De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

531쪽

Ideo 1'. Causam finalem hic urgent quasi Christus non alio sensu dicatur passus et traditus pro peccatis quam ut nos ab illis abstraheret, ad sceleris odium, et ardentissimum Virtutis studium hoc pacto nos incitando, quod Oxiis videtur probari locis quibus pietatis et novae vitae studium proponitur tanquam mortis Christi finis et fructus praecipuus, ut cum dieitur traditus pro peccatis ut praesenti seculo malo nos eriperet, 'Mal. i. 4 ab omni iniquitate redemisso et purificasse ut simus populus peculit,'' Tit ii 14; mortuus pro nobis ut non amplius nobis Vivamus,' c. 2 Cor. V. 15; passus pro peccatis, justus pro injustis, ut nos ad Deum adduceret, Urit. iii 18, et ii 24 tulisse peccata in corpore suo super lignum, ut mortui peccato vivamus justitissa' sic Heb. ix. 14, yc. 2'. Finaliter diei potest

pro iis mortuus, quia moritur ut de eorum condonatione nos certos iaciat, et ejusdem nobis largiendae amplissimam potestatem consequatur. 3'. Licet eausa antecedens hic esset intelligenda, occasio tantum connotaretur, sed quae nec satisfactionem importat nec poenam proprie dictama non satissactionem ut vel ex hoe 1 Reg. xiv. 16, loco patet ubi dicitur dehovah traditurus Israelem propter peccata Ieroboam qui peccavit et peccare socii Israelem, ' neque enim plectitur Israel ut satissaeiat pro pepeatis Ieroboam

sed tantum ejus peccatorum occasione et causa. Quod si quis regerat saltem punitum posse dici Israelem propter peccata Ieroboam respondetur statim hoc non ex Vithraseos posse exsculpi, sed ex materia subjecta ; nam saepe eastigationes hujusmodi propter peccata insem, quae nec satisfactionem nee

poenam involvunt, ut DaVid non leviter propter adulterium et homieidium a Deo punitus est, qui tamen pro ipsis non satisfecit; sic rial xxxix. 11, In increpationibus propter iniquitatem corripia hominem, ' non hoc vult puniri hominem a Deo ut divinae justitiae satisfaciat pro iniquitate sua, sed tantum eum causa et occasione iniquitatis a Deo affigi ut d eat ab iniquitate recedere; sic Soci lib. ii. c. 7 Volhel. lib. iii cap. 28.

XVI. Sed quis non videat mera esse subterfugia quibus eadem semper oberrant chorda, quasi necesse sit phrasam aliquam ubique eodem sensu usurpari, quod innumeris exemplis confutari posset; equo ero causa finalis eo quem intendunt sensu sine gravissima absurditate urgeri potest. 1. Quia non dicendus esset pro peccatis passus, sed pro eo quod maximo peccato repugnat ejus scili destructione Vel remissione, quis vero dixerit unquam pharmacum sumi propter morbum, id est morbum esse finem vel

medicamenti vel medici, etsi illud misceatur sanitatis restituendae et morbi expellendi gratia non dicitur agere propter morbum medicus in ordine causa finalis, sed e contra propter morbi expulsionem et sanitatem si finis οἶspectetur, et propter aegrum si finis A attendatur. 2. Omnis finis habet rationem boni, et sub illa ratione expetibilis est, at peceat nullam talem mox induere possunt cum Christus dicitur pro iis mortuus. 3. Finis nondum est actu quum ossiciens propter eum operatur, at peccata jam existebant, Vel ut existentia considerabantur in caussa ratione, nec enim mortuus est ut sint vel fiant poecata, sed quia erant, ut destruantur. 4. Non negamus studium novae vitae et sanctificationis esse consequentem fructum mortis Christi, nam eum venerit ad destruenda opera diaboli non poterat ea tollere plane nisi cum reatu tolleret etiam labem et maeulam, ideo non cum sanguine tantum dicitur venisse, sed et cum aqua 1 Joh. V. 6, eum Sanguine expiationis, et cum aqua ablutionis, ita ut in ejus morte habeamus et sus et λουτρον justitia factus est et sanctificatio, atque eo respiciunt illa omnia loca quae pietatis studium deducunt ex Christi morte Sed non sequitur, etsi mors Christi etiam ad praecavenda peccata quae possent committi extonditur, Ε peccatorum commissorum illa non suit Satisfactio et ex-

532쪽

478 DE ATISFACTIONIS CHRISTI VERITATE. DISPUT XIV.

piatio proprie dicta Aliter enim respicit peccata commissa ut remissionem eorum nobis impetret, aliter ea quae futura sunt et possunt committi, ut ab illi nos abstrahat Illorum remissio debetur morti Christi ut ineri se propitiatorio in qu poenas luit ipsis debitas, horum praecautio et remotio eidem morti debetur, ut saerisset meritori quo nobis ametificationis gratiam et Spiritus donum obtinuit ad priora mors Christi ea remedium therapeuticum, ad posteriora nonnisi prophylacticum, qui duo sua notantur, Ut ii 14 redemit ab iniquitato' admissa, et purificat ut inposterum simus populus peculit,' Rom. V. 10 reconciliat per sanguinem et salvat per vitam,' quod sicubi secundarius finis notatur pro loci circumstantiis, non exesuditur tamen sed supponitur primarius ex quo alter necessario pendet, siquidem nullum donum a Deo obtinere potuit nisi posita prius satisfactione. XVII. Quod si diei non potest mortuus pro peccatis ut nos acdicet ab iis abstraheret, multo minus ut noa de eorum remissione certos redderet; quia aliud est pro peccatis mori, aliud pro certitudine remissionis secatorum demonstranda neque inquam dictum fuit aliquid fieri finaliter pro aliquo malo quod fit propter certitudinem ingenerandam mentibus nostris da illius mali cessatione et ablatione fiducia sane illius obtinetur quidem

