De necessaria secessione ab ecclesia romana, disputationes: disputationum ...

821쪽

DISPUT XXV. DE CONCORDIA PAULI ET MACOBI, ETC. 741

Abrahae dicit eam cooperatam esse operibus et ex operibus esse consummatam is fidos Abrahami non umbra fidei, nec inanis articulorum notitia, sed fidos verissima fuit. 3'. Quia dicit fidem bone justificare, sed non solum, Videtis quod ex operibus justificatur homo, et non ex fide tantum,' Ver 24, supponit ergo fidem aliquatenus et ex parte justificare; At fidei umbra et larva non justificat. 4'. Quia comparatur homo habens fidem sine operibus diviti qui cognoscat quidem inopiam pauperis, sed nihil tamen subsidii illi oroget Ut ergo verissima est ilia cognitio inopiae pauperis, ita et vera fides, quae operibus destituitur, Ver. 15. Comparatur etiam corpori sine spiritu quod non potest negari Verum esse corpus, licet mortuum,

Ver 26 Sicut corpus absque spiritu mortuum est, ita et fides illa quae est absque operibus mortua est.' Sie ille lib. i. de Iustific. o. 15. XIX. Verum etsi sudat nitendo, no hilum tamen ratiunculis suis proficit. In prima peccatur bifariam : Primo dum supponitur fidem dum absoluto ponitur semper veram fidem designare, id est salvificam et Justificantem de qua Paulus agiti quaestio nostra instituitur alias si laxius sumatur veros fidei nomen, non dissitemur fidom historicam vel temporariam etiam

suo modo eram esse byectis quatenus Vere assentitur Verbo et Verum esse credit). Falsum autem hoc esse innumeris exemplis ostendi potest;

fidos Simoni ago tribuitur, Aot viii. 13, qui et ipse credidisse dicitur,

nec Vere tamen, sed simulate; sic daemones redere dicuntur, non tamen

ad fiduciam et salutem, sed ad terrorem et desperationem multi dicuntur credidisse in Christum propter miracula quae patrabat, oh. ii. 23, eo tamen vere et salvifice, quia Christus se illis non credebat cognosce quid in homino esset,' ver 24, 26 Sio saepissime absolute fides eum ponitur vel fidem miraculorum significat, 1 Cor. xiii 2,matth. xi. 21, 22, yc. Vel doctrinam ipsam fidei, et. i. 7, Vel professionem doctrinas EVangelicae, Rom. i. 8 Act. Hi 5 yc. Porro non insolitum est hoe loquendi genus in Scriptura ut - . sv νως dentur nomina in Nais, sive ετὰ - .em ad hominem argumentando, ut avius dicit Dei beneplacitum fuisse salvare credentes per stultitiam praedicationis,' 1 Cor. i. 21, non quod tale sit reipsa Evangelium, sed quod talo habeatur mundo et eami, sive ironis' ad hominum vanitatem redarguendam, ut 1 Cor. iv. 8 dam saturati estis, jam divites lacti estis, sine nobis hactenus regnum adepti estis,' quod postsa corrigit in sequentibus, 'atqui utinam regnetis,

ut et nos vobiscum regnemus.' Ita Jacobus per meram concessionem fidem

hanc hypocriticam fidem vocat, quia illi qui eam profitebantur fidem eam nominabant si do ea gloriabantur, licet fidei nihil haberet praetor extemam

Prosessionem, Vel inanem quandam mysteriorum sacrorum notitiam. Vidithoo Oeeumenius, ad duo fidei significata refertur fidei nomena nam fidem solemus usurpare, tum de simplici concessione ejus quod apparet, sicut etiam daemones scimus erodore Dei filium Et rursus appellam fidei nomino id quod consequitur ex firma dispositione cum certo assensu. Secundo, salso etiam supponit Jacobum absoluto fidem Vocare, nam et a ticulus quem addit vim suam habet ad eam peculiariter et δι-emia distinguendam, num poι ἡ πιστκ servare ipsum, non tantum fides, sed hase es, talis fides; et circumstantiae connexae eam satis determinant, quum Vocat eam fidem mortuam, et daemonibus communem, imprimis ero illud

evincit, quod non dicitur fides haberi, sed tantum jactari, Si quis dicat sofidem habero, hoe enim tam generale est ut non tantum τὰ reta, sed etiam φωνόμενα complectatur, ut 1 Joh. ii 4 Qui dies movi eum, o mandata non servat, mendax est,' et M. qui dicit se esse in luco et fratrem suum odit, in tenebris est,' c.

