De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

511쪽

DIAPUT. III. DR AEATISFACTIONIS CIIRIATI VERITATE. 457

dicitur, qui primaria est reconciliationis causa et qui aliquid fiet quod

meretur aut consequitur reconelliationem, et qui reconciliationis sibi ab alio promeritae gratiam sibi applieat Deus nos reconciliare dicitur primo modo, quatenus ab aeterno decreVit electos suos in peccatum prolapsos in gratiam restituere, et illud ex ordine gratiae suae praeparavit quod ad componendam inter se et peccatores discordiam necessarium erat, Ita 2 Cor. V. 19, Deus dieitur sibi reconciliasse mundum, meus,' inquit, erat in Christo mundum reconcilians sibi: Fideles dicuntur se Deo reconciliare tertio sensu, quatenus jubentur beneficium oblatum amplaeti, inimicitias omnes deponere, et diligentem Deum Vicissim redamares sica Cor. V. 20, Apostoli hortantur nomino Christi fideles singulos ut reconcilientur Deo, id est se convortant ad Deum et reconciliationem a parte Dei oblatam amplectantur Sed praeter duas hasce loquendi rationes Christus etiam nos reconciliare dicitur, Rom. V. 11, ph. ii 16, non tanquam causa recon olliationis primaria, quod facit Deus, non tanquam reconciliationem applicans, quod faciunt fideles ope Spiritus S., sed tanquam mediator qui illam

merito su procuravit, non modo nos ad gratiae suae communionem Vocando, sed et illud Deo exhibendo propter quod et cujus intuitu ipso iram

omnem ponit nobisque placatur eum enim dissidium inter nos et Deum ortum duabus causis foveretur, inde, justitia Dei quae iratum eum atque insensum nobis praestabat, hinc peccatis nostris quae ad rebellionem continuo nos impellebant, ut reconciliatio solida ac firma institueretur debuit utrumque obstaculum removeri, prius quidem respectu Dei per satisfactionem, posterius respectu hominum per justificationem et anetificationem, utrumque Vero Christus peregit sanguine suo, nam et eo justitiae Dei satisfecit plenissime et peccata nostra delevit, atque adeo conscientias nostras mundat ab operibu mortuis, ne amplius in ea peccata incidamus quae Dei indignationem provocent et reconciliationis Vinculum abrumpant, sed serviamus Deo vero et vivo Heb. ix. 14. Ita recte haec reconciliatio et Patri et Filio tribuitur, Patri ut causae primae Filio ut causae propinquae, Patri quoad consilium Filio quoad executionem, Patri inchoative et originaliter Filio sormaliter et terminative, Patri procuratorie Filio meritoris. XLVI. o vero dubitemus Christi mortem hic tanquam meritoriam reconciliationis causam intercessisse alia utitur phrasi Spiritus S. quae clarius idipsum evincit, cum Christum . στήριον et ἱλασπιν oeat, Rom. iii 25, 1 oh. i. 2. Nam haec Vocabula hominum peccatorum conVersionem primario non respicere, sed irae divinae Versionem aliquo placamine procuratam, notius est quam ut probatione indigeat. Hinc M ἱλ ωθαι est Deram placare, apud Homer. quod sacrificiis solebat fieri, Iliad. z, E, λεων ταυρωσι κα λαοίοις ἰλ-όνται, Κουροι Mηναίων, Illic eam scili deam auris et agnis placiant Heri Atheniensium. Hinc λα Misaia teste Hesych. idem quod ξιλω- θα sic λα- est propitium facio, pro quo usitatius ιλ-ο -- M plaeo propitio, quod et passiVe usurpatur apud lxx. Psal lxV. 3, et lxxix. , Exod. xxxii. 14, -- Κυριος me - α μως et ειλά σω MPlacare, MFiare, propitiationem facere respondet IIebraeo idi quod in ales tegere, operire. In the est, placare, propitium reddere e lare Et quia illi jungitur praepositio x, Levit. V. 10, mri, 'am .ia rim arae αὐτῶν eae risit pro iis, ita jungitur plerumque apud Graecos cum praepositione mei, ut passim inierit aliquando Deus dicitur ἐλάσαιεν λει scilicet passivo τας ἄρεαροισι Vel ara ασἀ-- ἐρῶν, sal lxv. 3, lxxix. , aliquando peccata dicuntur λά-σψαι Heb. i. 17, id est ea iam, quia per expiationam a Christo iactam Deus super illis placatur. Hinc λασμι quod est placamen se munus placatorium et redemptorium quo quis

512쪽

Haeat judicem, vel vitam suam redimit, sal. xlix. 7, quod respondet τω t quod significat redemptionis pretium. in ιλ- -- proprie est actus illius qui alterum propitium et placatum reddit, iram ejus avertendo et gratiam conoiliando. Unde aries quo sacrificium fiebat pro peccato

