장음표시 사용
71쪽
M Cura denique ut salutem quam dedisti nobis, et vitam et spiritnm non amittamus. Tu enim Pastor, tu Nodicus, tu Gubernator, tu ultor, tu denique alter Deus in terris.' Possemus hic alia plura ex eorum libris congerere, ex quibus constat, Pontifici honorem et cultum religiosum exlii-beri, ipsumque adeo imperium et potestatem affectare in spiritualibus et in temporalibus super ipsos reges et imperatores, reclamantibus licet variis, et imprimis Gallis, qui strenue saepius libertatem suam adversus ejusmodi tyrannidem propugnarunt. Sed quia de his dicendum erit sustus, quum de Antichristo ejusque revelatione disputabimus, suffcit hic annotare, quod novissimo miniae, in thesibus in Colleg. Claromontano agitatiη, publice propugnarunt, lontifici eandem insallibilitatem, quam Christus ipse habuit, non tantum in quaestionibus uris, sed et facti concessam esse,' quod merito alii tanquam haereticum et idololatricum exagitant, quia ex ripa Deum, et ex Verbo hominis Verbum Dei faciunt. Idololatria quippe, ut bene iidem observant, non tantum fit, cum Dei nomen alicui tribuitur, sod cum qualitate Deo propriae vel cultus divinua rei creatae transeribuntur, cum submissio fido divinae exhibetur verbo hominis. Itaque ex istorum sententia, 'quicunque profitetur se credere fide divina id, quod ideo tantum eredit, quia homo dixit, hominem loco Dei Atatuit, in creaturam honorem soli Creatori debitum transfert, et, quantum in se est, idolum ex Vieario Christi saeit. ' Vide Theses Jesuit et Novam haeresim,' quae
illis ideo impingitur p. 5, 6.
XX. x his oro non obscure colligitur Veritas minoris propositionis, R. E. scilicet multiplicis idololatriae esse ream. Non nos latet equidem, varias illam distinetionem captaro argutias, quibus tanquam sudariis, ut mulier illa, Proverb. xxx. 20, os suum abstergit frontemque perfricat, neganaso in B. Virginis, Sanctorum, Angelorum, et Pontificis cultu, idololatriam ullam committere. Sed quidquid moliatur, non posEe tanti criminis notam estu re, luco meridiana clarius demonstrari potest. I. Negant se uniereaturae adorationem deferre, hanc enim soli Deo deberi, sed venerationem et reVerentiam, non age religionem, sed observantiam, nec statim imperiti vulgi praxim et abusum Ecclesiae ipsius sanctionibus adscribendum. Sic Richeli M. 30 e. 4m, Valentia de I L l. ii. c. 6. R. Sed qui Aic loquuntur, vel sub aliis tantum nominibus rem eandem retinent, et sic fucum iaciunt, vel aperti sunt religionis suae transfugae. Nam ne hic privata Pontificiorum Doctorum seripta reseram, ubi passim legitur et ex professo traditur, adorandos esse Sanctos, Crucem, Reliquias, Imagines unde Maldo. homo ex Jesultarum sodalitio nobilissimus, eorum sententiam, qui nullum nisi Deo religionis honorem tribuunt, errorem esse dixit impium et imperitum, inmatth. v. 34, et Sanderus lib. Vii de Visi Monarch. inter pseudoprophetas et haereticos, o civitatis Diaboli membra, eos censet reponcndos, qui dicunt, crucem et imagines Sanctorum non eas adorandas. Si seripta publica, quae doctrinam et consessionem continent Ecclesiae Romanae, et quorum auctoritas non potest in dubium a Pontificiis vocari, attendimus, hanc adorationem requenter ingerunt. Catechis. Trident. p. iii. c. 2, 5, 8, et , docet, angelos esse a Christianis adorandos. Missiae Roma , auctoritate rident. Concit editum, seri 6 in Paras..identidem repetit adorandam esse crucem. Coneil Ni m. IL, ad quod in hae
causa ridentini Pausis Sess. 25. suos ablegant, saepissime illud in minat, adorandas esse imaginos. Indeae Eaepurgatorius, Madriti editus an 16 12, inter caetera passim deleri jubet, quae in scriptis Patrum observantur de adoratione solius Des, ut ista Augustini et Athanasii, adorari solius Dei
72쪽
tione, Vinc. Quae omnia luculenter docent, adorationem apud iphos tribui
etiam creaturis, non tantum ex praxi, sed ex instituto. XXI. I. Excip. adorationem aliam esse supremam, aliam M- alternam. Illam soli Deo reservandam, istam etiam Sanctis et Angelis posse impendi sine idololatriae nota, quia idololatria est, cum cultus divinus creaturae exhibetur sicut Deo, se autem cultum non exhibere Sanetis sicut Deo, sed sicut amicis Dei. ' Valentia lib. i. de dolo. c. I. R. 1. Hic peti principium et, ea τον Mare retegi dari scit gradus religiosi cultus, et adorationem aliam esse subalteoam, aliam supremam, quod ut controversum probari debuit, non supponi. Dari quidem cultus et revorentis civilis gradus non negamus, pro ratione gradus excellentiae cujusque, sed in cultu religioso non item Gloria Dei punctum est, quod dividi nequit, et cultum religiosum concipere est Summum cultum concipere.
