De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

791쪽

st per quod respondemus ad quaestionem quidereris in uiae est id propter quod redimus et per quod respondemus ad quaestionem eur eredis 3 v. g. ea omnia quae in Verbo Dei credenda proponuntur, ut Creatio mundi, providentia, redemptio, M., sunt materiale fidei objoetum, sunt ouim id quod credimus, et per ea respondetur ad quaestionem quid redis sed authoritas verbi est semiae objeetum fidei nostrae, quia os ratio sormalia propter quam eredimus omnia alia, et quae non eroditur propter aliud sodpropter se. Jam Regulastae diversum quid sonat ab utroque, nam in os simpliciter objectum materiale sigillatim onsideratum et in peeio,

ne est formale seu ratio propter quam credimus, sed dieit systema et eoI- lectionem omnium credendorum, seu principium secundum quod credere

debemus ita differt ab objecto Armali divorsimodo I Re da dei se

habet ad modum ea in me laris quam fides in omnibus sequi et cui soconformare debet; aformiae essectum habet rationem ea os obiectivos aeulandamenti propior quod principaliter o sormaliter redimus 2. Regula ei limit at o determinat eam latitudinem et extensionem quam fidean si in ordino ad objecta matertialia, dum docet quot et quae rodenda sunt, sed fomia objectum apecificat, et laudat assensum fidei 3 Remi Fidei est comprehensio et σωλλον omnium credendoruma sed formale Φ-jectum est id propter quod et ipsam regulam et omnia quae in ea oredenda proponuntur Ado divina credimus, unde fides nostra non resolvitur in ip- Eam regulam ultimo, sed in ipsum formale objeotum. XVII. me posito anitas exceptionis patet. I. Reeipimus eoiaemionem quam veritas illis extorquet, fidem scit niti aut ritato Verbi tanquam formali objecto, nam si hoc bona fide profitentur et credunt, ultro manus dare nobis tenentur et causam pontificiam deserere; nam si est se aio objeetum, ergo ultima fide analysis in Verbi auctoritatem terminabitur, non vero in Ecclesiae insallibila testimonium, quae tamen recepta est apud ad rearios sententia quam hic impugnam Q audiatur Staplet. lib. viii. priueip. doct. eap. 21 Formalis ratio fidei non est mus revelans, sed ut

si id est per Ecclesiam,' et in controV. reieci controV. iv. q. 3. Milo. 2, hanc eonclusionem ponit, 'tota completa sormalis ratio fidei nostrae ordi. uarie loquendo eat Deus per Melesiam revelans.' Si R erodunt forma lem rationem propter quam credimus esse Deum loquentem per Ecclesiam, por--

peram dicunt Metores isti verbi minoritatom non niti insanibilitate Eoolε- ais tanquam formali objecto. 2. Et illudis omenter salsum os quod his

supponunt, Eeclesiam esse fidei regulam, solum enim Verbum, quod sum οmam omnium credendorum complectitur, eat norma illa plena et parseolaeui nihil vol addi dobet vel detrahi, ut totis a Spiritura est praescriptum. Sim. Eoolosi non potest dici regula fidei, non potest verbum erodi propter

Molesiam tanquam propter regulam. XVIII. M. Quidam eonfugiunt ad diversos respectus, tum Personarum, tum regularum credendi. Nam aliquando esse diversa persona circa dia Versa errantes V. g. quum alter ΕωIosiae, alter Seripturae auctoritatem

negat, tunc nullum irculum admitti, si quis illum quidem ex Soriptura quam admittit da Ecclesia veritate convincat, et contra adversus hune Scripturam probet par Eoolosiam do cujus insallibilitato non dubitat ale eam inaraci de Cimulo Calvin. 2 eaveri cireulum ex diu sis respectibus regularum credendi, quae ut totidem causae, sibique invicem causae, ex mutua comparatione, magis illustrabiles et per se invisem sunt demonstrabiles, et tunc non esse circulum, sed regressum talem qualem in diverat generibus causarum, probant cum Arist. sapientiores omnes Philosophi.

