De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

631쪽

tis suis victimas offerre, deinde pro peceatis populi, hoe enim semel serit quum semet ipsum obtulit.' Ex quibus verbis duo colligimus mimo perissetam Christi oblationem qua semetipsum obtulit respondere ei quam quotidis faciebant Pontifice legales pro Meatis populi, haec autem, ut notum, peragebatur Victimarum mactatione et immolatione, . et ista Christi mori quae fuit victimae maeistio pro peccatis nostris peragi debuiti eundo obtationem hanc dici factam semel, ἐφάπαξ, opposito scit ad oblationes logales quae fiebant ea Vel ἐ--, At non posset dies saeta semel nisi in moris acta suisset, nam quod jugiter et continuo fit usque ad consummationem saeculi, ut praesentatio in coelo, haudquaquamasmei saetum dici potest. XNI. Quarto, confirmatur hoc ipsnm ultorius ex Heb. ix. 25, 26, ubi Apost de Christo sacerdote loquens, Non ut saepe offerat semetipsum ut Pontifex ingreditur in Sacrarium quotannis cum anguine alieno alioquin oportuisset eum sape passum suisse a jacto mundi landamento sed

nunc semel in onsummatione saeculorum 4 αὐασιν ἁμαρο- λὰ ἀμσται - factu est manifestua,'' c., ubi quot sunt. verba tot serino

sunt rationum pondera. 1. Oblatio Christi non saeta est λλἀia sed πάπαξ, . non in coelo sed in cruco. 2. Si Christua saepius se offerre debuisset, saepius tabuisset pati, Ε oblatus est quum passus est, alias non procederet argumentum. 3. Tum semetipsum obtulit ad poccatum per sui ipsius immolationsm tollendum, quum amarust et mani stus saetus est, At ingressu in eoelum ablatus eat ab oculis nostris, Itaque apparitio in eam intelligenda et adventus in mundum, de quo Ioim iii 16 4. Similitudo quam addit Apost manifeste immolationem ad mortem restringit, ver 27, frustra enim diceretur oblatio Christi semia saeta eodem modo quo omnibus statutum est ut emel moriantur, nisi in una illa Christi morte peracta suissol. 5. Tunc oblatus censendus Christus quum abstulit peccata nostra, siquidem in eum finem oblatus dieitur . . ,--λῶνα νεναώ, --e- At hoc tu meo et morio praestitit. 1 et ii 24. XXII. Quinto, Adstruitur eadem Veritas non minus evidenter exe. X. Ver. 10, 12, ubi Apost ait, os hae voluntate Christi sanetifieari per Nationem corporis Christi semel factam, et illum una pro peccatis oblata victima, in perpetuum eonaedisse ad dexteram Dot.' Ex his enim liqnet, 1. Unius victimas oblationem opponi sessioni vi τὸ λη- .

At si oblatio Christi onsisteret in jugi omparition Christi ad dextram Dei pro nobis, non amplius foret - λα, sed λεια seque ali o --κ a ipsa ejus semio ad dexteram Dei. 2. Non anto consedisse Christum ad dexteram Patris regnaturum in aetemum quam oblata una

illa pro oceatis victima, ni poterit vero oblatio hujus victimae prae--Misso sessionem Christi ad dextram Dei, adeoquo ejus Meensionem in eoelum, e qua illa fuit torminus ad quem, quin facta suerit in ipsa passionoot erues Nequo aliud sibi Vult idem Aposti, e. i. 3, quum testatur eum

non prius ascendisse in coelum quam saeta per Eemetipsum peccatoriunnostrorum purgatione,' cto. o. iK. 12, non ante ingressum esse in sacrarium quam aetemam Redomptionem adeptus esset. Seio regeror hie, istos Aoristos, anteactum tempus onnotantos, unetos eum Verbis non signifieare duo auceosalvo saeta eam, ae unum et idem simul et semel laetum exprimero, ita ut idem si facta purgatione Meatorum nostrorum consedit, ' quod eo odendo ad dextram Dei socii purgationem peccatorum nostrorum.' Sed primo, has responsa ipsorum plaeita convellit. Nam si Christus non minus pro se quam pro nobis offerre debuit, ut pertendunt, quia infirmitatibus orat laeundatus, obtulit autem tantum quum ad dex-

632쪽

tram Dei confodit, quid aliud inquitur quam Christum ad dextram mi

sodentem infirmitatibus osse circundatum, et Christum moriendo praeparasse se ut post resurrectionem et ascensionem in coelos a morte liberam-tur 3 Non difflantur enim mortem praecipuum illud fuisse malam a quo morificio suo liberatus est quum illud pro se obtulit Secundo Aoriatorum istam explicationem admittere non possunt loca laudata sino vi manifesta, supponunt enim, ut es intuenti patet, purgationem praee alaactsessionem, et quod Ama dieit, purgationem peccatorum nostrorum Perseipsum quae verba perperam hic a V. V. omissa secisse, nihil aliud ostquam tradendo se in mortem, Vel ut exponit JOh. sanguine suo purgamenos ab omni peccato 1 Joh. i. 7. Tertio Expiationem peccatorum Christo ad dextram sedenti nunquam tribuit Scriptura, sed interpellationem Heb. Vii. 25, et Rom. viii. 34, quo duos Merdotalos actus licet indivulsos et inter se connexos, pessimo tamen confundunt. Praesentatio in eoelo non est nova oblatio, sed tantum peracti sacrificii commemoratio, ne Christus in Saneta Sanctorum per proprium sanguinem ingressus est ut ibi sum noVo ritu funderet, sed ut et corpus morti traditum inferret, et aerifieii

vim et meritum repraesentaret.

