De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

711쪽

pro illo pendi, quia natura non patitur ut eorporalis unius poena, non secusae iactum alterius fiat Jam quae uapto natura fieri non possunt, illa no Deo quidam fieri dicenda sunt: sio ille, pari. 3 -P. 4. Resp. Natum aliquid impossibila diei potest, vel quod rerum naturae ita repugnat ut oontradictionem involvat, et aio verum os ea q- natura fieri non possunt, nequo etiam a Deo fieri posse; vo impossibilo illud dicitur Meundum quid, quod secundum natura ouraum et ordinaria media fieri non potest, et si negatur, quia Deus sepe operatur supra naturam, et quae homini animali absurda videntur et impossibilia, non desinunt posso a Deo fieri. 2. Quod est unius, potest fieri alterius vel actuali transfisione, vel jud elati impia με. oena unius non minus ac peccatum non potest alterius fieri per actualem transfusionem, quia est actio et passio personalia quae migrare non potest do subjecto in subjectuma sed nihil obstat quominus alterius satior serensem et judicialem imputationem Ut sponsor potest in se debitum debitoris Maumero, et pro ipso satisfacere, Meodente judicis vel croditoria ratinabitione, qui quod sponsor solvit debitori imputat. Talis translatio poenarum oecurrebat olim in sacrificiis et Vietimis, quatenuatatae in peceatorum loeum subrogatae, pinnam mortis ipsis debitam sustinebant. Ita Christus in a et peooata et poenas nostra transtulit, pereata quidem impudiuise, quia odom loco habitus est a si peccator fuisset,

poenas Vero realiter et Miamis quia ea omnes in corpore suo luere voluit. 3. Poma unius non potest altorius fieri nimiram quae sit eader numero, eo edo, sed eadem specie et similitudine, nego. Jam Christu non eandem mmor poenam nobis debitam tulit, aed similem tantum Caetexum

quas hio Advorsarius contra possibilitatem latius translationis, et substitutionis justitiam arguit, quia discussa sunt Disp. 2' de Noeess. Satis .,

plura nunc dicere supersedemus.

XIX. Ad quartum jam progredimur Caput, in quo portendunt eae parte

hominum impossibilem fuisso istam satisfactionem Hoc enim etiam urgent Adversarii ho potissimum argumento : Quia singulis peceatoribus mora una infinita debebatur, imo et pro unico peccato Ergo Vel plures morteaimo innumerae requirebantur infinitas, Vel Christus oro et plene pro omnibus non satisfecit. Finge,' inquit Soeta. p. 3 o. Christum eas poena subiisse quas quivi ex hominibus propter peceat sua subire tenebatur, quid hoc erit ad Veram plenamque satisfactionem pro peccatis omnium 2 Quis unquam audivit, solvendo quod unus debet, pro singuli a

tisfieri, qui idem singuli debent γ' Si alibi, Nonne et id quoque quod

unusquisque nostrum propter delicta sua pati tenobatur, infinitum quiddam orat Ao. Infinitas igitur pretii quas in Christi perpessionibus reperiri

posset, quia divina natura passa fuisset, pro uno quopiam solvi potuissat, et unus tantummodo ex nobis ejus Vi a mortis solemae reatu liberari, siquidem ut dictum, quilibet ex nobis pro se eam pretii infinitatem debebat; quare totidem pretii poenarum infinitates existere opus suisset, quot nos omnes sumus, non unicam tantum, si omnes id per alium solvendo quod nos debebamus, eo nexu liberandi fuissem .VXX. Rev. Arguta videtur objectio, sed solida non item. 1. Hio aperte impetitur ipsa Scriptura, quae non semel, sed passim docet unum Christum pro omnibus mortuum et passum, Iaa. iiii 4 5, 6 Deus conjecit in eum iniquitate omnium nostrum, et peccata nostra et dolores poditavit, a Cor. V. 14 Si unus pro omnibus mortuus ergo omnes mortui,

1 et iii 18 Iustus pro injustis Maus est,' sed peculiariter Rom. V. 19 ubi una Adam in odiantia quae omnes posteros perdidit, opponitur vel respondero dicitur uni obedientia Christi quae omnes fidele salva

712쪽

Ut per inobedientiam unius illius hominis peceatores constituti sunt maestu, ita per obedientiam unius istius justi constituuntur multi.' Si ergo unum Adami peccatum potuit innumeros perdere, quidni t una Christi justitiα

poterit innumeros salvare sic 'unica oblationa' dicuntur MoonMerari qui sanctificantur. ' ob. x. 14 et Christus Hodisse seipsum redemptionis pretium pro omnibus, ' 1 Tim ii. 6. oe sensu dicitur μήλα non tantum pro peccatis nostris,' id Judaeorum' sed otiam totius mundi,