v. Sed neutra istarum responsionum dineuitatem tollit. Non pnu

792쪽

quia, 1. Non tantum arguimus adversario quod circulariter progrediantur contra eos qui Vel Scripturae, vel celogiae auctoritatem negant seorsim, sed etiam in stabilienda sua fide et in reddenda ejus ratione, dum credero se profitentur Scripturas authoritatem propter Ecclesiae testimonium, et rursus Ecclesiae insallibile testimonium propter Scripturam, quamVis utramque admittant et neutram negent. 2. Haec responsio supponit eum qui dubitat vel negat celesiae inialibilitatem posse ex Scriptura convinci, sed hoc expresse repugnat hypothesi adversariorum qui aperte profitentur, nullam controvorsiam suffcienter ex scripturis determinari, et nullum dogma ob scripturas authoritatem firmiter eredi posse, nisi accedat insallibilis Ecelesiae testifieatio et interpretatio: Et sane si audiantur nullum fidei fundamentum assignare possunt in quo eorum fides qui de Ecclesiae insallibilitat dubitant istore et acquiescere possit Vel enim erit ipsa Ecclesia, vel Scriptura, vel raditio non seripta At neutrum dici potest: Non Ecclesia, quia ejus insallibilitas est id de quo dubitatur Non Seriptura aut raditi non scripta, quia harum authoritas et legitimus sensus ab insallibili Ecclesim testimonio ex adversariorum sententia necessario pondent, a proinde nihil ob earum auctoritatem simpli credere possumus, nisi prius credamus Εcologiam quae illis tostimonium perhibet esse insallibilem unde patet neque hie habere ipsos ubi pedem figere possint. XIX. Sed non tutius habent praesidium causae suae in Vario respectu regularum credendi quae et sibi mutuo sint causae et per se invicem demonstrentur. Nam 1 Gratis supponitur quod salsissimum est, dari plures

eradendi rogulas, unica enim potest esse totalis et perfecta, alias si plures dantur neutra erit regula. 2. Reciproca demo tratio causarum potest institui in eum finem, ut ex comparatione mutu non quidem primo

et praecipue utraque probetur a priori, sed ut magis illustrentur tantum, earumque eonsensus appareat Sed Pontificii longe aliter progrediuntur, probant Scripturam esse Dei verbum ex Ecclesiae testimonio non ut fidos jam inchoata magia confirmetur, sed ut scripturae sua constet auctoritas, quae alioquin ei onstare non posset, et rursus ex Scriptura probant ΕΟ-elesiae insallibilitatem, ut celesiae sua constet authoritas, quae aliundo suffcienter probari non potest Ita volunt Scripturae authoritatem ne-eessario pendere ab Ecclesia, et vice versa Ecclesiae auctoritatem necessario pondere a Scriptura quod ne imaginando quidem fingi potest, nam si sequeretur Scripturae Authoritatem non posse credi nisi prius credatur Eoelesiae insaltibilitas, vicissim Ecclosiae insallibilitatem non posse redinis prius credatur Scripturae auctoritas, quod ἄ--ἀυν. 3. Regressus Aristotolicus longo differt a Circulo Pontificio : Nam 1 in regressu nova acquiritur cognitio, dum proceditur a cognitione confiis ad distinctam Sed hic nulla nova aecedit, proceditur enim ab auctoritate verbi fido divina oredita, ad eandam verbi auctoritatem fide divina creditam. 2. In

regressu est diversus processus ab effectu ad eausam, a causa ad emetum, a demonstratione in ad demonstrationem τον δι- et Vice Versa, adeoque

non potest idem esse causae genusa Sed in Circulo Ρontificio non est di-Versus processus, sed ejusdem ordinis et generis, nim a causa objectiva fidei propter quam credimus, ad eandem causam objectiVam, utrobiqua enim quaeritur propter quid vel credatur Scripturas authoritas vel Ecclesiae insallibilitas. XX. . Deniquo Staplet in dosensione auctoritatis Ecclesiae, lib. 3, c. 3, firmat nihil esse absurdi si Eeelegis authoritas quoad nos ex Scripturae Ruthoritato pendeat, et rursus Scripturae auctoritas quoad nos ab Eeoleris Ruthoritate pondeat, utrumquo simul verum esse posse Ecclesiam