Vocatur, Num. V. 8, κροσυλο- aries opicitionum, et dies quo propitiatio pro peccatis populi solebat fieri, Lov. xvi. dicitur μερο ιλαυ- dies propitiationum, Lev xxiii. 27. Cum ergo Christus dicitur i-μ. pro peccatis nostris, hoc ipso innuitur eum morte sua secisse quicquid necessarium erat ad expianda peccata nostra et iram numinis placandam, quod nihil aliud est quam ipsissima quam quaerimus satissaeuo. Eodem pertinet quod Paulus dieit, Rom. iii 25, Christum faetum esse δελαπιτήριον per fidem in sanguine suo; quod potest Vel masculine intelligi ut notet propitiatorem et remnestia orem, ut Erasmus interpretatur id Eum qui munus et vim habet Deum placandi peccatoribus suo sanguine, vel neutraliter, quo sensu alibi ι πως et λυτρον dicitur illud eui inest virtus et eficacia Deum placandi

et peccata expiandi. Si respexerit Apost tum ad sacrifiei ιλαστικὰ .Τ., quo sensu Vere sui ἀν- - ἱλασε paries expiatorius, Agnus scili Dei tollens peccata mundi, Joh. i. 29, tum ad ipsum Ares operculum quod Hob. H BI IXX. Per λαστηριον πιλμἀ, Paulus simpliciter per ἱλα eis reddit, Heb. ix. 5. Cum autem variis de causis tegmen illud res hoc nomine Veniret, non modo quod tegeret Arcam foederis et tabulas Legis in ea re-eondita' ad significandam remissionem et propitiationem peccatorum

admissorum in Dei Legem, sed etiam quia Deus ibi se plaeari et propitiari

pateretur suo populo et peecati illius respersione sanguinis victimarum quae ibi fieri solebat ad hoc operculum, Lev xvi. 14 et quod consequonter se propitium et plaeatum ac velut throno gratis insidentem suo populo Oxhiberet; non mirum si Apostolus, nomen figurae et umbrae orpori reddendo, Christum Morieiis dixit. Is enim est proprie qui legis accusationem et peceatorum nostrorum reatum justitia sua persectissima tegendo,

seque inter legis fulmina et Dei judicis majestatem medium sistendo, propitium nobis et avorabile numen reddidit atque ita misericordiam supra judicium evangelium supra Legem extulit quemadmodum ope eulum illud tabulas Legis tegebat et medium erat inter Legem quae in Area erat reposita et Dei majestatem quae in medio Cherubinorum se patefaciebat. Rursus is est qui aspersione sanguinis sui qui ideo sanguis αντι - dicitur, Heb. xli., sacta plenam nobis expiationem apud Deum obtinuit. Is denique in quo thronum gratiae ad quem accedere jubemur, Heb. V. 16, et in quo se nobis placatum et propitium exhibet, erigit Deus 2 Cor. v. 19. Quia vero illud omne non aliter fieri potuit quam plenaria Legis impletione et poenarum ab ea den elatarem perpessione, ideo naστένων seitur in an ine Atque hine validissimum pro veritate satisfactionis olligitur argumentum, Is enim qui pro nobis id apud Deum

operatur ut qui prius iratus fuit iram deponat et nobis placetur et eoon-eilietur, Sarvator est merito et non exomplo tantum, nam qui nos solo exemplo servat non opus est ut aliquid effeta apud Deum, sed tantum ut operam suam impendat et oecupet circa homines, exemplum enim ad homine pertinet non ad DHumo At Christus id effeti apud atrem moris sua ut ira deposita nobis reconcilietur, nec amplius nos ut filios iri quales eramus natura, sed ut dileetos filios respiciat et amplectatur, E. e Vator est non exemplo tantum, sed et merito et escaeia. XLVII. Hi vero responsant advorsarii P. Reeones iasionem hane non fieri per irae divina a nobis aversionem, sed per nostram ad DB- --rsionem, quia nunquam legitur in Scriptura Deum nobis reeonestari vel

513쪽

DIAPUT. III. DE SATISFACTIONI CHRISTI VERITATE. 459

Christum nobis Deum reconciliasse, sed tantum nos esse Deo per christum reconciliatos, ut innuatur scilicet non Deum sed nos inimie animo fuisse, non illum placari, sed inimicitias nostras deponere debuisse 2'. Quod ex eo sortius adhuc probari contendunt quod non tantum Christus dieatur nos Do reconciliamo, sed Deus ipse nos per Christum reconciliasne 2 Cor. v. 19 At si Deus nos reconciliavit, utique non Iratus, sed placatus jam et propitius suit, neque de eo dubitari potest cum nos dilexisse dicatur eum inimici essemus Rom. V. 8, et ex illa dilectione Christum misisse 1 Joh. iv. 10 qui vero insensus et iratus dici poterit qui tam benevolo et propenso fuit erga nos affectust a'. Deus dicitur nos reconciliasse non impu- tam pecco , Ε. non per satisfactionem sed per gratuitam et liberrimam condonationem. M'. o modo reconoiliatio est intelligenda quo modo apostoli Hus praecones fuerunt, sed ministri erant reconciliationis nostrae eum Deo, non Dei nobiseum, nihil aliud enim postulant quam ut reconciliemur Deo, ibid. 2 Cor. V. 20. I' Ρertendunt Paulum, D. ii 16, et Col. i. 20, ager do meo illatione non Dei cum hominibus, sed vel hominum inter se, Judaeorum scilieet et gentium, Vel cum Angelis qui