XXIII. Instant, Apostolum ad Heb. . , , de tali oblation loqui

quae facta sit in ingressu quo abrogata sunt sacrificia legalia, Ver 5.6 8 At ingressu Christi in mundum visibilo legalia sacrificia non eas abrogata, E do ingressu in coelum intelligendam esse. Resp. Sed hoc commentum non serunt verba Apost , quae expresso adventum m mundum visibilem notant, Quapropter,' inquit, ver 5, fingrediens in mundum dicit Saerifieium et oblationem noluisti. a. Ex usu tritissimo Scripturae nusquam in eam enmnndum aliud notat quam inoamationem et nativitatem, Joh. iii 17 Is, et Vi. 14 et ix. 39, xvi 28 et xvii. 18, et Heb. i. 6, et alibi passim. 2. Ascansio Christi non potest diei ingressus, sed potius egressus et discessus o mundo, Joh. xvi 28. 3. Mundus absoluto pomtus -- quam do futuro, sed do praesenti intelligitur. 4. Tunc ingressus eat in mundum cum o pus illi aptatum est ut in illo saceret Patria voluntatem, Patet ex ver. Ideo ingrossiona in mundum dicit, Sacrificium et oblationem noluisti, Corpus vero aptasti mihi,' et Ver. 7, ne dixi, Meo Vonio, in volumine libri scriptum est de me, sacer Voluntatem tuam, o Deus,'' c. At corpus aptatum est Christo in terris per ineamationem, et iacit voluntatem Patris eum se demisit ad mortem crucis, risi ii 8. Ru sus, . Aliud est loqui de ipso ingressus momento, aliud do toto illo into vallo quod fluxit ab inoamation ad ascensionem. Primo quidem ingr-sus momento non fuisse abrogata damus, o tamen abrogata suisse primo illo adventu ad nos statuimus, quum ac corpus suum semel Christus M lit quod vicem implabat omnium victimarum corpori enim umbrae et veritati figurae loeum sinere debuerunt. Itaquo adventus is iam sumendus est, non pro ingressu solo, sed pro toto intervallo quo in terris vomatua est. Praeterquam quod non notatur ipsa praeeis abrogatio, sed tantum quoata susti finia advontus Christi. 6. Abrogatio duplex etiam vel de μνε Vel de facto, Posteriori res et secuta potest dici exaltationem Christi,

non potuerunt enim absolute abrogari omnes Meremonia, nisi post ovanwlii praeconium, quo earum Vanitas et οὐ nis demonstrabatur, Sed priori omnino iacta est in cruce, caeremonis enim sunt eum Christo mortua

erue assixum ac delatum illud os chirographum rituum, Col si 14 Epti. ii 14 ruptus est paries isto intemerinus, qui Judaeos a Gentibus diato

minabat.

XXIV. Sexto argumentamur oxi. V. Misi ad Eph. Ver 2, ubi ApoSt.

633쪽

DISPUT XVIII. DE SATISFACTIONIS CHRISTI VERITATE. 577

docet Christum nos dilexisse et seipsum pro nobis tradidisse προσφορανκα Θυσιαν Θεοῦ εἰς σμην ευωλοκ oblationem et sacrificium Deo in odorem suavitatis' seu bonos fragantiae, ex quibus constat ex mente Pauli traditionem Christi pro nobis et ejus oblationem seu sacrificium coincidere, At Christus seipsum tradidit pro nobis quum mortuus est pro peccatig Rom. iV. 25, et viii. 32. . et tum se ipsum obtulit. Neque hic admittenda glossemata haereticorum, qui pertendunt non dici Christum seipsum obtulisse Deo

pro nobis quamvis multi crediderint, quia Verbum παρέδωκεν non it conjungendum cum Voce προσφορῶν, et hoc Suadere tum ipsum Verbum παραδιδόναι, cujus in victimis orirendi nullus fortasse usus invenitur, tum Apostoli mentem, quae ea tantum sui ut summam charitatem Christi exprimeret et aperte diceret quod se pro nobis in mortem tradiderit, quod non ita expressisset si dixisset Christum se obtulisse Deo pro nobis, cum quis possit se offerre Deo nec tamen morici sensum Ε. loci esse Christum ita nos dilexisse ut seipsum pro nobis in mortem tradiderit; deinde ut Ephesii ad singularo hoc acinus Christi imitandum magis accenderentur, per appositionem subjunxisse hanc Christi eximiam charitatem, o ipsius egregium opus suisse oblationem et hostiam gratissimam, plane ut Phil iV. 18, do beneficentia et eleemosyna Philippensium loquens, dicit, iam suisse in odorem suavitatis hostiam acceptam, placentem Deo,' itaque non de oblatione corporis, sed praestantissimi laeti agi sic Socinus et Volhel. XXV. Sed impudentem istam loci corruptelam vel sola Verborum inspectio evertit; am quum post dicat seipsum tradidisse προσψορα καὶ Θυσίαν Θεῶ, quis non colligat Christum seipsum in oblationem et hostiam tradidisses aut quae alia λεια et προσψκ hic fingi poterit Deo facta, quam sui ipsius, adeoque ea ipsa de qua toties ad Hebr. fit menti, Nihil Ε.