822쪽

XX. Ad 2 salso iterum supponit Advorsarius, fidem contra qu-Jacobus disputat, et de qua quaeritur inter nos eandem esse cum fide Ab-- hami do qua loquitur postea ; cum certum sit Apostolum has a se invicem distinguerea nam ut doceat fidem illam do qua hypocritae isti gloriabantur falsam ct inanem esse opponit fidem Patris credentium, quae mortunnon suit, sed essica per bona opera patet ex Ver. 20, 21, c., si vero cognoscere, o homo ane, quod fides sine operibus mortua est 2 Abraham pater noster nonne ex operibus justificatus est oblato filio suo,Pyc. quaaidiceret, Vis hoc amplius cognoscere, fidem scilicet quam aetas veram fidem non esse nec qua securo niti possis p conser fidem illam eum Ah-- hami exemplari, nam cum a Deo proponatur ut Pater credentium oriua fido vestigiis insister omnes decet, dubium non est quin veram fidem habuerit, quid vero ille nonne Isaacum obtulit 3 Itaque non habuit fidem quam opera non consequerentur, sed illum ore per fidem justificatum fuisso res ipsa ostendit quum opus hoc oderet justitiae, Ver 22 et tum plene patefactum est quam merito de eo scriptum sit quod crediderit

Deo at illi imputatum sit ad Justitiam, ver 23, unde solide colligit Jacobus, eum fidos istorum nihil simile habeat cum fide Abrahami, salso tanquam veram et salvificam obtendi. Nomo ergo dixit unquam quod nobis imponit Bellam. Abraham fidem umbram suisso, sed ex Abraham fido fidem

definire omnium, et eorum maximo qui solam extemam fidei larvam hα-berent, iniquum esse pronunciamus et plane contra mentem Jacobi, qui haec comparat ut dissimilia, ut ex unius veritate alterius vanitatem Vineat. Caeterum quod fides dicitur cooperata bonis operibus τι ἡ πωπις συν-- τοῖς ροις --,' non reserendum est ad ipsam Justificationem, sodsimpliciter ad connexionem operum cum fide, ut significetur neque opem suisse sine fide, neque fidem suisse absque operibus, quod praecipue quaerebatur, sed emeacem fuisse et sescundam per bonum illud opus, quatenus oblatio illa filii fuit egregium fidei opus, ut, Heb. xl. 17, ducisur per fidem obtulisses Atque ita non incommode posset hoc verbum compositum quod apponitur per imosin satis Iacobo usitatam c. ii. 6, 13 et iv. 11 resolvi in simplex' ἡ

πιστι η - τέις eγως αντον eis, fides cum operibus existens operabatur,

id est non sterilis et otiosa mansit, ut isti volebant Quo sensu Vero consummata dicatur, non quoad essentiam, sed quoad declarationem jamjam

XXI. In tertia Exceptione, peccat fallacia interpretationis, quasi δε-cobus Vor. 24, cum ait Videtis quod ex operibus justificatur homo et non ex fide tantum,' Justificationem fides aliquatenus et ex parte tanquam causae sociae cum operibus tribueret. At hoc ex orbis elici nequaquam potest, non partitur enim Justificationem inter opera et fidem, sed totam

operibus tribuit, fidei totam dorogat, scilicet illi fidei de qua quaestio erat et quam hypocritas prae se serebant. Non dicit, Videtis quod homo non fido

tantum, sed etiam operibus simul cum fido Iustificatur, vel videtis quod etiam ex operibus justificatur homo, et non ex fide tantuma particula enim ωαὶ vel alia aliqua similia addenda suisset ad danotandam conjunctionomoperum cum fide in Justificatione tanquam causarum sociarum, sed dicit simplieiter, Videtis quod ex operibus Justificatur homo, et non ex fide tantum,' id est, non ex fido illa solitaria et operibus vacua quam pertendebant, quae reVera nihil aliud est quam umbra et larva fidei; hominem autem non justificari ex illa fido, vicit semplo fidei Abrahami, quae alia plane fuit, viva nimi et effinx, unde colligit per consequentiam necessariam transeundo ab hypothesi ad thesim neminem posse justificari per illam inanem fidem, quae ultra prososEionem exter-

823쪽

nam fidei quae creditur non pergit, sed fide salvifica quae eram suam ἰne--αν stondat per bona opera, quia eadem omnium fidelium dobet esse Justifieatio et fides illius organum qua fide enim justificatus est Abrahamus credentium Pater, eadem et omnes ejus filii, Rom. iv. 12. XXII. Ad 4 Resp., Comparatio prima adversarium jugulat, nam sicut charitas illa divitis, quae bona verba dando pauperi, nullum tamen reale subsidium erogat, ficta est et inanis, et charitatis nihil nisi nomen habet, siquidem, teste Johanne, Charitas non in lingua sed in opere et veritate sita est, 1 Joh. iii 17, 18 Nam qui habuerit mundanas facultates, et vid

rit fratrem suum egentem, et clauserit lacera sua coram eo, quomodo charitas Dei manet in eo P momus,' inquit, non lingua, sed ἔσω καὶα -;' Ita omnino fides illa quae caret operibus Vana est et inanis. Altera vero similitudo quam subjicit, non magis ad rem facit, nam ut Corpus sine spiritu mortuum est, id ex respirationis cessatione agnoscitur esse mortuum, ita fides deprehenditur esse mortua ex desectu operum. Dices, At sicut Cadaver os verum corpus licet sit mortuum, ita et fidos vora erit licet mortua. Resp., Cadaver esse quidem Verum Cadmer, sed non esse verum corpus ejusdem speciei et naturae cum Corpore visente, ideo, ut cadaver et corpus Vivens, uata Philosophos, tota specie dis erunt, necesse quoque eat tota specie disserae fidem Vivam et mortuam; nec σῶμα hic praeciso sumi debet pro mole corporea, cujus partes sunt extra partes, sed potius pro homine via pro animali, quod vivere intelligatur si adhuc respirat, si vero secus, censeatur mortuum, quomodo non raro Sumitur Vox