I Joh. ii Agnus Dei qui tollit poeeata mundi, ' A. i. 2s Qui

semel oblatus est ut multorum peccata tolleret, 'meb. ix. 28. . Vel salsα dicenda erit Scriptura quae passim unius Christi justitiam et mortem proponit tanquam ἀντιλυτρον suffciens ad redemptionem omnium Electoriam, vel salsa erit Socini sententia. XXI. 2. Disting. debitum pecuniarium, a solutione poenati in Illo, quia

pecunia ex sua materia et forma absolute aestimatur a quocunque ossideatur aut solvatur, valoris est ejusdem, Ita si multi centum nummos pro Sosingulis debeant, pro singuli totidem centum nummi erunt pendendi, non Vero pro omnibus centum suffetent Sed in Ista, quia personae fit substitutio, et quidem innocentis pro noeento, ibi aestimatio non fit tantum poenae, sed etiam personae. Itaque pro dignitate personae crescit etiam dignitas pretii. Licet nummus aureus non plus valeat in manu Regia quam captivi, tamen Regis caput et vita plus habet pretii quam vilis mancipit. Sic saepe unius poena pro delictis multorum suffoit, Rox unus pro innumeris captivis permutatur, quia dignitas personae longe praeponderat numero aeterorum. Sic vita Davidis plus aestimatur dimidio exercitu 2 Sam xviii. 3. Athio non est quaestio de solutione eeuniae in qua valor ejus simpliciter attenditur, sed poenae in qua personae conditio aestimatur. Nec mirum videri debet si unus pro multis suffcere potuit ut Unus serpens aeneus suffecit ad servandos omnes aegros Israelitas Unus hircus ἀποπομπαῖος suffecit ad exportanda in desertum omnium Israelitarum peecata Una victima su ficiebat et pro Sacerdoto et pro populon Unie sacrificio propitiatorio anniversario poterant univorsi populi dolicta expiari, etsi tot expiationes requirerentur quot erant Israglitae, quia unica illa expiatio sic erat universorum,

ut ex Dei destinatione et instituto fieret quoquo singulorum Quidni ergo una unius Christi filii Do satissaetio pro oceatis mundi sinceret 2 Sie

quod praestat alterius civitatis procurator aut commissarius totius Reip. nomine, si saetum ab ipso censetur, ut omnes et singuli in eo idipsum praestitisse dicantur. Ita quamvis quilibst egeat toto solo ad sui illuminationem, universis tamen illuminandis una Lux Solis sincit.

XXIL 3. Tota Advorsarii ratiocinatio peceat salsa hypothesi quod

Christus non sitisus. Nam posito mum esse, infinitas personae exhaurit omnes illas infinitates, quae nobis debebantur; Unus enim pluris aestimari debet quam omnes simul imo infinitio pluris, nam unum si multiplices, habebis tandem numerum omnium hominum, omnium vero hominum eollectio quantumcunque multiplieetur, nunquam Christi potentiam et dignitatem aequabit Ita licet Christus unus sit, os pro quibus passus est prope innumeri, tamen poterit unus pro omnibus satisfacere, et una ejus mors pro omnibus mortibus dari ἀκάλυτρον. Nam personae dignitas et infinitas absorbo omnes infinitates nostras, quia non absolutae sunt, sed tantum comparatae et secundum quid. 4. Ad hoc etiam accedit consideratio foederis cum Christo initi Isa xlix. 6 8 Μatin xxvi. 28, quo ita a Patro constitutum est, ut Christus passione sua non pro uno Vel altero, sed pro omnibus electis satisfaceret, vitamque ita mereretur: si enim peccatum laetus est, ut essemus justitia Dei in ipso 2 Cor. v. 21, sic actus est κα-

713쪽

ταρα ut benedictionem consequeremur, GH. iii 13, sic in eum oriseit Pater iniquitates omnium nostrum, ut ex ejus Vulneribus sanaremur Iaa. iiii. 6, si gustavit mortem pro omnibus, ut per mortem destrueret eum

qui habebat imperium mortis, et liberaret quotquot metu mortis per totam vitam obnoxii erant servituti Heb ii 14, 15. Uta ex Adami peccato, Deo ita ordinante omnes et singuli homines rei facti sunt setomae damnationis, damnati antequam nati,' ut scito loquitur Boreardus, nee totidam infinitatos distinctae in una primi hominis tranagressione sunt constituendas quae ad nos dimanent Ita in Christi obedientia temors infinitate debitorum nostrorum separaVeris, eum una sua passione et moris

poenarum nostrarum infinitatibus, si ita loqui licet, abunde satisse rit. Unde scrupuloso in proportionem istarum poenarum non est inquirendum, suffcitio teneamus, Deum, sponsorem eum pro nobis omnibus constituisse ut paco per sanguinem ejus facta, omnia sibi reconciliaret, Col. i. 20. XXIII. Atque ita soluta sunt breviter quae Adversarii afferre solenteontra Satissaetionis veritatem, et ad impossibilitatem ejus evincendam Superest ut Absurda nonnulla expendamus, quibus sententiam nostram obnoxiam esse pertendunt. P. Absurd. Si Christus pro nobis satisfeeit,

plus ipsi deberemus quam Patri coelesti qui nihil talo pro nobis praestitit,

major esset Christi amor et misericordia erga nos quam Patris, quia illo a nemine quicquam postulaVit, sed Patrem insuper movit, ut nostri misereretur, et nobis reconciliaretur. Sio Catech Racov. c. 8, de morte Christi,q. 16. Resp., erperam hic opponuntur quae sunt conjungenda. Nam

