De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

751쪽

I Asserta Disputatione praecedentii ιτασκευαστικώς Satisfactionis DiffiPerfectione: Expendenda nunc sunt Advorsariorum argumenta, quibus ainon directe et τυρινῆ κεφαλῆ, at ex obliquo et indirecte, eam vel convellem vel labefactare conantur. Quia ero pugnare solent diversimode tum ex Scripturis, tum ex Ratione, ut commentum suum stabiliant et hypothosi suae serviant, distincte etiam respondendum est. Non quidem ut sigillatim ea omnia persequamur quae ab ipsis afferri solent ad erroris sui confirmationem Sed ut ea tantum expendamus quae majorem Videntur habere Veri speciem, quaeque saepius ab ipsi solent objici. II. Et ut a Scriptura primum ordiamur Palmarius quo subinde uti solent locus extat ad Col. i. 24, ubi Ρaulus impersectionem Satisfactionis Christi, et nocessitatem Satisfactionum humanarum aperto Videtur asserere; Gaudeo,' inquit, de iis quae patior pro vobis, et reliquias letionum Christi adimpleo in carne mea pro corpore ejus, quod est Εcelesta; ' in quibus verbis, Varia, ut ipsis quidem Videtur, latent argumenta pro sententia sua. 1'. Quod Paulus Vocat passiones suas 4 ,- - τῶν

Θ λι- τω eι-υ, reliquias passionum Christi,' satis innuit esse aliquid quod supplendum est passionibus Christi: Nam si plenae erant et absolutis omnibus numeris, frustra et perperam reliquis illis tribuerentur. 2'Quia non tantum dicit esse reliquias passionum Christi; sed se uicissimem implere pro parte sura, α νοτα es, inquit At si plenae suerunt, quid opus foret eas denuo implere 3 3'. Quia dicit se pati pro ipsis et pro compore Christi quod est Ecclesia, quod dici non posset, nisi Satisfactionis Iocum habiturae fuissent ejus passiones mino Caietanus Tracta de Indulg. q. 3 Quod fuerit sanctorum intentio pati pro nobis, testatur Apo totus dicendo, Adimple ea quae desunt passionum Christi pro corpore ejus quod est Ecclesia, ubi manifeste patet divinam providentiam disposuisse,

ut aliquae sanctorum passiones spectarent ad complemontur passionum Christi pro corpore ejus, et hanc ordinationem sancto adimplere suis p sionibus superabundantibus.' Nec aliter Bellam lib. i. de Indulg. cap.

iii. Optavit Apostolus fidelibus prodesse omnibus modis quibus id fieri poterat, nihil enim excipit, qui dicit, Libentissimo impenda pro animabus

752쪽

suas ad expiandum reatum temporalem, cum sibi jusmodi satisfactiones abundarent. Quare patiendo adimplebat ea quae deerant passionum Christi, id est, quae Christus in sanctis suis adhuc passurus erat, pro corpore ipso Ecclesiae, sive instruendo praedicationibus, sive confirmando exemplis, sive e rando satis elisnoua. III. Sed quam alnim aveat errori iste locus procliVe est ostendere, si ad sequentia attendimus. Primo, ut sciamus quid Christi nomine inteIligendum Veniat Secundo, quid per religitias passionum ejus innuatur Tertio, quo sensu pati se dicat Paulus pro Ecclesia. Et ad prius qnidem quod attinet Certum est Christi nomine non semper personam ipsam designari, seu Christum naturalem, sed sep etiam ejus Ecclesiam seu Christum mysticum, Corpus scilicet cum membris, 1 Cor. xii 12 sicut corpua unum est et membra habet multa, ita Christus,' Ubi clarum est Christum hic non Caput tantum innuere, sed et Corpus seu eclesiam huic Capiti

unitam. Ita cum Christus coelitus clamat, Aet ix. Saul, Saul, cur me persequeris γ' proprie personam suam non respiciebat, quae in coelum recepta extra telorum omnium jactum erat constituta, nec ullis amplius aerumnis aut persecutionibus erat obnoxia; sed Ecclesiam ipsam, quae quia unum secum corpus constituit, ideo recte nomine Christi palus a potiori facta denomination insignitur. Hinc passiones Christi Ve notant passiones Christi naturalis, quas ipse in corpore suo semel in cruo tulit; vel passiones Christi mpQ seu Ecclesiae, quae ipsi serendae a Deo subinde imponuntur. Ita quas hic Apost Vocat μισπε ει ς, alibi eιστου -- ρήματα appellat, 2 Cor. i. 5 sicut abundant pagaiones Chriati in nobis.

ita et per Christum abundat nostra consolatio.' Hoc sensu calamitas Israelitarum in AEgypto, et abjectissima eorum sors, quam Μοses AEgyptiacae aulae splendori atque opulentis praetulit Apost Vocat Troo ἀοι-