σώματος, et apud Sacros, et apud prosanos Scriptores, Apoo. XViii. 13, nundinatio σω M. id hominum proponitur, hinc et illud Σ-- πολλὰ τμών, yc. Ita Vox πnίματος non innuit proprie arimam, sed spiritum, idestspinationem, halitum, flatumve Vitae, quo cessante cessat ita moriturque animal, sic Isa ii 22, Psal civ. 29 et sic lxx. Ρsal exlx, 131, aumaci -υ- με id halitum eodem sensu spiritus Vocabulum usurpat Tertulli Apol. e. 6 Ideo et oscula propinquis flore necessitas erat, ut spiritu indicarentur. mens ergo Jacobi erit, Ut corpus ex desectu respirationis mortuum esse agnoscitur, ita et fides si careat bonis operibus, nam hoc est inter omnes gentes commune corporis mortui experimentum, unde ad majorem certitudinem mortuorum ori speculum adhiberi solet ut ex illius elaritate vel obscuratione cognoseatur an spiritus insit. Soli autem non au-mus in ea sententia, Caietanus inter Pontificios hoc ipsum agnovit, cujus Verba quia eximia sunt referro non pigebit Appellatione Spiritus non significatur anima, sed halitus, ceu flatus, et apte comparat opera flatui, quemadmodum enim corpus animalis si non spirat mortuum est, ita fides si non parit opera mortua est, flatus siquidem est essectus corporis vivi, et similiter operatio est proprius effectus fidei vivae, unde apparet quo sensu dixerit superius fidem in operibus mortuam esse, non quod sentiat opera osso omam fidei, sed quod sentiat opera esse concomitantia fidem, sicut halitus comitatur vitam corporis.' in α- - non intelligendum est sumam, sed potius m-ταώς, ipsa Vitalis agitatio, qualis est in

homine Vel in anima πω καὶ τἄπν , qua praesente manet eorpus animatum, deficient vero fit cadaver; ne sane aliter sine gravi absurditato potest intelligi alias dicendum esset quod ut ex anima et corpore resultat tertium scilicet homo, ita ex fide mortua et operibus resultaret tertium quid nimirum fidos salvifiea: at fides justificans suam habet formam Οὐσιώδη matura sua, non vero a charitate, quae est quidem essentiale consecutivum, sed non constituti m fidei, fides enim non ea vera et visa, quia operatur per charitatem, in ideo operatur per charitatem quia est viva, ut charitas sit esseetus et signum ita fidei, non causa.

824쪽

XXIII. Lieet antomaseo distinctio fidei inultum jam conserat ad eonciliationem quam quaerimus, non tamen sola sussicere potest, nisi et uae fleatio distinguatur. Cum enim aeobus non dicat tantum hominem non

justificari fide, sed pertenda justificari operibus, quod negat diser

Paulus, contradictio plano tolli non poterit nisi eum fido distinguamus etiam Iusti ationem et Justi a si verbum bisariam enim sumi potest, Mnon semel usurpatur in Scriptura, vel pro Iusti catione ipsa, hoc est abaolutione illa quam ex Justitis Christi imputatione consequimur apud Deum, vel pro ejusdem Melaratione et ostensione, et coram Deo et coram hominibus. ma Iussi retio ea usos bene dicitur, quia in ea nomenclation involvitur consideratio causae, et rationi formalis propter quam a Deo justi pronunciamur posterior Iusti alio secti et signi, quatenus includit tof- timonia et argumenta ex quibus a posteriori cognoscitur et declaratur juatificatio prima hi est, altera operum illa primaria est et praecipua istiua vocis significatio, ista secundaria et minus propria, nec tamen plane insolon et inusitata in Scriptura Nimirum ut habet Canon Theologorum, Verba quae fieri, esse, vel agere aliquid significant, quandoque non tam essentiam, Vel actum, quam ejusdem notificationem qualiaeumque illa sit, denotant ' sic Lerit xiii 3, ubi agitur do leproso qui adducendus est ad Sacerdotem, postquam eum inspexit 'D Mutat tum impurabit ilium, id eat impurum eum declarabit, seu immundum pronunciabit, et Ver 13, 'rita mundabit, id est mundum pronunciabit; sic atth. V. 45 diligite inimieos vestros, orate pro iis qui vobis maledicunt, ut sitis filii patris vestri qui est in celis,' quomodo filiatio dicitur consequi dilectionem cujus est auare, nisi enim jam esson filii, non possent talia opera charitatis praestarea hieorgo valere debet regula posita, Tunc dici aliquid esse aut fieri, quum ess intelligitur aut declaratur ut sitis filii,' id est, ut reipsa vos talos exhibeatis et demonstretis; sic Act x. 15 quae Deus purificavit tume, is prosanes,' id est, ne profana esse dicas Vol ducas, ut ipseletrus, Ver 28, interpretatur. Ita, ne longius recedamus ab instituto nostro, ipsum justi eandi verbum non raro sumitur, Luc. Vii. 29 Omnia populus audiens, et

Publicani α-ώσαν justificaverunt Deum, baptigati baptismo Johannis,' id est, tribusrunt Deo laudem bonitatis et justitiae humili peccatorum consessione et baptismi susceptione, et Ver 35 Sapientia justificata est a filiis suis,' id est justa doesarata, et Rom. iii 4 Sio Christus ipso dieitur, ITim iii 16, justi eatus Spiritu, id est, interpreto Paulo ad Rom. i. 4 de-olaratus filius Dei secundum Spiritum sanctitatis, per resurrectionem mortuis. ' Eadem est hujus loci ratio Abraham dicitur ex operibus Justificatus, id est declaratus et compertus revera Justificatus, nam acobum non loqui de Iusti catione causos, hoc est, de absolutione ipsa, sed do usu eatione signi, id est, de ejusdem deesaratione, multa sunt quae

probent.