licet opus Redemptionis laminatio et subjective sit solius Filii, qui camem nostram assumpsit et in ea passus ost tamen non desinit esse totius Trinitatis inessio tu et co Amiter, quia ad opus istud singulae personae S. Gladoseoncurrerunt eadem justitia, sapientia, potentia et misericordia Unde ut nihil Christus agit nisi ex communi omnium consilio, Joh. xiv. 31 Sio ago sicut mihi mandatum est aiatre, cita eadem Virtus in ejus executioneae exemit. Ideo amor et charita utrobique summa Patris in mission et

dations filii Filii in prompta et spontanea latius muneris susceptione si Filii magna est misericordia erga genus humanum, utique et Patris istaatisfactum est justitiae atris, utique et Filii, quia satisfactio ista non respieit simplicitor personam atris, sed divinam Justitiam, quae Patri, Filio si Spiritu Sancto communis egi. XXIV. Inst. Sed nonne major videtur amor illius qui pro nobis solvit, illius amore, qui solutionem accipit et qui a satisfactione motus est ad miserandum praesp. Major non potest dici charitas Filii qui seipsum dεdit, eharitate Patris qui filio non pepercit, quia utrobique est summa et maxima. Cum enim Pater suo illo unigenito nihil charius habeat, in quo sibi complacitum est, Matth. iii 17 et quem Scriptura voeatstrum diaeetiorispatomae, Col. i. 13, id summo dilectum sane non potest non esse maxima charitas illa ritria erga nos, quae ipsum movit ut filium pro nobis tr deret, unde Scriptura colobrat passim hane Dat charitatem tanquam summam et inenarrabilem, Joh. iii 16, Rom. V. 8, 1 Joh iv. s. Ita immensum filii erga nos amorem osse testatur ipse, eum ait hoc esse amoris culmen ut quia vitam pro amicis exponat, Joh. V. 13 At Christus non pro ami-ois sed pro inimicis mori voluit. Ita si haec duo conserantur, Pater filium dilectissimum et delicia aua morti exponina, et Filius summa alacritate mortem subiens, quid aliud dici potest quam summum esse utriusque amorem 2 neo sacile exponi potest ut plus debeamus, quia utrique infinitum dabemus. Porro quod addunt satisfactione filii motum sitissa Patrem ad

714쪽

satisfactio moverit misericordiam, ut potius misericordia Missaesionam destinarit tanquam medium ad finem auum, im Electorum salutem consequendum appositissimum; sic enim Joh. iii 16 miasio dicitur ess tua dileetionis Dei, Ita Deus dilexit mundum ut dederit filium,' o. Me sanε aliunde poterat quam a summo et intensissimo Dei erga nos amore profietaei Redemptoris destinatio et missio. Verum quidem est miserisorosiam Et amorem Dei e ectis consideratum satisfactionem supponere, quia non poterat actualiter se exerere erga nos per effecta beneficentiae, nisi prius satia- factum ossot justitiae. At missticorata ametive seu amor benevolentia in moillam omnino antecedere debuit, quia sine eo destinari non potuit. Fruatis vero hic regerit Advorsarius Filium aut iratum sessas, Misio satisfactione indiguisse, aut non iratum, et sic a Patre dissensisse. Nam cum una ait

Patris et Filii justitia cui satisfaciendum est, hic non minus quam me iratus diei debet, quique adeo satisfactione indiguit ad eam plaeandam Interim quia ira illa fuit benignitato temperata Deusque generis humani perditi miserebatur, et de redimendo illo cogitabat, Filius ritri libena

obediit, adeoquo justitiae suae laesae satiaseest quod licet humana et eas aratio non capiat, Verbum tamen expresse docet. Et hoc est indicium non hostilis discordiae, sed potius consensus et obedientiae Filius enim mortem suscepit, non quod dissideret a Patre et hominibus plus justo faveret, sed ut justitiae Dei satissaeoret et perseetam via-- cum atro testaretur equo speetat illud Psaltis, sal. l. 7 8 Eoo vonio, in volumino libri scriptum os de me, ut iaciam Voluntatem tuam. XXV. 2. Absurd. Si Christus pro nobis satisfecit Legi divinae ergo Legem non tenemur amplius observare, nam pro quo pretium est solutum semel, is non tenetur denuo solvere At posterius est absurdum, Ε. et priua Hinc colligunt doctrinam de satisfactione peraiciosam essΘ, hominibus senestram ad peccandum aperiendo, aut ad socordiam in pietatoeolanda eos invitando et desides reddendo, Cateoli. Meov. c. 8 q. II. Sic Volhelius li. v. c. 20, 21, saepius inculeat, mane doctrinam magnam vim per se habere ad homines non solum securos lentosque in ossicio res dendos, Verum etiam in uini scelerum genera impellendos. Nam ijustitia Christi nobis imputatur, quemadmodum quidem necesse est, Sinoatro loco suit praestita nostra ipsorum sanctitate nequaquam erit opus, eo quicquam prohibebit quominus etiamsi in peccatis perseVeremus regni tamen coelestia haereditatem adeamus, ' etc. 22 Quid causae ost cur is qui satisfactionem illam persuasam habens, o Christum pro omnibus peccatia et jam commissis, et porro committendis, solutionem plenisaimam Deo praestitisse credens, aliquid in repollenda arao impietate et justitia eolenda laboris sibi ponendum existimet γ' Resp. Sod 1 est quod nobis grat lemur iisdem armis pugnare Alversarium quibus olim gratiae divinas hostes doctrinam gratuitae Iustifieationis quam Paulus praedio at avertere conabantur, si scilicet consui pulvillos conscientiis, o odoooria mines manere in peccato ut abundet gratia, Rom. i. 1. . dii homines impii tuorversi hae salutari doctrina abuterentur eamque in sequiorem sensum traherent, prout notum est saepiua ipsa Seripturas in propriam pemiciem detorquere, teste Petro, et iii 16 Non inde so- queratur Vere hoc ex tali doctrina sequi. Mo nihil minus inde olici posse

