De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

783쪽

Respondente ELi SAVRiNo, Pratastae LI. Inter Varia argumenta quibus Orthodoxi uti solent adversus Pontificios in vexatissima quaestione de Authoritate Scripturae, notum est urgeri potissimum ab illis Circulum quo isti perpetuo in ea demonstranda oberrant, dum Scripturam ex Ecclesia, et rursus Eccleviam ex Scriptura probare satagunt. Quia vero ut se ab hoc expediant absurdo diversa captam solent effugia, atque adeo, quem illis Circulum objicimus, nobis vicissim impingere non Verecundantur, quasi Scripturam ex Spiritu, et Spiritum ex Scriptura demonstramus Non inutile nobis visum est aliquam in

hoc argumento breviter nodando operam collocare, tum ut justitiam accusationis nostrae contra Adversariorum exceptiones tueamur, tum ut injustitiam criminationis ipsorum, firmata sententiae nostrae Veritate, evin

camus.

ΙΙ. Duo E. nobis hic demonstranda erunt Primo, justissime a nostris progressum circularem objici Pontificiis in stabilienda fido sua d Authoritate Scripturae, equo posse hoc incommodum quibuscunque ipsorum

commentis tolli. Secundo, iniquissime talem circulum sententiae nostrae impingi. In antecessum ero pauca quaedam in genere de Circulo praenotanda erunt, ut constet quid ait, et quare vitiosa sit argumentandi ratio. ΙΙΙ. Cir dua, Graece κέαλοι Vocatur probatio reciproca qua unum X altero vicissim concluditur et demonstratur, atque ita metaphorio dicitur, quod circuli instar videatur in se recurrere, ut quum demonstrat ex propositionibus conclusione, ex ea vicissim eaedem propositiones demonstrantur, sitque ex convisione propositio, et e propositione conclusio;

De hoe Aristoteles non semel egit, peculiari vero in i et si libro priorum Analyt. o. 5, 6, 7, ubi Circularem demonstrationem qua prisci quidam Philosophi omnia sciri posse asseverabant, absurtam et inutilemissae essicaciter ostendit. Quidam distinguere solent Circulum in logicum et ἄλο- νει sive sophisticum. Logicua duobus dicitur constare syllogismis, quorum alter ex altero deducitur et sormatur, dum primi onclusio fit una praemissarum in secundo, eidemque altera, sed conversa jungitur. Undo sequitur concluhio quaosuerat major primi syllogismi v. g. Omnes justificati pur

784쪽

Christum pacem cum Deo habent; At omnos credentes sunt justificati: Ε. omnes credentes pacem cum Deo habent. Unde deducitur posterior syllogismus, Omnes credentes pacem cum Deo haboni Omnos justificati sunt credentes: . omnes justificati pacem cum Deo habenti Vel simpliciter fit eum illud quod pro medio sumitur in priori syllogismo fit comes io in potiteriori, et quod conclusio erat in priori fit messium in posteriori Sic, Quicunque pacem habent sunt justificati fideles pacem habent: . fideles sunt justificati. Jam resumendo conclusionem pro medio,

Quicunque sunt justificati pacem habent Fideles sunt justifieati E fideles

pacem habent. Ita ex pace tanquam effectu probo justificationem, et vicissim ex justifieatione ut causa probo pacem. Verum licet nonnunia haec argumen andi ratio dicatur Circulus, melius tamen aliis vocatur myrram qui locum habet in conversione demonstrationis .m in demonstrationem διμι, et vice versa, cum ex essectu ad causam fit progressus, et rursus a causa ad effectuma ignota causa ex effectu notiore colligitur, et postea regrediendo ex eadem causa distinet cognita idem effectus do-

monstratur.

