequerentur, dicendum esset quippe Christum nos miraculi ac prodigiis et per hominum mortem liberasse, quod Moses secit, non autem proprio sanguine, quod Μο- si no tribuitur, ne tribui potest XXXVII Ad 3 . Exe M. Peccari sus hypoth. gemina I. quod in

omni ora rodemptione requiratur semper aliquia qui λυτρον accipiat, Nam cum λυτ ον notet promiscue Vel rem vel factum quo intercedent quia liberatur ab diquo periculo es incommodo, at sactum aut poena a nemine

proprie loquendo possit accipi, nihil obstat Verum osse λυτρον, quod tamen nemo praecise accipiat. Sane Virgilius propriam redemptionam intelligobat cum dixit, isto em Olivae tali a moris redemit, at mors illa Pollaeis nihilominus, qua Castor frater ejus a perpetuo interitu liberatur, tale est λυ- R. de quo cui detur et a quo accipiatur bens diei non potest. Falsor indebito pecuniario solutionem pretii fieri creditori qui pretium illud aeeipit, adeo ut fiat translatio domini et eo ipso sit auctior et locupletior is cui persolvitur At alia est ratio debiti poenalis, neque enim supremus magistratus qui poenam exigit induit rationem creditoris aed judicis, ut alibi ostensum, qui respicit non utilitatem propriam sed bonum totius uuivorsitatis et Legum conservationem, unde nihil opus est ab eo Meipi pretium quo locupletior fiat, sussicit modo ut in poenarum latione reua vel vas satisfaciat Legi Vorum quamvis proprie loquendo pretium istud a nemine Meipi possit aut debeat non dissitemur tamen laxo quodam significatu posse diei datum et accoptum fuisse, quomodo is qui debet poena magistratui eas dare et exsolvere censetur cum plectitur ita Christus ore Deo supremo judici pretium istud exsolvit, unde dieitur seipsum obtulisse Deo, Eph. V. 2 Heb. ix. 14. XXXVIII. 2. Fias hypoth. nititur etiam haeretici ratio quasi omnibus iis qui nos quocunque modo detinent solvendum sit pretium, eum principati e primario detinenti tantum sit expendendum. Qui reum et facinorosum a carcer et patibulo eximit, an carceri et patibula, an lictoribus et carnifici dependit pretium 3 Nequaquam, sed judici tantum ori leges violavit, et cujus dominio ac jurisdictioni subest. Ita hic poceata,

iniquitates, vana conversatio erant carcer in quo detinebamur, et vincula quibus constringebamur, Diabolus Vero justitiae divi e minister et tortor nos continuo vexabat, at Deus est supremus judex, cui ut soli poecavimus,

ita illi et poena exigendi et pretium accipiendi jus proprie competebat et potestas. Itaquo etsi captivus ab his omnibus liberetur, tamen redemptionis pretium nonnisi supremo judici et carceris Domino persolvitur, solvi quidem debuit pro istis sed non istis, unde sophisma facile olvitur Majoris limitationes Illi sollicet pretium solvendum sui qui nos captivos detin at primario, principaliter, et ut Dominus et judex, at nec Satan ne peccata, nec legis execratio, ita nos captivos detinebant, ac proinde illis non potuit aut dobuit tale pretium exhiberi, sed Deo. XXXIX. Porro quod cavillatur 4', non potuisse Deo persolvi pretium eum ipse redemptionem fecisse dicatur, Luc. i. 68, et Filii minuum pro nobis tradisse, innne est et ficulneum : Nam etsi redemptionem ille procurari non obstat tamen quominus ipsi pretium dari potuerit:. 1. Quia non ιμ- et in propria persona illud praestitit, quod fingebant Patripassiani, sed in Christo et per Christum. 2. -- . - utrumqua illi recte tribui potest, prius seeundum misericordiam, posterius quoad justitiam ; ad hanc

509쪽

DIAPUT XIlI. DE SATISFAcTIONIS cIIRIATI VERITATE. 455

pertinuit quod pretium exigeret poenasque nobis debitas pbstularet, ad misericordiam vero quod cum solvendo pares non essemuε, λυτρον ipse nobis in