2. Iaee ipsa sui Gentilium exceptio, in cultu dolorum, qui distinguebant inter numina coelestia, terrestria, et media inter adorationem supremam et subaltemam cillam soli Deo deberi, istam Diis inferioribus et perparticipationem talibus : sic Marsit Ficinus, in arg. lib. iv et viii de Leg., Platonem,' inquit, universam Deorum s magogam uni subdere regi prout vult singulis imperanti, ubere quidem primum Deum propter se adorari, sequentes Vero qui participes ejus Dii quoque dicuntur, amari tanquam illi similiores, honorari etiam ut vicarios, imo et advocari quasi conciliatores. ' Nonne haec ipsissima est Pontificiorum Theologia 3 3. Glossa Valentiniana, quae negat idololatriam committi, etsi cultus divinus deseratur creaturae, modo non deseratur sicut Deo mera est vitilitigatio. Nam 1.)contradictionem implicat, cultum divinum alicui deserri non sicut Deo, quia si non desertur sicut Deo, non est cultus divinus. 2. Si sequeretur nullam esse idololatriam in actu externo, et neminem uololatram dici posse, nisi qui salebitur se conciliare Voluisse diVinam plane aestimationem rei quam colit, qua ratione nulli aut paucissimi fuerant, Iut sunt idololatrae. An qui ventrem pro Deo habent,ihil iii. 19, aut nummos, Eph. V. 5, cogitant de conellianda iis rebus divinitatis opinione 3 ihil minus, imo palam profitentur se in Deum fide recumbere, et nullum aliud numen venerari, et tamen idololatria dicuntur. Sic Israelitae non fuerint idololatrae colentes vitulum, nee Ethnici divinitatem in simulacris colenteη, qui noluerunt illis cultum exhibero sicut Deo. Sic atres Arianos idololatriminsimulare non potuissent, quia adorabant Christum, qui illis merus erat homo, hunc enim cultum non illi deserebant sicut Deo. 3. Hoc perinde est, ac si cujuspiam uxor in adulterio deprehensa os suum abMergeret, et negaret se adulterii ream, qui usuram corporis sui huic homini concesserit, non ut marito, sed ut mariti amico, non conjugalem ei benevolentiam, quam soli marito debitam novit, sed amicalem tantum exhibendo quis vero se rei adulteram ita se excusantem An minuitur crimen, quamvis uxor sui
eopiam faciat adultero illi, non tamen ut illi conciliet existimationem, quae in solum maritum competit. Quis etiam idololatras, spirituale adulterium suum ita extenuantes, ndmittat 3 am enim soli Deo proprius est omnis religionis cultus, quam illa marito soli conjugalis benevolentia debetur. Laihi. . disti. XXII III. Xeip. Distinguendam esse λαουσα, et
creaturis etiam posse deserri. Nec novam videri debere istam distinetionem Augustinum passim ea usum, et Vetcreg, qui cultum salsorum Deorum vocabant idololntritim non idoloduliam, quod cul
73쪽
Εxeellentiae infinitae obeii cultum λατρωας humanae vel civili ivilem, medii vero sive donis tum gratiae tum gloriae medium, λολώαν quidem Sanctis et Angelis inmenολ- Vero Is Virgini ob singulare Gai .' R. Sed eommentum istius distinctionis ex variis consut i potest. 1. Ex ο- eum proprietas et primigenia significatione, quia sunt Vocc synonymae, quae obtenduntur pro speciebus oppositis sub eodem genere Hesych. ex
λαπο- λυM . Utve apud August. de Civit. Dei lib. . c. 11, agnoscit ex Valla, promiscuum esse earum usum apud Scriptores profanos, quod multis exemplis probari potest. mo si vim Vocum spectare Volumus, apposite λατρεια ad cultum Dei designandum adhiberetur quam λολε- quia
ista majorem qualis του λολεο, id est, SerVi λα- minorem, qualia τε λά-- mercenarii, servatutem denotat; δουλος enim et μι ετ opponuntur, eat enim δουλος alterius hominis, quasi ολες υνον, λάVι autem Hesyc. est ροσψ-eγ- o Eari Mis λενων ροσψω κνά- Sic apud Suidam ω - ἡ πιρώσθω λολωα. Si Ε hanc distinctionem urgere volunt Pontificii satendum
eos minorem Deo cultum, creaturis majorem resemare.