IV. Circulus Ε proprio loquendo nullus datur nisi vitiosus, cum Mil. fit progressus in infinitum ex probationibus, et vel idem per seipsum, ei dubium per dubium ambitu quodam in se sine fine recurrente demonstratur. Duo autem requiruntur potissimum in Circula, ut ait formalis et pe sectus prius ost, ut tab eodem in idem fiat alterum ut per eandemsuuriam idemque causae genus, servato eodem notitiae genere, seu ut alii laquuntur, nulla nova cognitione terminorum comparata. Hino annorus,

Disp. do fide, ape et charitate, et Gretaerua in uaci de agnoscendis Scripturis c. 14 Circulus,' inquiunt, est progressus ab eodem ad prorsus idem, nulla interim terminorum Variatione, quoad notitiae rationem into veniente,' quod tum accidit, quando consequens ex antecedente illatum nulla alia praeterquam antecedontis notitia laltum et probatum, mox ad sui antecedentis probationem assumitur, V. g. ut Aristotelia exemplo utamur, Circulus erit si is domonstremus B, et rursus o B demonstremus A, M utraque sit potissima demonstratio, iam per causam proximam declaret propter quid effectus sit. Regressus vero est inter causam et offectum quando reciprocantur, et effectus nobis est notior quam causa, cum enim aemper a notioribus nobis progrediendum sit, prius ex Motu noto causam ignotam demonstramus, deinde causa cognita ab ea ad effectum demonstrandum regredimur, ut sciamus propter quid est. Undo patet inter olreulum et regressum hoc interesse, quod in rogressu prior prooemus sit demonstratio quod, posterior ero demonstratio propter prad At in Circulo utorque processus est domonstratio propter gind.

V. Cirmius autem talis consantiantibus Philosophia admitti non potest, quia sequeretur idem esse so ipso prius et materius, notius et ignotius, causam et effectum, quod no imaginando quidem fingi potest, ex quo enim assumitur ad probationem alterius, prius debet eas et notius, propter quodonta unum quodquo tale M illud magis talo debet osso eo ipso vero quod

ex altero probatur et demonstratur, posterius et ignotius eo esse nocesse l. Dices idem objici posse rogressui, soro soli idem notius et ignotius; ne salvari potest instantia a diem, Causam notiorem fore effectu secundum naturam, Effoctum ero notiorem ea a Meundum nos, Nam utraque demonstratio fit propior hos, non propter naturam, ideoque umque procedere debet a notioribus secundum nos. Resp., aliam eas utrobique rationem, nam neque est eadem via ne eadem cognitio, quippo in priori progressu si causa ox effectu colligitur metua notior est seeundum nos

785쪽

oausa eogmtione eonfisa, at in posteriori ubi ex causa offectus probaturoaua notior est secundum nos effectu eognitione dis eis, in primo fit processu a posteriori per demonstrationem εο ἔτι, in secundo Vero a priori per demonstrationem, iam non at . processus ab eodem ad idem, quamvis enim sit ab olffectu ad eundem effectum, tamen finis demonstrationis non est effectus praeciae, sed ejus scientia, haec autem non est eadem in fine regressus ac in principio, nam exordium sumitur a notitia ejus con-

lasa, et finia est notitia ejus latinota et persecta progressus E fit a notitia oonsus ad distinctam, a cognition quod sit, ad cognitionem propter quid

sit. At in Circulo ost prooessus ab eodem ad idem p nam in utroque progressu medium est proxima causa majoris extremi, in demonstratione

propter quid itaque processus est a cognitione distincta ad sandem ut dia- tinctam, id per eandem plano viam quo nihil absurdius concipi potest. VI. Hoc vero omes posito, facito demonstraturiontificios inexplieabili Circulo soso implieam dum Scripturae minoritatem probant. Nam ubi-eunquo fit progressus ab eodem ad Ham eodem modo cognitum et per eandem iam ibi non potest non Circesva osse sormalis et proprio dictus. At sic prooedoro ontificios in hoc negotio coorum praxi et doctrina

patet. Nam propior Eoolesiae in testificando insallibilitatam fido divina Oroditam erodunt Verbi aut fitatam fide divina, et rursus propter Verbi Do minoritatem fido divina eroditam rodunt Eoolesiae insessibilitatam intestando. io est processus ab colosim insallibilitato fide divina oradita ad sandam infidistilitatem eodem modo creditam, ideoque ab eodem ad idem par eandem viam. Dicamus Marius: Si quaeritur a Ponti iis, Unda constet nobis Scripturam esse Canonicam et divinam, Respondent ilico,

hoe fieri propior Eooleaiae tostimonium, quia Ecclesia dicit, inquiunt Sed si rogeris, cur Ecclosiae eroditis 3 quia Spiritu infallibili ducitur, alleiunt;

