De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

601쪽

agnus ille esse ἄκακος et μιαντος, eb. Vii. 26, et talem decebat nos ha-bore ontificem qui innocens esset et separatus a peccatoribus potuit scit filius si cum miseria conjungi quae est malum physicum quod miseratione non vituperio dignum, non potuit cum peccato quia est malum Ethieum quod labem et maculam Vitiositatis inseri, quodque adeo in eo qui Deus est ne ad momentum quidem esse potuit. 4. Non quoad auaei-lium et virtutem et praesentiam providentiae, nam Deus illi semper suit a dextris Ρsal. Vi. Dominus a dextris meis, non moVebo Vitigal. .ex. 5,undo Christus ad discipulos is reliquistis solum, sed non sum solus, nam riter est mecum,' Joh. vi. 32, ut Dominus antea per Isa. xlii. 1, testatus erat sic divinitas in ipsa Christi morte mirifico operata est, vimque et ossicaciam summam contulit cum humanitate ad hoc opus exequendum, unde brachium ejus ipsi dicitur operatum salutem, Isa lxiii 5 et 'so obtulisso per Spiritum aetemum,' Heb. ix. 14. Hinc opera redemptionionis Θεανδοικα dicuntur ad quorum omnino praestationem divinitas simul cum humanitate concurrere debuit, Et revera hoc imprimis necesse fuit, nam nisi divinitas influxu continuo roboris et virtutis humanitatem sustentasset, praeterquam quod λυτρον suffciens, id pretii infiniti, dare non potuisset, ipsa etiam succubuisset statim oneri, neque summa illa et extrema tormenta nobis debita potuisset perpeti. IX. Superest . ut derelictus dicatur tantum quoad participationem felicitatis et gaudii, quoad communionem loris et visionis beatificae in qua laetus antea exultabat et solatio plenissimo perfundebatur. Nimirum ut Humanitas dolore omnes et cruciatus tum externos tum intereos animi et corporis nobis debitos sentire posset, ac potissimum indignationem illam et iram accerrimam Dei qua peccatum persequebatur, Divinita radios lucis et elicitatis paulisper continuit, et sensum favoris sui atque influxum gaudii et solatii ad momentum suspendit, licet de caeter eadem divinitas Virtutem roburque subinde suppeditaret ut eos posset perferre et Vincere. Sie derelictio haec non inseri humanae naturae a diVina separationem, nec sublationem totalem aut recessum intem principii et objecti omnis gaudii, aeteras scilicet Deitatis eum qua humanitas in στατικως semper fuit amita, sed tantum desitionem aut potius suspensionem influxus gaudii, haud aliterae in eclipsi Solis lumen ejus non cessat nec in se inhibetur, sed nobis propter interpositionem alieni corporis subtrahitur. Fuit ergo desertio quoad actum secundum, non quoad primum, quoad sensum potius quam rem ipsam ad mistractionem visionis non ad dissolutionem unionis, ad sua-ponsionem essectus gaudii ac solatii, non ad principii et radicis eversionem, ad carentiam sensus suavitatis disinae, non ad ablationem omnimodam gratiae ex unione personali promanantis. Neque aliter intellexerant ritrosa er-

nardus de orbis Isaiae Sem 5 Dicereno audebimus quod aliquando fuerit etiam sine ritro 'nemo id praesumeret si non prior ipse dixisset, Deus meus, Deus meus, ad quid me deseruisti' Habemus itaque Christum ex

patre nascentem, in patre cubantem, cum Patre sedentem, a patro ambulantem, sub patre pendentem, sine patre quodam modo morientem. Quaedam ibi dorsilietio fuit, ubi nulla fuit in tanta necessitate virtutis exhibitio, nulla majestatis ostensio.' Et alibi 'Continuit radios Deitatis ut humanitas pateretur.' Sic Den ii iii. 21 Quemadmodum homo erat ut tentaretur, ita et Sermo fuit ut glorificaretur, ησυχάζοντός με του λόγου ἐν

σφ πειράζεσθαι καὶ σταυρουσθαι καὶ ἀπιθνησκειν, συγγενομενου δε - ἀνθρωπιμ εντέ νικαν καλυπομενειν καὶ ἀνιστασθαι, quiescente quidem Sermone cum tentaretur, crucifigeretur, et moreretur, assistente Vero homine cum Vinceret, toleraret et resurgeret.' Ambrosius in Luc. lib. X. Sequestrai delectatione

602쪽

divinitatis aetem taedio meas infirmitatis assieitur.' Sic Leo 1. Non so1-vit unionem, sod substraxit visione ' Hoc Voluit Catechista noster Soeti. x. eum ait 'paulisper interea delituisse divinitatem ejus, a. o. vim auamno exeruisse Scotus in iv aen. d. 46 q. 4. In Dei amissione duo insunt: 1. Carentia virtutis illius per quam Deo adhaerescere anima debuit. 2.