XXIII. o. Ex usu Scripturos, quae promiscue Verbis λατρευειν et n. - utitur, ut LXX. τὸ 'as Hebraeorum passim per alterutrum reddunt;
λά- Asepo de cultu divino usurpatur, δουλε- τ ρεφυm 1 Thess. i. 9; Mat. vi. 24, diem potest duobus Domini λυλευων; 'mal iv. 8, Gentiles damnantur quod δουλευσαν iis, qui natura non sunt Dii cur vero hoc impactum latis ab Apostolo, si hoc ex ontificiorum Theologia licitum credidisset, modo non deserretur illis λα-- Sio 1 Sam. Vii. 3, parate corda vestra
Col. iii 24. Unde passim fideles, et peculiariter viri Dei vocantur δουλωλου. Vicissim λατρεια saepe de cultu humano intelligitur, Dent xxviii. 48,
-- λατρευοι εκεῖ τε αρρω os, et servies inimicis tuiκ.' Levit xxiii. 7, - εσον λατρευτον non faciendum Sabbatho, id est servile, et manuale, quod saepe repetitur . 25, 35 36, et um xxviii. 18. Ergo cum Scriptura non distinguat, neque nobis est distinguendum. 3. x adversariorum confessione Bellarminus latetur distinctionem hane esse ἄγραφον, et a Schola Theologie exeogitatam, licet tum Hebraea tum Graeea Vocabula promiscui sint usus, lib. i. de Beati Sancto. v. si Vasque adhuc expreAsius,
'Nomen dulia nullus ex antiquis Patribus docet usu Ecclesiastico applicatum ad signifieandum cultum et honorem Sanctorum.' Disputat. 93 in 3. pari. e. i. Marti Pereri hin de radit pari. 3. considerat. 7. hanc distinetionem improbavit, teste Bellamino. XXIV. . Sed ex ipsa natura rei sortius adhuc refellitur. Nam eum, uti jam diximus, unicus tantum detur cultus religiosus, qnaliscunque ait cultus duliae, si religiosus dicitur, non desinit in Deum esse contumeliosus, quia creaturam Dei persectione induit, ei tribuens infinitam cognitionem et scrutationem cordium, et vim sublevandi animas pressas sensu peccati. Quod si in schola nuperorum Theologorum versati suissent Ariani olim, qui idololatriae arguebantur aiatribus et Anthropolatriae, iacile patuisset illis e fugium hac distinctione dixissent enim se Christo desere cultum duliae, non latriae. Sic et Ioannes potuisset adorare Angelum sine crimine, et Angelus potuisset cultum illum admittere sine periculo, Apoeal. ix. 10, et xxii. 8, quam proclivo enim fuerat Ioanni se excusare, et dicere, non colere ipsum cultu latriae, ad duliae. Sed hactenus inaudita fuerat novitia ista theologia, et pro certo receptum unicum tantum cultum religiosum dari, et quidem soli Deo debitum. 5. x adversariorum praxi. Nam licet
74쪽
tione, V ko. Quae omnia luculenter docent, adorationem apud ipgos tribui
etiam creaturis, non tantum ex praxi, sed ex instituto. XXI. II. Excip. adorationem aliam esse premam, aliam M- alternam Issam soli Deo reservandam, istam etiam Sanctis et Angelis posse impendi siti idololatriae nota, quia idololatria est, cum cultus divinus creaturae exhibetur sicut Deo, Se autem cultum non exhibere Sanetis sicut Deo, sed sicut amicis Dei.' Valentia lib. i. de dolo. c. 1. R. 1. IIic peti principium et Marem tria. retegi dari scit gradus religiosi cultus, et adorationem aliam esse rebare iam, aliam supremam, quod ut controversum probari debuit, non supponi. Dari quidem cultus et reverentis civilis gradus non negamus, pro ratione gradus excellentiae cujuA-que, sed in cultu religioso non item Gloria Dei punctum est, quod dividi nequit, ot cultum religiosum concipere est summum cultum concipere. 2. me ipsa fuit Gentilium exceptio, in cultu dolorum, qui distinguebant inter numina coelestia, terrestria, et media inter adorationem supremam et subaltemam illam Aoli Deo deberi, istam Diis inserioribus et per parileipationem talibus sic Marsit Ficinis, in arg. lib. iv et viii de Leg., Platonem,' inquit, universam Deorum s IIagogam uni subdere regi prout vult singulis imperanti, libere quidem primum Deum propter se adorari, sequentes Vero qui pariicipes ejus Di quoque dicuntur, amari tanquam illi similiores, honorari etiam ut vicarios, imo et advocari quasi conciliatores.' Nonne haec ipsissima est Pontificiorum heologia 3 3. Glossa Valentiniana, quae negat idololatriam committi, etsi cultus divinus deseratur ereaturae, modo non deseratur seu Deo mera est vitilitigatio. Nam 1.)eontradietionem implicat, cultum divinum alicui desere non sicut Deo, quia si non deseriur sicut Deo, non est cultus divinus. 