nobis propter peccatum insensi erant hos enim per ea quos sunt in eoelis intelligendos esse non dissileri mulio e nostris. 6'. Quod ad vocem ἱλασμου altiust, addunt Christum dici λ ρον non quatenus moritur pro nobis, de moris enim Johannem nullam sacer mentionem, sed quatenus nunc apud Patrem degens Advocatus noster est et causam nostram suscipit, patrocinio suo nos sevondo et cura singulari ossiciendo no iram divinam experiamur aut

poena quas meriti sumus luamus, quo pertinet illud Heb. ii 17 et vii 24, 25, ubi fidolis dieitur pontifex ad expiandum peeeata populi propter idipsum. 7' 1 μι- nihil aliud me quam propitium alicui fieri et illi ignos-eero; atque ita respondere Verbo eb. Me, ut imbo redditur per λα- μ' sal. xxx. 4, sed non importam propterea satisfactionei ex eo saetis colligi quod Areae 1erculum proprietati tum Vocatur, in quo tamen nullum

satis ictioni deprehenditur vestigium; quandoquidem ita voeatur non quod Deum iratum populo plaearet, sed quod in eo loe responsa populo dabat Daus, et suam erga illum benevolentiam declarabat, Exod. xxv. 22, et Num vii. s. meniquo stat Christus dieeretur Deum nobis placasso, non bsne inde satissaetionem elici eum ad aliquem placandum satisfactio non sit semper necessaria, fieri enim posse ut quis Vel precibus vel persuasionibus ita permuleeatur, ut de suo jure penitus coneedat, et porro nulla satisiaetione indigeat si Volhel ratiocinatur, lib. V. c. 22, ehiltingi. oontra Melanor de Iustificari Soet de Semato. p. 2, et alii. XLVIII. Varum hae inania sunt hominum otio et ingenio suo abutontium figmenta, ad crveem Christi evacuandam et summam erga nos Dei charitatem elevandam Πρω- ψευδο eorum est Deum inimicum nobis atque insensum propter peceata dici non posse, ideoque satias ctione quis reconciliaretur ipse, neutiquam opus habuisse. At in superioribus jam pluribus argumentis assertum ivimus essentialem Dei justitiam, qua semel

posita sequitur necessario poenam peceat ex ea deberi, ne ullam posse

Dei eum hominibus amicitiam iniri nisi illi somo satisfactum sit salsi imum . est quod pertendunt, reconciliationem hane notare tantum nostram ad Deum conversionem et inimicitiarum a parte nostri depositionem, non vero ipsam irae Dei aversionem et mitigationem. Nam eum

alienatio mutua fuerit et Scriptura inimicitiam hanc et odium statuat non modo a parte hominum, Rom. V. 10, Col. i. 21, sed et, parto Dei, quippe

ira ipsius revelatur e coelo adversu omnem impietatem,' M. Rom. i. 18,

et nos natura sumus filii ira et maledictioni obnoxii. Eph. i. 3,

514쪽

460 DEAEATIAPACTIONI CURISTI VERITATE. DISPUT XIII.

Gal. iii 10, Utique reconciliatio utrinque praestari debuit, et a V parte nostri

Per conversionem, et a parte Dei per irae aversionem. ' hoc enim relatorum natura postulat, alia statuendum esset Deum non Versari nec odio habere peccata, quod Vel cogitare impium. 2. Si reconciliatio ista conversionem hominum tantum notaret, non ipsius irae aversionem, multo rectius vitae Christi gloriosae quam morti serretur accepta, at constanter morti tribuitur. 3. Scriptura commendat in nostri reconciliatione summum mi erga nos morem Rom. V., at quis crediderit ex eo intentissimam Dei

eliaritatem colligi quod nos ab odio Dei discesserimus 3 4 Apostolo,

Rom. V., reconciliatio nihil aliud est quam justificatio, ut constat ex coli. v. 9 et 10, ubi tanquam aequipollentia ponit usti ari in sanguine, et remnestiari per mortem, neque ulla ratio dari potest cur hie Paulus de Sanetificatione loqueretur, de qua Verbum hactenus nullum expresse eeit, sed est tantum locuturus, cap. i. ubi secundum hoc beneficium a Christo fluenseat explanaturus. 5. 2 Cor. V., aperte distinguitur duplex reconciliatio, alia quam Deus por Christum secit, Ver. 18, 19, alia ad quam apostoli nos hortantur, Ver. 20. Ista conversionem revera inseri quae per fido fit et poenitentiam, at illa non imputatione peccatorum describitur; quae quantum inter se discrepent nemo non videt. 6. Si reconciliatio nihil aliud est quam conversio, ratio nulla dari potest idonea cur sanctificatio constituatur ab