rentia illius beaturuis quae in Deo reperiri solet hanc, non illam, pro nobis Christus Oxperiri debuit. Quid igitur 3 Vectione I tuis separatus a Deo Christus non fuit, sed Vectione commossi sui a patre dorollat .X. Rursus desertio alia est alsolutis, totata, Mema qua Deus ita hominem derelinquit et quoad gratiam et quoad gloriam ut prorsus a saeis Dei alienetur, et in aeternum exelusus a regno Dei tormentis horribilibus ad- dieatur; hanc reprobi magno suo malo experiuntur, hanc David deproeatur sollicite, Ρsal. xxvii. 9, abscondas faciem tuam a me, ne averta ex ira servum tuum, auxilium meum suisti, ne igitur deseras me, novo relinquas me, o Deus salutis meae.' Alia est desertio temporalia, partialis, at secundum quid non per totalem Dei recessum ab homine, sed per grati as ejus praesentiae cultationem et auxilii seu potentia liberationis dilationem, M. Doua nonnunquam Vel castigat fideles, Vel probat, unde illa Judiae Ecelesias querela, dereliquit me Jehova, daa. xlix. 14 et Deus ipso ad momentum parvum doreliqueram te,' ibidem c. liv. 7. Si p-aim fideles queruntur se a Deo deseri quum Vel externam differt liberationem et auxilium quo eripiantur a malis, Vel interno solatio destituit sa-oiem suam abscondendo, ut sal xiii 2 et lx. 3. Primam desertionem absolutam et aeternam Christus experiri non potuit propter dignitatem personae, sed hano debuit ex ossicio Derelictus ergo vere dieitur quia ad raedam momenta dulcissimo paterni inoris aena caruit, dum sub ponore nobis δαστα- Rcerrima irae ingemuit, non quoad corpus tantum, sed et quoad animam. Derelictus sui quia Pater coelestia non solum externam liberationem aliquandiu distulit sed etiam interioris solatii dulee- dinum ei tum temporia denegavit ut dolores omnes nobis debitos pereontiret. Ita aulam verba intelligenda eas quae sequuntur manifeste evincunt: Cum enim vocet Deum suum et bis illud repetat ad majorem duet in denotandam oum ibidem subjiciat Ver 9 Tu ea spe mea ab uberibus

matris meae,' testatur satis se non plane et omnimode desertum a Deo, sodiantum queritur a non liberari ex angustiis eo modo quo patriarchae prophetae, et alii pii sepo miraculose sunt liberati. Ideo statim addit post

prima Verba remotis a salute me et a verbis mugitus mei, ut innueret aapropterea derelictum dicere quod Deus eum non liberaret a gravissimia quibus premebatur malis. XI. Sed quomodo, inquies, deseri potuit manenis unione Nam aiapud Deum est fons Vitae, sal. xxxvi. 9, utique si Christus Deo sempex unitus fuit, mori non potuit, sed vitam, et gloriam semper eum habuisaonecesse est. Resp., Si liceretis corpore argumentari, Si corpus Christi semper unitum sui divinitati, mori ergo non potuit, e semper habuisso vitam necesse est; quod tamen nemo non Videt absurdissimum esse. Mortuus' inquit Aug. conti selic cap. 14 Christus est, non discedente vita, sicut pagau est, non pereunte potentia.' Vidit soli. Vir acutissimus mori potuisso Christum et pati subtrahent Deitate Virtutem suam et operationem, quanquam essentialiter a Vita et potentia divina separatus Christus minimo sit. Quod eo Marius patet quod divinita non vivificat formiliter

ut anima, qua praesente et unita semesitor necesse est corpus esse Vivum, sed emetis tantum, ideoque non ex necesse ut manente unione divinitatis ad earnem sim sit iis, quia Deus non ex necessitate agit, sed o Volun-

603쪽

tate, ut bene hom. p. 3. q. 50. art. 2. Ita respectu animae dicimus potuisse divinitatem unitam illi manere quoad vinculum personalitatis, licet eam deseruerit quoad influarum avitatis: Neque hic reponendum partiei- pationem Dei in Christo consistere in effectis absque quorum communiono uni duarum naturarum in Christo non possit subsistere : ama. Aliud est privari sensu istius communionis, aliud carere communione ipsa, caruit corpua in morte sensu omni conjunctionis divinae, quidni et anima in poena hae sua carere hoe sensu potuerit, ut interim illa personae uni non dissolveretur 3 2. Aliud est carere omnibus effectis istius conjimctionis, aliud quibusdam tantum, ubi est carentia omnium effectorum, ibi etiam eonjunctionem esse non posse facile damus, sed hic quaedam effecta semper sunt, si non omnia influxus sanctitatis, sustentatio virtutis, licet desuerit communicatio selicitatis Da derelictus est dispensareve et ad tempus utSFOmor, sed amatus semper naturaliter ut Filius. XΙΙ. Hic vero ulterius quaeritur quomodo hane derelictionem seniim potuerit Dominus sine peccato, cum ex sensu ejusmodi consequi videatur,

ut in peccatum diffidentis et desperationis prolapsus sit. Hinc advorsarii tanta styli diritate Oxagitant quod a nostris de hac derelictione Christi dicitur, quasi et remitum Christo et desperationem tribueremus. Sed quam iniqua ea sit accusatio jamjam liquebit Nunc de peccato paucis respon- domus, Christum derelietionem hanc sine peccato omnino ferre potuisse ut alios anmres tulit in anima et dolores in corpore, poenam nimirum Drens sed nesciens culpam ut Bern loquitur . Separari a Deo per virtutis et ossici desectum erimen est, At ab eo separari per desectum beatitatis, per