2. Sic sequeretur nullam esse idololatriam in actu externo, et neminem idololatram dici posse, nisi qui salebitur so conciliare Voluisse divinam plane aestimationem rei quam colit, qua ratione nulli aut paucissimi fuerunt, ut sunt idololatrae. An qui ventrem pro Deo habent, Phil. iii Is aut nummos, Eph. V. 5, cogitant de conellianda iis rebus divinitatis opinione 3 Nihil minus, imo palam profitentur se in Deum fide recumbere, et nullum aliud numen venerari, et tamen idololatras dicuntur. Sic Israelitae non fuerint idololatraeeolentes vitulum, nec Ethnici divinitatem in simulacris colentes, qui noluerunt illis cultum exhibero sicut Deo. Sic atres Arianos idololatriae insimulare non potuissent, quia adorabant Christum, qui illis merus erat homo, hunc onii cultum non illi deserebant sicut Deo. 3. Hoc perinde est, ae si cujuspiam uxor in adulterio deprehens' os suum abstergeret, et negaret se adulterii ream, qui usuram corporis sui huic homini concesserit, non ut marito, sed ut mariti amico, non conjugalem ei beneVolentiam, quam soli marito debitam novit, sed amicalem tantum exhibendo quis vero ferret adulteram ita se excusantem An minuitur crimen, quamvis uxor sui eopiam saeiat adultero illi, non tamen ut illi conciliet existimationem, quae in solum maritum competit. Quis etiam idololatras, spirituale adulterium suum ita extenuantes, admittat 3 am enim soli Deo proprius est omnis
religionis cultus, quam illa marit soli conjugalis benevolentia debetur. LaεH. . duitis XXII III E cip. Distinguendam esse asteti. et
ereaturis etiam posse deserri. Nec novam videri debere istam distinctionem Augustinum passim ea usum, et Veteres, qui cultum falsorum Deorum vocabant idololntriam non idoloduliam, quod cul
75쪽
DISPUT II. NOSTRA AB ECCLEHIA ROMANA. 45Εxeelloniis infinitae deberi cultum λατρωνι humanae vel civili civilem, medias vero sive donis tum gratiae tum gloriae medium, tis ατ quidem Sanctis et Angelis Meaeλολ- Vero B Virgini ob singulare αξ--.V . Sed eommentum istius distinctionis ex variis consului potest. I. Ex O- eum proprietate et primigenia significatione, quia sunt Voces synonymae, quae obtenduntur pro speciebus oppositis sub eodem genere. IIesych. ex
λαπσυ, δουλε- me apud August. de Civit. Dei, lib. . e. 11, agnoscit ex Valla, promiscuum esse earum usum apud Scriptores profanos, quod multis exemplis probari potest. Imo si Vim Vocum spectare Volumus, apposite λατρεία ad cultum Dei designandum adhiberetur quam Mi. aias, quia ista majorem qualis, δουλου, id est, Servi, ἀτμα minorem, qualia os λάτριος mercenarii, servitutem denotat; δουλος enim et μι κ opponuntur, eat enim o M alterius hominis, quasi ολ- εινον, λάVις autem Hesyc. est --e- ό -ὶ μι- λενων ροσψιες κνατης. Sic apud Suidam ἀτρώα ἡ-mρώσθω Lυλωα. Si Ε hanc distinctionem urgere volunt Pontificii latendum
eos minorem Deo cultum, creaturis majorem resemare.
XXIII. o. Ex usu Scripturos, quae promiscue Verbis λατρονυν et MM- utitur, ut LXX. . ias Hebraeorum passim per alterutrum reddunt; ολ- saepe de cultu divino usurpatur. λι- τω- ῶντι, 1 Thess. i. 9; Mat. vi. 24 emo potest duobus Dominis δουλευων;' Gal. iv. 8, Gentiles damnantur quod λολεο ν iis, qui natura non sunt Dii cur Vero hoc impactum
istis ab Apostolo, si hoc ex ontificiorum Theologia licitum credidisset,
modo non deserretur illis Ambin Sico Sam. Vii. 3, parate corda vestra Domino, και ολιν - αὐτω μόνω. Sio Rom. xii. 11 et xlv, 18, Ephes. i. 7, col. iii 24. Unde passim fideles, et peculiariter viri Dei voeantur δουλοι o. Vicissim λα εια saepe de custu humano intelligitur Deut xxviii. 48, 'MM λατρευοι iati τοι neqεις -ο, et servies inimicis tuis.' Levit xxiii. 7, sia κνον ameευτὸν non faciendum Sabbatho, id est servile, et manuale, quod saepe repetitur V. 25, 35 36, et Num xxviii. 18. Ergo cum Scriptura non diatinguat, neque nobis est distinguendum. 3. x adversariorum eonfessione Bellarminus satetur distinctionem hane esse αγραφον, et a Schola heologica excogitatam, licet tum Hebraea tum Graeca vocabula promiscui sint usus, lib. i. de Beati Sancto. cap. ii. V que adhuc expressius,
Fomen dulia nullus ex antiquis Patribus docet usu Ecclesiastico applicatum ad signifieandum ultum et honorem Sanctorum.' Disputat. 93 in 3. parti c. i. Marti Permius lib. de radit pari. 3. considerat. 7. hanc distinetionem improbavit, teste Bellamino. XXIV. . Sed ex ipsa natura rei sortius adhuc resollitur. Nam cum, uti jam diximus, unicus tantum detur cultus religiosus,'naliscunque sit cultus duliae, si religiosus dicitur, non desinit in Deum esse contumeliosus, quia creaturam Dei perseetione induit, ei tribuens infinitam cognitionem et scrutationem cordium, et vim sublevandi animas pressas sena peccati. Quod si in schola nuperorum heologorum versati suissent Ariani olim, qui idololatriae arguebantur a ritribus et Anthropolatriae, iacile patuisset illis e fugium hac distinctione dixissent enim se Christo desere cultum ullae, non latriae. Sic et Joannes potuisset adorare Angelum sine crimine, et Angelus potuisset cultum illum admittere sine periculo, Apocal xix. 10, et xxii. 8, quam proclive enim uera Joanni se excusare, et dicere, non colere ipsum cultu latriae, sod duliae. Sed hactenus inaudita suerat novitia ista theologia, et pro corio receptum unicum tantum cultum religiosum dari, et quidem soli Deo debitum. 5. x adversariorum mari. Nam licet