Apost finis hujus reconciliationis, nihil enim sui ipsius potest esse simul medium et finis, quod fit tamen ab eo Col. i. 22. XLIX. Neque obstat quod Scriptura potius nos Deo reconciliari dicat quam Deum nobis, hoc enim fit ex usitato loquendi modo quo is qui ossendit ideo reconciliari dieitur, quia sicut causam odio dedit, ita ipsi reconciliatione opus est et illius quem offendit placatione eum sua culpa foedus fregerit et primus abscesserit, redeat necessum est et agnoscat culpam, alter Vero reconciliatione alia opus non habet, nisi ut ignoseat atque justam deponat iram et odium cum . nos Deum offenderimus, non ille nos, non sine causa Scriptura nos Deo reconciliari potius quam Deum nobis dieit sic qui recordatur Datrem habero aliquid adversum sodebet ex praeseripto Domini illi reconciliari, atth. V. 24, quia fratrem scilicet ostendit, sic uxor quae maritum deseruit reconciliari viro jubetur, 1 Cor. vii. 11. Verum quamvis reconciliatio ut plurimum offendenti tribuatur, non excluditur tamen imo includitur offensus, unde apud Sophocl in Mace --ταλλά indvia. Diis conciliari idem est quod iram Deorum ossugere eosquo propitios reddero Tecmessa inducitur narrans Macem prosectum esse, κα-- λάχνω si κελ οὐ ut reconcilietur Diis ob iram. Itaque si nos Deo reconciliandi fuimus, et ipse nobis quoquo, Nos per satisfactionem aut propriam aut vicariam, Ille vero per benevolentis et gratiae restitutionem et contesserationem rande Syrus interpres Rom. V. 10 passive illud de Deo interpretatur ru'a' D'ua eri, a dis 'x'm Reconciliatus ea Deus nobiscum seu benevolus iactus per mortem Filii sui L. Instant tamen secundo, et reconciliationem non posse irae divinae aversionem notare pertendunt, eo quod ipse Deus dicatur reconciliationem illam per Christum procurasse et quidem ex dilectione summa Sed ne sic quidem obtinere poterunt unquam Deum jam ante mortem Christi placatum fuisse vel reconciliatum, sed tantum misericordem et placandum : necesse quidem sui Deum misericordia erga nos commotum fuisse, et animo benevolo affectum ut salutem consere vellet, at placatus dici

neqnit nisi sublata inimicitiae et alienationis causa, ideoque si iram deponere Voluit et non punire, hoc nonnisi sub conditione placaminis futuri per Christum quod justitia exigebat, intendit At quo paeto dilexisse

515쪽

DISPUT XIII. DE SATISFACTIONIS CHRISTI VERITATE. 461

dicetur si iratus sui ac reconciliation opus habuit praesp. Nihil obstat iram et dilectionem circa idem objectum occupari sed συλλ. καὶ is λα Irasci potuit ut justus judex, et idem diligere ut misericors pater; Irasci nobis qua peccatoribus et diligere qua creaturas. Sic Beda ini ad

Rom. Deus miro modo quando nos oderat, diligebat odit in unoquoquo nostrum quod seceramus, amavit quod fecerat; V et ut loquuntur Seholadiici, dilexit humanum genus quantum ad naturam quam ipse iacit, odit quantum ad culpam quam homines contraxerunt: mora Dei erga naturam a se conditam illum movebat ad procurandam hanc reconciliationem, odium Dei erga peccatum a se prohibitum a nobis commissum nos indignos reconciliatione constituebat unde recte Thomas, iii. q. 49 Arti. 4 ondicimur reconciliati quasi Deus de novo amare inciperet, nam aetemo amore nos dilexit, sed quia per an reconciliationem sublata est omnia odii causa tum per ablutionem peccati tum per recompensationem acceptabilioris boni. Nobis quidem id durum a dissicile videtur ut qui odit

idem et diligat, quia eum affectus aliquis nos habet totos occupat, si ira accensa sit in aliquem, nullus tum in nobis gratiae locus, si gratia, etiam injustissima saepenumero indulgentia; sed si praecidamus perturbationes et justitis habitu induamur facile hae inter se componemus : Pater offensius filii petulantia, diligit eum ut filium, irascitur tamen ei ut petulanti, sie judici licebit irasci et ad poenam excitari et nihilominus charitato assici ad ignoscendum, si modo extet qui fidejubeat, quidni Ε. Deus, qui justissimus est et optimus, potuerit et poenam postulare ex justitia, et ex misericordia satisfactionem nobis procuram γLI. . Distinguendus amor Dei alius enim est benevolensio et antecedens qui sertur in objectum constituendum, alius eo taeentio et consequens qui sertur in objectum jam constitutum, prior est quo Deus bene vult nobis et media constituit et ordinat ad id ut nobis reipsa benesaeero possit, posterior quo nos filios jam factos prosequitur, et nobis ad imaginem suam renovatis impense delectatur Hic sane non potest cum ira Judicis et animo plano infenso consistere, nam quem ita diligit ut in eo sibi complaceat illi iratus esse nequit, Aed placatus esse supponitur; at de illo aliter se res habet, nihil enim obstat offensum amare offendentem eatenus ut illi bene velit et media ad reconciliationem subministraro dignetur qui tamen eo ipso reconciliatus non potest dici. Exemplum hujus rei lueu-

lentum extat apud Job, cap. xlii. 7 Dixit Jehova Eliphagoahemanitae,

Accensa est ira mea in te et duos amicos tuos quia non estis loquuti recte ut servus meus Job;V Viden Deum iratum, nec tamen prorsus sine aliqua dilectione, nam ecco statim beneVolentis argumentum, Sumito nunc Vobis septem uVencos et septem arietes et adite servum meum Jobum

ut offerendum curetis holocaustum pro vobis, nam ore personam ejus accipiam.' Amata cum media redeundi secum in gratiam suppeditat, necdum tamen est placatus, alias quid opus fuisset sacrificiis ad roconcili tionem obtinendam Pest si Deus nos dilexisse diceretur amore complacentis ante Christum, utique nulla opus suisset vel reconciliatione vel gatis-sactione, at quum dileetio ea suerit tantum bone volentiae qua media reconciliationis ipso procuravit, perperam ex eo satisfactionis Veritas Vertitur,

quo solidissimo ipsa stabilitur. LII. Atquchino facito etiam solvitur quod 3 loco adducebatur, nimirum reconciliationem satisfactionem excludere cum per non imputationem peccatorum describatur tantum abest enim ut ex eo satisfactio evertatur

ut diserto potius supponatu : Quippe nunquam nobis remitti aut non imputari potuissent peccata nisi Christo imputata suissent propterea Paulus