sensum aliquem tristitiae et ignominis non crimen est, sed poena. eccatum est privare se Dei gratia per culpam, sed per se sensu divini savoris carere peccatum non est, etsi in nobis vitium sit, qui hanc carentiam culpa nostra contrahimus, quique fidei debilitate eandem polluimus, et in ea ipsa semper peccare solemus adversus promissiones divinas quae nobis in Christo εxhibonrer Christi alia ratio suit, non hanc carentiam sua culpa contraxit, sed eam propter culpas nostras perfert, non debilitatus fido erat in illa naturae puritate qua pollebat, non promissionem hic aliquam habuit qua contra ejusmodi derelictionem se ejus fides erigeret, sed mandatum potius habebat ut ad eam patiendam se per obedientiam submitteret non sua culpa, sed merito nostro quorum causa sponsor erat. Sicut in Adamo

laboni fuit desiderium beatitudinis eum summa injustitia, ita in Christo

illum et nos erigente Oportuit esse damnationem seu miseriam cum summa

justitia Caeterum quia horribilis fuit ille irae seu derelictionis divinae sensus, Christus, Non ex impatientia, vel ignorantia ulla, quasi ignoraret cau-SRm suae passionis, aut non libenter erret se aiatre in illis doloribus derelinqui, sciebat enim hoc ita constitutum esse propter hominum salutem, Sed in deelarationem acerbissimae et durissimae passionis suae, Oxclamat, Cur me dereliquisti vulgata in Seripturis aeris loquendi ratione hae interrogationis formula a Deo se derelictum conquerendo. XIII. Ut autem omni peccato earuisse eum dicimus, ita potissimum ab rapso fremitum et desperationem alienissimam suisse credimus, ita ut nequo ille neque ista in eo locum habere potuerit. Non emitus, quia sicubi exoritur, ex odio Dei et impatientia poenae tanquam non juste inflictae oritur; At Christus non odit, sed dilexit semper Deum in mediis etiam cruciatibus, quinimo mera Dei dileetione induetus lubens volensque mortem adiit et subiit, ut ipse testatur, Joh. xiv. 31 Ut norit mundus patrem a modiligi et prout praecepit mihi pater sacere, surgite abeamus.' Non desperatio, inde enim est, via quod Dei auxilium nullum sentientes fidem omnem

604쪽

illi detrahimus, vel quia ex malis nostris nullum elabendi modum animad-Vertentes spem sinimus nostram obrui, et omnem de salute cogitationem

abjicimus At neutrum in Christo locum habere potuit Non prius, quia in

mediis angoribus Christus Deum ut patrem et deum suum compellare non destitit atque in ejus manus animam suam commendat, quod fidei et spei argumentum est evidentissimum, Sciebat Deum esse patrem suum, etsi rigide secum ageret tanquam judex et Vindex peccatorum. Hinc a quo judice se deseri Vociferatur sponsor, eum in horto Patrem suum, Matthaseri. 39, in cruce Deum suum, o xxvii. 46, appellat Filius Non etiam posterius, quia si natura mali magnitudinem exhorruit, at sciebat tamen fides impossibile. esse ut a morte detineretur, Act ii 24, partim quod Peccatum merito mortis plene esset expiaturus, partim quod virtute Deitatis

suae mortem esset superaturus et ab ea resurrecturus, ut passim e solatur,

Joh. i. 19, Matth. xx. 18, 19 ubi autem certa est liberatio, ibi locum non invenit desperatio, itaque non est vox desperantis, Absit, sed luctantia contra desperationem propter sensum irae Dei et dilationem liberationis, ut testantur Verba sequentia, donginquus,' ait, a salute mea,' ver. I. . hic habemus jiduciam et spem Christi, et tristitiam ejus et terrorem, terror est ex sensu derelictionis, fiducia ex amoris persuasione quo impellitur ad Deum compellandum ut Deum suum, ita ut non tam de Deo quam aia Deum querimoniam suam instituat, in sinum ejus paternum findendo dolorem animi sui quem omnium maximum facile concipiebat. XIV. Hinc liquido patet quam strenue calumnientur adversarii dum Christo desperationis vocem elapsam fuisse a nostri et Calvino imprimis dictum pertendunt, sic enim Μaldo., Genebr., Bellam loquuntur occludo dae sunt hoc loco haereticorum blasphemiae, ' inquit aldo in atth. xxvii., quorum magister Calvinus desperationis vocem hane fuisse dicit, impium errorem impio etiam errore confirmans.' Similia habet Genebrardus Calvinistas hine colligere Christum in cruce de Deo desperasse, Vel desperantis vocem emisisse, ' Ac. Quae omnia iusius et Virulentius exaggerat Bellam. li iv. de Chr. . . Sed merae calumniae sunt. Cum enim constans sit Ecclesiarum nostrarum sententia fidem Christi firmam et inconcussam stetisse semper in medio agone, quomodo desperatio illi tribueretur Neque talo quid ex verbis Calvini inmatth. xxvii. elici potest Verba ejus sunt in Harmoni Sed absurdum est Christo elapsam esse desperationis Vocem, ' quae Verba non ut sua proponit, sed μμητικῶς suscepta QVersariorum persona, sibi objiciens quae sibi a male seriatis hominibus objicienda praevidobat, nim. Si tales fuerint Christi angores quales descripserat, Vi-dori desperationem Christo assino, quod tamen ibidem solidissimo refellit;