793쪽

mutuam suam auctoritatem a Scriptura, et Scripturam itidem suam ab eadem ipsa colosia; quemadmodum Videmus Johannem testimonium psrhibuisse Christo, et vicissim Christum Johanni, Johamiem Evangelistam suo Evangelio, rursus idem Evangelium Johanni, Ac Resp. Sed hiemultiplocos hallucinatio. 1. Aliud os testimonium alicui perlubere, aliud

auctoriistem tui conciliares nec pro eodem recte sumitur, testimonium ab aliquo habere, et authoritatem omnem suam ab eodem mutuari sane nihil obstat quominus mutuo testimonio commendarit Johannes Christum, et christus Johannem, sed ut a Johanne suam authoritatem mutuatus sit Christus, id vero falsissimum, Ego,' inquit, ' ab homine testimonium non capio, et habeo tostimonium majus testimonio Johannis V Joh. V. 34, 36. Unde, Joh. i. 7, dicitur 'Johannes venisse ut testimonium perhiberet uelut omnes rederent per ipsum ' bene dicitur 1 -- per ipsum, non δὲ - propter ipsum, quia erat tantum minister qui ducebat ad Christum, non fundamentum et eausa Armatis fidei in ipsum. 2. Confunditur tofumo .nium necessarium et non nocessarium rissimonitumi nece arirem est quando

nulla cortitudo de re testata quoad nos haberi potest, nisi per illud testimonium, seu quando pendet necessari et per se ab illo testimonio oestimonium non necessarium est quod illustrat aut confirmat rem testatam, ita tamen ut res testata sussicienter aliunde certitudinem quoad nos habeat; duo diversi testes possunt sibi invicem testimonium perhibere, seque mutuo commendare, si agatur de testimonio, quod vel ex utraque vel ex altera saltem parte necessarium non est, qualia sunt mutua illa Testimonia

Christi do Johanno Baptista, et Johannis Baptistae de Christo, Johannis do suo Evangelio et Evangelii de Johanno At si loquamur de testimonio necessario; omnino absurdum est et apertam contradictionem implieat dioero duorum restium auctoritatem quoad nos per se et necessario pendero a mutuo eorum de se invicem testimonio, quia sic, ut dicebamus modo, idem se ipso notius erit et ignotius V. g. si Ecclesia perhibeat testimonium quoad nos necessarium omni Dei Verbo, impossibile est ut sta Divina credamus hujus authoritatem nisi propter celesiae testimonium, non possumus autem credere aliquid propter Ecclesiae testimonium, nisi Eeclesia pesus apud nos suam obtineat authoritatem, nam propter quod

aliquid scimus aut oredimus, illud ipsum a nobis prius sciri et credi opor- tot nulla enim ab ignotis fit legitima probatio Jam si Scriptura perhibet testimonium necessarium quoad nos de Ecclesia, impossibilo est uterodamus oelesiae insallibilitatem nisi propter testimonium Seripturae,

non possumus autem aliquid credere propter Scripturae authoritatomnis Scriptura prius apud nos suam obtineat authoritatem ita quameumque in Armam se vertant irretiti semper tenentur, nec in aetemum soliberare poterunt ab inextricabili isto labyrintho. Unde patet quid statuendum de Religione illa quae nullum fundamentum et principium fidei ouinitatur, et in quod resolvatur, assignare potest. XXI. ad oris quod aliis objicimus crimen ejus manissisti tenemur: hoc certe non semel ab Adversariis nobis impactum, unde Becanus et alii Greuium etiam Calvinisti m sunt commenti, quem mire exagitare solent. Videamus ergo quo jure Scilicet objiciunt Nos scripturam eae Spiritu, et rursus Spiritum eae Srediptura probare, ainuo hoc fieri non posse sine circulari progressu, quia ut Seriptura creditur esse Dei verbum o intem Spiritus testimonio, ita Spiritus testimonium credi propter Scripturam, in qua Spiritus S. credentibus est promissus. Sic Becanus in opusculo de Circulo Calvinistico secl. 6, et Gredier in tractatu de agnose Script c. iv Verum quam turpiter hic hallucinentur sola sententiae nostrae declaratio ab-