ex morte Christi, sed eatenus tantum quatenus oram remissionem reapse in erue obtinuit poenas nobis debitas serendo, ita ut jam persuasi simus nos redemptionem habere in ipsius sanguine, hoc est remissionem peccatorum, ut inquit Apost. Εph. i. 7. Quod Vero addunt insuper mortuum esse pro peccatis ut remissionis peccatorem nobis largiendae amplissimam potestatem consequeretur, longe est absurdius : nam si ad fidem iaciendam remissionis peccatorum Christus mortuus est, ut jamjam dicebant, orte

remissio illa 4 et esse prior, saltem ratione, morte Christi, id enim de quo per aliquid aliud certiores reddimur, ordine naturae prius eat aut ipsius certiorationo at a duntaxat mortuus est ut consequeretur potestatem laminondae remissionis, utique hae remissio posterior debet esse morte, quia omnis effectus materior est sua causa. Quid quod si Christus pro obtinenda illa potestate mortuus esset non habuisset illam antea, at certum est Christum in terris agentem hane potestatem non sibi Vindicasse tantum, sed etiam praesentissimo et potentissimo miraculo comprobasse Μatth. ix. 5, 6, quod factum ab eo non fuisset, nisi jus illud atque autoritatem obtinuisset Fateor exercitium remissionis pendero ex mortis Christi vel jam praeteritas es adhue futurae efficacia, nemini enim remitti possunt actu pee-eata nisi Christus id morte sua meritus sit a jus et missis haudquaquam fructus est mortis, sed proprietas divinitatis, non potest remittere quia moritur, sed quia filius Dei est, imo Deus ipse cui soli condonare peccata competit,mare ii 10. XVIII. Ad tortium Resp. I. per retorsi. Si Christus occasione peccatorum mortuus est. E. non tantum finaliter pro peceatis, occasio enim ante-oedit a finia soquitur rei exemtionem. 2. Christus mortuus est pro peccatis ut sacrificium fiebat pro peccato, at peccatum non occasio duntaxat, sed vora causa fuit hominem impellens ad sacrifiei oblationem occasio enim non connectitur nisi per accidens cum effectu, at effectus hic aequitur per se et peccati sensus hominem eo impulit necessario E. et Christus mortuus dici debet propter peccata non Oeearionaliter tantum sed et deme ruoris. 3. Falsa hypoth. nititur quaa ex hac phrasi praecis eliciamus satisfactionem Christi, cum hi tantum causam impulsivam meritoriam digeamus ex qua legitima consequentia deducimus postmodum sententiae nostrae confirmationem, ut antea dictum et dicetur adhuc plenius in se-

533쪽

DISPUT. XIV. DE ATISFACTIONI CHRIATI VERITATE. 47squontibus. Neque contrarium potest evinei ex laeta allatim; nam ad primum quod attinet, 1 Reg. xiv. 16, sive per peceata illa Jeroboami' propior quae traditurus erat Deus Israelem, intelligamus peccata Jeroboam ipsius qui turpiter a Deo desecerat, sive genus ipsum peccati, Idololatriam scilicet cujus author populo uerat eroboamua, quod notant sequentia, quibus

peccavit et peccare iacit Israelem, ' hae enim Verior et commodior est Oxpositio quam altera Socini dum vertit qui peccavit et poccare secit,' alvo utrumque, quod omnino Verius est, complectamur, non desinit tamen causa impulsiva hie locum habere, nam peccatum illud cujus author erat Ieroboamus, et imitator populus, traditionis istam poenam omnino merebatur,undo Deus jure populum hunc et propter sua et propter aliena peccata quorum imitator erat castigare potuit, neque mirum hoc videri debet aut insolitum Adversariis, cum et ipsi sateantur Funiri aliquem posse etiam ob secat aliena dummodo culpae fit assinis,' Soci lib. ii cap. 7. IX. Alter vero quem urgent locus tantum abest ut eaussa eorum faveat ut potius nostram non parum juvet, nam dum ait saltes, sal.