ε,ν Heb. i. 26 majores,' inquit, se divitia estimans thesauris E Fliorum opprobrium Christi.'IV. Si porro quaeratur quare passiones istae vocantur passiones Christi, quadruplo afferri potest ratio 1 Ratione causos, quia Christus ut supremus Agonotheta nobis eas imponit, quo pertinent illa Christi ad Ananiam, Aet ix. 16 Ego ostendam illi quanta ipsi patienda sint pro nomine meo.' Undo Ρetrus dicit fideles ad id vocatos esse, 'ra , cap. ii. 21, et Paulus, Phil. i. 29 Vobis datum est non modo credere in ipsum, sed otpati pro ipso.' 2. Ratione occasionis, quia ejus nomine et pro ejus Evangelio a fidelibus perseruntur, nisi enim discipuli Christi essent, hisce calamitatibus nequaquam exponerentur hinc amictiones suas aulus, 2 Tim. i. 8, vocat amictiones Evangelii, id quae Evangelii causa et propter Evangelium imponuntur, ut Ver 12, dicit se propter Apostolatum haec omnia pati. 3. Ratione unionis, quia qui eas perpetiuntur fideles, Christi cujus

sunt membra censentur adeo ut quae ipsi in hac causa serunt, ille quoquo serre et perpeti dicatur propter mysticam capitis et membrorum communionemri ut usitatum est ut unusquisque sibi tribuat eas passiones quas inferuntur cuilibet parti corporis sui; ut manus vel pedis Vulnera recte dicuntur vulnera ipsius hominis Ita quia qui patiuntur membra Christi sunt, recte Christus ipse dicitur pati in membris. 4. Ratione reis sionis, propter maximam συμπά ιν quam habet in amictionibus suorum quae ex praedicta unione oritur. Quippe ut damna et Vulnera eorum qui nobis sunt conjunctissimi nostra appellamus, quia seque illorum miseriis incimur ac nostris: Ita Christus passiones fratrum suorum qui sunt una eam cum

ipso suas reputat quia non minus illis tangitur, quam propriis. Has porromasiones Christi ita intelligi posse diu est ex quo August. observari in

753쪽

Psal lxi. lassiones Chriati non in solo Christo imo passiones Christi nonnisi in Christo si enim Christum intelligas Caput et Corpus, passionea Christi nonnisi in Christo; si autem Christum intelligas solum caput, passiones Christi non in solo Christo; et ex eo Ansel. latitur adhuc Christus passiones, non in came sua in qua ascendit in coelum, sed in mea quae

adhuc laborat in terra.' Ita Lari anus in h. l. Fassiones Christi dupliciter accipiantur uno modo pro illis quas sustinuit in proprio corpore, et sic nihil ibi rastat ad implondum olio modo pro illis quas in finem usquo

seculi patietur in corpore mystico, et sic restant multarum passionum reliquiae adimplentia.' Atque huc pertinet duplex Christi mς, vel ut Vadis et spo oris qui pro nobis satisfacit, vel ut Capitis quod in nobis debat operari, ut nos sibi similes reddat: riori sensu passiones Christi sunt uis octorios, et illi soli exclusis aliis competunt, Sed posteriori sunt

emplares et ad imitationem proponuntur. V. . Observandum eam esse debem intor Corpus Christi naturale et mysticum, Caput et membra, harmoniam et conformitatem, ut quod impletum est in illo debeat in istis, servata tamen proportione, impleri, propterea enim praedestinari dicimur a Paulo ut simus consormes imagini ejus, Rom. viii. 29 et idem, 2 Cor. iii 18, tostatur nos contemplantea in speculo facie retecta gloriain Domini, transformari in eandem imaginem de

gloria in gloriam velut a Spiritu Domini. in toties ad imitationem Christi excitamur, Eph. v. 2, Phil. ii 5, 6, 1iet ii 21, 22, 23. Porro ut ista consormitas in coelis futura est in gloria o solicitato 1 Joh. iii 2 Phil. iii. 2l Col. iii 4 Ita in terris inchoanda est per gratiam, partim in sanctitate,

partim in cruce Rom. Viii. 17. Quemadmodum enim Christus, dum interris versatus est, insignis sui potissimum tum sanctitate qua purus et ab omni peccati labe immunis sui vero sanctus Domini, tum calamitate in quam vir dolorum, Isa liii. 3, qui omnigenia aerumnis et passionibus sese subjecit usquo ad exinanitionem, Phil. i. 6, 7 Ita Ecclesiam suam in hisce duobus assimilari et consorinem reddi voluit. Primo in sanctitate, unde jubemur sancti esse sicut ille sanctus est, 1 et i 15, et purificaro nos ut illo purus est, I Joh. iii 3. Secundo in paratonstras et cruce, quo sensu dicitur reliquisse nobis exemplar ut sequamur ejus Vestigia, 1 Pet. ii. 21, et communicaro dicuntur fideles passionibus Christi, quando ad ejus instar et exemplar patiuntur, cap. iv. 13. Ut ergo Christus pro parte sua varias habuit passiones perserendas ad opus Redemptionis po ficiendum, Ita Christus mysticus se Ecclesia et singuli fidolos habent quisque pro parte sua certum demensum passionum quod a Deo illis assignatur ad exemplum capitis, singuli debent ex isto calice bibere, singuli crucem post Christum debent suam gestare. Donec ergo fideles ea subierint certamina, et aerumnas tulerint quae illis a Deo sunt impositio, superest semper aliquid implendum in passionibus Christi non quidem Christinaturalis, quia ejus satisfactio sui persecta et omnibus numeris absoluta in cruce, quod ipso testatua est cum Consummatum esse clamavit; sed Christi mystici, id Corporis ipsius, cujus passiones cum non ante finem aeculi consummatum iri certum sit, quotidie debent impleri in singulorum fidelium calamitatibus. VI. Atque huc pUrtinent verba Petri 1 . cap. V. 9, quae apprime saeiunt ad rem nostram, cum ait 'eaadem passionos' quae imponebantur fidelibus dispersis ad quos scribit impleri in societate fratrum qui erant per totum