certo certius est, cum contra potentissimus ad sanctitatem ait ouleua, ut

jamjam videbitur. AXVI. 3. Finium diserasias Christi obedientiam et nostram optime conciliat; quod enim Christus pro nobis praestitit, id sane praestare non

715쪽

DISPUT XXi. DE ATISFACTIONI CHRIATI VERITATE. 655

ex jure Legis aervatae acquiramus, hoc enim cum semel Christus pro nobis seeerit, nihil causae diei potest eur id ipsum sacere denuo teneamur; Sod non sequitur eo ipso liberam relinqui et non necessariam Legis o dientiam, quia etsi per illain no satisfacere debeamus amplius, nequo

etiam Valeamus, tamen aliae causae Variae dari possunt, quae hoc studium a nobis exigunt, non ut trivamus, sed quia immin, non ut jus acquiramus, sed ut posgessionem acquisitam adeamus, non ut causum regnandi sed utriam regni Sic Christu mortem corpoream pro nobis tulit, et tamen eidem morti omnes adhuc sumus obnoxii, sed alio plane fine. Nec enim mors ista amplius ut peccati poena subeunda est, vel etiam a Deo nobis infligitur, quomodo eam tulit Christus, sed ob alios fines varios Dei gloriam et salutem nostram spectantes, nimirum ut ait reliquiarum peccati et corruptionis nativae totalis extinctio, nostri ad Christi exemplum consermatio, qui per eandem viam in Regnum suum ingressu eat, ad gloriam coelestem via et transitus a sapiente Dei ordinatione praescriptus,ac. Ita novae obedientis

per omnem adhuc Vitam incumbendum est, non ut per eam coram tribunali Dei justificemur, vel vitam aetemam nobis aliisve mereamur, sed ut pro salutis acceptae beneficio nostram erga Deum gratitudinem testemur, ut nos vero et genuinos Patris coelestis filios ad imaginem ejus renovato probamus, ut nos Christo capiti nostro tam in vita quam in morte, tam agendo quam patiendo consormemus, ut Deum toto corde totisque viribus glorificemus, ut per bona opera vocationem et electionem nostram in dies magis

firmemus, et conscientiis testatissimam faciamus, o si qui sunt id genus pietatis et justitiae fines. XXVII. Inst. Sed debitum semel a Sponsore solutum, nullo modo nulliusque finis obtentu ab ipso repeti potest, cujus nomine semel persolutum est Si ergo Christus semel solvit, quomodo hoc ipsum a nobis repeti potest praesp., is de obedientia Legis agatur utrobique, non tamen potest dies idem debitum absoluto. Nam obedientia a lege olim praeseripta, diversimodo disteri ab eadem, quatenus jam praescribitur in Evangelio: 1. In causa promma, quia Lex obedientiam perseetam exigit ex naturae viribus praestandam 'vangelium autem fructus spiritus a nobis requirit ex fide in Christum,ediatorem, et spirituali nostra Vita, quam in ipso et per ipsum habemus e surgentes. . etsi in norma et Drma externa conveniant, causa tamen proxima tantum tuter se discrepant quantum natura et gratia, justitia originalis Adamo per reationem inhaerens, et j titia Christi mediatoris nobis per fidem imputata. 2. In modo, quia per Io-gem Deus ut justus judex vel persectionem exposcit, vel delinquentem ad poenam deposcit; At per Evangelium ut ritor benignus, et erga nos in Christo propitius, et quae adsunt initia, tanquam vitae noVae primitia clementer acceptat, et quae persectioni desunt gratioso condonati . Informa, Lex sola proprie dobitum tantum exigit, quia Vires ad obsequendum non suffcit Evangelium vero non tam exigit quam ad obediendum erigit, vitam indit et ad Do jussa capessenda promptum et idoneum praestat. 4. In e Obedientia sub lege petitur ad meritum vitae, sub EVangelio vero tantum ad ejus possessionem adeundam et gratitudinem contestandam. Hoc autem posito quadruplici discrimine, negamus ullo modo absurdum aut incongruum esse, ut quam Christus pro nobis redimendis obedientiam Legi praestitit, eam nos ipsi non ex Logis tenore, sed ex Vangelii sententia Deo Christoque Servatori praestemus. XXVIII. Imo et rationi et vocationi, adeoque oonditioni nostrae ita consentaneum esse dieimus, ut fruetum alias et finem beneficiorum Redemptionis nostrae assequi non valeamus. Quare enim nos redemit, nisi