516쪽

462 DE ATISFACTIONI CHRIsTI VERITATE. DISPUT XIIL

statim ver 21 modum reconciliationis istius per Christum saetae explicans, addit elogantissimam satisfactionis Christi deseriptionem. nam feeit eam qui

non noverat peccatum, peccatum pro nobis, ut ossemus Justitia Dei in ipso. 'Nec dicendum est remissionem peccati non posse consistere eum satias-tione haec enim non esse συστατα sed subordinata jam antea evicimus,

cum remissio fiat pro nobis et satisfactio exigatur a Christo, et ido satisfactio axigatur a Christo ut nobis remissio pomi indulgeri, unda Paulus haec duo connectit, Rom. iii 25 Redemptionom per Christum in jus sanguine, et justificationem gratuitam remissio excludit solutionem ejus cui fit remissio, sed non omnem simpliciter exoludit propriam non alienam, hominum non Christi. LIII. Ad 4 Psecatur sati hypoth. quasi una tantum et simplex in eo loco occurreret reconciliatio, cum modo dixerimus duas distincte notari ejus partes, aliam a parte Dei, aliam a parte hominum, nam et ille debuit placari et ex infenso amicus reddi, et nos beneficium oblatum amplecti, et rursus ad ipsum redire a quo ueramus alienati Primam Deus per Christum operatur, alteram instituit ministerio Apostolorum qui nos Christi nomino hortantur ut reconciliemur Deo Illa ab aetemo decreta et

in Christo semel saeta per sermonem annunciatur, haec Vero per sermonem

ipsum procuratur. 2. Distinguenda est reconciliatisma aequisitio ab ejusdem applicatione Lilla sanguine Christi peragitur, ista Verbo ejusdem et spiritu, illa per Christum solum, haec per Apostolos et alios inistros promovetur, unde ministerium reconciliationis illis traditum dicitur, nec potest sine blasphomia dici, Christum non alia ration circa hanc reconciliationem Versatum esse quam Apostolos, quod foret tamen si quod volunt haeretici nihil aliud saeeret quam viam ostendere quemadmodum nos ad Deum eonverti atque ad eum modum illi reconciliari oporteat, Idipinim enim secerunt o Apostoli faciunt at Evangelii ministri Itaque dicantur sane apostoli et ministri reconciliam ollatine, amsicative, et minisωririure a solus Christus reconciliat merisorie, pones Mer e sati etoris.

LIV. Adra salamur Aposti ad Eph. ii 15, 16, agere do Judaeorum et

Gontium inter se reconciliatione, sed negamus do ea agere exclusive ad reconciliationem hominum eum Deo imo necessario eam includere pertondimus tum ex ipsius natura rei, nam amici esse non potuerunt inter se

Judaei et Gontos nisi por amicitiam cum Deo, quippe duo diversa quae junguntur ita junguntur intor so ut prius ac potius jungantur ipsi Vinculo,

nec enim junguntur inter se nisi per et propter Vinculum tum quia expresso illius meminit Ver 16, ἶνα --αταλλαε τους --ευς, - σώματι

- Θ . Si ergo Deo debent reconciliari, non utique tantum inter se Nam quod haereticus Vult postremum illud Vocabulum sntauer osso intelligendum id ut reconciliaret ipsos inter se ut Deo serviant, non modo durum est et coaetum, sed et Verborum αλληλοκῶ manifeste repugnat, illud ipsum siquidem jamjam posuerat Ver 14, 15, cum dixi utraqua unum seisae ut ex duobus illis conderet in semetipso unum novum hominem iaciens paeom,' quid ergo opus sui idem absque necessitate hic repetere 3 Itaque omnino statuendum estiaulum postquam Ver. 15 do Judaeorum et Gentium inter se reconciliation Verba fecit, jam eri 16, de utrorumque cum Deo reconciliatione quae prioris illius et fundamentum est et finia agere, nam ut nulla solida os amicitia nisi in Deo fundata, sic mistra fuisset omnis illa hominum inter se conciliatio nisi reconciliationem cum Deo secum tr horet Ideo dicit Christum solvisso septum intorgerini parietis et inimici