XXIV. rimo, Scopus et Consilium Iacobi, quod nequaquam est disputare quomodo uatificemur, sed cujusmodi sit et quod ingonium fidei illius qua Iustificamur, non de causa justi cationis, sed do qualitate j ι fleati, ex quibus effectis et argumentis recte colligi possit quinam sint vere justifieati Patet hoc ex vor. 18 Ostende mihi fidem tuam ex operibus, et ostendam tibi ex oporibus fidem meam; ' Compellat scilicet hypodritam et inanem ejus jactantiam retundit, qui cum fidem profiteatur, et prae se

serat, nullo tamen argumento, et testimonio extem ostendere eam potest,

Vidi ergo fieri ostensionam fidei per opera, ita ut fides quae per opera se non exerit, eo ipso deprehendatur salsa et inanis. Secundo, ipsa historiae series, quae notatur, ver 21 Abrahamus Pater ille nostor nonne ex oporibus justificatus est, cum obtulisset Isaae filium suum super altare γ' Ju

825쪽

DISPUT XXV. DE CONCORDIA PAULI ET ACOBI, ETC. 745tifieatus ergo dieitur per oblationem filii sui; at coram Deo Abraham multo anto fuerat a justificatus, testibus Moso et Paulo, nam triginta minimum annis antequam offerret filium dicitur credidisso Deo et fidos illi imputata ad Justitiam, Gen. v. Pergo per opus immolationis non est ju tificatus causative et meritoris, ut contendunt adversarii, quasi illa immolatione filii tum domum vere et persecto suisset justificatus, nam jam acceperat sigillum Iustitios fidei Rom. iv. 11 et propositus erat in exemplar justificationis omnibus post futuris fidelibus tam Judaeis quam Gentibus sed justificatus est ostensive et Melarative, quia fidei salvificae et justificantis et suas per illam justificationis, hoc reddidit testimonium. Quod confirmatur, tertio, ex ipsius Angeli verbis ad Abrahamum,men xxii. 12. Cum enim Isaacum obtulisset, vel in eo egset ut jamjam osterret, sublata ad caedendum filium manu, impetu ejus inhibito, ad eum JehoVae nomino vorba iacit, extenda manum tuam in puerum, quia nunc cognovi quod times Deum no prohibuisti filium tuum unicum a me; ' hoc ergo opus eo tantum pertinuit, non ut justum eum redderet, hoc enim jam do illo praedicatum suerat, aed ut insigni aliquo experimento probaret omnibus quam serio Deum timoret et quam ore fides illi in Justitiam uimst imputata. Quarto, hoc colligitur ex Verbis Jacobi, nam nisi intelligeret justificationem illam Abraham ex operibus Melamime, quorsum diceret, Vor. 23 Scripturam impletam suisse,' quum obtulit filium, quae dicit Abrahamum credidisso Deo si illi imputatum suisse ad Justitiam γ' sano hoc absurdissime diceretur si do proprio dicta justifieatione intelligendum esset, quomodo enim impleta dieitur Seriptura quae loquitur de justificatione fidei, cum justificatus est ex operibus 8 sed ommodissimo exponiturdo declaratione, quia fides seipsam probavit per opera, et tune apparuit Vere et non hypocritico Abrahamum Deo credidisso, eamque fidem ut vuvam et ossicacem illi non ab re imputatam fuisse ad justitiam, quatenus scilicet promissionem gratis amplectebatur. Ita impletio haec metonymice intelligenda erit, pro impletionis declamatione et certitudine, quae ex hoc e foeto clarissimo innotuit quomodo verba istiusmodi in Scriptura semel

usurpari alibi diximus. XXV. Ex quibus olligitur justificationem hanc Abrahami, de qua

Jacobus agit, proprie ad Mesarationsmi posteriori reserendam esse. Porro. cujusmodi sit illa declaratio, et quibus facta si quaeritur, Responderi quidem solet, ne male factam esse hominibus, nam etsi oblatio illa filii saeta suoru remotis arbitris, solo teste Isaaco, qui mentem patris non potuit nosse nisi ex oVentu, atque ita oo momento nemini proprie cognita fueritasse insignia Abraham obedientia potuerunt tamen homines caeteri ad quos istius acti rumor perlatus est postea illud dignoscere, imo quotidie fides Abraham nunc otiam nobis innotescit por istiusmodi oblationem, X ea quippe ut ex argumento certo et indubitato colligimus non Vanam et mortuam, sed Vivam et Scacem fuisse ipsius fidem. Verum ultorius ad Deum ipsum extendendam esse illam fidei ostensionem orba Angeli ad Abrahamum nos docent, sic enim expresse Angelus, Nunc novi quod times Deum, Ac. . Deo etiam innotuit et probata est hoc saeto Abraham fides. Sed quid opus Deo experimento qui α λον- σ, Vel quomodo aliquid in tempore innotescere illi potest eui ab aeterno omnia suorunt nota et praesentia, Act. v. 183 ic nodus non levis Videtur, atque o magis vindice dignus, quod infaustus ille Socinus, haereticorum omnium audacissimus, loco hoo etiam abusus est ad negandam divinam praescientiam Nam si insallibili scientia omnia novit anto- quam fiant, non posse cxplicari, inquit, quomodo Deus dicat se tum do-