794쪽

undo docebit. rimo distinguendum censent accurat Orthodoxi inter Causam incientem per quam credimus, et Objectivam propter quam credimus, Intrer principium meτητικον quod fidem alicujus veritatis effectivo in generat, et motivum seu argumentum quod objective ad eam fidem adhibendam nos movet et excitat. Ut si de charitate quaestio sit, aliud est loqui de causa ejus effciente per quam producitur, aliud de motivis quibus excitatur, causa ossiciens unica et principalis est Spiritus S., motiva sunt argumenta illa Varia quae in Scriptura nobis exhibentur amoris inensabilis quem Deus testatus est nobis in filio Ita de fide pariter ratioeinaridobemus, in hoc potissimum argumento, Causa ciens nostrae fidei alia dari non potest praeter Spiritum sine quo nec velle aut perficere, imo ne cogitare quidem possumus. Neque dissilentur ipsi adversarii, qui Spiritum ad fidem ingenerandam necessarium agnoscunt, ut Stapletonus saepe testatur ontra istis injuriamque sibi fieri ab eo queritur, quasi hoc no-garet. Sed causa objectio propter quam credimus est Verbum imum cum notis, ae potius interia illa coelestia et radii divinitatis qui in Verbo suI-gent, et propria sua ac insita luce majestate, ac splendore se ipsos probant, quemadmodum sol propria ac nativa luce seipsum demonstrat Bino

juxta dupla illud fidei principium, duplex etiam quaestio nascitur ad quam diversimodo potest responderi. Nam si quaeritur de ea a Vectiva propter quam credimus Scripturas divinitatem, respondetur esse ipsum Dei Verbum per notas suas insitas si Vero quaestio est de ausa scelerite perquam et cujus vi credimus, dicitur esse Spiritus S. qui virtutem credendi nobis indit atque ita Verissime dicimus Scripturam domonstrari ex Spiritu, id est per ejus virtutem et Scaeiam, quae fidem ingenerat in animis nostris, quia vero facile quis et seipsum et alios decipere posset adlaudo Spiritum illum quem non haberet tamen ideo ut quis persuadeatur do, ritate illius Spiritus debet probari ex Scriptura ipsa, quatenus ipsa varias notas et criteria nobis subministrat, ex quibus dignoscimus an Spiritus il Ioqui in nobis est vero sit ex Deo necne, an Spiritus Christi an vero mundi; sio Seriptura probat Spiritum non sective, sed objective per ratione et a

gumenta quae in ea elucent.

XXII. Unde jam luculonis colligitur Nos neque in fidei nostrae resolution progredi in infinitum, neque in circulo agitari. Nam quoalprius, non potest dari progressus in infinitum, quia sistimus tandem in quodam ultimo credibili quod non propter aliud sed propter a creditur, nimirum in ipsa S. Scriptura, quae creditur esse Verbum Dei, in propter aliud, sed propter se Posterius etiam patet, quia diversa quaestio est, quando enim probamus Scr*-am ex Spiritu, hoc fit per modum retiam eientis, quando Vero probamus Spiritum ex Se rum, progredimur ex viam eausos Obeetivos. In prima quaestione quaeritur qua facultate erodamus, sive sub qua dispositione in subjecio seu per quid credamus, in altera vero quo ar mento, aiVe sub qua formali rations in subjeeto, vespropter quid credamus. Quare, cum diversae sint quaestionea, nunquam potitur principium, Vel ab eodem ad idem fit processus, fides enim tandam resolvitur diversimode in utrumque istud principium, in Seripturam tanquam in ausam objectimam, seu formalo objectum suum et primum Orodibile, quod Stapletonus vocat principium doctrinati, in Spiritum vero tanquam in ea am siniensem principalem; si quaeris unde norimus Soripturam osse divinam id est qua vi et facultate, Respondeo, per Spiritum Sanctum, qui testatur in cordo nostro si inatas, unde norimus nos habe Spiritum S. id est, quo argumento, Respondeo, o variis illi characteribus et effectis quae in Seriptura Spiritui S tribuuntur, quae quum in nobia

795쪽

doprehenduntur, indo earto colligimus Spiritum in nobis esses at quaeras ultorius unde sciamus tales effectus in nobis esse, non jam itur ad Seripturam quae neminem nominat, sed haerendum in intem vision cordis, et in operations Spiritus, cujus praesentia non potest aliter demonstrari quam posteriori, ut Vitam suam homo ex sensu et motu caeterisque vitalibus operationibus bono deprehendit. Si vero ex altera parte quaeris undos iam Scripturam esse αὐτ--ν, sive quo argumento et propter quid γrespondeo quia Scriptura est Verbum Dei. Si instas, unde sciam Seripturam esse Verbum DoL non dicam am id cognosci ex Spiritu, quia