orbem, inus manifeste evincunt Deum aetemo suo consilio decrevisse non modo quas passiones Christus ipse in. camo sua subiret pro Redemptione Ecclesiae, sed etiam quas singula Ecclesiae suae membra essent subitura

754쪽

pro nomine Christi. Dum ergo suo tempore et gradu ista executioni inandantur, recte impleri dicuntur in societau fratrum, id in corpore Christi istae passiones. Ne aliud sibi vult Ρaulus hoc loco, eum dicit so implere reliquias passionum Christi,' quam se partem etiam crucia Christi quae ipsi ad serendum erat imposita alacriter gestare. Interim licet utrobique et a Christo et a nobis passione sint serendae, memorabile tamen interutrasque discrimen est agnoscendum. Nam Christi passione gravissimae fuerunt et nulla suavitate temperatae, quia totam Dei maledictionem nobis debitam serre debuit, et ad fisces usque calicem istum ebibere. At nostri

sublata jam per Christum Dei maledictione, temperatae fiunt et lavo Christi gratia, ut gustandus quidem sit ipse calix, sed non ebibendus, et sExonda sint mala, sed benedicta cum Christo illas prior erro debuit Christus

ad redemptionem nostram, unde non male rem τε eas dixerim; sed ista post ipsum subire debemus ad sanctificationem, ideo bene σπε - τα eas Paulus Vocat Nec omittenda est via phrasis Apostolicae, eum non tantum dieit se implere, sed ἀνταναπληeουν id virissim implare, quod relationem quandam et correspondentiam notat; non tantum cum caetctris fidelibus, qui etiam pro parto sua debebant eidem cruci subjici, sed etiam cum ipso Christo, ut passio membri respondeat passioni Capitis nimirum ut Christus pro riuii salute summos in cruce dolores ipsamque logia maledictionem pertulerat, ita Hulus vicissim pro Christi gloria et Evangelio gravo certamen sustinere debebat in quo utriusque fuerunt quaedam suae veluti vises, licet alio atque alio fine sint, ut jamjam dicemus. . VII. Tertio, Et illud notandum Assiietiones quae a Christo imponunt fidelibus, is nec Redemptionis nec Satisfactionis finem ullum habere possint, habere tamen alios plurimos qui non tantum fidelibus ipsis patienti bus prosunt, sed aliis etiam, imo toti Ecclesiae, sive ad confirmationem fidei, sive ad exemplum patientiae, sive ad majorem Vangelii prosectum. Istos enim ex illis fructus oriri aulus non semel testatur, ut mil. i. 12,

13, 14, Vincula sua ad Evangelii propagationem, et fratrum confirmationem eossisse significat Scire vos Volo, fratres, quia quae circa me sunt, magis ad prosectum venerunt Evangelii, Ita ut vincula mea manifesta fierent in Christo in omni praetorio, et in caeteris omnibus, et plures e fratribua oonfidentes vinculis mois abundantius, auderent sine timore Verbum Dei loqui. Fuerunt ergo passiones ejus utilissimae, non quidem ad satisfactionem, sed ad confirmationem, et constantis exemplum. Idem alibi 2 Cor. i. 6, 7, 'Sivo premimur,' inquit, se id fit pro Vestra consolatione et salute, quas effettur in tolerantia earumdem perpessionum quibus et nos assicimur, alveconsolationem accipimus, id fit pro vestra consolatione et saluto,' cto Quibus constat ex mente aut perpessiones suas eo fidelibus prodesse,

non ut ipsi a similibus poenis eximantur, qui satisfactionis est finis, sodp in contra ut ad simile certamen sustinendum ex patientiae suae exemplo fortius animentur. Eodem plane pacto dicit hic se pati pro ipsis et pro oorpore Christi quod est Ecclesia' non redimenda, o aedificanda, non liberanda a poenis, sed confirmanda in fide, non ad satisfactionem, sed ad imitationem. Fuerint ergo magno usui fidelibus passiones ejus, ingenso iis ad Ecclesiam fructus redundaverit, non negamus. Negamus tantum quod Advorsarii portendunt, suisse peccatorum nostrorum λα-- et satisfactionem pro poenis quas peccata eorum merebantur Neo juvat Bel laminum quod ait Paulum optasse istis affictionibus prodesse fidolibus quibuscunque poterat modis, id est non tantum instruendo, confirmando, sed etiam expiando V Supponit enim quod est in quaestione, et petit prin-