hic opus ellipsim omniare, supplendam per haec Verba, nempe in mortem, quum sermo Pauli sit adeo planus, quo innuit, non tra itionem ipsam fuisse oblationem illam et victimam, sed Christum ipsum traditum, unde non dubium est loqui, non de praestantissimi facti tantum, sed de ipsius corporis oblatione : ita divelluntur conjungenda, quasi Verbum παMam a Voce προσφορα sejungendum esset, quum res ipsa doceat conjungendum esse, nec aliud verbum occurrat quo regatur; non dicit simpliciter προέδωκε sed

hunc nim Christum seipsum in Victimam et oblationem tradidisse : Non Ε. tantum innuero voluit Apost Christum ita nos dilexisse ut seipsum pro nobis tradiderit oblationem et victimam Deo. Et sane si traditio per appositionem, ut ipsi loquuntur, oblatio dicitur, et traditio fuit corporis et personae, non facti tantum, sed personae ipsiua oblatio intelligenda est, ut alibi passim mentio fit oblationis sui ipsius Quod de Verbo παραλ- δόνα additur, rarum nimirum et insolitum esse in sacrificiis, impertinens est; nam verbum hoc sacrificiis brutorum et Test applicari non potuit, siquidem bruta erant quae trahebantur ad sacrificium, non ero ipsa se sistebant et tradebant sponte, At Christus seipsum tradidit Itaqueiaulus hoc memorabile discrimon attingere voluit inter sacrificium Christi et Levitica, atque eo magis charitati ejus praestantiam extollere Quod oro subjicitur postremo de loco, Phil. iv. 18, nihil habet cum cisto similo, nam beneficentia et eleemosyna Philippensium dicituriaulo δον Ἀ-x. Θυσία λατή, yc., sed non dicuntur Philippeiises se ipsos dedisse σμήν εὐωδιαι ut Christus dicitur seipsum tradidisse, itaque peccatur sallacia parium, nos et opera nostra sumus bonus odor, sed in Christo, quia piaremus Deo propter ipsum Christus vero quia placat ipsum Deum, ille per se, nos in ipso. O

634쪽

XXVI. Frustra Volhel additiaulum respicere ad sacrificia parisca et voluntaria, non ad Mastica illudque patere ex postremis Verbis, σιγὴν enim εὐώλας ipsis potissimum applicari. Nam salsum est odorem suavitatis applicari tantum pacificis, imo persaepe et expiatoriis, ut Gen. Viii. Noachi holocaustis post diluvium oblatis et Exod. xxta. Sacrificio jugi, quod offerri debuit quotidie mane et Vesperi In odorem gratum, et passim de aliis cap. i. et ii Lov. Sic aptissime denotatur placatio iras Dei et conciliatio ejus benevolentiae in fideles, quae sui fructus sacrificii ejus expiatorii, nam quum peccatorum nostrorum color spiritualis, nares divinas jugiter feriret, justitiaque ipsius tam graviter offensa esset, ut ab ira sua in nos effundenda temperare sibi non posset nisi plenissima quadam data Satis-sactione Christi sacrificio reatus nostri sestor teterrimus ita abolitus est ex olfactu, ut ita dicam, justitiae Divinae haud secus ac si nunquam suisset,

iraque ejus aestuans et inflammata omnino sedata et pacata suit, imo in placidissimam amoris et benevolentiae serenitatem desiit erga omnes hujus Victimae cruore perfusos Secundo, perperam opponuntur conjungenda, sacri um e latorium et pari cum utriusque enim veritas in Christi sacrificio deprehenditur, stat enim et propitistorium ad expianda nostra scelera, et pariscum seu impetratorium ad ea omnia consequenda beneficia quae ex remissione peccatorum pendent unde hic duo simul concurrunt, ut antea diximus, et satisfactio et meritum, satiaseeit enim merendo, et meruit satisfaciendo, obedientia ejus sui τιμ et λυτρον ad redemptionem a malo, et simulan ad acquisitionem boni, Rom. v. 18.

XXVII. Deniquo Christus dicitur in coelum ingressus ut in quietem suam, Heb. V. 10, consummato salutis nostrae opere quod illi a Patro demandatum fuerat, ut testatur ipse, JA. Vii. 4 5, ix. 30. . debuit in terris praedictum sacrificium obtulisse, alias non posset vere profiteri onmia consummata esse, si nihil dum persectum fuit ex iis omnibus quae agonda habuit. Neque hic obstare debet perpetua functio sacerdotalis muneris quae Christo in coelo peragenda quotidio incumbit, aliud enim est loqui de aequiritione et merito, aliud de conservatione et applicatione istius benefieti, haec quidem debet esse continua, sed prior ita persecta et absoluta in terris suit, ut nihil jam vel addendum vel mutandum supersit. Quemadmodum divina rerum conservatio non ossicit quominus opus creationis persectum uerit et absolutum sex primis diebus, neque quieti ad quam transivisse Deus dicitur die septimo intercedit, ita Christus post opus novae