716쪽

ut ex hostium spiritualium potoatato liberati, Deo nostro erviamus in amotitato et justitia omnibus diebus vitae nostrae. ' Lue i. 74 75 7 Quam Christus peccata omnia nostra in eo ore suo super lignum tulit, nisi ut mortui peceato, justitiae vivamus. 'a et ii 24 3 Quaro sanguino suo nos abluit, nisi ut pretioso illo lavacro abluti Vestes nostras, id cordarat

conscientias imo et membra a poecati sordibus intemerata servemus et Deo Vero et vivo serviamus, Heb. ix. 14, 1 Thess. i. 9 3 Quare nos salvari

et opus suum socii, nisi ut ad bona opera reformati, in iis jugiter incedamus, Eph. ii 10 3 Quare nos redemit ab iniquitate et populum peculii sibi purifieavit, nisi ut puris eati a sordibus accensi simus studio bonorum op rum, Ut ii 14, at praedicemus virtutos illius qui a tenebris ad mirabilem lucem suam vocavit 1 et ii Qui fines intor alios Christo Sarvatori propositi fuere in nostri redemptione. XXIX. Unde patet quam salso contendant Adversarii, per doctrinam satisfactionis fenestram aperiri ad peccandum, et socordiam et deabdiam foveri, eum nullum potentius incentivum, nullum Eoactus -- meis ad pietatem et aanctitatem Scriptura unquam proponat, nullumque

ait reipsa majus hac pretiosa Christi satisfactione, idque diversimodo: 1. x e mortis Christi, eum enim hi finis Christo propositus ait, non

modo ut pro nobis satisfaceret, sed etiam ut nos sanctificaret, et sectator bonorum operum redderet, exemplar nobis praebendo quod sequeremur,1 et ii 21, ii ii 14 nisi velimus Christum fine suo excidisse, et frua-tra mortuum esse, opus eat ut sanctitati studeamus An mortuus emet pro peccatis, ut in peccatis maneamus, anno potius ut iis nuncium mittamus,

utque amplius iis in aetemum non serviamus 3 Rom. i. 18. Atquo hie Socini simile in ipsum retorquemus Nam is qui alterius debita solvit, serio est, si alias sincerus est amicus, ut nullum deinceps aes alienum contrahat si Christi liberatoris nostri Voluntas est, ut quoniam semia pro nobis satisfecit, ne novum debitum contrahamus, et donuo irae distam subjiciamur diei omnibus quod olim paralytico, A. V. 14 Eceo sanatus' et liberatus es, vade, ne pecces amplius, ne quid prius tibi contingati' 2. A jure redemptumis, a quocunque enim redinum , illi redemptionis jure a serviendum et obsequendum obstricti sumus ratio haec attingitur a Zacharia, Luc. i. 74, et ab Apost. 1 Cor. i. 19, 20, Redempti ostis pretio, glorificate ergo Deum corpore et animo Vestro quae sunt Dei. gratuito remissionis morio, quo plura enim et majora beneficia aecipiuntur, eo major etiam gratitudo debetur; unde Christus Luc. Vii. 47 Remittuntur ei peccata multa, hine dilexit multum, cui enim minus dimittitur, minua diligi V et Psal cxxx. 4, Venia ost apud te, ut timearis,' elisal lxxxV. 8, loquitur pacem populo suo, sed no redeat amplius a stultitiam.' Neque enim si remissio datur poe-cati proeteriti, illico datur permissis Aturi, condonatio factorum non eat impunitas iaciendorum, sed potius fraenum et obstaculum. 4. A promisis enarum et peceat foeditate, Si Christo tam care constitit dobitorum nostrorum persolutio, an ea deinceps cumulabimus 3 Vel in Vellemus adhue in sinu fovere peccata, quae optimum Redemptorem tot tormentia et eo tumeliis objecerunt 3 Si tam foeda est peccati macula, ut nullo nisi Uaria Filii Dei sanguino elui potnorit, an ea nos in posterum Voluntarie poli emus 3 Absit ho enim esset filium denuo crucifigero, et sanguinem -- tamenti profanum ducere, quod horrendum et ab omni remissione alienum Pronunciat Apost. Heb. x. 29. 5. Ab iro divinos immensitate, nam si tanta

fuit ejus indignatio, ut nulla re alia quam Unigeniti morio placari potuerit,

717쪽

aeeondere 7 Annon potius continuo obversabitur nobis quam tremendum sit in manus Dei viventis incidere, IIob. . 31. 6. Ab amoris divini magnitudine, nam si ille tanto nos amore est prosecutus, ut nec Pater filio pro nobis parcere, nee filius mortem subire recusarit, et quidem dirissimam, anno aequum est ut tam benignum Redemptorem pro virili redamemus, et si alia in re non possumus, in hac saltem gratitudinem nostram exhibeamus 3 o urget aulus, 2 Cori V. 14 Charitas Christi onstringit nos, ut qui hoc statuerimus, si unus pro omnibus mortuus est, illo omnes mortuos esse et illum pro omnibus mortuum esse, ut qui vivunt posthac non sibi vivant, sed ei qui pro ipsis mortuus et suscitatus est.' in colligitur satissaetionem Christi non esgo impietatis et negligentis pulvinar sod sanctitatis emineissimum motivum, et spiritualium morborum nostrorum

salutarem medicinam, tum ἀλεξι ins Per quam Peccata nostra curantur et Ruseruntur, tum re fiammavi per quam sutura praecaVentur et impodiuntur.