Sod et ho quamobrem eroditis 2 quia Scriptura testatur, reponunt, quod ait olumna et stabilimentum veritatis 1 Tim iii 15, quod habeat promissionem Spiritu S. Joh. vi. 13, cto. Jam si rogas denuo, Quomodo certus eas pomum de oritato Testimonii hujus in Scriptura quia Seriptura Dei verbum ost aiunt. At Cur ereditis mi Verbum esse γ quia Ee-olssiarium Spiritu infallibili ducitur, dicit, respondent. Itaque eo revolvuntur undo secerant disputandi initium. Neque hic vel diversa quaestio occurrit, vel divorsa via, utrobiqua enim de ration et argumento propter quod credimus quaestio instituitur, non do saevitato aut instrumento per quod credimus quippe cum Scripturam o Eoolesia probant, id ita intelli-runt, ut propter Ecclesiae Testimonium tanquam argumentum inartificialedos Soripturae adhibeatur, id ost, ut ristimonium istud sit causa propter quam credimus rursus cum Ecclesiae insallibilitatem o Seriptum do.

monstrant, istud Soripturae estimonium Volunt eas causam et argumentum propter quod orodimus Ecclesiae ut infra probabitur. Itaque fit processus ab eodom ad idem a cognitions distincta, et propter quid ad eandem cognitionem quae vera et propria est Circuli ratio formalia. VΙΙ. Ηino patet Pontifieios pro dero in infinitum in probationibus auis, ne ullum primum crediariis habero cui primo fidos nitatur, et in quod ultimo resolvatur, quod absurdorum omnium absurdissimum. Nam si daretur aliquod primum erodibilo, o Mae Scriptura vel Meria; at neutrum diei potest ex Oorum hypothesi Non Scriptura, quia creditur propter Eo-clesiam, nec persuadori quis potest do ejus Veritato et authentia nisi ocin-sallibili Eoolesiae satimonio Non Ecclesia, quia reditur propter Seripturam, nisi enim Seriptura Veritatem o Minoritatem jus infallibilom doceret, fides nostra nunquam in ejus testimonio aequiescere posset Sic

786쪽

processus est infinitus a Scriptura ad Ecclesiam ot vieissim ab Eoolesia ad Scripturam, nec in aetemum, quicquid moliantur, sese ex hoc inexplicabili labyrinthio et inextricabili laqueo quo irretiti tenentur expedire poterunt. VIII. Conantur tamen variis modis elabi utque saeilius scopum hune assequantur, diversa dilatinetionum latibula quaerunt, in quae ut ipsis quidem Videtur tuto se recipere possint. Sed si facem veritatis paulo propius intulerimus, salsitas earum et ama statim patebit. Varii Vario respondent nos praecipuas tantum responsiones attingemus et quae majorem habent Vori speciem, caeteris missis quae vel ad rhombum non iaciunt, Vel per se nullo negotio reselli possunt. rimus hic in aciem prodit Gregoride Valentia, o iii disp. 1 q. 1, punct. 1, si 10 distingitens 1'. Causam principalem propter quam credimus, et conditionem requisitam ad credendum Ecclosiae infallibilitatem dieit redi ob orbi authoritatem, tanquam ob causam principalem propter quam eredimus AtVerbi authoritatem credi obicesesiae testimonium non tanquam ob causam credendi principalem, sed tanquam ob conditionem requisitam ad Verbi auctoritatem credendam, ideoque progressum hic fieri quidem ad idem, sed per diversam iam 2'. Distinguit causam fidei secundum se in qua tanquam in principali credendi ratione acquiescitides nostra, a causa aereptationis dei quae primum nos impellit et movet ut iueipiamus credere; si de causa fidei secundum B quaeratur, sistendum esse gradum in revelatione divina tanquam in ultimo resolutionis momento, quia revelatio divina sit uniea ratio fidei nostrae in