Spiritus est causa ossiciens tantum, non objectiva, sed ex rite iis ot notis coelestibus quibus insignitur. Noo ultra tendimum; nam si quis urgeat denuo unde radios illos et nota perspieiamus, id est, quo argumento, respondeo, eum absurde sacero, nihil enim os in hoc ordine argumentorum sive rationum in objecto superius, et ratione rationum perpetuo quaerere de menti est, non secus ac rogare qua luco idoamus lucomu ita immediato et propter se in genere ausae objectivae oreditur Verbo, quamvis ad hoc eredendum maxime nocessaria sit intem illa operatio Spiritus Sancti, qui intellectum emaciter movet in genere eausae offectivae, ad credendam Scripturae authoritatem quemadmodum assentimur scientiarum principiis propter se, licet ad illum Maensum producendum necessarius sit habitus

ille mentis qui habitus principiorum et intellectu dicitur. Quae luce meridiana esinua evincunt, male nobis circulum impingi, quia probamus divinitatem Scripturae per Spiritum non propter eram, sed veritatem Spiritus probamus e Scriptura obeetive, non per eam ementer. XXIII. Dices, sed multi tamen ex Orthodoxis videntur ita Tostimonium Spiritus contradistinguere Testimonio Ecclesiae, ut ejusdem ordinis et speciei testimonium intelligant, hoc est in genere causae objectivae, non ossicientia tantum Videsistis controv. i. qu. 3. c. 11 Chamier. lib. i. p. 1, nso aliud sibi vult Consessio Gallicana, ari. 4 ruos libros agnoseimus,' inquit, isse Canonicos, hoe est, ut fidei nostrae normam et regulam habemus, idque non tantum ex ommuni Ecclesiae eonsensu, sed etiam multo magis ex tostimonio et intrinseca Spiritus S persuasione, quo Suggerent docemur illos ab aliis libria eclesiasticiis discemere, qui ut sint utiles non sunt tamen ejusmodi ut ex iis constitui possit aliquis articulus fidei.' Respondao I. Si sint qui opponere voluerint Spiritus testimonium internum seu vim illam vorticordiam qua inoaeiter in nobis produeit fidem testimonio Ecclesiae quasi riusdem ordinis et apeciei, minus accurate Omnino locuti sunt. Siquidem non quintitur hi inter nos et Pontificios, Ant timonium Spiritu alvo via ejus et efieaei requiratur ad cognoscendamo probandam Scripturae divinitatem, hoe enim ultro largiuntur nobis Pontificii, nec negare quisquam potest nisi in castra rilagii aperte transire voluerit, Sed tantum An colesiae testimonium sit medium et motivum illud praecipuum at insallibilo propior quod Scripturae erodimus, an Vero aliud quodpiam magis prinoipia requiratur 2 inqua qui multum peraeeollocant in eorrogandis Scripturae loci et argumentia quibus probent Spiritum hie necessario intercedere debere, non videntur praecipuum quaestionis cardinem attigisso, qui non in eo positus erat, An Spiritus opera necessaria esset ad credendum, Sed an Spiritus ad persuadendam hano authoritatam uteretur vel tostunoni Ecclesiae, tantum vel primario, quod contendunt Pontificii, an potius rationibus ex Verbo potitia quod volunt Orthodoxi. 2. Testimo tim Spisseus vo luis sumitur vel aeriste series. Prout notat tantum vim illam divinam quae Eoaester producit in nobia fidem iste quatinus eum virtuto illa emaci eonjungitur ratio et motiv-

796쪽

quo utitur ad persuadendos animos nostros do rei alterius veritate. Priori modo induit tantum notionem eatisos in ensis per quam credimus, posteriori etiam Uec os, quae duo quia semper in hoc testimonio Spiritu connectuntur, siquidem non alio tendit ejus operatio in nobis quam ut potenter applicet mentibus nostris veritatem coelestem in Verbo traditam, adeo- quo radios illos in ea circumfulgentes majestatis, sublimitatis, essicaciae, veritatis, sanctitatis, Ac. alto imprimat, hine saetum ut nonnulli in Spiritus testimonio utramque illam n conjunxerint, tum objectivam tum -- cientem. Atque hoc sensu Consessio Gallicana intelliganda est, cum ait non tantum ex communi Ecclesiae consensu, sed etiam multo magis ex testimonio et intrinaee persuasione Spiritus Sancti libros sacros agnosci Canonicos; ' nam per Spiritus est Onium non intelligit tantum vim eff-oacem qua fides effetenter producitur, sed proprie rationem et motivum verbi quo utitur Spiritus ad persuadendum hanc veritatem, scilicet doctrinam ipsam coelestem cordibus applicatam per Spiritum, opposite ad rationem naturalem et sensum ac judicium humanum quod plane in istis mysteriis dignoscendis caecum est, 1 Cor. ii 14. Quando vero atriete testimonium Spiritus sumitur pro ea essicacia gratia quae se tenet eae parte subiecti