755쪽

cipium, passiones Aellieet Apostoli potuisse esse expiatorias vel satissaetorias quod probandum fuit, non supponendum. VIII. Diees, aulus tamen dicit se pati inrae του-- σωματος pro corpore ipsius Ut autem vox ista respectu Christi et Satisfactionen et su atitutionem notat quum dicitur passus pro nobis ut alibi est a nobis ostensum, Quidni et hie etiam eundem sensum obtineat, cum sancti hac in parto patiantur ad exemplum Christia Resp. Non negamus saepius hanc esse praepositionis ἐλατὰ Vim et sensum, ut inserat et substitutionem personae et aatisfactionem debiti, ut aliquid fieri uerte ἡ- dicitur, cum fit loco et vico nostra, quo sensu certum est tribui Christo dum dieitur mori pro impiis,

Rom. V. 6, et pro ovibus Joh. X. c. Sed hanc unam non esse istius voculae significationem pertendimus Imo nec sine gravi absurditate locum hic habere posse consemus, quia, ut nemo pro se satisfacere, ita nec pro

aliis potest. Quid ergo Ut alibi praepositio haec duplicem sensum obtinet: vel ore ionis qua aliquid fit, ut cum fideles dicuntur pati e eremis pro

Christo Vel - - όν--- αντον pro nomine ejus mil. i. 29 Act. V. 4l, id non ad satisfaciendum pro ipso, absit, sed occasione ejus vel muscae 'adis et impulsivae ob quam res fit, ut cum riuius dicit se premi pro eonsolatione fidelium 2 Cor. i. 6 Ita hic recte diciturwti pro Melesia gemino hoe significatu : tum quia Ecclesia fuit istarum passionum occasio, quippo dum illi ministrare studet in carcerem conjicitur tum quia Ecclesia aedifieatio et confirmatio finis fuit ad quem respiciebant. Hanc porro mentem esse Apostoli Verba sequentia claro docent, cum ait so Ecclesiae saetum ministrum,' non ad redemptionem, sed 'secundum dispensationem quae illi commissa erat ad praedicandum Christi Evangelium;'' ε-buit ergo esse minister Ecclesiae, non ediator aut Redemptor ut innuatae non loqui de passionatis satisfactoris sed redimatoriis.

IX. Sio August. intellexit, Tract. 47 in Joh. Quia,' inqui ovos

Christi estis, sanguine estis comparati, Agnoscite protium Vestrum quod a me non datur, sed per me praedicatura' Deinde subjici Quomodo ipso animam suam posuit, sic et nos debemus animam pro fratribus ponere ad aedificandam plebem, ad fidem asserendam. ipsum non pauci nec ignobiles ex Adversariis agnoverunt Thomas in h. l. Haec verba secundum superficiem malum possunt habere intellectum, scilicet quod Christi passio non sit sussiciens ad redemptionem, sed additae sint ad complendum passiones sanctorum, sed hoc est haereticum; ' Et paulo post, Sio etiam omnes sancti patiuntur propter Ecclesiam, quae ex eorum exemplo roboretur.' Cardin. Contarenus in h. l on ea ratione hsae di-euntur alaulo quasi passiones Christi non suffciant ad delenda peccata,

et quod illis quidpiam desit quod oporteat in nobis impleri Absit hoc,

sed Quoniam debemus nos imitari Christum o pati pro aedifieatione Ecelesiae sicut Christus passus est.' Sic esuit Justinianus in h. I., adimplere se dicit ea quae desunt passionum Christi non quidem ad meritum

aut vim satisfaciendi, quid enim dosit infinito 3 sed vim et effineiam

traducendi mortales ad fidem, idque ut corpus edus mysticum, quod est Ecclesia, perficiatur Docendo quippe monendo, hortando, denique ΕV-- gelium promulgando, magni labores tolerandi sunt, pericula subeunda, cte. Oste Significat ergo se pati pro Ecclesia amplificanda seu propaganda ad ejus fidem confirmandam ac stabiliendam ut caeteros ad ani imitationem provocet.'' itto alios complures qui nobiscum hic saeiunt; quia ex his satis superque lique passiones Pauli fuisse quidem exemplares et confirmatorias, sed non satisfactorias atque adeo perperam Adversarioaho uti argumento ad commentum auum stabiliendum.