76쪽
46 DE NEc sanx mcEasIONE DISPUT M. tamen rem omnem per λατρειαν designatam tribuere creaturis, et ad eas Vota
precesque emittere, in illarum intercessione, precibus, meritis, praeSidio spem et fiduciam ponere, iis templa, altaria, imagines Auspendere. In scholis quidem nomine tenus distinguunt hunc cultum, sed in praxi nequaquam. Quotusquisque enim ex plebe Sanctos invocat et Vota nuncupat, eademque reVerentis signa illis exhibet, quae Deo solet reddere, qui ita secernat ut illis quidem duliam, huic oro latriam reddat 3 Imo nequidem harum distinctionum naturam percipere potest. Ne jam dicamus, quod posthRc probrendum erit, cum de σσαορολατρει agemus, cruci ipsi latriam exhiberi. Conclusum ergo esto, distinctionem hanc, tanquam nullius commatis, merito a nobis rejici. XXV. Neque hic opponenda est Augustini auctoritas. Nam quanquRm distinctionem λατe κ et δουλι- nonnunquam usurpavit, tamen neque Scripturae usui ea promisoue utenti in religionis negotio, praejudicatum Voluit, neque in eum sensum usus est, quem sequitur hodie Ecclesia Romana. Nam Augustini mens nunquam suit, ultum religiosum distribuero in latriam et duliam, ita ut haec ad Sanctos, illa ad Deum pertineret, Sed -- Eos Voce designare Voluit cultum civilem, quo alii alios colimus in linc ita, non mirum religionis, sed dilectionis et societatis erga praesentes, et charitatis erga destinctos, quos honorandos docet propter imitationem, non dorando propter religionem, ' lib. de vera elig. cap. v. Non sit nobis religio,' inquit ibidem cultus hominum mortuorum, quia si pie ViXerunt, non sic habentur ut tales quaerant honores, sed illum a nobis coli Volunt, quo illuminante, laetantur meriti sui nos esse consortes. ' er λατρον ero intelligit Augustinus cultum religiosum eum omnibus actibus suis, tam imperasis quam elisitis, quales sunt aetus preeum sacrificiorum, ut et templorum dierum sestorum, nostri et omnium quae in nobis et a nobis, religiosia ritibus onsecratio. Sic ille lib. . de C. D. c. 1. Latriam nostri, ubicunque S. Scripturarum positum est, interpretati sunt servitutem, sed ea servitus, quae debetur hominibus, secundum quam praecipit Apostolus, servos Dominis suis subditos esse debere, alio nomine nuncupari solet Graecolatria secundum consuetudinem, qua loquuti sunt, qui nobis divina eloquia condiderunt, aut semper, aut tam frequenter, ut pene semper ea dieitur servitus, quae pertinet ad colondum Deum. Proinde a tantummodo cultus ipse dicitur, non soli Deo deberi videtur. Dicimur enim etiam e tere homines, quos honorifiea vel recordatione, vel praesentia frequentamus,' yc. Ex quibus, ne alia loca jam congeramus, patet Augustinum dia- tinguere servitutem in eam, quae soli Deo debetur, et quam, docendi causa, Vocat λατρωιν, quamque alibi vocat servitutem relisionis, lib. V. de C. D.
cap. 15. et servitutem, quae hominibus debetur, quam peculivi iter duliam dicit. Aliud est oro cultum in genere distinguere in λατρειαν et λολε-ν, quod facit Aug. aliud cultum religiosum ita dispescere, quod volunt Pontificii. Aliud λατρον et δουλου- genere dispescere cum Augustino, aliud gradu tantum cum Pontificiis. Quod si liberet hic in veterum mentem et
Verba inquirere, saetis esset ostendere, promiscue eos Atis Vocibus usos fuisse; sed quia non iis stamus aut cadimus, neque decet virum Dei νοσέν που λον μαχιμ litem de Verbis non facimus, sed de rebus Parum refert λατρεια an αλιι dicatur cultus Deo proprius, modo fixum ratumque maneat, cultum religiosum soli Deo, nulli vero creaturae esse deserendum. XXVI. Quod vero secundo loco affertur degraditas Meellentios probat quidem distiuguendum esso eultum reli ostian et divinum, a civili et mundano, piemum a chartinis uadnae sunt eae uentiae species, alia increata et in Acin xij mm Dei, alia ris et creata, qualia est omnium creaturarum, sed non probM
77쪽
DIM . H. NosTRA AB ECCLESIA ROMANA. 47
dari cultum rellinosum, qui sit medius inter divinum et civilem. Nam etsi non