'Solutio,' inquit, dacilis est, quanquam sensus camis exitium apprehenderet, fixam tamen stetisse fidem in ejus corde, qua Deum praesentem intuitus est, de cujus absentia conqueritur.' Sic et Instit. I ii. c. 16 s. 12, Numquam sese ad momentum occultavit divina via spiritus, ut locum infirmitati camis cederet sciendum tamen est talem iuisse tentationem ex doloris et metus sensu quae cum fide non pugnaret Et hoc modo impletum est quod habetur in concione Petri, Non potuisse eum teneri a doloribus mortis quia se quasi derelictum a Deo sentiens ne tantillum quido defloxit a bonitatis hujus fiducia. Quod docet celabris illa invocatio,

in qua prae doloris Vehementia clamaVit, Deus meus, Deus meus, ut quid dereliquisti me nam etsi Aupra modum angitur, non tamen desinit Vocare Deum suum a quo se derelictum exclamat, ' c. Unde patet quam salso tribuantur sincerissimo interpreti quae ipse aselongissime repellit et toto pectore aversatur; Ne jam dicamus Ferum et alios ex suis longo durius esse locuton.

605쪽

XV. Cum E. ex pathetiea hac Christi exesamatione derelictum eum fuisse alatro constet, et ex dictis liqueat quomodo desertio haec sit intelligenda, superest inquirenda propria istius desertionis ratio, et causa eur Deus Christum deseruerit hoc enim non secisse sine gravi quadam et memorabili causa extra controversiam esse debet. Cum Ε. triplici potissimum do causa Deus deforere soleat creaturam: 1. Vel ad ea plorationem, quomo. domous dicitur a quibusdam Adamum deseruisse eum novam illi ad persaverandum gratiam non contulit, ad explorandam obsequii fidelitatem, Deo quasi eminus concedente; sie 2 Chron. xxxii. 31, dicitur ΕΣechiam deseruisse eum legati ex Babylonia Venerunt ut eum exploraret, Dereliquit eum Deus tentando eum ut experiretur quidquid erat si in animo; ' 2. Vel ad correctionem, quo sensu dicitur derelinquere fideles et Eoessalam nonnunquam, ut hoc pacto ad humilitatem, poenitentiam, et peccati odium magis ac magis inciterentur, cum scilicet ab iis subtrahit ad tempus gratiosae suae praesentiae testimonia, opem suam ad eos liberandos statim non exorans, sed sinens eos in amictione diutius versari quasi eos non euram quomodo intelligenda sunt Isaiae Verba c. liv. 7, yc. Deserui te per momenta aliquot, sed colligam te in miserationibus aetereis,' et illa Thren. v. 20 Quare in aeternum oblivisceris nostri, derelinquores nos quandiu longa erunt tempora: 3. Vol ad vindicis et poemam, ut deseruit Saulem 1

Sam xxviii. dum ei nec per Urim nec per Tummim respondebat, deseruit Judaeos Rom. i. deseruit gentes profanas Rom. i. dum tradidit eas σαδόκι- νώυν, deserit reprobos omnes in hoc mundo et deseret in aeternum in inseris: Videndum quae ratio Patrem movere potuerit ut Christum desereret, an fuerit tantum desertio e lorationis, aut correctionis, aut etiam poenalis.

XVI. Et ad e lorationem quidem quod attinet, etsi non diffitemur Christum in horum cruciatuum perpessione luculentissimum dedisse patientiae et constantiae suae admirabilia experimentum, quo spectat Apostolus Ileb. V. 8, cum dixi didicisse e iis quae passus est obedientiam, ' tamen non facile adduci possumus ut credamus non alia do causa inflictum fuisse istum dolorem quam ad explorandum ejus constantIam. Neque enim ido-batur convenire optimi patris sapientis et bonitati ut dilectissimum filium non alia de causa tam diris cruciatibus exponeret quam ut eum duntaxat tentaret. Accedit etiam quod cum Christus nec sibi ipsi, ut sunt saepe homines ex inani virium praesumptione, neque patri ignotus esset, nihil opus erat eum propterea hoc modo exerceri. Neque audiendi sunt Socinistae qui hanc desertionem, ut et caetera calamitates, Christo inflictam statuunt tantum, ut in exploratione obedientis exemplum nobis imitandum praeberet Quamvis enim certum sit Christum patiendo nobis dedisse absolutissimum exemplar ut sequamur ejus Vestigia 1 et ii. quis tamen dixerit propter hoc unum debuisse filium dilectissimum a Patre hoe crueiatu qui omnium maximus est inligi 3 Quid quod proprie non possumus aut debemus imitari hac in parte Christum per omnia, nam si crux serenda est, non debemus horrere amplius mum tanquam Judicem iratum, qui aeso Patrem in castigationibus nostris nobis ostendit. Itaque non fuit ista desertio tantum e loratoria vel eoem laris. XVII. Sod nec potest vici desertio correetionis, nisi respectu nostri quatenus eorrectio pacis nostrae fuit super eum, riga. iiii 5. am quoad Christum ipsum eum purus et immunis ab omni labe fuerit sumper, qui ne peccatum novit, nec secit, quid tandem in sanctissima illa natura eorrigondum vel castigandum Pater haberet 8 Superesti ut fuerit Desertio poenalis, ad ultionem peccatorum nostrorum sumendam et satisfactionem justitis ausa exigendam, nam hic Chri ius non in propria persona spectan-Dj0jtigodi. OOQ e