creationis peractum σαββατισρον aeremum ingressus est, in quo non acquirit

vel applicat nova quaedam beneficia quae aute nondum acquisita suerint, sed ea tantum applicari et conservari curat quae pro nostra Redemptione olim est adeptus. XXVIII. x quibus concludimus, Christum etsi non omnes Sacerdotalis muneri partos in terris impleverit, praecipua tamen obiisse potissimum vero sacrificium illud ιλα--ν, quod pro nobis obtulit, adeoque mortem ejus non suisse praeparationem quandam et antecedens ipsius sacrificii, sed propriissime ipsum sacrificium meque nos a recepta sententia dimovere debent quae in adversum afferuntur rationes. Primo Christus, inquiunt, ut fieret misericors et fidelis ontifex ad expianda peccata nostra, debuit per omnia fratribus sui similis fieri, et tentari in omnibus similiter, absque tamen peccatd,' Heb. si 17, et iv. 15 AE debuit mortem experiri, et alia ejusmodi mala praegustare antequam factus fuerit Pontifex.' Resp., Sed praetor rem et scopum Apost haec adducuntur, loca non docent quando Christus saetus fuerit Pontifex, sed qualis esse debuerit, requirebatur quippe Pontifex particeps camis et sanguinis qui nobis assimilaretur

635쪽

in omnibus ut Vere esset noster ιννοος et M sanguine conjunctus, Rursus, requirobatur ontifex qui ut uti. ιν posset συμπαδησα, et quem in tentationibus nostris cum fiducia acclamare possemus. Ad utrumque hunc assaquendum finem duplex illi nobiscum intercedem debuit similitudo, rima

essentio et naturos, participando carni et sanguini, de qua Ver. 14, 17, quae eo spectaVit ut posset e88 πισπο -πκευς τοι Mu - Θων, ad expiandasseccata nostra, siquidem peccatum in eadem in qua admissum fuerat natura

expiari debuit, Altera imirmitatum, tentationum et miseriarum quas subtrost experiri debuit, ut ita miseriis nostris promptius assici et nobis tentatis facilius opitulari posset, ad instar illius quae dicebat apud Virg.

Haud ignara tali miseris succurrere diseo. Haec Vero omnia demonstrant quidem qualis esse debuerit, sed non per quid et quando lactua sacerdos. Deinde non in morte tantum vel post eam assimilatus nobis sui in omnibus; sed jam ante cum et amem nostram asibilem assumpsit, et tentationes varias in diebus camis suae sustinuit, itaque non post tantum, sed jam ante eam coeperat esse Christus misericora Pontifex. ertio, Non dicit Apost debuisse assimilari in omnibus et quidem per tentationes et miseria ut esset Pontineae, sed ut esset misericors et fidelia

Pontifex, unde ex Verbis Apost recte concluseris Christum ante mortem non Perpessum esse omnes calamitates ex quibus plene misericors Pontifex osset, sed non recte inseres non fuisse ante mortem rintificem. Neque Vis

facienda in his Verbis o seraminiae σικ-. Nam praeterquam quod non satis commodo a V. V. redduntur ut seret quae melius vertuntur ut ait Vel tu esset, aliud est esse misericordem ontificem ex sensu infirmitatum, aliud esse simpliciter Pontificem Christus quidem per amictiones et miserias prius potuit obtinere, sed posterius antea habuit ab ipso voeationis momento. orro quod dicitur factus misericorsiontifex ex sensu infirmitatum non simpliciter et absol intelligendum, sed Misa τὸ ratione notitiae e eri emtadis et Metive, quo sensu dieitur didicisse obedientiam ex iis

quae pR8Su est, Heb. V. 8, non ratione theorio tantum et amotive hoc enim habuit semper ex constitutione naturae.

XXIX. Secundo Objici, Christus sacerdotium non obiit antequam ei dictum suori Filius meus es tu, hodie genui te,' Heb. V. 5,od autem

tum domum factum suisse quum eum Deus, a mortuis excitatum, Domi-ntim et Christum constituit, testatur Paulus, Act. xiii 33 Rom. i. 4. Unde colligitur Christi sacrificium expiatorium non in crucis morte peractum fuisse, sed in coelesti tabemaculo administrari. Resp. 1. Per συγχιν ρηον Damus Christum sacerdotale munus non adiisse antequam ad id -- caretur a Patre, sic enim non seipsum glorificasso dicitur, id est ultro, nemine Vocante, sese intrusias et involasse in illud munus. . per αe - σιν, Neg. Verba haec lius meus es tu esse praeciae ordinativa ad munus

Sacerdotale, licet illud fundare possint, Aliud enim est filium esse et filium

genitum, aliud Sacerdotem constitutum, illud naturas ommunicationem necessariam istud ossicii institutionem liberam notat. Is quidem constituit Christumiontificem qui ei dixit Ilius meus es tu, sed non necessario quae hoc dixit. Ηa scilicet periphrasi designare voluit Apost auctorem O-cationis et legitimum fundamentum dignitatis istius collatae indicare, nam si filius virginis ais Ρatre vocatur Filius quem genuit, equitur eum quoque a Deo Patre constitutum ontificem Nam talis sacerdos vero Immanuel per prophetas promiasu ost, et μιν'ωπος, Qui populum a peccatis sacrificio suo servaret, Isa. vii 14,matth. i. 21. At haec ut olim

636쪽

sacerdotalis digestas fuit into jura primogeniturae, ita Deus bene Christum Ρontificem constituit quod esset filius suus unigenitus, solus idoneus qui tam sublimi munere defungeretur. Haec itaque declaratio atris do Christo quod sit Filius suus, continet eausam delati ipsi Pontificatus, et