XXX. Tantum abest ergo ut ex osition meriti et satisfactionis Christi debeamus arguis ad negationem obedientiae et sanctitati proprias, ut contra duo ista amicissimo conspirent et individuo nexu inter se eopulentur. Posita quidem satissaetione Christi pro nobis, nostra sanetitate personali bonisve operibus non est opus ut Vitam aeteram mereamur, et eo sensu passim removentur a negotio salutis tanquam opposita gratiae

et morito Christi, Rom. i. 6 Eph. ii. 7, 8, 9 sed iis tamen semper opus est ut salutis acquisitae possessionem adeamus, et eo respectu subindosanctitatis et bonorum oporum asseritur necessitas, Eph. ii. 10, A. xii. 14. Unde Scriptura passim ex redemptione quae est in Christo, et nostrapor ipsum Justificatione gratuita, essicaeissimas adhortationes arcessit ad sanctitatis et bonorum operum exemitium, it ii 12, 13, 14, 1 Cor. i. 20, 2 Cor. V. 14 cto. Quomodo ergo parseVerare poterit in occatis et negligere pietatis studium qui satisfactionem istam a Christo prora et suo loco praestitam persuasum habebit, eum nulla pars iis compotat in Christi Satissaetione qui nuneium peecato non remittunt, et nemo ejus fiori possit particeps nisi per applicationem verae et Vivae fidei, cujus comes indivulsa est seria resipiscentia, fruetus certus eharitas et studium pietatis, Gal. V. 5 68XXXI. Frustra hie avillatur Volhelius ad applieationem fidei do-

struendam l. v. e. 21, risita Christi Satisfactione nulla alia opus osso application praeter eam quam res ipsa secum fert Quemadmodum enim, inqui cum pro aliquo reipsa solutum est debitum, nil opus est ut eam

solutionem debitor sibi applieo si a debito liberari velit, quia is oui solutum est, accepta ab Hiero solutione jam non potest ab o debitum illud juro exigere si eum Deo pietatis ossieta fuerint loco nostro praestita et persoluta, non potest is eadem a nobis ipsis exigere, sed ipsius justitiae et requitatis vi impellitur ad Christi justitiam nobis applicandam, et nos ab eadem obedientia praestanda libero pronunciandos.' Resp. Nam 1 non tam hic in partos voeamur quam ipsa 8criptura quae passim fidem proponit tanquam instrumentum applicativum beneficiorum Christi, et in quo Christus nihil prodest, si Rom. iii 24, 25, Christus placamentum ordinatur a Deo,' sed ier fidem in sanguine ejus, ut ipse justus sit et justificans eum qui est o fide Jesu,' et iv. 16 Est ex fido ut sit per gratiam, 'ine. ot Ver 23, 24 Quod autem imputatum est ei ad justitiam, non tantum scriptum est propter ipsum, sed etiam propter nos, quibus imputabitur, nobis scilicet credontibus in eum qui auseitavit a mortuis Jesum

718쪽

D. . sie Joh. iii 16, 36, et alibi passim fidos memoratur ut organum receptivum justitim Christi et conditio sine qua Christus frustra mortuua

esset. Et sane cum Christus a nobis natura sit alienus, et extris nos, quomodo fiori posset noster et a nobis recipi, nisi posita conditione sub qua nobis promittitur et offertur Adde quod non potest cuiquam in solutum imputari id quod pro ipso alter praestiterit, nisi ipse id velit, admittat Et

acceptet, siquidem invito beneficium non datur maxime si satisfactio pro eo praestita, non tantum si emoliuisa, sed etiam reconciliativa, ut omnino ea est quam Christus pro nobis praestitit. Ita duplex aeceptatio istius Mutionis distinguenda eat, alia a parte Dei, alia a parte nostri, illa fit per gratiam, ista per fidem, prima est reconelliationi fundamentum, Meundae8 ejusdem sensus et argumentum utraque neceasaria est et indivulso nexu inter se conjunguntur, nam ut fide non potest recipere justitiam Christi, nisi quum certo novit a Deo admissam esse in inest pro nobis,

ita non admittit Deus justitiam Christi in Redemptionis pretium nia pro credentibus, et iis qui ipsam sibi applicare voluerint.