606쪽

dus quasi causam ullam in se habuerit propter quam a Deo deseri mer retur, sed in persona Sponsoris cujus ossicium pro nobis susceperat De-saritur . Christus ut satisfaciat pro omnibus desertionibus nostris. In Adamo peccante Deum omnes deserueramus , imo singula peccata nihil aliud sunt quam desertio et aversio a Deo, et conVeraio ad creaturam, Jer. i. 13. Cum igitur homo per culpam suam id meritu esset ut in poenam a Deo desereretur, Christus ipso deseri voluit ne nos desereremur ;Keparari voluit ab ipso ne ulla amplius esset inter nos et Deum separatio, sed ut aeternum cum ipso vivamus. Causa E impulsiva suit separatio nostra a Deo, malis nostra cum Deo conjunctio, desertus est quia deseruoram eum olim, et ne in posterum eum desereremus derelitiqui debuit, quia id si Deo merueramus, et voluit idem, ue unquam ab eo pri merito derelinqueramur. Hinc desertio ista utut Christo acerbissima, nobis tamen dulcisaimum suppeditat solatium, quemadmodum enim malodictio Christi nostram postaetraxit benedictionem, paupertas ejus nostras diVitias, Vulnera sanitatem, ignominia gloriam, mora vitam, ita deserti haec nostram eum Deo communionem obtinuit et operatur Ambr. de Incarn. c. 5 Quoniam delicta aliena suscepi, etiam delictorum alienorum Verbera suscepi, ut me derelictum a Patre dicerem.

XVIII. Hine olligitur quantum a Veritate discedant qui hujus querimoniae causam Vel ad humanae naturae declarationem reserunt, ut Epipha., qui existimat hae diei a Christo ἄν---- is προσώπω τηε - ἐμιμώ- σαμ et Euthym in hunc locum, Hoc dicit, confirmans quod sicut in veritate assumpsit naturam humanam, ita quoque Vere crucifixus it et non phantastice, neque enim nisi doleret ita clamasset; ' Vel ad mortis eo pores tantum metum et horrorem, ut Pontificii Quamvis enim utriusque evidens argumentum in hac exclamatione praebeat quo constat non fuisse eum ἀναί ητον, sed Verum hominem nobis μοιοπαθῆ, non erat tamen quod tam flebiliter et amaro conquereretur si uihil aliud eum ursisset: nam aidolore corporis spectemus, aut eosdem aut etiam majore Vol celete prolixiores sensit aliter illo latro, qui tamen non conquestus est se a Deo deseri Petrus etiam sertur crucifixus et quidem inverso capite quod crudeli, talis augmento tribuunt, confidit tamen se a Deo sustineri. Ergo necesae est praeter dolores corporis aliquid longe majus suisse et gravius in anima Christi quod Christo hanc vocem magnam et hunc clamorem expresserit; Non potest autem aliud esse quam hic irae divinae sensus quem desertio

ista secum trahebat, quid enim hor bilius quam Deum sentiro judicem cujus ira mortes omnes superat γ Ut Ε. eum variis certandum Christo sui Diabolo, mundo, et Deo ipso ut judice, ita diversimode erga ipsos asseetua fuit Diaboli quidem potentia etsi terrifica nihil eum movit, imo confidenter illi inaestat cum testatur Principem mundi ejici soras, Joh. xii 3ι, et

venisse eum, sed nihil habere in se, oh. xiv. 30. Sic mundum ejusque conatus omnes despicit, quia scit eum jam a se Victum es- Joh. vi. 33, ideo cum captus est, flagellatus, convitiis affectus, non clamat, imo obmutescit, quia tunc videbat rem sibi esse cum hominibus. At cum Dei manum sentit et cum justitia ipsius luctatur, tum clamat, et clamat, e magna, quia scit horrendum eam tu manus Dei Viventis cadere Beb. . 31. XIX. Non ergo desertio ista extrinsecus tantum est intelligenda quod Pater eum dereliquerit in manibu Judaeorum, praestito ei adversus ipsos auxilio nullo quominus morti traderetur, quod vellet Bellam. li de anima chr. c. 8, neque enim statim derelinquuntur qui persecutoribus permittuntur Persecutionem patimur' inquit Paulus sed non derelinquumur,' 2 Cor. iv. s. Deinde derelictum se ad mortem corpoream homin

607쪽

DISPUT. xvii. DE ATIRFACTIONI CHRIMI VARITATE. 553 hominum sensu quiritari Christo opus non erret, semota quam nos tuemuraatissaeiendi noeessitate eum vitam illi Judaei eripere non potuissent alipse se ex manibu illorum eripere voluisset undo Chrysos isi seipsum tradidisset nihil etiam tune ipsi potuissent.' Itaque ulterius omnino extendenda est, o Meondendum ad Dei judicium coram quo a sisti Christus intelligebat, ut a sponsoria munere quod ausceperat ea patiendo quae commariti eramus atlasaeerat justitiae divinae et intomam salutem nobis

promereretur.