xxxix. 11, In increpationibus propter iniquitatem corripuisti aliquem, id si eorripis illum liqvofieri laetati ut tinoam desiderium rius,' nihil

aliud sibi vult quam si Deus ex rigore justitiae quantum meretur peccatum punim quempiam Velit, peccatorem de medio statim sublatum iri, neque vitam ipsam homini illi vitalem soro qua ratione David ut alibi non raro Deum ad miserationem Vult permovere ut a castigare alit castiget paterno et moderato virgis humanis ex misericordia, ratione habita nostrae infirmitatis, non rigido et severe ex justitia secundum ipsum peccati demeritum, ut, sal cxxx. Domine, si iniquitates observaveris quis stabit psed apud te venia est ut colaris.' Caeterum quod subjiciunt non omnem

poenam esse satisfactionem, ne omnem animadversionem poenam damus

libentor in hominibus meris, nam et impii puniuntur nec satisfaciunt tamen, o pii castigantur qui non puniuntur propterea; siquidem peccatis eorum semel condonatis non amplius ulla superest illis serenda oondemnatio vel poena et si malis exerceantur, porro affictiones illae non ad poenam, sed Vel ad ρε-W- Vel M. Minia Vol raiatia a Deo misericorde diriguntur: Sed respeetu Christi alia plano res est, nam hieme castigatio a poen sejungi potest, quippe nec venia ulla conoessa Christo legitur, ut fidelibus, nec a Patre, ut ipsi, castigatus est ex amore et misericordia, Heb. xii. 6, sed ab eo ut Judio ex justitia propter quam maledictio dicitur holus et peccatum nec Vero poena a satisfactione divelli, cum eam ita tulerit Christus plenissimo utinam pertulerit omnino et penitus exhauserit, quod

do aliis diei quit Quicquid sit, certum est nuspiam dici pro peceatis Vel

propter peccata quempiam passum quin peccata statuantur eo ipso causa impulsiva a meritoria ejusmodi calamitatum quod nobis uno quidem sussicere potest ut sciamus e mutiuionem debiti factam laias inta nos ot Christum; nam cum anto ex altera phraa cum dicitur pro nobis mortuus jam Vicerimus substitutionem personae, hinc nocessario sequitur Christum loco nostro ita mortuum osso ut poenas nobis debitas in a receperit.

XX. Verum et hoo laevientius liquebit 3 ex iis locis quae utrumque simul complectuntur, et M personae subrogationem et debiti ipsius compe sationem,' ut quum Christus dicitur factus pro nobi execratio et peccatum,' GH. iii 13, 2 Cor. V. 21, quae duo loca quia maximi sim in Mocontroversia momenti ad Voritatis confirmationem non levi brachio a nobis et obiter tantum sunt attingenda, sed paulo plenius excutienda. Et ut dopriori loquamur, extat apud avium ad GH. Ei 13 Christus' inquit, ios redemit ab execration legis dum pro nobis laetus est execratio, Dj0jij odi. OOQ e

534쪽

scriptum enim, Execrabilis est quisquis pondet in ligno ' quae verba ut imprimis erant apposita ad justificationem fidei demonstrandam, qui sui scopus Apostoli, ita maximam habent emphasim ad redemptionis mysterium explicandum, quod breViter quidem, sed nervos tamen et accurate hic, si uspiam alibi describit connotans, 1 quid Christus secerit in nostri gratiam, O redemit, . unde a mereatione estis, 3 quomodo factus pro nolis emeratio. Primo, quod redemisse dicitur satisfactionem non obscure

jam indicat, ut antea demonstratum est, siquidem emptio sive redemptio, propria ac primaria acceptione relationem habet ad protium, et sicubi emptio quaedam proponitur facienda a fidelibus gratis, ut Isa. lv. 1 Apoc. iii. 18, non proprie sed metaphorice intelligendam esse res ipsa docet, propter

nonnullam quae inter donorum coelestium acquisitionem, et bonorum terrenorum emptionem intercedit, conVenientiam; nam ut emptor rem quam

quaerit permutare debet cum pretio, et ut eam sibi comparet aliquid de saeultatibus suis dare vel amittere Ra in emptione hac spirituali selix quaedamat salutaris debet esse commutatio, ut peccato, mundo, cupiditatibus nostris, quae res sunt nobis charissimae, nuncium remittamus quod alibi dieit Christus vendero quotquot habemus,' Μatth. xiii 44, ut thesaurum hunc possideamus. in tamen hic rationem ullam meriti eum ontifieiis imaginando fingas, nam si per particulam gratia longissime jam non re moveretur, satis tamen ex ipsa hominis profligaretur consideratione, quid enim pro gratia hac comparanda dare posset ille qui bona omnia a Deo, ex se nihil nisi peccatum, habeto Vorum hic alia longe redemptio a Christo saeta innuitur, non figurata et metaphorica, sed vera et propria; quippe non dicimur tantum empti, sed impii pretio,' 1 Cor. i. 20 re-dompti sanguine, o et t. 19, dum Christus ipse pro nobis αντιλυτρον datus est qui Chirographum nobis adversum delevit, Col. ii 14 et quae non rapuit solvit, rial lxix 4. XXI. Illud vero Marius otiam olligitur 2. Ex mali a quo redempti dicimur notatione, redemisse enim Christus nos dicitur, mi Misseae τοῖνό- execratione Legiη,' quam docuerat antea Ver. 10, omnibus in universum hominibus incumbere, eo quod nemo mortalium reperiatur qui maneat in omnibus quae scripta sunt in libro Legis. Haec autem Legis execratio tum cretis tum passive intelligi potest priori modo nihil aliud ostquam ipsa Legis seu potius Dei judicis sententia peccatores et logis transgressores Xecrans et condemnans, ut innuitur Ver. 10 posteriori poenasomnos notat in transgressores Lege statutas sive corporeae sint sive spirituales, sive quoad damnum per privationem boni, sive quoad sensum per inflictionem mali, has enim omnes creatura rebellione sua merita est; quia vero poenarum omnium maxima procul dubio et durissima est ipsius Dei maledietio et ira quae aeteras omne post se trahit, ideo sub execratione poenas omnes, quaecunque tandem illae sint, complexus est, ut sub benedictione opposita beneficia omnia quae ad selieitatem et aeteras vitae consecutionem necessaria sunt et justificationem imprimis connotavit Cum autem sententia hae Legis fuerit immutabilis nec apex ullus aut tota praeterire possit usque dum omnia facta sint, nec Christus venerit ad eam dissolvendam so implendam Μatth. V. 17, non poterat nos redimere ab X erations Legis et poenis nobis debitis nisi eas in se recipiendo, non per potentiam, sed per justitiam, ut docet Paulus Rom. Viii. 3, 4. XXII. Rus hoc 3 Ioeo Evidentissimo demonstrat aulus redemptionis istius modum notando, redemit enim nos ab execratione Legis, 'iactus pro nobis Oxecratio, ' ubi quot sunt verba tot sunt rationum pon- domu . Execratio dieitur metalepsi abstracti pro concreto quae innarari et