Filio suo lubenter subministrare voluerit, ut si rex in rei alicujus gratiam id omne dependi curet quod iste fisco deberet, ut hinc quidem legum autoritatem sartam tectamque tueatur, inde Vero clementiam suam in reum

quem vult liberatum exerceat, quo modo Zaleucus Locrensis de suo tulit partem poenae filio debitae ut authorita Legis a se latae maneret illibata. XL. Ad 5 disting. Redemptionem de Iure et de Facto quemadmodum

peccatum nos mancipabat. 1 guoad reatum 2 quoad labem et poenas consequentes. Ita duplex redemptio vel potius unius redemptionis duo gradus esse debuerunt, prior per meritum sanguinis, posterior per vicaciam spiritus, de primo loquitur aulus, ph. i. 7 Redemptionem habemus in ganguine,' de posteriori, Rom. viii. 23 Expectamus redemptionem corporis nostri,' et Eph. i. 14, prior in morte Christi, posterior per ejus Vitam, illa enim reatum peccati tollit remissionem ejus nobis acquirendo et jus ad vitam, haec vero de sacto nos a labe et poenis peccati liberat, ac in vitam per Varios gradus transfert, propterea dicimur salvandi per vitam Christi, Rom. v. 10. Sed haec redemptio secunda non excludit primam sed supponit, nunquam enim de facto nos Christus in Vitam introducere potuisset, nisi prius jus et potestatem id ipsum praestandi fuisset consecutus, unde Apost ibidem conjungit tanquam αδιαίρετα reconciliationem per sanguinem, et salutem per vitam; ' illa salvat merito, hae essicacia, imo prior tanquam potior substemitur ab ipso, siquidem a majori ad minus argumentatur, si Deus per sanguinem reconciliavit nos inimicos, multo magis jam reconciliatos servabit ab ira per ipsum gi obtinuimus quod majus est quum indigni plane fuimus, an non minus largiturus est cum κανοι nos secit gratia sua γPorro Ira illa, de qua loquitur, non proprie Dei indignationem quae est in ipso, sed metonymi emerum iros quo est ab ipso denotat, id supplicium et mortem aeteream, ut atth. iii. 7 quis vos docuit sugere ab ira ventura γ' XLI. Caeterem quum abir Dei et judicio riua redimi dicimur, hoc non ita intelligendum est quasi per hanc redemptionem eriperemur ab ejus potestate, neque ideo redimimur ut abstrahamur a Deo ut malo, quo modo hosti pretium persolvitur ut is quem captiVum detinet ab ejus potestato liberetur, sed potius in gratiam redeamus cum illo tanquam summo bono et illi conjungamur denuo a quo per peccatum fueramus alienati, Apoc. v. , ut subditus perduellis et laesae majestatis reus, cum satisfactio pro eo praestita est, reconciliatur principi et redit in gratiam cum eo a quo propter crimen lictori in carcerem compingendus, et camifici morte mulctandus traditus fuerat. Itaque in redemptione distinguenda venit detinentis duplex σώσας, et enim hostis est qui inique nos sibi mancipavit, vel juriae et princeps qui justissime propter perduellionis crimen nos incarceravit ab illo ita redimimur ut ab eodem abstrahamur, quomodo bello captus dat λυτρον imperatori ut ab hostis potestate vindicetur et libertati restituatur; at ab hujus judicio ita liberamur ut ab eo alienati denuo illi reconciliemur; a Diabolo quidem ut host redimimur et ab ejus potestate eripimur; at cum Deus non hostis sit sed judex noster et princeps, redemptio non alienationem sed conjunetionem et reconciliationem importat. XLII. Ad 6 Resp. Peco sali pari, nam venditio quidem es emptio in eo conveniunt quod sicut illa metaph. significat abjectionem, alienationem a Deo, et mancipationem diabolo, quemadmodum ea quae Venduntur in potestatem alterius transeunt ut iis pro libitu utatur, ita emptio seu redemptio importat acquisitionem et peculiare jus quod obtinemus in rem emptam quae Propterea peculium nostrum et riba dicitur: at differunt in variis, gratis

510쪽

456 DE EATIAPACTIONI CBRIATI VERITATE. DISPUT XIII.

enim excidimus et in diaboli potestatem venimus culpa et inobedientia nostra, et justo Dei judicio, sed redimi non potuimus nisi satisfactionis interventu, quia liberandi fuimus ab imminente nobis maledictione nec

mirum, nam quod Vili Venit magno saepe redimitur, Adamus seipsum perdere potuit, sed salvare Vel a morte eripere nequaquam. Aug. Enare in Psal xcv. aenebantur homines captivi sub Diabolo et daemonibus serviebant, sed redempti sunt a captivitate, vendere enim se potuerunt sed

redimere non potuerunt.