qua proi de acquiescendum : at Ecclesiae testimonium esse ausam acceptationis fidei, quia, ut illi loquuntur, est prima janua qua ad libros CanoMoos credendos itur, seu motivum quo inducti volumus credere quae etiam responsio est Becani in opusculo suo de Circulo Calvinistico. IX. Sed utorque via laeum saest et Iudit in torminis, vel aperte causam deserit. 1. Si Ecclesiae testimonium non est causa principalis crodendi, Ε propter illud non creditur Verbi authoritas, E fidos in illud testimonium resolvi non poterit; At hae ipsissima tamen est ontificiorum doctrina Bellarm. l. iii de verbo Dei, c. 10, resp. ad arg. 13 Non scimua certo quid Deus revolaverit nisi ex testimonio Εeelesiae V unde manifeste sequitur revelationem divinam non credi propter seipam, sed propter Eeciosis testimonium. Sic lib. i. do lib. arb. o. 3 Credunt Catholiet id quod credunt quia Deus revelavit Deum autem revelasse credunt, quoniam Ecclesiam ita dicentem vel declarantem audiunt C at hoc si verum est, celesia erit proprie dicta causa credendi, non conditio tantum. 2. mditio ad credendum requisita bisariam intelligi potest, Vel ut notet instrumentum tantum et ministerium per quod Scripturae nobis traduntur et explicantur, Vel ut significet fundamentium aliquod quod argumenta et motiva suppeditet. Priori sensu si Valentianus e ditionem intelligit, facile

damus rumpi circulum, sod simul etiam abrumpitur consensus cum Ρontificiis, qui Ecclesiam non tantum instrumenti locum obtinero contendunt, quod et nos facile largimur, sed et fundamenti. Si posteriori, quomodo necessario intelligere debet si sententiae apud suos receptae conηentanea loquitur, jam Scripturae non creditur propter seipsam, sed propter Ecclesiam quod nolebat satori, et manet semper circulus. 3. Frustranea est distinctio causaestaei secundum se et causae accepistionis fidei, nam quod sundat fidem secundum se idem etiam aptum natum est ex se undare acceptationem fidei, quia nulla dari potest fides in subjecto quae eo ipso in acceptetur ab eo Misque si revelatio divina est eausa fidei secundum se debet etiam csa causa aeceptationis. 4. erae hi sunt ambages et e tione verborum dicunt Scripturae authoritatem credi debere propter reve-

787쪽

lationem divinam, attamen ne docent, nec docere possunt ubinam sit illa revelatio. Nam vel est ipsa Scriptura, vel alia quaedam revelatio extra Scripturam in traditione aliqua non scripta Si est ipsa Scriptura, jam habemus quod Volumus, scilicet Scripturas authoritatem per ipsam scripturam sussicienter manifestari, et propter ipsam Scripturam credendam esse Si est traditio quaedam, eadem quaestio recurret de eamde constet esse divinam neo enim ex Scriptura, nec ex traditione ipsa, nec ex alia sciri poterit, quia eadem quaestio semper redibit, et sto in infinitum, quae dissicultas ito alentianum constrinxit ut coactus sit manus dare et nobiseum fateri revelationem divinam non solum credi propter se ipsam sine alia revelatione, sed etiam revelare se ipsam, et divinam suam authoritatem nobis manifestare. Fides,' inquit, tom. iii disp. 1 q. 1, p. 1, 15, praebet assensum revelationi ut revelatae non per aliam revelationem sed per seipsam.' 5. Si in revelatione divina sistendum sit, non opus erit ad testimonium Ecclesiae progredi; at hoc praecipuum est sententiae adversariorum landamentum, ut jamjam vidimus, dum profitentur non posso certo sciri quid Deus revelaVerit, seu hanc aut illam revelationem osse divinam, nisi ex Eeclesiae testimonio. X. 2'. Alii respondent non servari hic eandem iam ; nam Verbi authoritatem credi propter colosis testificationem insallibilem, tanquam propter aliquid notius nobis, et rursus Ecclesiae insallibilitatem in testando credi propter orbi authoritatem, tanquam propter aliquid prius et notius natura. Stomiadema Episcop. Antuo . in q. 1, art. 1. Quo respicit etiam trita inter eos distinctio Auctoritatis quoad se et quoad nos; Scripturam quidem auctoritatem non habere in ad M, sed quoad nos, ab Ecclesia. Resp. Sed ut jam non excutiamus penitius distinctionem illam