826쪽

mum agnovisse Abrahamum suisse timore vero Dei praeditum, cum filiomauum charissimum immolare non recusavit, raeleci. c. i. Verum isoatra clamitat os impurum, o blasphemias in Deum evomit Sane si qu-cunque in Scriptura de Deo nuntiantur ad rivum essent resecanda. Et proprie ad literam ut verba sonant essent intelligenda, utique aliqu in veri speciem habere videretur ratio haeretici sed quis nescit innumΘ-egse in scriptura quae νώα-- Deo tribuuntur, et intelligenda sunt tantum λο resπως, nisi velimus Deum fingere corporeum cum Anthro morphitis, mutabilem, poenitentiae, dolori, et tristitiae et similibus assε tibus obnoxium, quod aures Christianae hactenus ferre non potuerunt,

quidquid Conradus Vorstius, Socini discipulus, impio contra Dei immensitatem, immutabilitatem, et alias proprietate blaterare sit auausa itaque et jam olim et etiamnum hodie Christiani interpretes ita locum hunc interpretati sunt, ut nihil detractum Voluerint praescientiae divinae,

sed quocumque tandem modo illum reddiderint, agnoverunt tamen et consessi sunt nullam novam cognitionem proprie Deo accedere posse Duobus autem modis potissimum locus hic eat expositus alii enim cum August. u. 58, in Genesim, illud cognom interpretantur transitivo pro gnoscere feta 'Dν pro 'rx 'ri, ut id reseratur, tam ad Abrahamum ipsum et Isaacum, quam ad alios quibus hoc facto, Deo id procurante, innotuit fides Abrahae, qua in sententia sui etiam Chrysostomus, νυν -σιν,

- ν γνώeισα -ως λαeινῶ φαεν - sq. - λον per te declaravi,' inquit, et innotescere seci omnibus, quomodo sincero timore Deum colas, nam ibidem addit, AEgo noveram samulum meum, quae autem nunc RHΘfacta sunt, in doctrinam sunt tam praesentibus quam futuris.' Alii satius existimant et minus coaetum hoc de Deo dici figurate et per Ue---- αν, quia in toto hoc negotio, o habuit ad modum hominis alium ton- tantis, et experimentum quaerentis animi latentis; quemadmodum ergo metaphorice et figurate dieitur exuasse Abrahamum Deus, eodem modo cognoVigae ex eventu dicitur quia experimentum hoc elicuit fidei Abrahami ita nihil aliud vult Deus quam Abrahamum hoc facto tostatam

secisse coram Deo et hominibus fidem suam et pietatem, eamqus Deum gratam et acceptam habuisse. Quae commodior videtur sententia; nam etsi Deus non egeat experimento, non desinunt tamen homines praebere experimentum sui Deo, unde illud Pauli, 'Studemus nos approbare Deo,'' Cor. V. Deus enim ut seipsum Vehementissime amat, non potest non

probare et deosculari lineamenta imaginis suae ubicunquo illa fulgere videt ita etsi novari jam ab aetemo omnia fidelium opera quoad pros-

scientiam et prosiastinationem, novit tamen ea peculiariter ex eventu quoad complacentiam et approbationem.

XXVI. Quibus ita positis, facile tollitur omnis inter Apostolos pugna, nam si Abrahamus apud Paulum Justificatus dicitur fide in operibus,

intelligenda est Ius eatio propria causos, quatenus per solam fidem metonym consideratam justus est coram Deo pronuntiatus et remissionem peccatorum obtinuit, at idem Justificatus bene dicitur apud Iaeisum ex operibus, et non ex fide, usu αι-- σαι et sim, quatenus opera Vere declararunt eum fidelem esse et justificatum, in ea enim taclaratione opera intercedere potissimum debent ut argumenta ex quibus res interea et latens in cordo patefit o dignoscitur. Porro non nobis solis hoc visum Agnovit id ipsum homas in cap. iii epist ad GH Leet iv. ubi conciliaturus Jacobum cum Paulo M opera,' inqui non sunt causa quod aliquis sit justus apud Deum, sed sunt potius executiones et manifestationes

justitiae.' Idom sontiunt Hugo Cardinalis, et Dionys Carthusi. quod jam

827쪽

DISPUT. XV. DE CONCORDIA PAULI ET ACOBI, ETc. 747Glossa ordinaria in Jac ii expresserat his verbis Abraham per opera quae feeit justus non suit, sed sola fide, oblatio vero ejus est opus et testimonium fidei et justitiae. XXVII. Sua tamen hic etiam κνησοετα, Bellam babet, quibus distinctionem positam eludat, periendit quippe justificationem apud Jacobum non posse sumi pro Justitiae ostensione seu declaratione, sed pro ejus incremento, Primo, Miasides dicitur cooperata operitas, at fides ex nostra hypothesi nullo modo cooperatur ad Justitiae declarationem, sola nimopera nos justificant declarative, non fides. Secundo, fides per opera dicitur consummata, ver 22, quod non alio sensu intelligi potest quam Justitiam, inchoatam per fidem, accepisse incrementum et persectionem per opera, unde Jacobo justificatio non esset justitiae declaratio, sed incrementum. Tertio, d Rahabae meretricia justificatione agitur, Ver 2b, sed absurdum est dici eam declaratam suisse justam quae meretrix erat, sed