535쪽

omphaaim maximam habet, ut cum Meius Vocamus Melestissimum hominem qui totus in sceleribus jacet, ita execrabilis dicitur me alio ipsa, ut Aquina monet, faedus est ipsa maledictio quia scilicet omnem maledictionem et calvinitatem quam Lex minabatur transgressoribus, subiit et portulit. At quomodo, inquies, filius Dei dilectus et omnis bonedictionis auctor fiori potuit execratio 3 Ita horrida Via est haec locutio a dura mero et aliis, ut tropicam eam existimarint et aliquo interpretamento leniendam, ideo a audiri volunt particulam i ut significet eum ita tractatum suisse quasi esset Deo mκατι νακτες. Sed si cui durum hoc Videtur pudeat ipsum meis Christi erius eoinatione gloriamur Imo in eo posita est tota nostra spes, ab eo pendet solatium nostrum et salua, quod Deus omnem iram in filium estuderit, ut nos in gratiam reciperet, quod maledixerit ut benodiceret, quod dereliquerit ut in patrocinium et tutelam reciperet, quod condemnarit ut nos absolveret, alia si ficta suisse haec Christi exinanitio otiatris exe-uratio, ficta quoque esset et inanis spes gloriae et benedictionis quam ab eo expectamus. Sed vero ne hic impingamus distinguen isat imprimis gemina illa αν- sub qua Christus considerari potest, primaria et naturalis quas moi seerandaris et formma qua est Medissor et a qui pro nobis spopondit quoad primam Deo charissimus semper fuit et summo dilectua, in quo voluntas et amor Patria plene acquierit, Isa. xlii. I, atth. iii 17,

quoad secundam inter peccatores numeratus est, et maledictionis reos, non in se sed in nolis quorum personam sustinebat Itaque noe extra gratiam

Dei esse potuit, et tamen sustinest ejus iram Nam si extra gratiam fuisset quomodo patrem quem habuisset infestum et cui exosus filisset, reconciliam nobis potuisset Rursus quomodo nos ab ira Dei liberasset, nisi eam a nobis in seipsum transtulisset 3 ideo percussus sui propter peccata nostra et Deum expertus est tanquam iratum judicem, quod recto August. lib. xiV. oont Fausti c. cri. expressit, semper benedictus in sua justitia, maledictus propter nostra peccata in morte suscepta ex poena nostra.' Itaquo majestati Christi nihil derogat, quod sina culpa satum et poenam in se susceperit ut nos a poena et culpa simul liberaret Donique sic Christus malodietionem nobis debitam in se transtulit, ut ea non fuerit obrutua aed eam vicerit, superaverit, aboleverit, ut esset fons jugia

et inexhaustus benediotionis iis qui crediderint in eum. XXIII. Atque hine liquido patet quo jure vel potius quanta eum injurialontificii tanta stili diritato exagitent quod ab integerrimo Theologo

Calvino nostro, sectione X. Catechis. dictum fuit de doloribus et poenis Christi satisfactoriis, eum scit in talibuisse damnatione constitutum ut a Deo se derelictum conquestus ait quasi inde sequeretur, quod nonnisi summa eum impietato dici, ut illis quidem Videtur, potest, Christum juisse

damnatum. Nam ut non dicamus non esse quod propter Illam Vocem tantopere in nos incandoacant et debacchentur, eum Scriptura ipsa non abhorreat a damnationis Voce, nam latro conversus alterum blasphemi eructantem sic compescebat Deum quidem times cum in eadem ala damnatione V cum et ritrea ea non semel legantur usi, Tertuli. ii iii contra arei. o. ii. non erit indignior morte nativitas, et cruce infamia, et

came damnatio;' Cyprianus de passione Christi damnatus ast ut liber Tat damnatos;' Gregor magnus, morat ii iii. c. 2. 'Qui Patri est aequalis per Divinitatem, Venit propter nos ut flagella per camem, quae nimirum flagella non susciperat nisi formam' damnati hominis redimendo sumpsisset,' Et postea. Eum qui sine peccato est pro peccatoMus damnat: Imo varii exad-Versariis ipsis, testo Suarosio in 3 q. 53,art. 8, disp. xliii sect 1, 'Resert Με- diua,' inquit, aenaias aliquo Castolico Christum passum suisse aliquas H