quam identidem reponere solent, satis esto notare Vanam esse et plane incommodam, quia cum authoritas sit, τῶν Q. τὶ absolute spectari non

debet, ita quidquid dat authoritatem alicui rei quoad se, dat illi etiam quoad

nos, et Vicissim. Si Ε.Verbum habet quoad se authoritatem sino Ecclesia, debet et illam obtinore quoad nos sino ipsa, si vero illam obtinet quoad nos ab Ecclesia, pariter o quoad se motivum enim propter quod adducor ad credendum Verbo, idem est quod ipsi Verbo quamcumque in se habet conciliat authoritatem. 2. Nodus solvi non potest praedicto effugio; nam iacile concedimus ubi fit procossus ab oo quod notius est nobis, ad id quod notius est natura, et vice versa, et ab evictu ad causam et Vice Versa a causa ad effectum, variari cognitionis rationem, et sic non esse proprie dictum circulum, nam notitia quae priori processu aequiritur est confusa et imperiecta, alia Vero quae posteriori comparatur os distincta Verum hic aliter a ros habet, nulla enim est notitiae Variatio in circulo Pontificio, nam ut cognoscunt ex eclosiae insallibili testimonio oognitione certa et fidei divinae Verbi authoritatem, ita ex Verbo cognoscunt vicissim Ecclesiae insallibilitatam notitia fidei divinae eadem utrobique fides est, eadem cognitio 3. Supponitur salso propter Ecclesiam credi Scripturae, cum

uti diximus sit instrumentum et medium tantum ad fidem, non argumentum, et per eam non propter eam erodamusa vel si motis rationem aliquando induit, est tantum motivum secundarium et minus principale quod

fidem in credente illustrare quadantenus potest, non undare in infideli. 4. Simeolosis insallibilitas est nobis notior authoritato Verbi, ita ut propter illam eredatur Verbi authoritas E eredi dabo ante Vorbi aut ritatem vel Ε eroditur fido divina et infusa, vel fide acquisita et humaria ; Non fido divina, quia nulla datur talis fide quae non nitatur verbo Dei, ut ipsime satentur; si acquisita, non potest idoneum esse fundamentum illius actus fidei divinae quo orbi Dei authoritas inreditur, quicquid enim

788쪽

est fide Divinae sundamentum, illud ipsnm fide firma et insallibili redidebet. XI. . Duplex potest dari cognitio alia confusa, alia distincta et certa: Ecclesia potest notior nobis esse Verbo cognitione eonissa, quatenus primo in sensus incurrit, et Verbum ipsum adhuc ignotum instar riseconis et Interpretia nobis proponit et commendat atque ita non negamus testimonium Ecclesiae posse medium esse ει-νωνικεν et ministeriale ad Scripturae auctoritatem credendam Caeterum licet hoc pacto possit praeparare et ma- nuducere ad fidem, non potest tamen fidem ipsam ingenerare, vel fidos illa erit tantum humana et fallibilis pro ratione fundamenti sui; quomodo Samaritana mulier se habuit ad eoncives suos Christo initiandos, non sun- dando ipsorum fidem, sed tantum excitando et ad ipsum manuducendo, unde ipsi profitantur se non propter Verbum ipsius credere, sin propter sermones