Vocationis aractorem, sed tempus ejus institutionis non indicat non dicit Apost Christum non prius creatum esse vere Pontificem, quam ei diceretur sinus meus es tu, sed simpli ab eo constitutum esse ontificem a quo ei dictum lius meus es tu. 3. Falsum etiam haec verba vel dicta suisse tantum Christo in resurrectione, vel post eam impleta, jam enim antea saepius, et in baptismo, Matth. iii. st in transfiguratione Μatth. xvii. 5, haec vox coelitus audita suerat, imo ejus filiatio ab aeternitate arcessitur, Μich. V. 2, cum egressus ejus dicuntur esse ab initio a diebus seculi' et, Ρrov. viii. 25 Sapientia dicitur genita ante colles.' Cur . aulus ad resurrectionem reseri Distinguamus rem a patefactione rei causam constitutivam a priori, a causa declarativa a posteriori,' ut notum in Scriptura saepe rem diei fieri quum innotescit, et manifesta fit quae antea latebat, ut stellae tum demum dicuntur oriri quum incipiunt nobis apparere. Rosurrectio Christi non sui causa eo titutiva filiationis, quasi tune demum factus suisset filius, ab aeterno enim talia suit, imo et ante resummotionem ex hypoth. advers. sed fuit causa Mesarativa, qua reVera per resurreetionem tanquam invictum argumentum talis comprobatus et agnitus est. Neque aliud innuitiaulus Rom. i. 4, quum ait non quidem factum esse, sed ορι-ντα, declaratum et veluti solenni judicio promulgatum Dei filium per ea rectionem ex mortuis. Sic Aet xiii. non ideo genitus dioitur Christus in Dei filium quod suscitatus est a mortuis, sed ideo suscit tus est a mortuis, quod quum talis osset impossibile fuit eum detineri vinculis mortia, et sanetum hunc Dei sentis corruptionem, unde ex ea resurrectione aeriissimo constitit eum esse filium unigenitum Patris Aeeodit etiam et istud quod oraculum hoe sal reseratur ab Apostolo, non tam ad probandam rea rectionem Christi, quod iacit expresse Ver. 34, 35, laudato loco ex Paal lxxxix. 29 et Psal. xvi. quam ejus exhibitionem et manifestationem in amo, quae fuit promissio patribus facta. XXX. eruo, Objici Heb. viii. 4 μ Si esset in terra ne Saeerdos quidem esset, manentibus illis Sacerdotibus qui secundum legem offerunt dona

ut qui exemplari deserviant et umbrae rerum coelestium.' Ex quibus Oolligitur ad Sacerdotium ejus constituendum necesse fuisse ut in coelis consisteret, alioqui Sacerdos non futurus. Resp. Neg. consequ. Neque enim si Christi exaltatio requirebatur ad continuationem et consummationem ejus sacerdotii continuo sequitur requisitam fuisse ad ejus constitutionem damus quidem Christum summum Ρontificem, ut sacerdotium suum consummaret et compleret, debuisse tandem coelos subire, ut sacerdotes terreni continuaturi suum sacerdotium debebant ex atrio in sanctuarium transire, nam ingressus in sacrarium fuit de noeessitate et plenitudine sacerdotii et si ita loqui licet, scopus sacrificii, quippe non alio consilio sacerdos flerebat extra sanctuarium quam ut ingrederetur in sacrarium, neque expiatio illa in alium finem instituta fuit, nec alia lego, quam ut ingressus in Sanctuarium sisteret se peracto saorificio coram Domino. Ita si Christus non ingressus suisset in coelos, sed mansisset in terris, ne sacerdos quidem esset quoad lanctionem, non absoluta actione sacerdotali. Quia vero in Christo qui Sanctus est sanctorum non potest ossicium a legitima lanctione ossicii sejungi Ex eo quod non fungeretur ossicio recte inserri posset, ne ossicium quidem ei competere. Vorum etsi incordotium Christi in terris completum non uerit, non sequitur non fuisse constitutum et vere inchoatum. Imo