XX. Ista porro Christi derelistis non malo ad poenas ta madea peecato debitas resertur, quatenus in ea circundo runt eum dolore mortia et angores inferni obvenerunt ei, ut habetur aia. xviii. 6, at virtus divinagoad tempus cohibendo permisit ut secundum eamem aentiret quicquid mors habet acorbitatis et maledictionis non tantum per poenam damni seu carentiam et privationem gaudii o doleotationis quam ei visio et smilio Dei a serebat, sed etiam per 'nam sensu asu immissionem gravissimi mali injucundi, degustationem scilleat irae et maladictionis divinae, quae per calicem denotatur: sic enim non raro inferni nomen pro abjectissima, miserrima et luctuosissima conditione ponitur, quod annotavit Ariasmonta. lib.

de arca serm. Saepe inserni nomino non tam sepulchrum aut animarum sedem, quam extremam miseris et ealamitati conditionem exponimus.

Quo pacto Latini dicunt eum rei saueibus ereptum, et ab inseris extractum, Graeci ia τῶν πυλῶν του Avuό-- qui capitali aliquo periculo velisumma mi, aeria liberatur, sicisal oxvi. 3. -- 'sari, dolare inferri, eo mo quos- quo vel animi vel eo oris dolores exprimunt. XXI. Et vero eum Christus dolores nostros portasae dicatur,asa liii., nulli autem sint acriores, nulli vehementiores quam qui in penitissimo illo

irae divinae sensu Versantur, negari non potest, eum ex acerrimo irae divi- me Sensu mortisque horrore maximos in nima dolore et vora insemat sustinuisse. Rursus cum dicatur actus maledicii pro nobis, debuit illos omnes erueiatua auatinore quos Lex stringit in transgressores dum intonat horrendum istud carmen, malediotus qui non perstiterit,' c. at hi non

externi tantum et corporei ab hominibus infligendi fuerunt, sed intem et ponitissimi. Denique eum damnati in inseris nihil patiendum habeant praeter cruciatus corporis et angores animi, adeoque personae totius infamiam

et maledictionam, poenas infernales non immerito tulisse is dieitur qui ii dem robus eadem de causa, ab eodem Judie obnoxius factus est, etsi quoad loeum in inseris nunquam suerit. Neque hic dicendum poenas insernales nonnisi in inseris sentiri posse, quasi locus ipso insem pars aliqua debiti fuerit salsum est enim looum amoris ullam partem debiti saceros In soro sponsor creditori satisfacit, hinc debitor ipse liboratur a carcere, quid obstat etiam quominus dabitas infernia poenas persolvere Christus

potuerit ut interim insem carcerem ipsum adire minime cogeretur. 2. Infernus etiam hic inchoatur ut et paradisus. Insemus animas et earcer quidam, ea oonscientia est ut non spem tantum celestis gaudii praelibare

pii solent, sed et coelestis hujus gaudii primitia quasdam Annon in illa Christi cohabitatione nobiscum et convivatione plus quam spes est 3 Joh. xiv. 23. Annon in illo jugi bonae eonscientiae eonvivio, ut ait Sapiens, riov. v. 15 delicia quaedam praesentes sunt Ecelesia et sanctus quisque coelum est,' dixit Ambrosius in sal cxviii. serm. 12. ausi Vis coelum eris, ' dicit Aug. in sal xcvi. et anima justi coelum est,' in Psal oxxi. Quod in ipsis Seripturis landamentum habet, eum πελώτευμα noStrum dicatur esse in coelia, Phil. iii. et in Apocalypsi Eoesosia in terri militans Caeli nomina designetur. Si Ε fideles ecfli gaudia hi prae-

608쪽

gustare possunt etsi nondum in coelum ascenderint Cur non et impii in Linum gestare secum dicentur cum conscientiae tormentis vexantur 3 Cur

non et Christus cum maledictionem Dei sensit, quae gravissima est insomi poena, etsi nunquam inseros idorit gehennalem poenam tulisse dici potosta XXII. Non m latet hic clamitare adversarios gravem fieri Christo injuriam si poenas infernales dicatur passus, sic enim aequi 1'. Christum