vere justificata dicetur, id est ex infidoli fidelis facta Bellarm. lib. iv. do

Just catione, e 18. XXVIII. Varum inanes has osse cavillationes cuivis paulo attentius verba et scopum Apostoli expendenti proclive est agnoscere. Nam in prima, ut jam anto observatum fuit, gratis supponitur fidem dici cooperatam operibus ad justificationem, cum dicat tantum Jacobus em cooperatam esse peribus, nimir tum ad bonitatem ipsorum, siquidem quod fit sino fide peccatum est, tum ad sui per opera patefactionem, ut Abrahamea praestaret et per ea se fide extrinsecus proderet, nam nisi fides ista essica suisset, nunquam tam insigne si rarum obedientiae edidisset opus. Porro si quaeritur cur Apostolus dixerit potius oriemis, quam simplea

ενκνει, 3 Responsio potest iacito dari, hoc ideo factum ab eo suisse, quia illi res erat cum hypocritis et fou -Christianis qui unicum opus fidei

putabant esse τε credere, cum Apostolus aliquid amplius requirat, non tantum actum ejus elicitum qui in credendo Versatur, et solius fidei est, sed et actum ejus imperatum qui in operando consistit, et ad charitatem etiam portinet, nam fides movet charitatem ut bene operetur, ideo dicitur per eam ι--μένη sisa Mat. V. 6. XXIX. Ad secundam, 1. eccatur ignoratione elenchi, nec enim Jacobus diei Justitiam, sed dem consummatam Me per Opera, non disputamus autem hic do incremento, vel persectione fidei quam agnoscimus suos habere gradus et progressus, sed de augmento justificationis Quo vero sensu Verba Apostoli sint intelligenda, non dissicito os intelligero, si distinguatur perfectio essentialis ει constitutiva a perfectione accidentali δε- elarativa, prior hic intelligi non potest, quia fides eam habet a se a propria interna, extrinsecus autem eam non mutuatur ab ulla alia re, multo minus Vero a charitate, aut operibus quae a fide proficiscuntur tanquam a causa. Secundo, quia sequeretur fidem Abraham ante immolationem filii non suisso sermatam, sed informem et imperfectam, quae per consequens etiam ex mente adversariorum justificare non potest, et tamen justificatus

dicitur triginta annis ante oblationem filii, et Paulus justificationam illam pro persecto justificationis exemplari nobis ad finem usque saeculorum communi proponit. Tertio, sequeretur etiam initium justificationis gratiae

Dei, persectionem autem meritia humanis esse adseribendam, atque ita salutem nostram non esse mere gratuitam, contra Paulum Rom. iii et iv. et Ε . it. Unde sequitur ut persectio altera scilicet declarativa connotetur, quatenus Vera et sincera per opera declarata est, nam et sinceritatem saepius per perfectiomem denotari in scriptura notius est quam ut probatione

indigeat Matth. v. 48, M. iv. 12 et rem diei ori seu perfici cum

828쪽

declaratur,' vel persectam so aliquo testimonio probat; sic xii. 9, virtus mi in infirmitato parficitur ' id est persecta ostenditur et declaratur m in mitia tanquam in m reto, non per in maistem tanquam peremeetum, non quod Christi potentia quidquam mutuetur a nostra infirmitate, sed quia in ea se exerit; sic Jac. iii 2 perfectus vir' dicitur qui in sermone non labitur, in eo enim non consistit persectio nisi tanquam in signo ex quo ea deduci potest sic fides dicitur perfici per opera quia per ea se proclit ut actus primus dicitur a Philosophis perfici ab actu secundo,

ut voluptas dieitur, Arist. Εthi κ. 4 perficere aetionem se ' - λων--ντί τελος, ut finis quispiam accedens,' et persectionem actionis demonstrans, fides enim eo persectior cognoscitur, quum effoaeius Vires suas exerit quin prius non ita apparebant, quia snim de causa judicamus ox effectis, videtur quodammodo causae vis minui vel augeri ex effectorum proportiones sed hoc ex effectis intelligitur quidem et aestimatur, at non oritur tamen et

emanati

XXX. Ad 3- do Rahab meretrice. Primo κατα τὸ βιαον, si Rahab dictitur ex operibus justificata, quia ex infideli fidelis est saeta ergo Iacob non loquitur de incremento justitias, sed do prima justificatione, alias nono infideli fidelis saeta suisset, sod ex fideli vel justa justior. Secundo, directe per negationem antecedentis, Rahab sedico non suisse operibus suis justam declaratam, sed reipsa effectam, imo eum opera aequantur justificatum, non praecedant justificandum, ex August. siquidem nulla praestari possunt bona nisi ex spiritu, spiritus conferri non potest nisi a Deo placato et propitio, nunquam illa charitati et hospitalitatis opora edere potuisset nisi jam justificatas unde statuendum est omnino eam jam ante peculiari Spiritus sancti impulsu ex rumoribus qui percrebuerant de mirandia Dei operibus erga Israelem et judiciis ejus in hostes fidem qua justificata sui concepisse, quod innui videtur ex Jos ii. 8, 9, 10, ubi sibi certo persuasum esse profitetur quod Deus Israelitia promiserat, movi,' inquit, quod Dominus tradiderit vobis terram,' o. Audivimus quod siccaverit aquas maris rubri ad vestrum introitum,' M. Dominus Deus Vester ipse est