dissileamur, Varios esse gradus excellentiae finitae in reaturis, tamen cuΙ-tus species non debent juxta eos multiplicari alias non jam duae aut tres,aed innumerae pene cultuum creaturis debitorum, species esgent. Certum quidem eat, ex diversis gradibus dignitatum in creaturis conspicuarum posse oriri diverso gradus cultus et Venerationis, sed ita ut semper inter limites cultus eivilia maneatur, neque transitus fiat ad cultum religiosum, qui soli Deo, excellentiae puta infinitae, sit debitus. in alio cultu regem, Hio praeceptorem, Vel patrem colo sed utroque tamen humano et civili. Ita dispari quidem gradu illos olere possumus, qui gratiae vel gloriae eminentia sunt conspicui, sed sub eadem tamen cultus specie, quem cultum socialem et dilectioni vocat Augustinus. Alii talemn indigitant, ut contradistinguatur religioso, sed rursu eivilem distinguunt, Vel respectuc istis mundaricae, qui complectitur ossicia omnia reverentiae, amoris, timoria, quae hominibus debentur, etsi sint a fide alieni vel respectu eivitatis sv re, quo honore domesticos fidei prosequitur. Quo pertinet --- illa, qua nos inVicem complectimur, Rom. xii. 10. Item observantia illa et reverentia, quam fidelibus exhibemus juxta conditiones varia et excellentiae dotes, et gloriam eorum qui civitatem illam supeream constituunt, quo sensu honoramua Sanctos et Angelos, charitate, ut loquitur August. non e vitute, rursus mutus civilis dicitur, vel formaliter ratione subjeeti et modi, qui in se revera civilis est distinctus a religioso, qui exhibetur iis, qui in eadem nobiscum societate degunt, Vel ea aliter ratione principii, qui propter causa mero civiles impenditur. Prior oritur etiam a causis supematuralibus, ut regem Christiani colunt, colunt et infidoles; sed hi tantum politis gratia, nec quicquam habentes prae oculis, quam potentiam illam regiam, ut civiliter subsunt, illi Vero propter conscientiam. Jam cultus qui Sanctis exhibetur, dicitur nobis civilis priori tantum, non posteriori r tione. Quomodocunque ero Vocetur vel moralis reverentis, Vel socialis dilectionis, vel inei os eharitatis, per nos licet modo toto genere disti matur a religioso, qui soli Deo deserendus. sto ad primam, ille ad secundam Legis tabulam pertinet prior religionis pars, posterior est tantum emetus. Quae ergo ratio est excellentis creatoris et creaturam ea debet eas ratio venerationis et ultus, qui illis debetur. At excellentia creatoris infinitis modis major est excellentia creaturarum, imo nulla analogia vel proportio unius ad alteram. Idem ergo discrimen debet esse
in ultu, eo creaturarum et cremoria cultus sub unum genus reducendus, sed potiua cum creatoris ultus religiosus sit, oreaturarum talis esse nequit. XXVII. Absurda est distinctio adorationis alsolutos et relativos, quRhi uti solent, quasi adoratio quidem absoluta soli Deo relinquenda sit, relativa vero deserti possit creaturis, tum Sanctis, tum eorum reliquiis. Nnm praeterquam quod proprie loquendo, nulla est adoratio, quae non sit relativa, quia refertur ad objectum suum, adeoque At - - προς τι genere negato, negantur species, adoratione religiosa negata creaturis, negantur etiam species ejus Adde quod si excusari potuiasent Gentiles in cultu idolorum, quem pertendebant rellativum tantum esse, non absolutum. Denique ontificii ipsi non pauci cultum istum pertendunt esse absolutum, non tantum relativum et respectivum, ut suo loco inserius probabitur.
XXVΙΙΙ. Frustra etiam distinguunt inter actus religionis et uos et imperato ; quasi illi soli Deo debeantur, isti etiam creaturis tribui possint. Nam actus imperati alii sunt pars religionis, puta omnes actus qui reseruntur ad primam inhulam, quale sunt invocsitio, Vota, sacrifiesa, M., alii
78쪽
sunt tantum ejus effectus, nimirum illi qui pertinent ad secundam: Istos creaturis posse et debere tribui satemur, sed illo negamus hic ero, ut notum, agitur de cultu religioso qui respicit actus religionis elicitos, quos Pontificii satentur soli Deo tribuendos, et de actibus imperatis, qui sunt Pars religionis, non do actibus imperatis, qui pertinent ad secundam tabulam, et qui sunt effectus religionis. XXIX. Sod quia Pontificii varia excipero solent in specie pro inVocatione Sanctorum, ad diluendum crimen idololatriae, quod illis propterea impingitur, Vanitas exceptionum paucis est demonstranda. . Excip. Ecclesiam ultum et invocationem Sanctorum tanquam utilem et bonam praescribere, sed nihil ulterius addere, quasi necessaria sit, Vel absolute
praecepta Sic piscopus Condomiensis loquitur in prima editione Expositionis Catholicae, pag. 33. Nihil injustius est quam objicere Ecclesiae, quod totam pietatem in cultu Sanctorum constituat, cum contra non
imponat privatis ullam obligationem praxim istam observandi;' et addit ibidem Verba Concilii notavimus, quod satis habet praxim istam bonam
et utilem vocare, non docendo ulterius quod sit necessaria et precepta, unde patet satis clare Ecclesiam non alios damnare quam eos, qui ab ea recedunt per contemptum, et rebellionis ac dissensionis animo.' Sed qualiscunque sit erroris istius incrustatio, certum est sub utilitate cultus