517쪽

que sibi invicem uniendi erant in unum corpus mysticum ut possent ambo velut in unum corpus compacti Deo per Christi crucem reconciliari Ita eximio Paulus more suo ordinem et modum istius reconciliationis utrius- quo notat. Primo enim docet quomodo Christus seipsum Deo in hostiam vivam et sanctam offerendo sacrificiis omnibus Μosaicis finem imposuit, umbrasque praecedentes in corpore, typos in Veritate, terminavit, quod ipso sub ipsum mortis articulum tum Voco tum iacto testatus est, cum et Consummatum esse dixit et vi sua divina templi aulaeum a summo ad imum di carpsit De do sublato illo pariete mediano qui Judaeos a Gentibus distorminabat, utrosque Velut in unum gregem et in unum corpus in seipso conjunxit atque compegit Denique sic in ipso conjunctos Deo Patri reconciliavit Idque ut proxime subjicit per crucem suam id per sacrificium illud ιλα τι- in cruce oblatum, unam nempe Victimam pro omnibus offerendo, uno omnes pretio mortis scilicet suae merito redimendo Quamvis nimhaeo redemptio et reconciliatio non simul omnibus eodem momenio communicata fuerit atque collata, quemadmodum nec omne simul electi in mundo vivebant; haec omnia tamen simul uno eodemque actu temporisque momento in eorum gratiam a Christo praestita et peracta suerunt. Nec omittendum quod addit ad majorem modi istiua declarationem hoc factum esse peremptis in ea scilicet cruce inimicitiis, id peccatis nostris per sanguinem suum expiatis quae inimicitia illas inter Deum et homines peperant, de iis quippe loqui Apost res ipsa et Verborum seriea docet, quemadmodum enim Ver. 15 modum ostenderat quo pax inter Judaeos gentesque conciliata suerat, remoto scilicet impedimento septoque tuum legalium hos ab illis dirimente quod Apost vocat αιραν, ita hic modus declaratur quo per unieum illud Christi sacrificium pax inter Deum et homines conciliata sit, scit expiatis illo sacrificio abolitisque prorsus omnium electorum peceatis quae flebili illius divortii et inimicitiarum caua extiterunt. Ex quibus patet perperam adversarium a positione unius reconciliationis ad negationem alterius argumentari, cum inseparabiles sint et ab Apostolo hic

LV. Sed non solicius rem exequitur ex altorius loci paralleli ad Col. i. 20 consideratione, quem do oconciliatione hominum cum angelis aliisquo creaturis non ero cum Deo agere pertendit etiam ex nostrorum sententia. Certum equidem hic in varia abire interpretes Quosdam ad reconciliationem cum angelis haec Verba reserre, alios divinam etiam complecti. Sod ut nihil diemus do iis qui eam interpretantur de reconciliatione creaturarum omnium tum rationalium tum ratione destitutarum cum Deo, ita ut hie non homines tantum sed et Angelos imo et totum mundum reconciliasso dicaturio Christus, Homines quidem proprie tollendo illorum peccata et Dei iram ortam ex peccato, Angelos anagogice tollendo postibilitatem labondi et incurrendi iram divinam, Universi hujus machinam metaphorice liberando eam a servitute comptionis et restituendo nativae suae integritati et pulchritudini, Rom. viii. 20, 21, quae tamen sententia, ut obiter illud dicamus, neque Scripturae phrasi nequo huic loco videtur satis commodari posse, nam cum reconciliatio et pacificatio necessario connoton offensionem et inimicitiam antecedentem, Angeli autem beati nihil quicquam tale unquam admiserint, caeterae Ver creaturae inanimae et brutae hujus non sint subjectum δεκτικον, Vix est nisi admodum καταπρο - ταῶ ut reconciliari dicantur praetorquam quod Scriptura Christum semper quidem hominum, nunquam Ver Angelorum ediatorem statuit 1Τim ii 5 Hob. ix. 15, ut nihil, inquam, nunc quidem ulterius do hae virorum doctorum sententia dicamus: Quis nescit non paucos etiam et

518쪽

non ignobilos interpretes ad reconciliationem hominum cum Deo haec verba referre Ita ut per eas B sunt in eoesia intelligantur fideles jam demortuio in coelis collecti, Heb. xii. 23, per in Vero quae sunt in torris' fideles eaeteri qui vel credebant jam et erant in ViVis Vel in posterum credituri erant γ utrique siquidem reconciliati sunt Deo per Christum, Joh. xiv.

6. Neque haec sententia suis caret rationibus graVissimis, non modo quod frequentissime in Scriptura haec syn tegoremat τἀ πάντα vel παντες restringantur ad universam cclesiam a Christo redemptam quae complectitur omnes et singulos fideles tam . quam . . tam Judaeos quam Gentes, ut 2 Cor. V. 18, Gal. iii 22 Rom. i. 32, c. opposite seil. ad oeconomiam . . in qua salus erat tantum Judaeorum, Joh iv. 22 Verum otiam ex eo quod addit statim ut reconciliaret Omnia . αὐ- id. ia-ῶ ut Syrus habet di, neque noVum est praepositionem In eum accusativo poni vice dativi eum apud Hebraeos frequentissima sit is a et bie mutatio Nam si hoc Vellet ista phrasis quod Vult Adversarius In unum

seribendum fuerat εἰ τὸ αὐτό et εἰς ἀυτ non ero εἰς αὐτὸν vel ι αὐ--, quod ad certam personam necessario resertur. Verum obtineat sano