Christi, quia audiverant et viderant ipsi, Joh. iv. 42. Sed si agitur docognitione certa et distincta quae fundare debet fidem non humanam et probabilem, sed certam et divinam, de qua hic disceptamus, negamus colesiam notiorem nobis osse orbo, quia ex ipso Verbo tantum talis distineta Eeciosis cognitio peti potest. Hactenus ergo saliunt et saliuntur Advorsarii qui Circulum declinaturi miserum hoc subterfugium quaerunt. XII. 3'. Sunt qui ut ratiocinationem suam a circulo vindicent oxcipiunt, tum demum circulum esse quando consequens ex antecedente illatum, nulla alia praetorquam antecedentia notitia ultum et probatum, mox ad sui antecedentis probationem assumitur, secus ero esse quando consequens aliunde magis cognitum quam ex antocedonio ad suum antecedens probandam assumitur; hoe vero in praesenti quaestione occurrere, quando enim

propter Ecclesiae testimonium croditur Scripturae authoritas, tum Ecclosiae insallibilitatem non erodi ex ipsius Scripturas authoritate, sed ex communiabus ei motivis. Si quando propter Scripturae testimonium creditur Ee-elasim insallibilitas, Scripturam tunc non spectari praecise prout ex insallibili Ecclesiae instimonio discitur, sed prout ex ommunibus fidei motivis suadetur ejus authoritas sic redierus ratiocinatur in tractat de agnoso. Script c. 4 et cum eo Tannerus, disp. de fide spe et charit. thea. 80. Hoc

ipsum latibulum quaesivit etiam Cardinalis Richelius in diaet Gallie do

'convertendis iis qui ab Ecelesia socessionem secerunt, ' lib. i. o. 10 : Eoolosias,' inquit, cognitio non pendet necessario a Scriptura, potest enim Ecclesia cognosci sine scriptura, quod patet ex eo quod a fidelibus agnita sita Oroations usque ad Mosom qui primus Verbum Dei scriptis consignavit, et a primis Christianis antequam Apostoli eorumque discipuli Evangelium et libros . . conscripsissent, ita cum cognitio celesiae non pendeat necessario a scriptura, quamvis insallibiliter scriptura cognoso non possit nisi ex Eoolesia, non incurritur in circulum vitiosum qui idem per seipsum proba V sto. Quod si urgeas, quomodo nunc Ecclesia sine Scriptura cognose possit, regerit colesiam Roman pro Vera Ecclesia cognosci 1'. Quia nunquam hactenus legitimo salsitatis convinci potuit, ' Quia e omno notas et characterea obtinet quos ex lumine naturali versa Ee. sis eompetere debere cognoscimus, ut antiquitatem, perpetuitatem, Visibilitatem et alias id genus notas ex quibus ratio judicat do veritate ali-erius Ecelsaiae unde cum omnes in Ecclesia Rom. deprehendantur, exo sussicienter cognosci etiam sino scriptura eram esse Ecclesiam. XIII. Quamvis vero miro sibi plaudant Adversarii in hoc commento, non dissicile est tamen ejus absurditatem ostendere. 1. Quod supponitur Verbi authoritatem aliundo quam ab oelesiae testimonio cognosci, ipsorum hypothesi aperto repugnat. Nam si revera credunt, ut passim profiten-

789쪽

tur, Verbi milioritatem non posse credi certo aut cognosci, nisi ex insalli. bili Eoclesiae testimonio, quomodo statuere possitnt nobis aliunde innotescere, nisi a recepta sententia recedant 7 Fatemur quidem et agnoscimus Verbum aliunde quam ab Ecclesia probari, a promus scilieet et insitis notis et characteribus suis, quos si per communia fidei motiva intelligunt, habebunt nos consentientes; sed eo ipso testimonii chlesias necessitasoadit. 2. Mo a tua communia quibus fidem niti volunt, vel certa sunt, vel non si reris, corruit principium papiaticum, nulla media suffcero ad fidem scripturae nisi aecedat insallibilis Ecclesiae testificatio, ut antea diximus si non ceris, ut ipsi non dissilentur qui fidem hanc non divinam esse, sed conjecturalem et allibilem et, ut ipsi loquuntur, assensum prudentios promos agnoscunt, frustra sunt, qui per ea corti aliquid quaerunt; nam sundamentum fidei certae et insallibilis, debet et in se certum esse et a nobis

certo cognosci et credi.