Deus in coelo sursum et in terra deorsum,' ' fidemque eam confirmatam essee exploratorum sermonibus qui proculdubio clarius et certiva haec omnia

et maxime quae pertinebant ad promissiones gratiae populo iactas ipsi retulerunt; ne quis Vero arbitraretur inanem fuisse fidem illam, eximiis benevolentiae et hospitalitatis operibus in oceultandis et pacifico dimittendis exploratoribus suo etiam periculo eam comprobasse demonstrat, ita ex operibus illis non quidem justa suit constituta, nam jam ante per fidem justa osse debuit, alias bonum opus nuncios occultanc et dimittendi praestare non potuisset, sed justa deesarata, quia fidem suam et justificationem porea opera soris ostendit. Tertio, neque hi obstare potest quod meretris dicatur, nam ut nunc non dicamus quod quibusdam post Judaeos placuit non tam vocari meretricem quam Cauponariam, ut vertit Chaldaeus, quia amquod Hebraeis est scortari est etiam cauponari, sorte quia non raro haec duo conjunguntur cum enim Jacobus post xx diserte eam πορνην Vocet, dubium nullum est quin meretrix Vere suerit, sed ita non appellatur quod tum temporis cum justificaretur ex operibus meretrix adhuc esset insensu Omposito, sed διαιριτικῶς, quia meretrix antea fuerat in serati diviso, secundum tritum loquendi modum scripturae, quae mutato statu rei saepe retinere solet nomen antiquum,' sic in Evangelio dicuntur caeci videre, claudi ambularo,' id est qui tales erant antea, sic IIierosolyma vocatur

Urbs plena judicii et civitas fidelis, risa. i. 21, quia talis olim fuerat, sic Μatth. xxvii. 53, 2 hess. ii 4, Antichristus dicitur sessurus in Templo

829쪽

DIAPUT XXV. DE CONCORDIA PAULI ET JAcoBI, etc. 74s

Dei quod talo antea fuit, sic Virgo dicitur quae nuper esse desiit, Joel i. 8,

Plange sicut virgo sacco accincta super virum pubertati suae,' quod de

innupta intelligi non potest, ita Poeta de Pasiphae tauro subdita dixit, At Virgo in esiae, et Terent de puella imminuta Virgo lacrymaris quas scilicet

antea talis suit Ita non obscurum cur Apostolus hoc nomino designaroeam voluit distinctionis causa propter praecedentem statum quemadmodum hoc exemplo usus est ad amplificandam Dei gratiam, et exceptionem omnem tollendam, quia enim fides Abraham de qua in praecedentibus egerat extraordinaria poterat videri, et ad quam assurgere omnibus orto non esset concessum, exemplum hoc vilis mulierculae producit, quae et Gentilis et meretrix fuit, nam si in ista fides non caruit suis operibus, nonne pudore suffundi debent Christiani fidem jactando sine opstibus 7 sierursus ostendit nullum esse fidei gradum, nec sublimem et excelsum qualis fuit in Abrahamo, ne infimum et tenuem qualis sui in Rahab, qui non

debeat et non possit fructus aliquos bonorum operum producere.

XXXI. Ex his autem ita discussi plana jam satia et aperta redditur conciliationis ratio. Ne quid Vero scrupuli superesse possit, distinguenda est 4. Ῥorgona ipsa quae justisaatur;V Cum enim homo sub duplici ovi considerari possit, Vel ut peccator in statu naturae, Vel ut vocatus in statu gratiae, vel ut homo simpliciter qui Versatur in mundo, vel ut Christianus o fidem prosessus in eclesia juxta geminum hunc hominis statum, dupla instituitur Dei judicium cum ipso, primum severum est et rigidum Dei qua uincis ex lege, secundum mitius est et benignius ejusdemtit Patris ex Evangelio. Huic duplici judicio, dupla etiam respondet justi alio, non quidem sensu Pontificio qui a nobis antea conmitatus est, sed plano diversos Prima hominis peccatoris et impii in statu naturas, quae fit propter unam Christi satisfactionem fide apprehensam, quia enim in hoo soro justitis Divinae accepissationi locus esse non potest, sed solutione adsequata opus est, ideo sola justitia Christi quae persectissima est et consummatissima hoc examen erre potest; quia vero sola fides apta nata est ad recipiendam et amplectendam hanc justitiam, sola etiam fido hoc respectu justificari dicimur tanquain causa organica Secoda justificatio est hominis uocati et delis in statu gratias jam versantia ex operibus, in hoc enim judicio non quaeritur, An legi satisfecerit homo ut ex ea vitam habeat, hoc enim in primo jam supponitur factum qu

tonus scilicet hominem in se peccatorem et reum mortis aeteriise propior justitiam Christi plenissimam ipsi imputatam et per fidem appro-hensam, a maledictions legis Dei absolvit, et jus illi ad vitam Ooneossit;