istius necessitatein includi, quod patet ex ipsis Concilii decreti verbis deInVocatione et Venerations Sanctorum yc. Sess. 25. mandat Sancta Synodus omnibus piscopis et aeteris docendi munus sustinentibus, ut juxta Catholicae et Apostolicae Ecclesiae usum, a primaeVis Christianae religionis temporibus receptum,inc in primis de Sanctorum intercessione, invocatione, et reliquiarum honore, et legitimo imaginum usu fideles diligenter instruant, docentes eos Sanctos una cum Christo regnRntes, Orationes suas pro hominibus offerre bonum atque utile esse impliciter eos invocare, et ob beneficia impetranda a Deo per Filium ejus Jesum Christum Dominum nostrum, qui solus noster Redemptor et Salvator est, Q. eorum ratione8, opem, auxiliumque confugere. Illos Vero qui negant Sanctos, aeterna felicitate in coelo fruentes, invocandos esse, Vel qui Userunt eos pro hominibus non orare, Ac impie sentire; V et sub finem, si quis autem his decretis contraria docuerit aut senserit, Anathemst sit.' Quis vero ex his non colligat, non modo utilitatem, sed et necessitatem cultus istius inducia Alias eur juberentur metores diligenter instruere fideles de hoc cultu 3 Cur di mrentur impie sentire, qui negant Sanctos invocandos esse, et quidem ex usu Apostolicae et Catholicae Ε clesiae 3 Cur anathema illis denunciaretur Cur tot praescriberentur tam sollicito orandi formulses Cur indulgentis orantibus concederentur, negligentibus vero poenitentiae injungerentur 3 2. Id ipsum non obscuro confirmat Catechismus Romanus, qui expresse dicit confugiendum esse ad gratiam Sanctorem, et eos invocando et colendos esse, addita hae ratione, quod protectionem et tutelam salutis nostrae suscipiant. Professio ei Venerandos et invocandos esse Sanctos per modum praecepti statuit. 3. Nullus cultus religiosus potest praescribi, quin transeat in ossicium debitum, quod proinde non est modo utile, sed et necessarium. 4. Idem Vincit praxis constans et universalis eclesiae, non quorundam tantum, sed omnium populorum, qui ubique cultum hunc usurpant, et magno studio, tanqu- maximam partem religionis suae exequi solent. Hinc Perronius, in resp. ad regem M. Britanniae, cultum istum non modo ut utilem, sed
XXX. II. xcipitur, orationes diri ad Sanem eodem charitatis
79쪽
apiritu et fraternae societatis ordine, quo ad ratres in terris viventes confugere solemus ad auxilium et opem eorum implorandum.' Sic Episcopus loquitur, ari. 4. Sed quis non videt vanitatem illusionis, quia simplicioribus sucum sacere conatur, dum diversissima conlaudit, actum puta humanum, eiVilem, Christianae societatis opis mutuae inter vivos et praesentes, quae praescribitur nobis in Scriptura, eum actu religioso invocationis, adorationis, fiduciae, voti sacrificii, cujus obiectum non sunt viventes, sed mortui, procul a nobis nec praesentes aut essentia aut operatione eum scientia, cujus ne Vola nec Vestigium in Scriptura, imo non obscura interdictio. 2. Si eadem cultus istius emet utrobique ratio, et eodem spiritu cultus iste peragitur, ergo poterunt rite canonigari viventes, templa et altaria poterunt illis erigi, incensus adolori, sacrificia offerri, et alia id genus quae fiunt erga Sanctos demortuos poterunt proces et compellationes Christianae, quas illis fiunt, ultus religiosi nomen obtinere, quod nemo non videt absurdum esse, imo impium. XXXI. ΙΙΙ. Excipitur non rogari Sanctos ut causas principales, qui vel bona dent, vel liberent a malis, nec iisdem quibus ad Deum conrugitur precandi formulis, maximumque esse discrimen inter modum, quo auxilium Dei imploratur et quo Sanctoruma nam Deum proprie inVocari, ut nostri misereatur, sed Sanctos tantum, ut pro nobis Deum Orent. Sic Catechiam Roma p. 3. Tit de Cultu et Invocatione Sanctorum, et ex eo Episcopus, Exposit p. 22. Sed frustra hoc effugium quaeritur, quod praxi aperte repugnat. Nam si nihil aliud petitur a Sanctis, quam ut orent pro nobis, cur Concilium suppliciter invocari vult, et ad eorum opem et auinitium eonfugis Cur sormulae publica expresse petunt ut misereri Velint, ut parcant, liberent, exaudiant, imo ut deleant peccata, conserant cor contritum, corda illuminent, largiantur Epiritualem gratiam, in hora mortis suscipian,' et alia id genus, quae passim in Litaniis et orationibus ad Beatam Virginem et Sanctos leguntur, ut supra visum. Nec reponendum eum Bellamino, libri de Beati Sanctorum, cap. 17 Talia non alio animo dici, quam ut ista beneficia nobis conserant, orando pro nobis, itaque licere quidem quoad verba dioere, B. Petre, miserere mei, SerVa me, aperi mihi portam coeli,''ino. modo ita intelligamus, miserere mei et salVa me, orando pro me. ' Quia si non aliud munus habeant Sancti, quam orandi pro nobis, cur praeficiuntur urbibus, provinciis, et