XIV. . Dico salsissimum esse vel Ecclesiae oritatem vel infallibilitatem aliundo certo et vere cognosci posse quam ex Verbo Rationes sunt: 1. Quia Ecclesia in verbes datur et ab eo speeificum ess suum obtinet, nulla enim Ecclesia sine vocatione, nulla Vocatio nisi ex verbo, ph. ii. 20. 2. Fides est ex auditu, ' Rom. x. 17 auditu ex Verbo, Ε. Vel non Medi potest et cognosci fide divina Ecclosiae Veritas, vel teneri debet ex Verbo. . utissimus et certissimus modua Molesiam invostigandi est proculdubio per notas et Propraetates celesiae, at vel per celesiam vel per communia motiva, Vel per Scripturam nobis manifestantur notae Ee-elasim et de eis insallibiliter certi reddimur : Non per Gelasiam, quia doEeolosia ipsa quaeritur, et notam oportet esse aliunde notam quam a re cujus est nota, praeterquam quod Verameesesia iis qui eam investigant adhuc est ignota non per communia motiva, quia, Primo, Sive certa alvo in- eorta dicuntur, utrobique dissicultas est, ut jamjam diximus. Deindo si hujusmodi motiva per so inficiunt ad eortitudinem fidei habendam in vo-ritate Ecclesiae, cur non etiam per se sussiciant ad habendam cortitudinem fidei do authoritato Seripturae 3 Et contra, si haec per a et absque insallibili tostimonio Ecclesiae non suffolunt ad certitudinem fido habendam do Seripturae auctoritate, tunc neque per se sinciunt ad certitudinam fidath indam do Ecclesia. Tertio, motis illa vel potuntur a ratione et tu. mino naturali, vel a lumine revelato in orbos si ab hoc, coincidam eum Seriptura stab illo, Ergo vel non fundabunt fidem divinam quae tamen hie quaeritur, vel fides erit ex ratione, et non ex Verbo oontra Paulum Rom. x. 17. Superest si ut a Scriptura sola pondeat certitudo fido nostras do Eoolesiae veritate, ut clare a solo Verbo peti possunt Verse et genuinae notae et proprietates Ecclesiae, quod autem domoesesiae oritate dieitur, idem a d Hus insallibilitato dicendum, Quomodo enim extra Verbum cognos--retur, cum tota a Vorbo pondeat at in eo landetur Quarto, atres adstipulantur August ep. 166, In scripturis didicimus seelegiam; is lib. do unit Ecclesiae, o 3 Non humanis documentia, sed divinis oraculis Ecelesia demonstratur; ' et cap. 10 Utrum ipsi,' scilios Donatistae, 'ΕΟ-esesiam teneant, nonnisi de divinarum scripturarum testimoniis ostendant. Author Oporis imperi homil. 50 Qui . Vult cognomero veram Christi Ecclesiam, unde cognoscat nisi tantummodo per seripturas γ' Quinto Adversarii ipsi confitentur Staplet tom. i. princip. docis cap. 24 Dicimus ergo o libentissime dicimus eum August. in scripturis quaerendam esse Eeesosiam, id est quae sint Notae dotes, et proprietatos Ecclesiae, ex Sa- erae Seripturae oraculis, non ex humanis, documentis investigandum esso V canus in apolog. pro Jud controV. cap. 3, 4, 5, 6 et 7 admittit hane pro-