haec ipsa quam urget haereticus sententia de Reconciliatione hominum eum Angelis quam non nescimus Viris doctissimis Post Chrysosti, Theodoro- tum o Photium placuisse, et quam non dissitemur rationibus suis niti, eum non aliae res coelestes intelligendae rideantur quam quas om- memoraverat ver 16, et quas sigillatim describit per thronos, priuei patus, c., quibus ut est in consesso ngelos innuit, An quidquam praesidii habiturus est ad causam suam tuentam 3 Nequaquam nam reconciliatio hominum cum angelis necessario supponit et inseri reconciliationem cum Deo, quemadmodum subditi rebelles qui perduellionis crimine bonorum civium in se odia accersiVerunt non possunt ipsis reconciliari nisi prius eum principe in gratiam redierint Ita nunquam homines cum angelis suissent reconciliati, nisi posita hominum cum Deo per Christum reconciliatione Qtaque prior haec tanquam basis et cansa posterioris semper substerni debet et conjungi, ut sane Apost non tantum ver 22, de ea peculiariter loquitur speciatim applicans Colossensibus quod univsrsim dixerat ver 20, sed et in hoc ipso Versu non obscure eam innuit his verbis,-

alia ration insolix illud sustulissse dissidium inter nos et angelos quam composito eo quod nobis cum Deo intercedebat funestissimo bello et paeo

per Sanguinem parta, nam ex quo semel Deus insensus esse desiit at noster factus est, eo etiam sequitur necessario nihil adVersus nos quicquam posse, imo omnia nostra esse 1 Cor. iii 22 et angelos peculiariter qui jam sunt ,-ώ- ιτα λειτουργικα ad nostram salutem, IIeb. i. 14, nos amare et commodis

nostris inservire, Luc. ii. 9, 10, et XV. 10. LVI. Ad 6' Resp. Impudentem esse loci istius corruptelam quasi n-ia Christi nihil aliud esset quam ejusdem advocatio vel intercessio de qua dixerat Vor. 1, cum tamen manifeste ab ea distinguatur. Et sano longe lateque disserunt Lao M sactus est in terris, ἐμφανισπις in coelis,

ιλ- λων moriens absolvit, Rom. iii 24, at ἐμφανι- Vivens continuo exoquitur, Heb. vii. 25, illo meritus est semel salutis beneficium, hoc vero idem conservat semper et applicat. Et Ver non alia de causa Apostolus intercessioni addit placationem nisi quia a nititur tanquam undamento suo, nec enim intercedere posset nisi Virtute sanguinis semel in meo Dius ut Pontifex sub V. . sanguinem victimae seeum desere debuit in

BRerarium intercesserus pro populo neque contrarium Vincitur Vel ex

IIeb. Vii. 24, nam agitur ibi quidem de interpellatione Christi apud Deum

519쪽

erius effectus dicitur persecta salvatio accedentium per ipsum ad Deum, sed non exesus satisfactione aut sacrificii oblatione, imo ea supponitur manifeste ver 27 ut ita duos hosce actus sacerdotales minime a se invicem divellendos Christo tribuat quod si alibi iacit, Heb. ix. 12, 14 Velox Hob. ii 17, dicitur enim delis Ponti ae non tantum eo quod promissum servet inviolatum, sed potissimum quod munus suum mediatorium exequatur fideliter pro misericordia qua erga nos commotu est. LVII. Denique ad T dicimus gratis supponoro advors quod est in quaestione, Verbum ἱλάσαι in nihil aliud importare quam meram veniae et gratiae indulgentiam a parte offensi ut A apud Heb ignoscere est; amenta et ex vi vocis et ex rei natium docuimus utrumque connectendum eSse, quando propitius Deus esse nequit ut condonet nisi justitiae prius satisfactum suerit. Deinde cum non inlitum Deus dicatur abia ιεσθαι, sed Christus ipse ιλασμὸς noster et quidem in sanguine sane iste ἱλασπις pro actu ipso remittendi qui a Deo est sumi non potest, sed pro causa meritoria qua remissio illa a numine placato obtinetur; non tam et is et eficienter quod peccata tollat et remittat, quam Objective et meri orae quia procurat merito sanguinis ut remittantur. Accedit quod Christus dicatur ista peragere, tanquRm

τωι τον ἀ- Ηeb. ii 17, quod aliud est ab eo quod inde sequitur apud homine et populum remittere illis peccata. Frustra vero hic typum propitiatorii veteris nobis reponit quasi Christus non alia de causa titulo hoc insigniretur quam quia Deus in ipso se nobis placatum ostendit, et quicquid nos scire voluit per ipsum patefecit. V Nam praeterquam quod non omnes congentiunt Paulum, Rom. iii 25, 26, respexisse ad Areae operculum, sed volunt potius ad sacrificia D aea . . attulisse, vel ιλα- eis Prin tiatorem Christum dixisse in masculi genero non Propitiatorium neutro. Accedit quod ne si quidem obtinere quicquam possunt Quippe inter Typum et Antitypum occurrere quidem debet όροι M, sed non statim αυ--τακ vel ἱ-ης, similitudo, sed non paritas. Itaque odii perculum Arcaedietum fuisset Propitiatorium tantum declaratium non sequitur Christum non posse ita appellari evii Quem et meritoris, quia illud fuit tantum typice et symbolice, At Christus Vere et realiter. Ideoque non dicitur tantum ιλα-