637쪽

DISPUT XVIII. DE ATIsFACTIONI CHRIsTI VERITATE. 581

tantum abest ut Christus sacerdos non fuisset suturus nisi in coelis esset, ut contra in coelum non suisset ascensurus, nisi jam sacerdos constitutus suisset, si enim sub lege Aaronicus sacerdos non constituebatur sacerdose ipso quo ingrediebatur in sanctuarium, imo non habuisset jus intrandi, nisi jam et sacerdotio confirmato et sacrificio oblato. Itaque duo ista confundi non debant quae sunt divorsissima Christum in morte sacerdotem nullomodo fuisse, et Christum si in torris mansisset sacerdotem non laturum suisse, istud enim consummationem sacerdotii respicit, illud vero ejus primam constitutionem, Hoc asserit Paulus, sed illud non item. XXXI. Caeterum ut vis Apostolica ratiocinationis quae obscurior Videtur clarius pateat, observandum Apostolum in eo esse ut probet Christum in coelos conscendisse et sacerdotem coelestem esse, quod dixerat Ver 1. Ostendit autem oceo quod si esset in terris adhuc, ne sacerdos quidem esset, manentibus illis sacerdotibus qui secundum Legem offerunt dona, cto. ubi duae rationes latent Prima quae petitur a personis, Secunda ab ossicio A personis, nam quum sacerdotium terrenum solis Levitis assignatum esset expresso Dei mandato, non potuit a Christo possideri qui ex alia tribu oriundus suit, Heb. vii 14 latam enim est e Iuda exortum esse Dominum nostrum, cui tribui nihil de sacerdotio locutus est Μο-ses.' Ab ossicio, Quia non possunt simul do jure obtineri et Oxerceri duo illa sacerdotia, Leviticum et Christi, quia illud umbrae et figurae, istud eorporis et veritatis rationem habuit. At Christo in terris manente, manem debebant sacerdotes Levitici, quia quamdiu veritas et res per typum figurat non est exhibita, tamdiu umbram et typum manere necesse est Christo autem manente in terris et non subeunte sacrarium non poterat diei Voritas persecte exhibita, siquidem postremus sacerdotii actus qui prioris est complementum et finis, nondum accesserat, Ingressus scit in aerarium. Unde inigit optima Apost quod si in terra adhuc aget Christus nosncerdos quidem esset. Dices, At nonne in ipsa Christi incamationa corpus umbrarum et veritas figurarum exhibita est, cur . oportuit in eoelos conscendere ut cultus illo legalis et typicus abrogaretur 3 Resp., Damus Christo advontant oxhibitum fuisse corpus umbrarum et oritatem figurarum, sed non sequitur statim abrogationem actam suismomnium. rimo abrogatio acta est de jure per mortem, ut diximus, sed de facto tantum et persecte post resurrectionem et ascensionem. Quamdiu enim Verus sacerdos in terris agebat, et nondum intulerat sanguino in sacrarium, tandi oportuit typioum sacerdotem stato et solenni temporamgredi Sancta Sanctorum, proindeque Victimas immolare et sacrificia o serre, quia oportuit hoc pacto signifieari Verum sacerdotem nondum introiisse in vorum sanctuarium nempe Coelum. Haec est autem ratio του τυπου καὶ του -ωέντος Muro et rei guratos, ut non cedat per partes figura Voritati, sed per se totam stare quippe debet tota figura donec in ejus locum Veniat tota Veritas. Itaqus duplex illa summi Ρontificis lanetio 'immolandi extra Sancta Sanctorum, o ingrediondi in Sacrarium,' non debuit cedere per partes actioni Christi offorentis se in terram et sistentis o in Coelo, sed tota saeordotis actio toti Christi actioni decessit, unde sequitur tum demum sublatum ess sacerdotium Leviticum quum Christus ingressus in Coelum ultimam manum huic opori adhibuit. Et hoc ipsum testatur Apost. Heb. ix. 8 Stetisse prius Tabemaculum quamdiu verus sacerdos non ingressus est Sancta Sanctorum.' Stant Vero abernaculo stare debet et ejus cultus. At illo tanto Christus sacerdos esse non potuit quia duo Sacerdotia simul stare nequeunt. Neque hi reponendum, Si sequi neque Christum in torris offerre potuisse si sacerdos esse non potuit alio

638쪽

stant Sacerdotio, nam aliud est perfici et compleri iunctionem sacerdotalem, aliud inchoari non potuit quidem prius fieri stante cultu Levitico, sed nihil obstat quominus veri sacerdotis iunctio inceperit stante adhuc sacerdotio typico. Deinde aliud est orirre in terra, aliud peracta oblatione manere in terra Apost non dioit, Si Christus obtulisset in terra, non esset sacerdos, sed, Si Christus mansisset in terra, si non consedisset ad dextram

Ρatris, ne sacerdos quidem esset, non est enim amrdos qui coepit, sed non absolvit actionem sacerdotalem.

XXXII. Quarto, Objie. Sacerdos noster debuit molimior coctis feri E.

quoad sublimior coelis factus est sacerdotem esse nostrum non decuit, nec

porro fuit; rius patet ex Heb. Vii. 26 alia nos decebat Ρontifex, pius, innocenS, separatus a peccatoribus, sublimior coelis actus.' Resp., Sed nulla hic consequ. Aliud est Pontificem nostrum debuisso sublimiorem coelis fieri quia in coelis peragenda quaedam pro nobis habuit, Aliud est Ρontificem non uisso nisi postquam sublimior coelis factus est, ritu agnoscimus cum Apost sed non posterius. Sic Levitico sacerdoti fuerunt quaedam in sanctuario peragenda, quia tamen dixerit eum non fuisse Aace dotem, quum ea quae sacerdotis sunt extra sanctuarium peragore 2 non