desperasse eum desperatio posuis damnatorum necessario conjungatur, ' Damnatorum locum subiisse et proinde damnatum posse dici, 3'. Damin, --oeternos addictum fuisse siquidem haec nobis reservabatur poena et hane experiuntur reprobi. Sed haec omnia gratis supponuntur, non probantur, et eae consequentis sententiae nostrae tribuuntur quae nullis fidiculis exsculpi ex ea unquam poterunt ut ex singularum resutatione constare poterit Nam ad 1 . D desperatione, praeter ea quae a nobis modo sunt obse Vata distinguendum est accurate inter ea quae sunt de ipsa ratione censequatenus a judice infligitur, et ea quae sunt de ejus adjunctis quae ex vitiost imboeillitato subjecti in quod recipitur proficiscuntur, sive quae Vel essentialiter includuntur in ipsa poena, vel cieridentaliter eam consequuntur; Christus illa in se recipere debuit poenas nobis debitas serendo, sed non statim ista At desperatio est ex posteriorum genere, non enim est de ipsa poenae essentia, sed de vitio subjecti patientis quod perpetuitatem mali serendi cognoscit et desectum mediorum ex eo emergendi, hoc Vero in reprobis et damnatis locum habere potest, et habet revera, qui omnem elabendi modum sibi praeclusum Vident; at in Christo qui certus erat de sutura resurrectione et de proximo Dei auxilio, neutiquam poenae autor est Deus, Diabolus et peccator desperationis Desperatio non respicit proprie poenam ipsam, sed tantum ejus continuationem in aetemum, nullum Ε. locum habere potest in eo qui eandem poenam subit ad tempus breve conatitutum et ipsi notum, cum certa spe liberationis, imo cum potestate illam amovendi cum ipsi placet. XXIII. Ad 2 . Resp., Christum non tam damnatorum quam damnandorum poenas tulisse et locum subiisse, eos scilicet cruciatus qui electis ex Dei justitia perserendi veniebant, nisi Christus loco ipsorum Aese substituisset unde colligitur salso dici Christum damnatum fuisse, si damnatum intelligas simpliciter et absolute, eum nim qui poenas peccat debitas ita sustinet ut nunquam superet Vol luctetur, quomodo reprobi damnati dicuntur, quando Christus a morte detineri non potuit et propter dignitatem personae et propter persectionem meriti, Act ii 24. Fatendum est tamen nihil obstare quominus damnatus, id condemnatus dicatur hypothetice, quomodo damnari sponsorem illum aequum est, qui electorum delicta et poenas in se recipit; non aliter quam cum et ipso dicitur factus maledictio, ut nos a maledictione eximeret quanquam verum sit Christum non tam damnatum esse, quam nostrum peccatum in ipso, ut diserte Apost notat Rom. viii. 3, cum ait, Deum misso filio suo in similitudin camis peccati et pro peccato condemnasse peccatum in Came,' ut poena et con- domnatio non tam ad Christum, quam ad peccatum quod susceperat rese

ratur.

XXIV. Ada . Resp. Non necesse sui Christum celemitatem poenae subire, sed tantum ejus miremitatem, neque propterea censendum est defuisse quicquam ejus passionibus, quia selemitas durationis abunde ex dignitate personae o gravitate supplicii compensata est Neque hoc de substantia poenae insemina est ut sit aeterea, sed de infirmitate creaturae patientis quae non potest poenam serendo satisfacere et Vivere, imo peccata peccatis cumulando et in ipsa poenae lation Domitu et impatientia Deum

609쪽

msPUT XVII. DE ΛTISFACTIONIS CHRIAT VERITATE. 555

offendendo continuationem poenae in se accersit; at si ea virtute aliquis hominum esset praeditus, ut poenam totam simul et semel exhaurire et Pleno Missacere posset, nihil opus oret eum in solemum puniri hoc ipsum vox in Christo deprehenditur itaque mirum non est si insemales quidem poena tulerit, non aetema tamen, sed temporales et brevi finitas et circunscriptas spatio. XXV. Antequam manum de tabula ponamus huic ex desertione Christi Petito argumento, Aliud ex ipsa ejusdem morte attexere libet, quo eadem satisfactionis veritas evidentissime colligitur Si Christus mortem pro hominibus tulit, utique et pro ipsorum peceatis satisfecit Ratio consequentiae duplici landamento nititur: Ρrimum est quod mors est poena et sti-

Pendium peccati, Itaque qui eam seri, poenam peccati serre censendus est. Alterum quod Christus νιρω- non tantum potuit poenam eam serre, Sed et perferre et exhaurire, propter summam suam dignitatem et potentiam ; Ergo mortem ferendo ut poenam, eam etiam absorpsit, et sic plene pro nobis satisfecit. Socinus, lib. iii de servat. c. 7, subdole argumentum nostrum proponit, ut eo facilius Vim ejus eludat, ita enim nos inducit argumentantes, Quicunque moritur, aut pro suis aut pro alienis peccatis moritur, at Christus non pro suis quae nulla in ipso fuerant mori potuit peccatis, Ergo pro nostris. Ita totum facile concadit argumentum quasi nihil contra se faciens, qui contendit etiam Christum pro peccatis nostris, d. eorunden causa mortuum esse. Sed ne ulterius sucum faciat in praepositiono Pro do cujus vero sensu dictum sui a nobis Disput iV., sic argumentum Armamus, Qui mortem sustinet peccati poenam eam sustinet, Vel peccati sui poenam, vel alieni, At Christus sustinuit mortem poenam peccati, Ε. Vel sui, Vel alieni, non sui E. alieni, scit nostri. XXVI. Varia hie excipit adversarius P . Falsum esse mortem omnem esse peccati poenam nam hoc neque in morte naturali neque in violenta locum habere posse Non in naturali quod ea non sit peccati stipendium, sed naturae nostrae quam ipsemet Adamus in reatione accepit propria sequela, Cum enim corpus animale habuerit et ex pulvero terrae Armatum, mortale suisse natura sua. 2'. Hoc etiam ex eo colligi quod Christus qui ab omni prorsus peccato, i. e. peccati poena et reatu, nos liberarit, mortem tamen hanc naturalem non ademit, sed tantum mortem aeteream et moriendi necessitatem Itaque Christum naturali huic morti quoque sulfectum fuisse, non quidem propter peccata ulla Vel sua vel aliena, sed quia homo natus erat, Mortuum quidem esse propter peccata nostra, non quatenus illi alioqui, postquam homo natus fuerat, naturaliter