536쪽

482 DE ATIsFACTIONI CHRISTI VERITATE. DISPUT XIV.

damnatorum senas, non tamen eodem modo quo damnati. Cardinalis

Cusanus, A. 10. Exercit., lassio Christi, qua major dari nequit, fuit instar

poenas damnatorum qui magis damnari nequeunt scit usque ad poenam in- Arnalem In ejus nomino dicit propheta, Dolores insem circumdodo- runt me, duxisti tamen ab insem animam meam.' Ferus in Matth. xxvii. Mons de verbis illis mens mi, Vine. Exuit,' inquit, Christus lia hora Deum, non abjiciendo sed non sentiendo, seposuit patrem, ut hominem ageret, aio et Deus Pater nunc non patrem, sed tyrannum agit, quamvis intorim amicissimo sit in Christum animo;Vatem 'Christus ut eoatoros liberaret constituit seipsum in loeum omnium peccatorum, non quidem sarans, adulterans, occidens, sed stipendium, poenam et meritum eoatorum quae sunt frigus, calor, esuries, sitis, tremor, horror mortis, horror insemi, desperatio, mors insemus ipse in se transferens, ut famem same horrorem horrore desperationem desperatione mortem morio, inso num insemo, Satanam Satana vinceret.' Quis hoo in Calvino serest 2 Ut, inquam, haec et alia id genus plurima nunc quidem non afferantur quae tamen os ealumniae ponitum eludem possunt, hi unus laeua Pauli quem prae manibus habemus suffoit ad vanitatem Me ationis demonstrandam :Nam si dicitur laetus malassictio, cur non pariter o respectu Vel damnouus voLoondemnatus dioi queat, quum vox maledictionis gravius aliquid importam videatur, modo sano sensu locutio has intelligatur Nam damnatus bifariam dieitur 1. Moiula qui poenia addietus est pro occatis suis quas tamen nunquam superavit at ex quibus nunquam emergere potuit,

hoe modo reprobi si diaboli dieuntur damnati in inseris, At hoc pacto

Christus Dominus noster no damnatus est inquam neque vero damnari

potuit 2 damnatus dicitur etiam ille, sed is taediis tantum, qui poenas ocatis alionis debitas idquo ex ordino divinae justitiae sustinet, qua tamen vincit et oluctatur, hoc pacto nihil prohibet quominu Christus dieatur damnatus siquidem portavit poma peccatis nostri debita easque ex ordino justitiae divinae Deras enim nlium suum in mortem tradidit, Rom. viii. 32, quas tamen infinita meriti sui virtute et efieacia ut patiantia admirabili sustinuit, ita invieta sortitudine superavit. Ita condemnationi

v I maledictioni obnoxius recto dieitur arae de re non conae e re quoad ea am non quoad tremimum Mnctis, quorum peccata tulit, non in se qui

sanctissimus semper fuit. Unde saeue colligi potast quid sibi voluerit Calvi. in medicto Ioeo; non quod Christus via poenas damnatorum absoluto austinus it vel in desperationem inciderit, quod utramque removetur ibid. expresso a Christo, sed tantum quod fiterit in eo statu constitutus ut iram et maledictionem Patria senserit quae nobis orat debita quod Paulus in hoc nostro loco oxpresso tradit. XXIV. Caetorum quomodo factus ait oxoeratio docet Apost in soD-tibus, in quibus supplicium maledietum et execrabile luisse probat ex Dout xxi. 23, ubi suspensio do ligno maledicta pronunciatur, 'ει ---- ό Μεμέρει - - ξυλο maledictus est qui pendet in ligno.' Hebraea vero paulo aliter 'bri - M, ' quae Aquila et Theodotio meta vertunt quia maledictio Dei est uapensum; sed aulus pro ea qua pollebat σα - - quod et alibi etiam non raro secit, sensum non Verba praeciae reddit, et quae obseuriora videbantur iuustravit Nam pro Mediatione quae meton mio posita horat reposuit proprio malarierum, Vocem Dei omisit quae in Ioel ovoumstantia at opposita benedictione satis colligebatur, addit vero in no expressa ellipsi α- - ο ex praecedentibus, et indefinitam universalem particula omnis eadem ratione definivit. Quaeri vero hic podiat, dimo, quam ne Paulus intonsam hane Legia divinae quae de implici suspensione

537쪽

in ligno agit Moommodo ad erues supplietum, quod veteribus simia in usu non fuisse sed a Rinnanis desumptum, quicquid Baronius et Lipsius contendant, rationibus variis demonstrari potest, quod Dei doctiss. Casam bonus eontra Baronium Exere. Vi. Ubi ex Judaeis ipsis observat D tuo tantum pommim et mortis genera ab antiquo in his suisse Conestio Sanhedrint ,πο ιαμ tionem quae λε ρε- iae tragicis Gmeorum,

quiunt, in Israel ut Minoa figerent In pedibus aut manibus hominum qui lapidati aut suspensi fuissont,' et paulo post, 'non invenitur quod homo Mavis figi debeat ad orneam, sed suspendendus est blasphomus es Idololatra juxta id quod dieitur,maledictus Dei os suspensus.' Et mi quidem hoc argumento utuntur ut historiae evangelieae do Christi passione fidem trahant sod frustra, siquidem constat suppliei hane formam non abiri Judaeis, sod a Pilato Romano fuisso irrogatam, juxta vaticinium *aius Christi qui jussietum Oontra se a Gentibus reddendum praedixerat, ΜaM.