E quando coeperit eas Ρontifex, sed quodiontifex non debuerit manere in torris sed oblatione saeta sublimior coelis fieri, docet Apost Mias sequeretur etiam pium et impollutum non fuisse antequam coelia sublimior fieret, quod quam sit absurdum nemo non Videt. XXXIII. Quinto, Vidi, Si Christus morte sua oblationem et eripiationem perfecisset, non opus fuisset ad eam peragendam se in coelis denuo offerro, At opus suit eum in coelis denuo offerri ad eam perficiendam, quia buit se sistero pro nobis in Dei conspectu ad interpellandum Hob. ix. 24, quod fieri non potuit sine sui oblatione. Resp. Neg. min. Etsi enim do. 'buerit se sistore Christus coram Deo in coelis, non hoc debuit ut oblationem inchoatam aut imperfectam perficeret, absoluta enim fuit, ut testatua est in cruce, sed tum ut Veritas typo responderet, tum ut expiationem semel saetam in teriis per mortem, in coelis quoque ratam saceret et applicaret per effcaciam intercessionis. Secundo, confunditur ἐμφανισμος Christi cum ejus . . . . Christus debuit quidem comparere coram Deo in eoelis ad intercedendum, sed non debuit propterea se offerre ad expiandum; et Apost hoc ipso loco apparitionem ab Oblatione manifeste separat, negat enim Christum apparere ut se saepius offerat. . apparitio non est oblatio ex mente Apost. oblatio sui unica, sed apparitio est continua, oblatio cruenta, apparitio gloriosa, oblatio ad λα-ν, apparitio ad --οξιν. x quibus jam lique Christum non in coelis tantum, sed et in terra Vere sacerdotem fuisse, et proprie dictam oblationem seu sacrificium in

cruce peregisse.

XXXIV. Quaeritur secundo, An omnia Vet. est sacrificia expiatoria fuerint typi sacrificii Christi, an quaedam tantum Adversarii ut saeiliusae expediant ab eo argumento quod petitur a sacrificiis istis expiatoriis, respondent, Non omnia haec sacrificia Christum respexisse, sed sola publica

et anniversaria a summo ontifico oblata, et quorum angitia in sancta inserebatur, caetera Vero spiritualia nostra sacrificia adumbrasse. Diserta

sunt Socini Verba, p. 2, Quare quum non omnia sacrificia legia quamvis pro peccato facta Christi morti tanquam imago veritati respondeant non omnia mortem Christi figurabant, sed figura mortis Christi erant tantummodo acrificia illa quae publice, et Atatis quibusdam temporibus fiebant, praesertim vero illud quod semel in anno summus sacerdo in Sancta Sanctorum ingrediens peragebat, &α In hoc igitur sacrificio, ut

639쪽

DISPUT XVIII. DE SATISFACTIONIS CHRISTI VERITATE. 583

dictum est, potissimum mors Christi adeoque ipso Christus, qua Deo pro nobis sacrificavit, adumbratus suit. In caeteris vero Sacrificii quae pro pee- eatis fiebant, non figurabatur Christi mors, sed tantum in summi sacerdotis persona Christus ipse adumbrabatur, sacrificia autem ipsa spiritualia

nostra sacrificia adumbrabant.' Nostra Vero sententia est, non solum anniversarium illud sacrum Christi sacrificium adumbrasse, quanquam non dissitemur illustrem prae caeteris suisse ejus figuram, sed et caetera omnia sacrificia ἱ--αι quae vel publice pro omnibus, Vel privatim pro singulis offerrentur, quod pluribus rationibus comprobare possumus.

XXXV. Primo Quia tota lex caerimonialis typica sui et figurativa Christi et benefieiorum ejus. Nam etsi varii nos suerint istius dispensationis, tum ad distinctionem Judaeorum a Gentibus, tum ad professionis notam, praecipuam tamen rationem typicam suisse dubitare nos non sinit Apost. , quum eam Vocat paedagogum ad Christum, Gal. iii 25, et Christum ejus finem Rom. . , illam habuisse umbram Heb. . 1 hunc Vero esse corpus, Col. i. 17. Et sane ut Christus est fundamentum oederis gratiae, ita basis est totius Scripturae, et centrum ad quod omnes revelationum lineae confluunt, ut in illo promissiones omnes, ita et typi sunt tiam et Amen 2 Cor. i. 20. Sic scit Deus Veteres Patres ad fidem venturi Messis erigero voluit et sermonibus et actionibus loquendo, ut ait August. ad Faust. non tantum promissiones ejus et oracula varia tradendo quae rei

certitudinem probarent, sed et typos et figuras complures oculis exhibendo, quae modum et circumstantias Varias tam admirabilis mysterii effineius repraesentarent, ut ita umbris istis et picturis populus rudis adhuc et minorennis velut elementis quibusdam deduceretur ad bonorum coelestium per Christum acquirendorum apprehensionem. Hinc laetum ut nihil in Christo impletum fuerit, cujus idea aliqua et exemplar olim non praeextiterit, nihilque illustre et memorabito vel in personis vel in rebus vel actionibus suerit quod ad Christum non respexerit. Ut E in sacerdotibus sacerdotium ejus, ita in sacrificiis adumbrari sacrificum ejus debuit, totidem quippe suerunt picturae passionum Christi, et eluti conciones quaedam, quae populum et de miseria peccati, et de remedio gratis in victima hac coelesti consequendo commonefacerent, neque aliud Vult Apost quum passim ea omnia vocat in Epist ad Hebr. --σ, παμβόλαε, ποMγματα, κἀ--πα, . iii 5, ix. 9, 23, X. 1 talibus enim titulis totus illo cultus Levi.ticus insigniri non potuisset, nisi rationem typi ad Christum habuisset. XXXVI. Secundo, Omnes illae Victimae et sacrificia suerunt typi Christi, quae per Christum sunt abrogata, nisi enim legalia illa ad sacerdotium