756쪽

X. o solidius illud confima an ex iis locis in quibus Re Emptionis

alterius ab hominibus per bona opera peragendae videtur fieri mentio, quae etiam huc comportare solent, ut Prov. xvi. 6, ubi Sapiens ait Misericordia et voritate redimitur iniquitas, et in timore Domini declinatur is malo. Ad quae Bellam. lib. v. de Poenit cap. 3, Mic,' inquit, in inua πω eam Redemptionis quae aequivalet voci satisfactionis certe enim non minus ad justitiam pertinet Redemptio quam satisfactios Et si absurdum esset dicere nostris operibus satisfieri pro peccatia, multo esset absurdiua di re nostris operibus redimi peccata, quemadmodum ipsi nos intelligit eorum dius serunt si dici volemus aliqua ex parte Redemptores quam antissaetores; cum igitur in Scriptura non uno in loco disertia Verbi tradat nostris v ribus redimi peccata, profecto non abhorret ab usu Scriptura quo no dicimus nostris operibus satisfieri pro peccatis.' Cui loco alterum supparem addunt ex Dan. iv. 27, Ubi Danies cum Nabucodonogori Expoauisset visionem, per quam indicata suerat poena quam illo ob sceler Aua merebatur, addit statim, Quamobrem, Rex, consilium meum placeat tibi, Et Poe-eata tua eleemosynis redime, et iniquitate tua miericordiis Pauperum. Ad quae Salmoro, Constat quod per opera gratiam praecedenti culpa non potest redimi, Ergo superest ut de poenis quae etiam remisso debentur delicto intelligatur.' Huc otiam reseruut Variatrophetarum loca in quibus

pollicetur Deus se poenas temporales condonaturum populo suo, si ex animo se convertat, et opera gatissactoria pro peccatis Praestet, ut Ian. L, Ieri xviii. Egech. xviii. et alibi, quae utique dici non possunt, nisi satia aetionibus nostris daretur Ioc . XI. Resp. Sed haec omnia esse aureοσδιόνυσα non obscure evineitur. Nam

ut de loco Proverbiorum dicamus primo quam nihil saciat ad rem patet ex variis 1. Quia mentio quidem fit precati seu iniquitatis, at non poenae quam solum per satisfactiones humanas expiari volunt 2. Quia misericordia et veritas do quibus agitur non possunt ad opera poenalia et molesta in quibus Volunt esse sitas satisfactiones suas reserri nec unquam Seriptura de illis ut de poenis loquitur, sed ut de virtutibus quae in sui exercitio magnum fidelibus solatium et gaudium solent fleue Hine Jansenius duabus istis virtutibus observationem mandatorem disinomum Inesudi censet, Quis vero audivit unquam observationem mandatorum divinorum in poeni nnmeraria a Miserisordia et veritas vel de Deo vel de homine intelligi potest: si de Deo, quod nonnulli volunt, ut notetur misericorata Dei ut clementissimi atris, et veritate id fidelitat ejus remitti iniquitatem, cadit argumentum Adversarii si de homine, non sortius erit, quia si notabitur conditio cui datur remissio peccati, non curus propter quam datur. Nam ut udietum sine misericordia in immisericordes exereor debet, ita misericordes misericordiam consequuntur, atth. V. P et qui

alii vere et ex animo peccata condonaverint, iis etiam Pater coelestia ce to peccata est condonaturusa non quod misericordia erga alios sit causa misericordiae Dei erga se, sed quia est tantum conditio quaedam necessaria.

Atque ita sapiens retundere hic vult hypocritarum Vanum opinionem, qui sacrificiis externis et amalibus contenti in iis solis peccati sui expiationem quaerebant, de cultu interno et morali nequaquam solliciti. At hie contra vir Dei doco non tam in sacrificiis esse quaerendam, quam in pietatis et charitati operibus quibus Deus Oam passim pollicetur; non quod sint ea a ventos quae innuat quare illa datur, sed quia sunt subjecti dispositio necessaria quae docet qualibus concedatur, ac si diceret iram Domini residere, ubi a flagitiis nostris quiescimus. Ita non exesuditur λ

757쪽

., quod amediatore dari debuit, sed indicatur hominis ossicium, sine quo talo beneficium sibi polliceri non potest.

XII. 4. Non omittendum est Vim Verbi t quo utitur Sapiens non semper ad Redempsionem proprie diotam pertinere, sed saepius ad Remissionem et condonationum quam Deus peccatori poenitenti indulget. Sic saepe et Graeci et Latinus reddunt, ut apud Isa. xxii. 14, quod in Hebrae est evndibis' a x 'tu', Graeci ita reddunt, ει - ἀφεθήσ-- μιν aevo α-σια, Lati si dimittetur iniquitas haec vobis.' Sic c. xxvii. 9, vix 'nu' αγν , Graeci ἀφ-eε--m, Lani dimitiatur. Ita planus erit sensua: isericordia et veritate redimi, id remitti et deleri iniquitatem, quia qui misericordiae et veritati studet, ita Deo gratus est ut non possit non peccati romisgionem obtinere. 5. Ut Verbum 'edi non tantum ad remissionem peccati sed etiam ad allationem et remotionem moralem rei potest referri, ut Iga. xxviii. 18 Delebitur sordus vestrum eum morte, V id abrogabitur, Heb. 'tu',Graeci per ἄφε- λαν reddunt commode Potest hic senaus applicari, ut non tam quid permisericordiam et Veritatem seu exercitium earum fiat coram Deo, quam quid fiat in nobis, scilicet earum virtutum studio fieri ut ex hominum animis et vita auseratur et abstergatur iniquitas. Et hoc optime respondebit verbis sequentibus quibus additur In timore Dei declinari a malo, ' quia timor Dei est issenum potentissimum quo a peccato cohibemur. Ita duabus istis sententiis, ut saepe in hoc libro fieri solet, una eademque Veritas continebitur, quas Timoris divini et charitatis studium et Ductum common-