XXXII. 3. Absurd. Si Christus pro omnibus satisfecit, ergo omnes, etiam manifeste impii, salvabuntur; nam pro quibus solutum est semel λωτρον illi injusto aeternae damnationis carcere manciparentur Sic Ostorod. Resp. 1. Per concessionem damus, si Christus pro omnibus Vere satisfecit, omnes etiam salvandos esse : Neque admittere possumus eorum distine-tionem, quic hic inter aequisitionem et impetrationem salutis distinguunt, Et ejus applicationem, quasi illa sit latior, haec angustior illa ad omne es singulos homines ista ad solos fideles pertineat Cum in Scriptura aequalis sint latitudinis et peripherias, et nemini a Christo impetrata sit salua, quae actu non Onseratur. Non negaverim quidem satisfactionem Christi sufficientissimam esse ad redemptionem totiua mundi, imo plurium mundorum, si darentur Sod aliud est de r.esentia loqui Satis e nis aliud de eonsilio et voluntate Satis taentis. Prius universaliter potest concipi; Ρosterius non item quia non potuit Velle satisfacere pro omnibu' quin eo ipso omnium loco se substitueret, et debitum mortis λυΗον penderet. Jam si ipsorum loco reipsa subrogatus, Vere debitam ipsis με- nam sustinuit, quomodo eadem poena jure potest ab iis exigit quae tamen Oxigitur ab omnibus reprobis. Nec valet quod dicitur voluisse satissaeero tantum pro ipsis e diei αε non ahaolute. Nam vel conditionem illam praescivit ut dubiam et incertam pendentem ex humano arbitrio, vel ut certo suturam et a se decretam, vel ut certo non suturam, et impossibilem, utpote a se non decretam a quo solo effici potest. Si prius, admittenda erunt eum Socinianis decreta Dei conditionata et dubii eventus, quod nefas esse prudenter sancitum a Synodis Gallissa Si posterius, omnes et singuli certo servabuntur, quod nemo dixerit Si postremum fingetur Deucia vehementer Vello et intendere, quod tamen certo novit nunquam futurum utpote pendens ex conditione nunquam extitura et eo respectu impossibili, quod an satis conveniat summi Dei sapientiae judicandum omnibus -- linquitur Imo sic ne voluisse quidem recte dicitur Quomodo enim Veli diei potest Christus, quod annexam conditionem impossibilem habuit, et quam talem novit ipse, im quam non dare expresse decrevit, qui soluadam poterat γ . eo de siniendum est dicamus Christum pro omnibus nequaquam Vere satisfecisse, satisfecit enim pro iis tantum quorum Vas Et caput iactus est, caput autem et Vas in foedero gratiae lectorum tantum constitutus eat, quibus datus est aiatre, et qui ab eo ipsi sunt dati, Joh. xvii. 6. Unde redemptio et aatisfactio haec, utut ad genera ingulorum non-

719쪽

nunquam pertinere dicatur, ad distinguendam oeconomiam V et . .. nunquam tamen ad singulta enerum extenditur; imo restringitur passim ad populum Christi, Matth. i. 21 ad oves, Joh. . 11, 15, et xl. 51, 52, ad Ῥrin suum, Eph. V. 25 ad multos,matth. x. 28 Rom. V. 18, 19.

XXXIII. 4. Absurd. Posita Satissaetion Christi Gloria et Omnipotentia Dei obscuratur, Nam Deus peccata nostra sine satiAsactione remittere Vel noluit, quod contra gloriam isericordiae, Vel non potuit, quod contra gloriam Omnipotentiae, Ostorod. cap. 36. Addit Gittichius, Peccata nostra nihil aliud esse quam offensas Mestatis divinae offensas autem suas et Vilissimum quemque hominum non modo sine violatione justitiae,aed etiam cum maxima laude patientiae et misericordis alteri condonare Posse. Resp. 1. Utrumque vero dicitur, et quod noluerit, et quod non potuerit. Non potuit 1. Respeetu Naturo quae cum sit sanctissimn non potest peccatum tolerare, vel inultum dimittere, quin se ipsum abneget, Hab. i. 13. 2. Resp. Iustitios, quae suum unicuique Vult tribui Rom. i. 32, 2 hess. i. 6. 3. Resp. Veritatis quas hanc poenam peccato denunciabat, Gen. at 17. Non potuit Ε hac de causa peccata sine satisfactione remitteres Neque hoc paeto Omnipotentia ejus ullatenus obscuratur Vel imminuitur, neque enim hoc Deus non potest propter desectum potentiae, sed propter Periectionem naturae secus enim seipsum abnegaret. Quod non obuerit etiam, patet ex declaratione voluntatis in Verbo acta, ubi constat Deum diserte protestatum esse so Velle ut peccatum morte puniatur. eque hoe pacto misericordis ejus ulla fit fraus, quia ita est miserioors ut etiam sit justus, et justitia quam exerit adstergus peccatum non obstat quominus misericordiam suam demonstret erga peccatorem. 2. Idem absurdum impingi potest sententis Adversariorum Nam pari ratione inseram Deum aut immisericordem esse, aut impotentem, a quosvis homines peccatores in aetemum non salvat Quaero enim cur Deus homines impoenitente non salvat 3 Vel quia non potest, et sic quovis homuncione est impotentior, quivis enim offensus offendenti, ut maximo hic reconciliari nolit, culpam tamen dimittor non tantum potest, sed etiam debet ex praescripto Christi, Μatth. V. 44 et xviii. 21, 22 Vel quia non Vult et sic non erit summe misericors. Si regerant non posse hoc Deum, quia repugnat justitiae suae, quae peccatores impaenitentes in communionem suam admittere non potest,

et quia repugnat voluntati quae contrarium sanxit Idem sibi dictum putent a Nobis. XXXIV. . Tantum abest ut per satisfactionem gloria Dei ullatenus