seu potentiae intellectivae, quae habilis et apta redditur ad ea percipienda quae proponuntur et quae posita est in infusione habitus fidei, et eollations auxilii specialis ad credendum necessarii, tune habet tantum rationem causae essicientis, non objectivae, nec bene contradistinguitur testimonio Ecclesiae. XXIV. Antequam finis sit, breviter diluenda est criminatio duplex, qua vulgo gravari solo doctrina orthodoxa circa hunc Spiritum 1. Quod mi fanaticus et Analaptisticus i2. Quod sit privatus. Nam prius illud vehementer salsum est et calumniosum, quippe anatici Spiritum divollunt a Seriptura, et indulgent revelationibus quibusdam extraordinariis et νε ---ῶ : At Spiritus istud testimonium quo contendimus persuaderi nobis Scripturae divinitatem, non inseri novam aliquam et extraordinariam revolationem immediato a Spiritura prosectam sino Verbo imo nihil aliud est quam revelationis in ipsa Scriptura actae ex parte objecti potens et effinx applicatio et impressio ita ut nequo Spiritus in Scriptura, nee Seriptura sine Spiritu hic veniant attendenda, sed indivulso nexu conjungenda sint ex scedere Dei Isa lix. 21 Verbum quod posui in ore tuo et Spiritus qui est in te non recedent,'' c. Verbum proponitur extrinseeua, Spiritus intus operatur, Verbum movet et suadet, Spiritus permovet et persuadet, illud est instar seminis in terram projecti, isto instar virtutia vivificae qua radicatur in nobis et germinat. Nec aliud innuit Christus, Joh. xvi. 14, cum ait Spiritum de suo Meepturum, de meo accipiet,''.inquit, 'ot annunciabit vobis,' ut enim Spiritus S. operatio quatenus est Parael tua et Consolator non alio tendit, quam ad applicationem benoficiorum Christi;

tamen alio resertur ejus testimonium quatenus ea Doctor veritatis quam ad

obsignationem doctrinae ipsius in Evangelio traditae. Cum ergo Spirituado quo loquimur a Scriptura nunquam aberret, sed ad Scripturam ducat, et in ea explicanda totus occupetur, patet non sine insigni calumnia, Ana- baptisticum et sanaticum dici. XXV. Sed non minori injuria privatus et proprius dicitur, ut Staplet. pri tum superbis Spiritum a nobis jactari clamabat, et alii subinde oggerunt nos, contra Petrum 2 ' cap. i. 20. prophetiam sacer sua επιλ-σεως. Resp. Primatus iam S risus bifariam diei potast, Vel ori nassier via subiective, Vel ratione principii a quo oritur, vel ratione subjeeti et potentisaeui inhaeret, Vel pro genio et arbitrio cujusque, vel pro Dei dono singulis fidelibus proprio Posteriori sensu damus Spiritum proprium et Priminum

797쪽

dici posse, quia singulis credentibus datur et in iis manet Sed priori nequaquam, quia non a nobis oritur privatim, sed dispensatur communiter a Christo toti Ecclesiae, nec enim spiritum actamus qui proprius sit scelus libori nostri arbitrii, sed qui Christi singesare donum est. Ut ergo solem malo privatum dixeris quia nominem illuminare potest qui non intus apud se recipiat ejus lumen, ita non meliori jure spiritum nobis omnibus a Chriato datum ad nos illuminandos privatum vocabis, quia non extrinsecus tantum assicere, sed in unoquoque fidelium sedem suam aligere debet. Idem deside statuendum est, nam licet de subjee e considerata, et qua creditur, propria sit uniuscujusque, quia justus Ide sua non aliena Vivit tamen

fidem objective seu quoe creditur communia est omnium, eadem enim

Veritas coelestia, idem Verbum utrobique fidem nostram laudat, quod ab omnibus fidelibus ex aequo recipitur me alio pertinet locus Petri supra citatus, Hoc primo scientes quod omnis prophetia Scripturae' ιδ-ς