dabit; sed nihil pro satisfactionibus humanis inde exsculpi poterit. XIII. Alter qui ex Daniel petitur locus, licet hunc subinde urgere

soleant, minus adhuc habet roboris, et quem ex hac sua hypothesi ne exponere quidem commode possunt, nedum ut ex eo dogma suum probare valeant. 1. Certum est ex eorum sententia satisfactiones fieri tantum apiis et iis qui sunt in Ecclesia, quibus scilicet et culpa et poena selemaciam condonata est At hic Rex ut notum Ethnicus fuit idololatra et ab Ecclesia Dei alienus : Quomodo illi Vere suadere potuit ut satisfaceret pro pinnis temporalibus, qui poenis aeternis adhuc erat obnoxius 3 2. Satisfactionem Volunt positam esse in operibus quibusdam poenalibus et laboriosis; Achio de Iustitia agitur, nam quod Graeci et . . reddunt per Eleemosynam in Heb. est pni: Quis vero dixerit justitiam inter peccati poenascenseri posse 3 3. Volunt per satisfactiones poenas demum temporales redismi, non culpam, Vel poenam stemma At nihil tale ex hoc loco colligi potest, in quo non pomos cujusdam temporalis, sed tantum iniquitatum et peceatorum fit mentio. Ita si, quod pertendunt, peccata eleemosynis tanquam vera satisfactione proprio redimi Vult Ρropheta, sequitur ut non modo pos- nam temporalem, sed et aeternam, non modo poenam, sed et ipsam culpam expiari intelligant, nulla enim discriminis ex Hophetas verbis assere potest ratio, cum peccatorum tantum meminerit At hoc non dixerint Adversarii. Et hoc Vasque non potuit dissiteri qui hune loeum negat huc referri debere Frustra Vero Bellam lib. iv. de Poeni cap. 8, conatur elabi di cendo, Peccatum saepe sumi pro poena peccati Nam licet non dissileamur Peccatum nonnunquam pinnam ipsam connotare, nunquam tamen hoc fit sine aliquo ad noxam respectu, ita ut cum redimi dicitur peccatum non possit poena sola intelligi sine culpa, ut nec culpa sine poenR. XIV. . Tota vis argumenti nititur verbo Ressimendi quod non extat in toxtu originali, sed Verbum Ut quod prima et usitatissima significatione nihil aliud est quam abrumpere, o Lerahere et convellere, quo sensu Sumi tur, Exod. xxxii 2, 4rirri 'ura pris separate' id detrahite' inaurea aureos,

V. V. tollite, do meάλ-A; sic Gen. xxvii. 40, 1 Reg. xix. 11; inde ducto

758쪽

698 DEAEATIsFAcrioNI cΗRIsTI PERFECTIONE DISPUT. xxau. tropo liberare nonnunquam significat, quia qui liberatur, ab eo quo implieatus tenebatur quodammodo avellitur: t quocunque modo sumatur nullam satisfactionem importabit. Nam si ad posteriorem reseras, notabitur quidem liberatio, sed non liberationis modus per atisfactionem aliquam aut NM; Imo nec potest quidem, quia Via Vocis inseri potius liberationem per potentiam quam per justitiam : praeterquam quod ne quidem do p-catis dici potest, quum non peccata, sed peccatores hoc sensu redimantur. At si priori sensu vox intelligatur, quod omnino convenientius ducimus, de abruptione peccati et vitae immutatione, sacilia erunt et expedita omnia;

suadebit sellico Daniel Regi impio et superbissimo, qui abjecto omni Dei

hominumque timor per immanem avaritiam et crudelitatem dominatus fuerat, ut eursum vitae anteactae abrumpat, et plane contrariam ineat viam, summa non tantum justitia, sed etiam benignitate praecedentis tyrannidis labes eluendo sic impondens exitium forsan aversum iri et Deum h- eonversione commotum res in melius conVersurum : Quo pertinent orba sequentia, si sorte erit prorogatio tranquillitatis tuae ' quasi dieerat, Exercuisti, o Rex, Violentam et injustam dominationem, oppressisti humiles, spoliasti pauperes, et per omne genus peccatorum impune es grassatus: At nunc, si vis effugere iram Dei imminentem, debes Vitam plane immutare et pro injustis exactionibus, pro violentia et oppressione, referre mis ricordiam et justitiam, et sic injurias beneficentia resarcire, et abrumpere cursum peccatorum tuorum ut melius tibi sit. Sic notabit quidem conversionem et poenitentiam esse unicam ovitandi Dei judicii Viama Sed do satisfactione Dei justitiae facienda ne cogitarit quidem, tantum abest ut illam

hic commendarit.