sod quaeritur an homo Christianus qui inter fideles nomen profitetur suum Evangelio responderit, et duas partes essentiales foederis gratiae quas Deus ab homine requirit fidem scilicet et opera vero conjunctas servaverit. Cum enim Deus in novo cedere duo beneflcia nobis polliceatur, hinc remissionem peccatorum quae ex dono Filii pendet, indosanctificationem quae opera Spiritus Sancti producitur, eb. . 16, 17, Duo etiam incia a nobis vicissim exigit, dem qua recipiamus gratiam D6 si meritum Christi ad redemptionem nostram, et haritatem sive bona opera, quibus debitum cultum et gratitudinem Deo reddamus. Quemadmodum vero duo boneficia quae a Deo promittuntur inseparabilia sunt, et indivulso nexu inter se juncta, nam cui Christus est justitia, illi

etiam est sanetificatio, qui habet Filium habet et Spiritum, si qui Spiritum non habet non habet Filium Rom. viii. , prout in SS. Trinitato dum

istae personae sunt inseparabiles Hia Vicissim rotissimo vinculo oonnexa

osso debent hominis fidelis ossicia, ita ut fides nunquam sit sino charitato,

830쪽

ne charitas sine fide, nam et illa sine hac peccatum est, et hae sine illa mortua, unde neutram habent qui utramque non habent, et utramque perdunt, qui utramvis non custodiunt. In hoc ergo judicio quod ex foedero gratiae Deus instituit cum vocatis, hoc potissimum quaerit, an Vere et sincere si non persecto fidem quam prosessi sunt ore habuerint in corde, et eum fide charitatem quae ejus comes est inseparabilis. Quod si salso aetasse deprehenduntur fidem et religionem, condemnantur ex lege Evangelico tanquam pseudo-christiani et hypocriti qui sormam pietatis habentes ejus tamen vim factis abnegarunt et separando duas hasce foederis partes, neutram se vere possidere demonstrarunt. Si vero habere comperiantur, justificantur ex eadem lege Regia, id est declarantur et approbantur tanquam veri fidolos et filii Dei, qui αδιαμως rotinent quae Deus conjunxit.

Ad hoc autem examen necessaria sunt omnino opera utpote ex quibus Solis tanquam o signis et offectis certissimis demonstrari potest et probari veritas et incoritas fidei. rio justificatio opponitur condemnationi generali peccatoris, posterior condemnationi speciali is eritin priori notione justificare est absolvere hominem peccatorem et impium, qualis est

in se obnoxius Iogi et reus mortis, propter justitiam Christi ipsi imputatam, posteriori vero nihil aliud est quam approbare in judicio benigno et patem hominem qua fidelem et filium Dei vere respondentem foedori gratiae per fidei et operum exercitium in prima est ipsa justificatio pro me aecepta, in ista justificationis tantum declaratio et patefactio sie Abraham justifidatus est fido in primo illo judicio dum sui in se peccatoro impius, at idem jam conVersus et credens jus -- est eae operibus, id est a per pera declaraVit Vere fidelem, et a Deo agnitus est, et probatus

in secundo.

XXXII. De posteriori autem hoc judicio quod Christianos et vocatos peculiariter spectat loqui omnino videtur Christus,matin xxv. 31, 32, cte. in graphica illa ultim judicii descriptione, ut August. observat sermone 38, de sanctis. Nam etsi extremum judicium procul omni dubio

universale sit laturum, hic tamen de eo in tota latitudine sua sermonem non esse, sed relate tantum ad eos qui sunt in Ecclesia variis rationibus ostendi potest. Primo ex ipsa orationis serie, quemadmodum enim duae parabolae praecedentes de Virginibus et alentis reserebantur ad os qui erant vocati in Ecclesia, verisimile est Christum de iisdem loqui in eodem orationis filo. Secundo, ex Εgesi xxxiv. ad quem locum alludere videtur Christus, ubi do judicio Dot loquitur quod in Ecclesia exercendum est, ε Ecce ego judicaturus sum,' inquit, ver 17, inter parVas pecudes, arietes et hircos,' et ev xx. 37 transmittam os sub Virgam,' ut pastor cum numerat et recognoscit gregem suum, et inducam vos ad vincula foederis.' Tertio, quia hic tantum mentio fit Hoedorum et ovium, quae animalia sunt domestica, non autem Luporum, Leonum, Ursorum, et aliarum id genus ferarum quibus impii consere solent, ut scilicet notetur de eorum tantum hic agi judicio qui sunt in domo Dei, in societate extem Ecclesiae, non de aliis qui extra eam manent. Quarto, quia causa damnationishoedorum haec affertur quod non cibarint et non viaitarint Christum, &e., opera charitatis et misericordiae erga membra Christi praestando At gentiles quibus nunquam innotuit Christus quomodo propterea damnari merito possent 7 damnabuntur quidem propter legem naturae violatam quae cordibus ipsorum insculpta suit; sed propter desectum fidei vel charitatis in

Christum qui ipsis ignotus plano sui jure condemnari non possent. Itaque superest ut de iis loquatur Christus vel qui in Ecclesiae communionem Metti et fidem ore tonus profitentes neglexerunt bonorum operam studium