xx. Is quo ipsi Indaei difflari possunt, eum agnoseant quadraginta annis ante smpli Meundi destructionem potestatem judiciariam ipsis exemptam fessas, o quod homisidae invaluerant et dissipaverant judicia animarum do Isras ut inquiunt ipsi, quod testati sunt oram malo dicentes non Mereri sis quem ram seuerseere: Ex quibus conigero est omelisionem Romanum supplietum filiam non Hebraeum, quemadmodum 8ogome Histo.

toris linguae Hebraeorum verbum est quod erucem proprie dictam signi mos aut eruerigendi actuma nam et ri, et γ' et' generaliasunt quae sup pliciis Variis aecommodari possunt, quibus rei in altum tollebantur et fi hantis et id majorem ignominiam. Cum . ignota fuerit Judaeis crux ista Romana merito quaeritur cur Apostolus ad erucem transferat quod de hae diei non potuit 2 Verum saetio respondetur, optimo Paulum potuisso ea aut de susponsiono in genere diota sunt ad erueiurionem peculiariter aulicare, eum Mnus eomplectatur sub se species omnes, nihilque de illo dicatur quod istis applicari non possit -de si suspensio de ligno est maledicta, omino es ipsa rucifixi quin suspensionis est speeses Itaque odii damnatoa Judaei oruoifigere non solemni, sed Vel de ligno suspenderent, Vol lapidatos pala in rent, vel extinctorum corpora ad majorem ius miam in patibulum tollerent, quod Philani, lib. de Legib. est ἀνα-ολοπί μιαι, et porporam a multis ad molisionem viventium refertur, quia tamen quod ad rem ipsam attinet idem somper est ignominiae genus ex ligno suspendi quomodomnquo id fiat, utique non ab re Apost ad institutum suum transsor quod amo olim dictum fuerat, atque eo magis quod Spiritum S ad mortem ornoia jam inesto rosperisso cum hoe nunciaret dubitari vix potes XXV. Mundo quaeritur eur maledicti dicantur suspensi et quamobrem hoc sumilieti onus prae oaetoris divina Lemmierit speetali quadam infamia notatum p Judaei quidem altius assumero non possunt quam ut dicant triste et scinum ossa spectaculum hominem conditum ad obambulandum in terra de ligno pondulum in aero ventis agitari, ideo execrabile a Deo pronunciatum ut tum supplicii foeditato tum exeorationis metu homines territi a Meleribus tali supplicio dignis abstinerent: Atque huc pertinet ipsorum statum suspensi hominis magno est Eferetis Dei, unde quotquot infami ho pleolabantur suppliei ex rabiles merito habebantur, et in Q-

538쪽

tum sublati, Solique a omnium oculis expositi tanquam horrenda piacula et exempla statuebantur,. quibus ne terra aerque ipse pollueretur, debuerunt eorum cadavera eo ipso die de medio tolli et sepeliri Deut xxi. 23, quod si nondum fuissent mortui, mors σκελωιοπια cruri agi vel alia Vialait acceleranda, quod iactum suisse in latronibus una eum Christo crucifixis innuit Joh. o. ix. 31. Nec inter Judaeos tantum, sed et innicos supplicium hoc infame habitum, quo scelestissimi quique apud Rom. et grandium atrociumque criminum rei, servi imprimis, assiciebantur, unde servisi supplicio Uisi est agi in crucem, quia servorum plerumque sui hoc supplicium Juvenal. Saty. i. lone crucem servo, ' et Servus ita loquitur apud Plautum in Milite glorioso, Scio crucem mihi suturum sepul-ehrum, ibi majores mei siti sunt, pater, avus, abavus. ' Quod si liberi aliquando sunt in crucem dati, suere Vilissima capita, et ob gravia crimina, ut latrocinium, omne seditionis ot regni affectati Paulus Jurisconsultus lib. i. sentent. i. xxii, authores seditionis aut tumultus pro dignitatis qualitate aut in Crucem tolluntur aut ostiis objiciuntur;' si Pilatus Christum hoc supplicio puniri jussit, quasi res novas moliretur, turbas cieret, et regnum affectaret, ut patet ex accusatione saeta apud ipsum, Luc. xxiii. 2 et ex ipso Crucia titulo Porro liberi hominos aut oives Romani hoc supplicio assici non poterant nisi prius servi poenae fierent, i. e. nisi libertas verberibus servilibus, flagellis puta, ita adimeretur, quod et erga Christum praestitum supplicii autem cassitatem indicant illa Cicoronis in Verrem saeinus est vincire civem Romanum, acetus Verberare, prope parricidium necare, quid dicam in crucem tollere 3 verbo satia digno tam nefaria res appellari nullomodo potest; ' unde crux insolix arbor' vocatur apud Livi in Carmino horrendo lictor eaput obnubito, insolidi arbori auspendito,' et apud Lati. abire in malam crucem' si jubentur quibus

exitium imprecamur summo cum dedecore conjunctum.