790쪽

720 DE CIRCULO PONTIFICIO. DISPUT XXIV.

positionem tanquam oram, Sola scriptura primario et insallibilitor torminat et definit quaestionem de Ecclesia per modum normae; 'irtino Lovani lib. ii de dom. Ecclesiae, cap. iii in solut ari. 4 Fides ' inquit non amplius e personis probanda Venit, sed ex sua fide probantur personae sicuti ex Scripturis sacris cognoscitur ea quae nunc est Ecclesia.' Nec aliud sibi vult ordinaria Ρontificiorum praxis qui cum urgentur a nobis circa Veritatem et insassibilitatem Eoelesiae suae, unde sollicet credant Ecclesiam suam insallibilem esse, illico nos ad scripturam amandant et illustres promissionea

quae Eeelesiae fiunt vel elogia quae illi ibidem tribuuntur subinde regerunt, quod non sacerent proculdubio, nisi fidem insallibilitatis oelesiae non

aliunde quam ex Verbo certo peti posse arbitrarentur. XV. sqne hilum profieiunt Rationes Cardinalis. Prima enim pueriliter eonfundit Scripturam materialiter et formaliter consideratam id. vel quoad substantiam Metrino Vel quoad accidens seriptionis. Sane non dissitemur eclesiam fuisse cognitam sine Scriptura matris spectata, o quoad accidens aeriptionis, si quidem per bis mille annos et amplius Ecclesia caruit verbo biseάφω. Sed negamus cognitam suisse sine Seri tura materialiter, id sine Dei Verbo, quod semper et ubique unicum suit Ecclesiae sundamentum, idem enim Verbum quod scriptis consignari voluit Dominus ad praecavendas Diaboli fraudes et hominum corruptelas, jam antea viva voce traditum Ρatriarchis fuerat in visionibus et somniia, et aliis revelationis modis, πολυμνῶ - αν--eόπως Heb. i. 1 Christiani vero etsi non haberent ab initio . . scriptum habuerunt tamen Vetus quod persectum fuit et sussiciens in suo genere 2 Tim iii. 15. Secunda Ratio absurde petit principium et supponit quod probandum erat Ecclesiam sollicet ejusque notas ex lumine naturali certo innotescere posse; quod antea salsum esse demonstravimus, quia ex Verbo solo propriae notae et characterea colesiae peti possunt. Taceo quod pro Veris notis eas nobis obtrudit quae vero sunt nothae et adulterinae, ut antiquitatem, visibiliatatem, Ac quae nec soli Ecclesiae, nec toti, ne semper conVeniunt. Taceo

quod hie sophistice a non distributo ad distributum ratiocinatur, ab Ecelesia in genero ad Romanam Ecclesiam hodiemam in specie, supponenseam esse eram Ecclesiam, quod nec concedere possumus, nec in aeternum

sunt probaturi. Nam quod ita praefidenter gloriatur suam Roman. e clesiam Veram esse, quia nunquam salsi convinci potuit, in eo vel ignorantiam crasgam prodit, Vel impudentiam quot enim et quanta Orthodoxorum Volumina centum abhinc annis prodiere, quae luce meridianaelarius demonstrarant Ecclesiam Romanam saepius errasse, et in eo statu

quo res sunt, nec esse, nec haberi posse pro vera Christi Eoesosia Et Vel hoc solo argumento probari facito potest: Nam quae Ecclesia doctrinam salutarem a Christo traditam non retinet, illa vera non potest esse Christiaeelesia At Ecclesia Romana talis est Ε. inor quae proculdubio negabitur ab ipsis, iacile eum ad Examen Doctrinae deventum erit probabitur.

XVI. 4. Alii distinguunt interformale obseerum fidei et fidei regiaam; fidem qua redunt colosis insallibilitatem niti verbi Dei auctoritato tanquam formali fidei objecto, fidem vero qua redunt verbi Dei auth ritatem, niti Eeolesiae insallibili testimonio, non tanquam objecto sormali,

sed tanquam regula fidei, ideoque circulum non esse s malom semper eandem iam. Resp. Sed neque hac ratione evadere possunt, quod iacile

patebit si terminos distinetionis attendamus, et quid per Uectum, quid item per resulam fidei intelligondum sit. Duplex ergo obiectum fidei si

initur, materiale unum, alterum formati materiale est id quod credimua