XV. Nec alio respiciunt loca quae apud rophetas passim de Poenitentia agunt, ut necessaria ad remissionem peccatorum Vel poenarum relax tionem obtinendam. Non negamus enim poenitentiam conditionem eas absoluto necessariam ad id ut venia peccatorum obtinentur. Non negamus

etiam saepe per eam fieri ut calamitates imminentes et judicia Dei ves declinentur vel mitigentur. Negamus tantum esse poenam satisfactoriam aut compensationem qua satisfiat Justitiae divinae Quia longe aliud est evitare et declinare poenas, aliud vero satisfacere aliud rem obtinere, aliud eam per iam pretii et solutionis consequi. Quippe poenae istiusmodi ex Adversarii non modo graves sunt et molosus ea serentibus, sed etiam censentur indebitae At hae quae a Prophetia praescribuntur poenitentimeXercitia non modo non sunt gravia et dura, sed suavia et jucunda fidelibus, qui impense iis delectantur; Verum ita sunt debita ut nemo sina erimine ea praetermittere possit aut debeat. Praeterquam quod in misericordiae throno versantur fideles, ubi nullus datur Vel operibus vel passionibus nostris ad satisfactionem locus, sed soli gratiae et merito Christi non vero in Legis soro ubi persona judicatur ex opere, non opus ex persona. Quoasi aliquando opera quaedam laboriosa cum poenitentia Videntur urgeri, ut jejunia cilicium, Ac., non ideo fit ut pro delictis alliqua apud Deum om- pensatio anterveniat, sed tantum ut per ea veritas et sinceritas poenitentimeo melius testata fiat.

XVI. 3'. O ieiuni Adversarii loca varia in quibus Deus post culpam dimissam dieitur tamen poenas varias fidelibus immisisse P. 2 Sam xii 14 Peccatum condonatur Davidi a Nathane, et tamen mors filioli illi in pos- nam decernitur, Muia blasphemaro secisti Dei nomen ab inimicis Domini, ideo puer qui tibi natus est morietur.' 2'. Num xiv. 20 Deus dicitur ignovisse Israelitis murmurantibus, quibus tamen postea ingressum in terram canaan interdixit et in poenam paeoati mortem in deserto illis inflixit,

759쪽

quod vocatur ulii Domini, Ver. 34. 3'. Exod. xxxii 10 14 Deus testatur so peccatum idololatriae ob proces osis dimisisse, et tamen propter illud peccatum multa millia Israstitarum interficiuntur. 4'. osi et Aaroni peccatum incredulitatis proculdubio remissum est, tamen manet poena luenda post culpam remissam, quia moriuntur in deserto, Num xx. 24, et Deut. xxxii. 60, 51. x quibus et aliis similibus locis colligunt fieri posse ut remissa culpa propter Christi Satisfactionem, maneat tamen nobis luenda Poena quaedam temporalis. XVII. Sed non diffelle est hoc etiam Adversariorum telum repellere, si modo distinguimusaeosnaa proprie dictas, a poenis analogice et improprie ita dictis, id miseriis et calamitatibus. on negamus enim Varia poenarum genera esse quibus Deus in peccatores animadvertit. Sed inter eas tamen magnum discrimen os constituendum. Quippe licet ab eodem omnes sonto profectae videantur, peccato Videlicet, cujus reatu haec malorum terris

ineubuit cohors, otia acies extem nihil differat, finis tamen et modus diversissimus est. am ut Deus bifariam spectari potest, vel ut in deae velut Pater, ut Judex qui agit ex justitia ad vindictam, ut Pater qui agit ex amore ad correctionem ut homines in duplici ordine censeri possunt, vel ut impii qui legis maledictioni subsunt, vel ut deles qui recepti sunt in foedus gratis Ita duplex est Dei judicium, aliud legale vindictae, aliud Evangelicum et paternum castigationis ictiones quae hominibus immittuntur duorum sunt generum, Aliso poenia proprie dictis accensentur, quia peccatori ex ordine ustitiae divinae infliguntur ad ultionem o satisfactionem Dei flensi, cujusmodi sunt illa omnes quae impiis et reprobis vel in hoc mundo infliguntur, Vel in altero infligendae sunt, Aliae vero analogice tantum ita Vocantur, quia non sunt poenae judiciales, sed paternae non ad vindictam, sed ad medicinam

non ex ira Judicia, sed ex amor patris non ad ostructionem, sed ad correctionemri non supplicia, sed remediari non satissaetio praeteritorum, sed praecautio futurorum quales poenae sunt illae omnes quae fidelibus immittuntur, quae juxta Varios fines distribuuntur in tres species : 1. -- λίαν et υλσῶν, quae est paterna castigatio quae ad peccantium emendationem tantum pertinet, de qua Heb. xii. 6, 7 Apoc. iii 19 Mιρ- αν, quae est pietatis eXploratio quae resertur ad exemplum, de qua Iacob. i. 2, 3 ut visum sui in Abrahamo et Jobos 3 μασώριον, quod spectat doctrinae coelestia per proprium sanguinem obsignationem, de quora Tim. i. 8, et Apoc. i. s. XVIII. Non negamus quidem has calamitates poenas posse dici improprie Et Murate, et sic non raro vocari in Scriptura variis de causis 1. Quia mala ista et amictiones natura sua peccati sunt poenae et stipendiuma Itaque quanquam fidelibus quibus propter Christum nihil poenale amplius superest serendum, non ad poenam, sed ad medicinam et pietatis exercitationem infligantur tamen quia hoc habent natura sua, mutat Statu nomen adhuc retinetur antiquum, et poenae dicuntur quia olim fuerunt, et si non formaliter, at materialiter idem sunt cum eo quod impii patiantur, eadem calamitas utrosque saepe premit, licet alio atque alio fine. I. Quia ut in proprie dictis poenis peccatum est occasio et causa impulsiva illarum, ita calamitates istae ex occasione peccati et propter illud immittuntur nisi enim peccatum esset nulla calamitas in mundo emeretur. 3. Quia caro ipsa luere debet, votus homo aboleri et destrui, et peccatum in came condemnari et puniri nec enim sussicit Christum in carne sua illud condemnasso, Rom. viii. 3, 4, et Veterem hominem a corpus peccati emei affxisse ad deletionem reatus, nisi illud ipsum in came nostra crucifigat et con-