regnis mundi tanquam Dii tutelares, a quibus, utpote mundo praesidentibus et Ecclegiam gubernantibus, o regi et gubemari arbitrantur 3 Cur singulae artes et Vocationes, imo et morbi peculiare patronos habent, ad quos confugiunt, qui eo profitentur, vel iis detinentur, non tantum ut precibus, sed etiam protectione et auxilio eorum juventur 3 Rursus si nihil aliud intendunt pereultum Sanctorum, quam ut orent pro nobis, cur patiuntur preces ad ipsos dirigi expresse, tanquam bonorum largitores et protectores a malis, atque ita exponunt simplicem popellum periculo oontinuo teterrimae idololatrias pQuotusquisque enim est, qui, dum jubetur orare aliquem Sanctum, ut sui misereatur, et se salvet, ut peocata sua deleat, intelligat, hoc non alio sensu dici, quam ut pro amore apud Deum, ut talia beneficia obtineat, non
vero proprie ab ipso haec directe potatγXXXII. IV Deniquo exeip. nullam injuriam fieri Christo, quia quodcunque consequimur intercessione Sanctorum, id nos reipsa per Christum solum consequi, inque ejus nomino, cum ipsi Sancti nonnisi per Christumorent, nec nisi in ejus nomine exaudiantur.' Sic Episcopus post Bellarminum et Tridentinos. Sed quid juvat nomon Christi praetendere, si merita otvirtutes Sanctorum eum ipso obtenduntur, ad haec aut illa benefiei obtinenda γ
80쪽
Quis vero ignorat Sanotorum meritis inniti preces Romanas, eorumque intercessioni, merito, Virtuti, accepta sere beneficia, et invocari eorum nomen Quin in precibus, juramentis, Votis, confessionibus, gratiarum aetionibus, missatiois sacris, Paparum bullis, sociari nomen Virginis, et Sanctorum nomina, eonateriai cultu, nominibus Dei et Christi' Quis oro non videt hoc pacto grandem fieri injuriam Christo, qui Intercessoris et Redemptoris in Seripturis solus nomen habet, et dignitatem possidει Exquo facile oolligere licet, Romam pati, devotionis et venorationis afleetu, si non majori, Sanctos seque a Deum et Christum colere. De quo jam olim Vergini, Cassandri, Vives, Espenecisti, et alii questi erant. Nec diffleri possunt, qui sincere ex rei Veritate loquuntur, patet ex libro Consiliorum salutarium S. Virginis ad indisereto sta ultores, Coloniae edito, ubi auctor fatetur populum, praelatos, doctores et praedicatores colere Virginem, ut altoram divinitatem, illi reddi cultum soli Deo debitum, in ea spem
omnem collocari, eam supra Filium elevari, et illi dari omnem salutis nostrae gloriam. XXXIII. Hoc vero no cuiquam dubium sit, consulendus est ante eitatus in aere liber, ubi auctor sus hoo argumentum tractat, et inter alia et, An b. 2. serit, Deum nullam gratiam ordinari hominibus largiri, nisi per intercessionem Matris suae. robat de ea recte dici, omnipotentiam ad eam pertinere et in eoelo et in terra, nihil illi impossibile esse posse eam servare desperatos, accedere ad Dei tribunal, non modo ut servam, quae orat Dominum suum, sed ut matrem, P quae imperat Filio. Ita ut nulla reatura ullam gratiam aut virtutem acceperit, quae non dispensata fuerit manibus miserieordiis istius Μatris. Fosso eam imporare Jesu Christo auetoritate atris. Et ser- , a VMe dbu speciem auctoritatis super ejus personam, super bona, et super omnipotontiam. Posse diei libore posse quic-ν quid potest Filius, quia eum Filius et ater eandem camem habeant, eandem etiam potentiam indivisim possideant, Filium per naturam, intrem por gratiam.' Hinc istas ad eam preces dirigit, mater miseri-eordiae, miserere mel servam in familia tua si cado, erige me; si aberro, eorrige mea et si pugno, protege me precipe animam meam in manus tuas.' Alibi reddendam esse,' ait, adorationem religiosam B. Virgini, Sanotis, et Angelis,' et alia id genus, quae rotunde sententiam Ecclesiae R. circa ultum B Virginis exprimunt. Quis enim erodat talem virum do argumento toties agitato seribentem Ecclesiae suae
fidem ignorasso, Vel dedita opera in ea tradenda lectoribus imposuisse PVel quis sibi persuadoat librum, qui, cum Examinatorum approbatione Bl vilogio, Parisiis excuditur an 167s, quique publice prostat, nec ullaeensum notatur, receptam doctfinam dissimulare et corrumpere Videat jam levior quam belle illi eonvaniat, eum sudatis et dolosis fide Rom. expositionibus ovibus salsitas ejus incrustrari solet. XXXIV. osset ulterius erimen idololatriae Rom. in cultu Sanctoremovinoi ex sacrificio missatieo, quod in honorem eorum Deo offerri solet. Cum iam honor aeriuei ad Deum solum pertineat, et res oblata inferior debeat esse eo, in cujus honorem offertur, non potest offerri stus in missa in honorem Sanos, quin Sanetus eo ipso horresco reserans, major statuatur Christo, et honor soli Deo debitus in eum trana, Rratur quia alibi de eo aetum est, plura non addimus.