επιλ-- οὐ τι--s' Nam sive λλυσιν per impulsum et a tum exponamus, quod Calvino nostro magis placuit, sive reddamus per interpretationem et inpositionem, quae communior est sententia. - του σιλ- quod dissolvere et explicare significat, et τω rima Hebraeorum non raro respondet, nihil erit quod Pontificiorum causas saveati viis enim haec

ἐπιλ- qualiacunque ait non subjectis est intelligenda, sed originaliter, scilicet pro privato hominis arbitrio et mente, per oppositionem ad super naturalem gratiam et adventilium Spiritu S. donum in eo enim est Petrus ut doceat fideles veram et certam Seripturae ropheticae explicationem de qua in Ver praeced. egerat, eam scilicet non pondere ab hominia

legentis arbitrio et sensu quando aliquid do suo inseri in Seripturam, sed ex gratiosa Spiritus S revelatione privatam itaque ot ex proprii cerebri figmento depromptam interpretationem locum hic non habere, sed publicam et divinam quae ex ipso verbo hauriatur, et ipsis scripturis ut ita dicam sit ἄ--φυ- et intrinseca Quod confirmat a pari ver 21 unico scilicet authoro Ρrophetiae, quo modo enim primo proposita sui Hophotia, eodem etiam exponi debet, idem qui author fuit, solus potest esse optimus et legitimus Verborum suorum interpres solus autem Spiritus Verbum nobis tradidit, Non enim,' inquit libitu hominis allata est Hophotia, sed Spiritu S. aeti locuti sunt Dei viri.'' Ita quod in ver praeood dixerat laia tan omni hoc Vocat Θέλημα ἀνεσπου voluntatem seu libitum Minnis non tantum qui in homino sit, sed qui ab ejus arbitrio oriatur. mo sensu bene asserit Petrus, et nos cum ipso, nee aia πῖλοαν, nec Spiritum privatum in mysteriorum fidei tractationem inserendum esses aeterum non negat Spuritum S. qui loquitur omnibus in verbo, privatim etiam singulis fidelibus in corde de ejus oritato et divinitato tostari alias nec Johannes dicero potuisset, 1 c. v. 6, Spiritum testari quod Spiritus est veritas, nec Paulus, 1 Cor si 12 Spiritum datum esse nobis ut cognoscamus ea quae nobis data sunt a Deo.' Observandum tantum testimonium hoc intomum Spiritus cum sit praeticos et privatos discretionis, non auctoriistis isticos, non posse urgeri in ordine ad alios, sed tantum in ordine ad nos ipsos, Nec inservire ad Eorum convictionem, sed ad persuasionem propriam, nam qui mihi sinet ad plenam verbo fidam saetendam, quia eum novi et in me sentio, nec sallax potest esse ejus operatio, frustra adhiberetur erga alios qui eum in me nee vident ne agnoscunt, nisi eadem is intus eos assiciat, et argumenta in verbo latentia potenter animis insinuando in cito pediauadeat. Hactenus ergo conclusum est et Spiritum et verbum in hoc negotio a nobis bone conjungi, et bene alterum ex altero probari, nec tamen

nisi injustissimo Circulum nobis impingi.

798쪽

coROLLARIA RESPONDENTIS.

I. An aliquis detur Controversiarem supremus et insanihili Judox praetor Spiritum S in Scriptura loquentem N. contra Poriscios. ΙΙ. Αὐdstur Solentia quaedam media in Deo, aut Decretum conditionu-tum contra Meinianos et Remonadrans . III. An Voluntas quae vulgo signi et ea quae beneplaeti dicitur inter se pugnent 8'. hisno nulla est voti is signi ginae non sit etiam sano senati bene taciti. IV. An Jus Dei heno distinguatur in Natural et Positivum, ita ut quaedam bona sint quia Deus vult, quaedam Deus velit quia bona sunt p

V. An quia Deus non otiosa sed os ei permissione et directione eo eurrit ad malas hominum actiones possit diei conmuero etiam esseo sistpeccati author et eausa proinde censeri contra Pones os et aci staserperam et per inmignem eatiummam hae blaspAemia ruam toto pectore ex

eramur, intent iam nostram gravia e solent.