XXVI. Itaque hoc supplicii genus merito execrabile fuit ot ex Natura odiox Lege Natura, quia saeVissimum et foedissimum habitum est, eo tomere Cicero crudelissimum et teterrimum dixit, et Jurisconsulti nomino summi stipplicii velut ob eminentiam istud designant, aulus lib. V. sent. ti xxii. summo supplicio, i. e. Cruce assiciuntur: rideo Apulei li. i. de Aia. crucem damnatam' dixit; lamnatae' inquit Jam crucis candid tus.' Ita passim supplicium hoc in horror fuit et vilitate tria enim in

eo conjungebantur, tormentum, infamia taurumum pomoe esse em, quia a Deo sui maledictum, non quidem absolute respectu reorum ipsorum eorum Deo ac si desperata eorum esset salus qui suspensi sunt, contrarium enim patet in latrone converso neque otiam supplicii hujus in specie, nam suspensio coram Deo non magis ex se quam mors alia maledicta est; aod resp. sceleris quod hac ratione ex mandato Dei laetondum est; nimis ut non poena sed causa martyrem iacit, ita non supplicium sed crimen maledictum reddit transgressio pendentis maledictionem contrahit; neque enim cuilibet crimini poena haec statim imponebatur, sed atroci et publico quod iram Dei in universum populum concitaret, quodque ideo ad eam placandam expiari debuit et reorum ipsorum moris, vel eorum qui peculiariter a Deo notabantur, ut Num XXV 4, propter Marissimum Peccatum quod admiserunt Israelitae copulando se Baalpeor, jubetur Moses assumeretrincipes populi et suspendere eos inovas coram sole ut sic averteretur ira exscandescentiae Aous ab Isaiae sic Sam. Ti. 6,

actis in crucem per Gabaonita septam filiis Saulis ob fidem publicam ab ipso Violatam, et istud scelus fuit expiatum, o Deus ita placatus ut ames quam ideo Israelitis immisorat cossint Ita genus hoc mortis quemadmo-

539쪽

dum fuit maledictioni obnoxium fuit etiam suo sensu peceati expiatorium et propitiatorium irae divinae. Verum praeter has rationes qnibus constat effatum hoc Domini, Deut xxi. Veritatem suam in liter et typo Atinuisse, ulterius proouldubio respexit Spiritus . et alia suberat mystica ratio et supematuralis, quatenus jam olim hoc symbolo, mortis Christi genus quod cum divina execratione conjungi debuit ad redemptionem nostram adumbrare quadantenus Voluit, et Christus hanc mortis speciem in tempore selegit, non modo quia ignominiosissima in se fuit et acerbissima, ut ita in forma sorvi existens servili supplicio affectus infamiam et tormenta omnia nobis debita perferret Verum etiam ut implendo quod do ea praedictum fuerat, suscipiendo maledictionem nobis propter peccatum imminentem nos ab ea liberaret, atquesita gravissima illa scelera quae nos omnes reatu suo obstringebant expiaret Sic argumentum auli a posteriori est, non a priori, neque enim crux causa fuit ut primo Christus, ledictus uerit, sed demonstrat oro utpote maledictionis symbolum, illum jam anto suisse aiatre maledictum. Cur vero maledictus sanctissimus et dileetissimus Dei filius 3 nisi quia reatum in a nostrum susceperat qui sine ponitissimo irae et maledictionis divinae sensu expiari non potuit, unde

non tantum dicitur Dem mereatio, sed pro nobis, ut nos ab ea eximeret, nostro acii loco et Vice, quia eandem quam eramus commeriti maledictionem insons ipse tulit, auscepit maledictionem'' inquit Chrysost. in Gal. iii., atqus ita illam sustulit, perinde iaciens ac si morti adjudicato quopiam, alius justus illius damnati vice sponte mori volens eripiat illum.''mino

Oecumenius, Eam exeorationem suscepit cui obnoxius non erat, eum suspensus fuit in ligno, ut execrationem solveret quae adversum nos erat. Ex quibus ita disputatis certissimum pro Veritate orthodoxa deducitur argumentum mam qui ita pro nobis mortuus est ut in se susciperet exserationem nobis debitam et ab ea nos liboraret benedictionem suam in nos derivando, utique non bono tantum illo nostro, sed et Vice mortuus est, nec exemplo duntaxat, sed merito et satisfactione Servator ea dicendus,

quid enim ad exemplum, quid ad doctrinae confirmationem sacero potuit execratio P secit vero quam maxime ad justitiae satisfactionem, et reatum peccatorum tollendum At Christus has praestitit Ε. XXVII. Reponunt hi tria advorsarii 1'. Christum non posse diei saetum pro nobis execrationem subeundo exeorationem nobis debitam, quia execratio illa non alia fuit quam mors aeterea, quam tamen Christus --nimo serra potuit siquidem resurrexit 2'. aulum nihil aliud signifiearo voluisse quam Christum, dum ipse nostri causa in quandam Legis emerationem incidit, judicialem scit quatenus mortem crucis subiit quae a Deo