moriendum erat, sed quatenua violentam mortem subiit volens. 3'. Mortem naturalem non esse poenam ex eo liquere, quod fideles quotidie moriantur, ne tamen mortem ut poenam peccati sui serant. 4'. Non etiam in morte violent semper obtinere, ut quicunque eam sustinet, serat eam ut poenam

peceat vel sui vo alieni, innumerabiles enim reperiri, qui nec propter sua nec propter peccata aliena interficiuntur, quales sine dubio sunt martyres Dei et Christi omnes, et quicunquo innocentes cum sint tamen occiduntur. Soci ii iii de Serva. c. 7 8. XXVII. Sed nihil hic est tamen quod facile refelli non possit. 1'. Supponitur gratis mortem aliquam dari naturalem, quae non sit peccatiratipendium, sed naturae sequela, quod πρῶτον est ejus a- Nos contra nullam mortem censemus naturalem dici posse eatenus ut naturae integrae sit sequela, sed omnem esse Violentam ex Dei judicio promanantem. 1. Quia Deus homini mortem in peccati poenam comminatus est, Gen. ii 17 quo die comederis, morte morieris,' quae Verba cum indefinite loquantur de morte,

610쪽

556 DE ATIsFACTIONI CHRISTI VERITATE. DISPUT. VII.

ad omnes pariter extendenda sun mortis species, mortis autem nomino etiam mortem corporalem intelligendam esse, nemo ut opinor inficias iverit. 2. Quia Deus hanc ipsam mortem Adamo post peccatum jam admi sum in poenam denunciavit Oen. iii 19 rilvis es et in pulverem reverteris; frustra vero hoc, si jam ex naturae suae conditione, in pulverem reditum erat. 3. Quia hanc mortem Scriptura passim ut poceat stipendium proponit Ezech. xviii. 4, 20 Rom. V. 12 et omnium clarissime,

Rom. i. 23. Neo hic audiendus Soeinus qui pertendit Apost loqui domorte aeterea, non ero corporali Nam cum Apost simpli mortis meminorit, nostrum non est ea restringere quae non restrinxit imo scopus est cap. Vi probare in omnes homine peccatum transitas quia omnes moriuntur, non utiquo morte aetem simpli sed corporali quae in sensus incurrit, cap. Vi Vero utramque innuit, quia utraque a Deo denunciata suerat moriunturAE. homines non qua homines, sed qua peccatores, qua ab Adamo inquinati, non qua ab illo propagati. XXVIII. Vana vero et sutilia sunt quae contra objiciuntur de m- alitate et eorruptibilitate Adami, aliud enim est Adamum mortalem fuisso et corruptibilem potentia remota respectu materis ex qua constabat, aliud mortalem et corruptibilem potentia proxima, id ita dispositum ut certo morituras et eorrumpendus esset, Prius in eo suisse concedimus resp. e- ris, sed posterius negamus resp. persOm quandiu enim perstitisset in integritate anima justa si sancta, corpus terrenum hominis praestitisset immune ab interitu, ita ut homo etsi potentia mortalis, tamen nunquam fuisset actu moriturus, quomodo Concilium ilevita. c. I, bene sancivit ollim contra Polagianos. in immortalitas Adam in primo statu recto tribuitur, non ea quidem absoluta et necessaria quae in impotentia moriendi versatur, si quae immortalitus patrios dicitur, sed e ditionata et possibilis quae dicabat tantum potentiam non moriendi non interveniente peccato, et immortalitras visa voeatur, illa potentiam simul et actum moriendi abolevit, ista aetum quidem impedivit, at potentiam non sustulit. Ita mortalis et immortalis i-ταλλε και αλλε bene dici potuit mortalis per materis ex qua constabat imbecillitatem, et qualitatum elementarium ipsi adhaerentium conditionem, mortalis vero per originalis justitiae et gratiae singularis firmitatem. Si poterat mori ut etiam posset non mori. Unde patet etiam longe alia ratione mortalem fuisse hominem ante lapsum et post lapsum, tune ita

orat mortalis ut posset mori et non mori poterat enim ut non peecare ita non mori; at nunc ita est mortalis ut necessario sit moriturus, et non possit non mori.

XXIX. Non est solidius quod afferunt, ' De liberation porchristum saeta ab omni poena peccati, nam si formetur argumentum, saeilis erit responsio, A quo Christus nos non liberat illud non est poena peccati, Atqui a morte naturali nos non liberat Christus, Ε. Resp. 1 ad Q. per distinet: A quo Christus nos non liberavit nec liberabit, illud non est poenα

peccati Concedo, nam etsi Christus de aure et quoad meritum liberationam perfectam a peccato ejusque poena in morte sit consecutuη, tamen defaeto et quoad efficaciam nos actu non liberat simul et semel, sed per Varios gradus et intervalla, ut respectu peccati, primo nos liberat a reatu, postmodum a tyrannide tertio a labe et reliqusis, ita quoad poenam non statim totam tollit, sed paulatim et sueeessive, ita ut am plene sit tandem ablaturus quando absterget omnem lachrymam ab oculis nostris et mortem absorbebit in victoriam, aio salsa erit Minor Undo per retorsionem ita colligo, Aquo Christus vel jam nos liberat vel tandem liberatum est, id a peccato et non a natura originam traxit At nos liberaturus eat Chriatus a moris