760쪽

suas ad expiandum reatum temporalem, cum sibi jusmodi satisfactionea abundarent. Quare patiendo adimplebat ea quae deerant passionum Christi, id est, quae Christus in sanctis suis adhuc passurus erat, pro corpore ipso Ecclesiae, sive instruendo praedicationibus, sive confirmando exemplis, sive expiando satis etionibus. '' III. Sed quam pariam saveat errori iste locus proclive est ostendere, si ad sequentia attendimus. Primo, ut sciamus quid Christi nomine intelligendum Veniat Secundo, quid per religi ias passionum ejus innuatur Tertio, quo sensu pati se dicat Paulus pro Ecclesia. Et ad prius qnidem quod attinet Certum est Christi nomino non semper personam ipsam designari, seu Christium naturalem, sed saepe etiam ejus Ecclesiam seu Christum mysticum, Corpus scilicet cum membris, 1 Cor. xii 12 sicut corpus unum est et membra habet multa, ita Christus,' Ubi clarum est Christum hi non Caput tantum innuere, sed et Corpus seu celesiam huic Capiti

unitam. Ita cum Christus coelitus clamat Act ix. Saul, Saul, cur me persequeris γ' proprie personam suam non respiciebat, quae in eoelum recepta extra telorum omnium jactum erat constituta, nec ullis amplius aerumnis aut persecutionibus erat obnoxia; sed Ecclesiam ipsam, quae quia unum secum corpus constituit, ideo recto nomine Christi ipsius a potiori saeta denominatione insignitur. Hinc passiones Christi vel notant passiones Christi naturalis, quas ipse in corpore Au semel in cruce tulit; vel passiones Christi mystiri se Ecclesiae, quae ipsi serendae a Deo subinde

imponuntur. Ita quas hic Apost Vocat eι οὐ λησις, alibi Xeιστεῖ, - ρηματα appellat, 2 Cor. i. 5 sicut abundant passiones Christi in nobis ita et per Christum abundat nostra consolatio. ' Hoc sensu calamitas Ismolitarum in AEgypto, et abjectissima eorum sors, quammoses AEgyptiaeas aulae splendor atque opulentis praetulit Apost Vocat xemi iam, -

μ,ν Heb. i. 26 majores,' inquit, divitia estimans thesauria reptiorum opprobrium Christi. IV. Si porro quaeratur quare passiones istae Vocantur passiones Christi, quadruplex afferri potest ratio 1 Ratione ea oe, quia Christus ut suprem Agonotheta nobis eas imponit, quo pertinent illa Christi ad Anamam, Aet ix. 16, AEgo ostendam illi quanta ipsi patienda sint pro nomino meo.' Undo Ρetrus dicit fideles ad id vocatos esse, ' 1 , cap. ii. 21, et Paulus, Phil. i. 29 Vobis datum est non modo credere in ipsum, sed et pati pro ipso.' 2. Ratione occasionis, quia ejus nomine et pro ejus Evangelio a fidelibus perseruntur, nisi enim discipuli Christi essent, hisce calamitatibus nequaquam exponerentur hinc amictiones suas aulus, 2 Tim. I. 8, vocat affictiones Evangelii, id quae Evangelii causa et propter ΕV-golium imponuntur, ut Ver 12, dicit se propter Apostolatum haec omnia pati. 3. Ratione unionis, quia qui eas perpetiuntur fideles, Christi cujus

sunt membra censentur adeo ut quae ipsi in hac causa serunt, ille quoquo serre et perpeti dicatur propter mysticam capitis et membrorum communionemri ut usitatum est ut unusquisque sibi tribuat eas passiones quae inseruntur cuilibet parti corporis sui; ut manus Vel pedis vulnera recte dicuntur vulnera ipsius hominis Ita quia qui patiuntur membra Christi sunt, recte Christus ipse dicitur pati in membris. 4. Ratione eo a senis, propter maximam συμπαλ- quam habet in amictionibus suorum quae ex praedicta unione oritur. Quippe ut damna et Vulnera eorum qui nobis sunt conjunctissimi nostra appellamus, quia seque illorum miseriis incimur ac nostris : Ita Christus passiones fratrum suorum qui sunt una eam cum

ipso suas reputat quia non minus illis tangitur, quam propriis. Has porros Aones Christi ita intolligi posse diu est ex quo August. observavit in