obscuretur, quin potius summopere ex ejus positione illustretur et negatione atteratur. Nam in Satisfactione vides, 1. Gloriam Iustitio quae potiusquam ut de jure suo cederetis peccatum inultum abire pateretur, etiam proprio Filio non pepercit; sic ab impiorum hominum et diabolorum R-lumniis vindicatur, sic homines a quibus in hoo speculo agnoscitur injecta horribili formidine a peccato absterret, et ne Dei misericordia abutantur cinet. 2. Gloriam Misericordio quae talis et tanta fuit, ut cum nulla ratio commodior suppeteret homines salvandi etiam proprium filium morti dirissimae subjicere non dubitavit, ut homines ab ea eximeret. 3. Gloriam Sapientio quae mirabile hoc excogitavit temperamentum inter Iustitiam tΜisericordiam, et rationem nodum alioqui insolubilem olvendi ut altera sine alterius detrimento commode erga homines se exerere posset. . Gloriam Potentios, quae Diabolum et peccatum illis ipsis armis vicit quibus homines devicerant, et contraria ex contrariis, Vitam cilicet e morte benedictionem ex maledictione, elicitatem ex miseria, gloriam ex ignominia,

720쪽

salutem ex perditione admirando et prorsus inaudito modo eduxit. Contra si tollis Satissaetionem, si gloria multo magis obscuratur Nam transgressiones seriet, et ad eas connivere, indicium est Iudicis Vel negligentis, si ex incuria permittat, vel iniqui, si volens conniveat. At Deus non est Volon iniquitatem, sal. V. 4, qui odit operantes iniquitatem et perdit loquente mendacium, ver 5, 6, cujus oculi sunt puriores quam ut videat malum, ab i. Ita obscuratur Iustitia Dei, qui natura sua judex est mundi, ut qui reum convictum impunito peccat non justifico modo, sodpraemiis etiam amplissimis donet obscuratur Veritas, quae comminationes istas toties peccatoribus intentavit evertitur Hae omnis, et solatium conscientiae peccatricis Nec enim videri potest quomodo seposita satisfactione

sedari possit aestus conscientiae, quando obversatur Semper animo, et

recurrit cogitatio Justitiae Dei, qui eum sit judex mundi justissimus omnis judicis justi exemplar persectissimum, intelligi non potest qui id faciat quod et pugnat cum ossici justi judicis, et Deo abominationi esse

Spiritus Sanctus testatur, absolvere impios et injustos absque una Legi et justitiae satisfactione, non quidem per se ipsos, sed per aliquem adem pro ipsis praestita. Accedit et altera divinos veritatis consideratio: qu ties enim peccator cogitat Legis comminationes divinas, univeraeses, absolutas et verissimas, fieri non potest quin trepidet, nisi succurrat alia cogitatio, illis esse pro nobis a Sponsore nostro plenissime Batia-

factum.

XXXV. Quod vero postremo loco affert Gittichius de homine vilissimo qui offensas quascunque gratia condonare, et potest et debet; non huc pertinet. Quia Deus hic non considerandus est ut par offensa simpliciter, vel ut privatus creditor, cui liceat absolute cedere de jure domini vel erediti, sed ut persona pullica, et ut judex et Legislator summus qui Legum autoritatem inviolatam tueri debet Fateor hominem privatum Posse et debere offensa remittere, quia ad ipsum Vindicta non pertinet, sed ad Deum sed de persona publica, de Magistratu et rincipe salsum est, quia judex est loco Dei ordinatus ut justitiam administret, et Legis sane-tiones exequatur; quod si Lox violatur, cum is cujus est Legis mandatum

exequi id non exequitur, et facit oppositum, non minus violatur, cum is cujus est Legis comminationes et promissiones executioni mandare, id non facit, sed contrarium potius. Cum vero Deus in hoc negotio vices sustineat Judicis et Ρrincipis summi, mirum non est si peccata condonare non Possit citra satisfactionem nec hac in parte hominibus censendus est impotentior; quia hoc est effectum non impotentiae, sed virtutis, juxta quam ne Aoipsum abnegare, nec justitiae suae nuncium potest remittere, ut fusius ostensum

os Disp. 2 de Necosa SatisfXXXVI. Sed neque hi subsistit Gittichius, ulterius instat p. 1 olGloriam munificentis Dei et summi gratuitique in nos amoris Dei subrui

doctrina hac nostra contendit, quia sic, non tam nostri, quam sui causa Deus Christum in mortem tradidisset, ut nimirum debitum justitia sum acciperet, utque nulla est munificentia creditoris, respectu aere alieno ob stricti, nisi do jure suo cedat, et exactionem satisfactionis, a quocunque illa proficiscatur, relinquat Ita nullam esse in Deo posita satisfactiono Christi; mo stultitiam et sordiditatem videri non munificentiam, donare alteri quippiam, quod statim ab ipso recipias Quis enim,' inquit, non delirum, et ab omni ration alienissimum me diceret, si aperta crumenamo juborem debitorem mea pecunia mihi solvore Annon praestaret nimpliciter in crimine stultitiae statim ipsi debitum condonare γ' eis. Ve-