eιον, sed si αὐτου α' ιτι immo sanguine, scili sub ratione victimae quae adpropitiationem procurandam offertur. Et ero cum 'pi omne V. . inadaequati fuerint, non mirum Videri debet si singuli seorsim mysterium aliquod plene et integre exhibere non potuerint, quod in omnibus simul sumptis demum repraesentatur; perculum ergo uerit sano propitiationis typus aliquis, at idem etiam fuit sanguis victimae qui a summo Pontifico inserebatur in sacrarium, et ad operculum respergebatur, cujus Vi et emeaei obtinebatur benedictio illa Dei et aa.αia testificatio quae o medio Chambitiorum dabatur populo: Sicut suo sensu λα--ιον V. . Deum iratum Israelitis placabat nempe πω per illam sanguinis Apersionem, Christus id vere et realiter praeAtitit suo sanguine in quo et per quem et

no8trum ῖλα ἀριον, et noster ιλα-ηριος, et nocler ιλα- plenissimus est apud Deum; Ita non tantum declarative qua propheta in quo et per quem bonRverba loquitur Deus, sed et meritori qua sacerdos et victima quae iram numinis placat nomen hoc obtinuit. Quod et ex eo confirmatur evidenter, non modo quia dicitur eis in sanguine, quod jam obserVaVimus, sed otiR--- ενδειξιν τῆς δικαιοσυ--του Ver. 26, hoc enim et salsum foret et

frustra diceretur nisi justitiae divinae pro nostris peccatis satisfactum fuissot Christi sanguino; a quod Volhelius id ideo asseri ab Apostolo portendit quod tunc orissime Deus se nobis placatum praebuit, cum filium

520쪽

466 DE ATIsFACTIONI CHRISTI VERITATE DISPUT XIII.

suum unigenitum salutis nostrae constituendae causa in moesentissimam mortem tradidit, ' et ab omni ratione alienum est et V Votas repugnat. Nam si antecedenter ad Christi mortem Deus nobis placatus fuisset, quid opus fuisset Patrem proprio filio non parcere Rom. Visi. 32, eumque subjieero Legis maledictioni, GH. iii 13, et Filium animam suam ponore in sacrificium pro peccato, sa. iiii. 10, et sanguinem effundero in remissionem peccatorum, Μatth. xvi 28 Quae manifeste doeent sanguinem Christi non ut esctum vel signum placati muminis sed ut causam proponi quod et ipsa Vox λα--ων confirmat, nam ut σωτήρων dicitur non quod salutem datam indicat, sed quod ipsam salutem eff- ei et procurat, κα sinere non quod purgationem declarat, sed quod eam operaturi: Ita ἱλασώριον absolute notat id cujus incacia non indicatur

tantum sed conficitur ipsa propitiatio. LVIII. Doniquo ad 8 Resp. Aliam esse placationem hominum, Aliam Dei Issa potest quandoque fieri procibus, cum iis homines se patiuntur demulceri, sed haec nequaquam, quia justitiae ipsius naturali repugnat peccatum plane impunitum dimittere Rom. i. 32, ne potest magis de hoe

jure suo etem et immutabili remittere quam seipsum abnegare, Vel dominium suum in creaturas non exercere. Itasia tio haec non fuit mere depreca-

ωγέα, sed etiam satisfactoria, ut quae non facta sit precibus et persuasionibus, sed reali pretio sanguinis intercedente 1 et t. 18, 19, 1 Cor. i. 20, noc Christus diceretur actus pro nobis ιλι-- nisi quatenus seipsum dedit pro nobis ἀκἀλ-eis, et per seipsum purgationem peccatorum iacit, Heb. i. 3. LIX. Ex hisce omnibus autem ita disputatis clarum jam evadit,

quod quaerebamus, nimirum Christum vere pro nobis satisfecisse. Nam cum mediationis inter Deum et nos munere functus sit, et hac sua mediatione nos redemerit, seipsum pro nobis in ἀντιλ-eo dando, et hoc redemptionis pretium dando, nos Deo reconciliaverit odii et alisnationis causas utrinque removendo, utique eram et plenissimam eum pro nobis satisfactionem Deo exhibuisse necessum est quod demonstrandum iuit. Caeterum non ea tantum huic saluberrimo mysterio comprobando Argumenta sussicit nobis Scriptura. Alia sunt plura quae, ne prolixiores simus, alias ν Κυρι- λήση και ζήσωρον sumus expensuri. Jam enim tempus est ut

manum de tabula ponamus. ibi vero Domine Jesu, potentissimo ro- demptor et sospitator noster, qui nos dilexisti, et a peccatis omnibus nostris precioso sanguino tuo lavisti, sicut et atri et Spiritui S. sanetissimae et gloriosissimae rinitati, sit honos, laus et gloria, in secula seculorum Amen.

I. Scriptura saera ita est per se αὐτος--- nullatenus Vel quoad se, vel quoad nos, Austoritatem suam ab Ecclegia mutuetur. II. Libero Arbitrio nunquam homo destituitur in quocunque demum Versetur statu, recte tamen asseritur nullum esse liberum Arbitrium in statu peccati. III. Quamvis revidontis divinae subsint creaturarum peccata, tamen citra blasphemiam Dona auctor vel ea a peccati dici nequit. IV. Nulla datur mors naturalis.

V. D Justificationis negotio recto distinguitur imputatio justitiae a

Meeatorum remissione, ut causa ab effectu.

VI. Secessio nostra ab Ecclesia Romana justissima sui et summo