maledicta suerat, nos a Vera legis execratione interea liberasses sic enim Apostolum ut in aliis saepe solet in execrationis Voco argutum esse Voluisse, ut collatio inter id a quo Christus fideles redemit, et id quod ipse pro iis hunc in finem sustinuit, esset elegantior, et concinnior fieret oratio, etsi in Christo hoc supplicii genus execrationis divinae rationem Vere et proprio non haberet, ut nec in Apostolis et aliis martyribus qui odigno uorunt suspensi et capitis supplicio affecti 3'. Quaecunque vel in hac epistola, vel alibi a rivio do Lege et liberatione ab ea sis ejus execratione disputantur, ad Judaeos tantum qui sub ea erant non autem ad caeteros pertinere; aio Mei li ii. c. 1, Cressi adu Gros. XXVIII. Nihil hi tamen est quod vim argumenti infringere possit: Nam ad Primum quod attinet, salsum supponitur Christum non potuisse Oxecrationem nobis debitam subire, Imo per retorsionem si ab execratione nobis debita nos liberaro debuit ut avius testatur, utique et eam in so

540쪽

suscipere tenebatur, alias maledictione nobis debita non persoluta liberatio nostrum omnium nulla esse potuie; neque obstat quod Exoeratio haec importet mortem Romam, eum et Christus hane tulisse sano sensu recte dieatur nimi mors a tema in maledictio illa quam ex transgressoribuaintentabat poetari potest vel insensis quoad extremitatem dolorum et cruciatuum eum Maertione at aena penitissimo irae Dei ve erae me quoad aeramam et nunquam finiendam poenae et cruciatuum durationem;

et prior illa quidem primaria vitatur esse in poena quam justitia Dei exigebat, adeo ut qui Vol ad exiguum aliquod tempus cruciatus illa subiret moris aeterea rito destinctu consendus esset, at posterior secunda sat ex infirmitate Creaturae orta, quia enim ipsa poena quoad atroeitatem immensas quaa justitia reo imponebat serro non poterat quin salaceret, ideo ex ordine sapientiae poenarum hac in parte commutatio facta est, ut quoad durationem infinitae essent; at si aliquod subjectum oecurreret quod grarissimas poenaa illas semel ferro et exhaurire potuisset, utique nihil opua fessast istud in omnem satamitatem amo et puniri. Hoc vero in Christo deprehenditur, quemadmodum enim persona fuit divina poenas is a serre potuit constantissimo, non quidem infinitim in se, nihil enim actu infinitum in naturam humanam quas finita fuit adore potuit, sed res eiusubjecti ob infinitam personae patientis dignitatem quemadmodum yee-- tum natura sua finitum infinitum evasit tamen resp. objecti ob infinitamquam ostendit Dei majestatem. Itaque quamvis mortem aetemam non tulerit quoad durationem et orionsionem, siquidem a moris detineri non potuit, Act ii 24, ut ne sano debuit, quippe ab ea nos liberari oportuit, recte tamen eam tulisse dicitur quoad poenarum a persona hae divina Iatarum acerbitatem et intensionem, ada ut mora ejus sieet triduana tantum tempore, Vere nihilominus inomae aequivalens fuerit valore et pondere; Atque ita illam ipsam maledictionem nobis dabitam si non numero, saltem specie, in se recepit. Quid enim terribilis illa exseratio importabat quam acerrimum irae Dei sensum et poenas omnes tum eo oria tum animi quae

ex Dei judicio infligendas arant poeoatori, eatenus ut justitis ipsius litaretur Dat eas oninea ita tulit Christus ut nihil hac in parto desiderari potuerit; nam corporeas quidem quod attinet, praeter omnis generis miserias et aerumnas quibus conflictatus est, in erucem tandem ignominiosissimum et atrocissimum supplicium aetus est in animo vero quos non dolores, quoacruciatus non se itpropter immensum iras Dei pondus ipsi ineumbe 34αι--- et ἄλ-- illa quae anguineum illi sudorem expressit, quae animam

ad mortem usquo a it et tam alto illum occupavit ut so lamentabili mos a Deo derelierum quererotur, satis superque, a nihil aliud occurreret, demonstrat plane ab ipso Legi hac in parte suisse satisfactum. XXIX. Atquo hin etiam liquet quid ad Secundum respondendum sit, salsa scit pecea hypothesi, quasi Christus non eandem qua nobis debita fuit a reationem Legis moratia sustinuerit, sed aliam quandam mi

cistem, eo quod mortem crucis quae a Deo maladiota fuerat tulerit, licet respectu Christi haec rationem execrationis non habuerit. Nam ut anton jam insinuavimus eum de execratione Logis moralia agatur hic, non Potuisset ea a nobis tolli nisi in Christum translata fuisset, neque Legi Μorali per judicialem satisfieri potuit quid quod Paulus dicere noni

tuisset Christum ab execratione Legis nos liberasse, factum pro nobis execrationem, nisi illam ipsam execrationem, quae nobis imminebat, in se suscepisset, atque ita firmum fiduciae et solatii argumentum nobis praeberet, quod nullum esset omnino si aliam quandam et non nostram sustinuisset execrationem. Hoc Viderunt Patres, ideo passim eum Vers male-Dj0jtirocli QOO JIC