Christi se habuissent ut umbra ad corpus, Apost non firmiter illorum abrogationem per hujus adVentum demonstrare potuisset typus enim per Veritatem, umbra per corpus tollitur. Facile enim excipere potuissent Judaei, unius positionem non inferre alterius destructionem siquidem ista sacrificia Christum non respiciebant. At solide Apost ad Heb argumentatur ab uno ad alterum, et prius per posterius abrogari, firmis evincit argumentis. E. necesse est fuisse inter ea relationem typicam, cujus ea est ratio, ut typus τώ τυ πω m et figura Veritati cedere debeat. ortio, Si holocausta et sacrificia alia quae in die propitiationum offerebantur mortem Christi figurabant, ut satentur adversarii, nihil causae dici potest cur eadem illa sacrificia, quum pro privatis aut quotidie offerebantur, eodem etiam non respexerint, idem enim utrobique suit et finis et effectus, destruetionim victimae per sanguinis fusionem, et per eandem peccatorum expiatio et peccantium liberatiori neque discrimen ullum occurrit quod formalem ration6m sacrifiei in illo potius quam in istis collocet.

640쪽

XXXVII. Quarto, sacrificia quotidiana et communia conseruntur cum sacrificio Christi ut figura cum veritate, Ε. non tantum in anniversario suit praefiguratum, prius patet ex Apost Heb. vii 27, Christus,' inquit, 'non necesse habet a- - ραν quotidie, quemadmodum pontifices pro suis, inde pro populi peccatis hostias flerre, hoc enim secit semel seipsum o serens. ' Sic c. x. 11 Omnis quidem sacerdos adstitit quotidie sacra peragens, et easdem saepius osserena hostias quae nunquam possunt auferre peccata V Ac., ubi duplex praerogativa Christi supra sacerdotes Leviticos proponitur, prima quod illi quotidie offerrent, eadem iterando sacrificia saepius, Christus ero semel secunda quod illi pro se et pro populo, Christus vero pro nobis tantum, non autem pro seri quae frustra dicerentur nisi Christus in sacrificiis istis quotidianis adumbratus suisset. Duo hiereponunt. Primo Adverbium quotidie non singulis diebus, sed saepe vel certo quodam tempore perpetuo significare. Quotidie dicit, ' ait Soci. quum tamen id fieret a Sacerdotibus semel tantum in anno. ' Secundo, In his locis sacrificium publicum notari, tum quia Heb. x. 3, 4 diserte commemoretur, tum quia Heb. Vii. 27, mentio fit sacrificiorum quae ontifex non tantum pro populo, sed et pro se flerre debuerit, at nusquam legi summum sacerdotem in sacrificiis quae pro populo fiebant pro se offerre debuisse, nisi in sacrificio illo anniversario. Resp. Sed utrumque salsissimum.

Primo Quis erat audaciam hanc in os contradicendi Spiritu Sancto p

Apost ait haec sacra flerri quotidie isti Vero quotannis interpretantur, quasi Apost ubi de sacro anniversario agit non expresse istud distin

αὐτὸν dicit sacrificia oblata. Secundo Falsum est Pontificem nunquam in sacrificiis quae pro populo fiebant pro se offerre debuisso nisi in sacro illo anniversario, nam, LeV. V. 3, Sacerdos jubetur et pro suis et pro populi peccatis offerre, quoties scit sibi peccati erat conscius Tertio, non negamus mentionem fieri ad Heb. X., sacri anniversarii, sed non exclusive ad caetera, quae vel quotidie vel in certis quibusdam casibus offerebantur, imo satis expresse denotantur Ver. 11, ubi mentio fit cujuscunque Sacerdotis qui quotidie adstet -- , hoc E. Vult Apost unico Christi sacrificio peccata omnia nostra expiata suisse, quae neque publico et solenni quod semel in anno fiebat, nec privatis quibuscunque quae quotidie osserebantur auferri poterant.

XXXVIII. Quinto, sacrificia Agnorum ἱλαστικά in publico et solenni locum non habebant, sed in privatis tantum et ordinariis, puta sacrificio jugi et aliis, At haec tamen Christi sacrificium adumbrarunt, inde toties illi Agni nomenclatio tribuitur; non tantum ratione virtutum, innocentiae, patientiae, humilitatis, Ac., sed potissimum relate ad sacri ictum, nam dicitur tollere peccata Joh. i. 29, redimere nos sanguine 1 et t. 18, 19, mactatus esse, Apoc. V. 12 et xiii. 8. Neque hic vitilitigatio Advors admittenda, in nullo sacrificio quod pro peccato fieret agnum immolatum uiaso, sed tantum agnam sive capellam pro peccato privati, LBV. v. Nain primo, in sacrificio jugi quis nescit agnos immolatos 7 at hoc erat ἱλασπιαμ. Secundo, in contaminationibus expiandis, LeV. xii. 6, xiv. 2,mum. vi. 12, 14, unde dicebatur agnus ad reatum et delictum ost erri, Lev xiv. 12. Tertio, Sive agnus sive agna fuerit parum refert, quum uterque benEChristum resere potuerit. Huc pertinet etiam trans eximius Agni Paschalis, quem ad Christnm respexisse et Paulus docet manifesto vocana illum Pascha, nomen signi signato tribuendo metonym. 1 Cor. V. 7, et Petriis qui hujus Agni sanguine nos redemptos ait, 1 Pet. i. 19, Ut Israelitarum primogeniti aspersione sanguinis Agni a morte imminente per