V An fidos imputatur in justitiam 2 D. VII. An fides justifieans et temporaria gradu tantum et duratione, annoneum speeifieo et essentialiter distinguuntur Minitia. Ain. Fosit.

800쪽

positionem tanquam oram, 'Sola scriptura primario et insallibiliter terminat et definit quaestionem de Ecclesia per modum normae; i dolovani lib. ii de dom. Ecclesiae, cap. iii in solut ari. 4 Fides ' inquit, 'non amplius ex personis probanda Venit, sed ex sua fide probantur personae sicuti ex Seripturis acria cognoscitur ea quae nunc est Ecclesia.'' eo aliud sibi vult ordinaria Ρontificiorum praxia qui cum urgentur a nobi circa veritatemo insallibilitatem Eeclesiae suae, unde scilicet credant Ecclesiam suam insallibilem esse, illico nos ad scripturam amandant et illustros promissionea

quae Eeelosiae fiunt vel elogia quae illi ibidem tribuuntur subinde regerunt, quod non sacerent proculdubio, nisi fidem insallibilitatis eclesiae non

aliunde quam ex Verbo certo peti posse arbitrarentur. XV. equo hilum proficium Rationes Cardinalis. Prima enim pueriliter confundit Scripturam Merialiter et formaliter consideratam id. vel quoad substantiam Metriam vel quoad accidens aeriptionis. Sane non dissitemur celesiam scisso cognitam sine Scriptura formaliter spectata, et quoad accidens scriptionis, si quidem per bis mille annos et ampli Ecclesia caruit Verbo . e. f. Sed negamus cognitam fuisso sine Scriptura materialiter, id sine Dei Verbo, quod semper et ubique unicum fuit Ecclesiae sundamentum, idam enim Verbum quod scriptis consignari voluit Dominus ad praecavendas Diaboli fraude et hominum corruptelas, jam antea viva voce traditum Patriarchis fuerat in visionibus et somniis, et aliis revelationis modis, πολυμε re καὶ πολυτροπως Ηλ. i. 1 Christiani vero etsi non haberent ab initio . . scriptum habuerunt tamen Vetus quod persectum sui et suffciens in suo genere 2 im iii. 15. Secunda Ratio absurde petit principium et supponit quod probandum erat Ecclesiam scilicet ejusque notas ex lumine naturali certo innotescere posse; quod antea salsum esse demonstraVimus, quia ex Verbo solo propriae notas et characterea Ecclesiae peti possunt. Taceo quod pro Veris notia eas nobis obtrudit quae vere sunt nothae et adulterinae, ut an ustatem, vi δει--tem, o quae nec soli Ecclesiae, nec toti, nec semper conVeniunt. Taceo

quod hic sophistae a non distributo ad distributum ratiocinatur, ab Ecclesia in genero ad Romanam Ecclesiam hodiernam in specie, supponenseam esse eram Ecclesiam, quod ne concedere possumus, nec in aetemum

sunt probaturi. Nam quod ita praefidenter gloriatur suam Roman. e. clesiam Veram esse, quia nunquam salsi convinci potuit, in eo vel ignorantiam crassam procli, Vel impudentiam quot enim et quanta Orthodoxorum Volumina centum abhinc annis prodiere, quae luce meridiana clarius demonstrarunt Ecclesiam Romanam saepius errasse, et in eo statu quo res sunt, nec esse, nec haberi posse pro ora Christi Ecclesia Et vel hoc solo argumento probari sacile potest: Nam quae Ecclesia doctrinam salutarem a Christo traditam non retinet, illa vera non potest esse

Christiaeelesia At Ecclesia Romana talis est Ε. inor quae proculdubio negabitur ab ipsis, facile eum ad Examen Doctrinae deventum erit probabitur.

XVI. 4. Alii distinguunt interformale obseerum fidei et fidei regulam; fidem qua credunt eclesiae insallibilitatem niti verbi Dei authoritato tanquam sormali fidei objecto, fidem vero qua credunt verbi Dei auctoritatem, niti Eoesesiae insallibili testimonio, non tanquam objecto sormali,

sed tanquam regula fidei, ideoque circulum non eas sormalem seu per eandem iam. Resp. Sed neque hac ratione evadere possunt, quod sacile

patebit si terminos distinctionis attondamus, et quid per objectum, quid item per regulam fidei intelligendum sit. Duplex orgo objeerum fidei si

tuitur, Uteriale unum, alterum I mala materiale est id quod credimus