XLIII. Conclusum esto . Christum quia nos sanguine suo redemit Vere pro nobis satisfecisse. Nam quod haereticus mortem Christi pretium vocari contendit quo redimamur, quia intercedit ut liberationem a spirituali captivitate consequamur, et in spem vitae aeteras nos erigit ex consecuta resurrectione, merum est subterfugium. Annon enim fides nostra,

poenitentia, et evangelii praedicatio ad idipsum intercedunt 8 An ergo per illas redimi dicimur aut unquam dixit Scriptura tanquam per pretium quo liberationem consequamur 3 Quid vero illud est quod eum liberationem

illam ex Christi resurrectione multo magis quam ex morte Aequi ipse eris- timet, morti tamen semper, nunquam vero aut rarissime resurrectioni ea redemptio tribuatur 'nam quod existimat illud fieri quia in morte magis eluxit,

Vel plane ad ἀπροσδιονυσον vel pro nobis facit quicquid enim in morio fuerit non fuerit tamen redemptio, si liberationis essectus ex illa non est secutus, nec ea ro quae non tam boni nostri causa fuit quam simplex occasio, Dei charitas adeo magnifice et splendide prout a Scriptura innuitur, potuit demonstrari. At quam luculenter notabilis Dei dilectio ex sententia nostra hies prodit, quod cum non alia commodior satisfactionis occurreret ratio, proprio Filio non pepercit ut nobis impiis et rebellibus parceret, Rom. V. 8,

XLIV. 3 Argu suppeditat nobis recones sionis ratio quam Christus

Μediator moriens inter nos et Deum instituit et firmavit: nam ex eo quod reconciliasse nos Deo dicitur et quidem per mortem et sanquinem sequitur necessario eum satisfecisse, quando iram adVersus peccata nostra nunquam posuisset Deus nisi justitiae suae litatum fuisset. Nimirum reconciliare nihil aliud est quam amicitiam offensione gravi diremptam resarcire et sic inimicos in pristinam concordiam reducere. Hic autem in memoriam revocandum est omnes creaturas rationales Deo suisse conjunctissimas anto lapsum, sed per apostasiam hominis facta est quasi avulsio creaturae a Deo et aversio Dei a creatura, adeo ut idem ille Deus qui hominem a se creatum dilexerat tanquam filium, hominem jam lapsum et corruptum oderit quasi perduellem Itaque non potuit reconciliatio fieri nisi utrinque odii et inimicitiae causa tolleretur, tolli autem non potuit nisi per mortem Christi quae et iram numinis placavit et peccata nostra expiaVit: non potuit framea illa ignea quae nos arcebat a Dei praesentia, et aditum ad paradisum intercludebat, removeri et extingui nisi in Christi sanguine. Atque hino est quod aulus toties reconciliationis istius per sanguinem Christi saetae meminerit, Rom. v. 10 Si cum inimici essemus reconciliati sumus Deo per mortem filii sui,' o 2 Cor. V. 18, 19, 21 Omnia sunt ex Deo quiraeo iliavit nos sibi per Jesum Christum, 'Me. Si Col i. 20 Placuit Patri per eum reconciliam omnia sibi pace per sanguinem Crucis ejus facta.' Ita Eph. ii 16, it utrosque in uno corpore reconciliaret Deo

Per crucem peremptis per eam inimicitiis.' XLV. Caetorum ut reconciliationis istius ratio clarior evadat, observandum est, reconciliationem et Deo Patri, et Christo mediatori, et ip-sλωbus quandoque tribui, sed sub alia et alia σοι Nam et is reconciliare