장음표시 사용
51쪽
que argentea duntaxat, sine ulla metalli Materius admistione. Quae minimi est moduli, duos exaequat nostrates grossos, ut adeo mendico stipem perenti dare minuS nequeaS.Cupri signati usus ex Hispania in Americani nondum transiit. Ex his , quae de copia metallorum nobili tum dicta sunt, satis elucet, non esse aliena a vesiritate , quaedΘ veterum Incarum opibus litera. tum monumentiS consignata legimus. Hortum habuere praegrandem palatio adsitum , in quo plantae omnes , & animalia , quae vel eo dem adduci non potuerant, vel coeli naturam non serebant, ex auro purissimo emcta visebantur, unde facilis est conjectura ad inviteriorem ipsius regiae ornatum, atque supellectilem. Cum regi filius, imperii hae-xeS , nascebatur, ad celebrandum natalem procereS Omnes, se non multo inferiores , convocabat, qui die celebritati dicata forum
amplissimum ingressi, corona illud undique
52쪽
3o LIBER PRIΜUS. cingebant densissima, catenam auream per fori circuitum excurrentem sustentantes , quam choreis expletis nato principi dono Offerebant. Sed opes has metu , ac odio Hispanorum regionem invadentium terrae maxima ex parte infoderunt.
De nonnullis Animalibus , Pructibus , O forma Regiminis.
Animalia, quae Peruvia usibus vitae humanae progenerat , paucis perstringemus. Oves a) hinnuli habent magnitudinem,collum Oblongum, cervicem arrectam , lanam den isam , semipedem longam, & mollissimam , quae sellam ita suppleat, ut haec animantia pondus centenarium tergo impositum passim deferant. Vectiores hi suapte natura lenti simi,
53쪽
sternant, nulla unquam adsurgent incitatio ne , nisi leventur sarcinarum pondere. Cum exasperantur, rectorem foede conspuunt, nec sine noxa. Cauda huic generi, quemadmodum cervis, solet esse perbreviS. Excrementa non egerunt promiscue, sed statis ,
ac veluti destinatiS locis , ut adeo sole siccata opera facillima colligi, & saccis hunc in finem paratis indi possint. Est praeterea aliud ovium genus ejusdem formae, & magnitudinis , sed tuber quoddam, seu gi, hum in dorso prominentem gerenS, ac prininde vectandis oneribus minime idoneum a . Genus hoc Alipa a dictum delectatur frigore, ac nivibus, vesciturque gramine. Lanam alit & longiorem, & molliorem. Eodem censentur genere Bicunia b & Guana o
54쪽
na o a) oves nimirum in altissiniis alpubus , & gelidis saltibus incolentes , quarunt
Venationi, propter lanam ceteris omnibus praestantiorem, Indi plurimum sunt intentia Captae facillimo opere cicurantur. b Ne que desunt asini nostratibus dimidio excelsiores, quorum ingens ubique usus, & parsuppetit copia. Muli fere e Paraquaria quotannis petuntur, depacto in singulos pretio floreno rum triginta quatuor, qui pondere librarum quadringentarum & quinquaginta onerati Piura Limam, & hinc rursus Piuram, spatium ducentorum milliarium , per ardentem arenam non tam gradiendo, quam currendo emetiuntur. Equorum sicuti usus , ita Copia longe minor est. Praestantiores e Chi Iensi regno leguntur, qui Europaeis omni
55쪽
CX parte antecellunt. Sunt qui Aquililios vocantur , & horae quadrante leucam conficiunt non currendo, sed consueto gressu , eoque tam quieto, ut putes te lectica invehi. Genus hoc nullis unquam potest calcarium, aut flagelli stimulis ad currendum incitari, nec emcies, ut de consueto gradiendi modo quidquam demutet. Alii cursione damas , & struthiones anteuertunt.
Sunt, quibus octiduo feras persequi possis, quin potum, cibum, & quietem deposcant, nisi horis nocturnis. sa) Equis, mulis , &
Ο Hoe ipsum tradunt Molina de Chilensibus ;& Dobriethoser de Paraquariensibus equis : ut adeo genus equorum eX Hispania traductum in America meridionali non modo non degeneraverit, sed majorem etiam adeptum sit perfectionem. Ullo a in suo Itinerario de Chilensibus hune in modum loquitur: M uotquot hodie Americam equi incolunt , Hispa- is nae sunt originis , qui in Chilensi regno alium , D eumque L sioribus longe commodiorem adsumsere es gradiendi modum, ita ut non ceteros modo Amen m
56쪽
cornuto pecore cumprimis abundat Para quaria ς atque ista potissimum sunt toties de cantata ejus regioniS metalla, quorum venaa qui hactenus quaesiverunt, oleum , & operam perdiderunt, ac sane deinceps etiam perdituri sunt. Piscium infinita quaedam copia, & varietas adfertur Limam e mari pacifico : at partes regni interioreS maxima eorum laborant penuria sive quod fluminum rapiditas,& saxa cum fluctibus devoluta piscatum impediant ; sive quod aquas metallorum ex spirationibus plerumque infectas hoc genus suapte refugiat. Ferarum Venatura admindum operosa est: nisi enim per alpium apices , & loca abrupta oberres , nihil quidquam
,, ricanos, sed ipsos etiam Hispanos multum antecel- ,, lant . Illud quidem certe est peduliare, quod alii currendi Velocitate, alii gressu tolutario facili, mollique praestent , dotes autem hae utrius generis, per equorum' familias veluti cistributae ad posteros limreditate transmittantur.
57쪽
quam prehendes. Cervorum greges passim occurrentes nullo habentur in pretio.
Bi caesa a animal lepori non ahsimile
sapore admodum exquisito, at captu difficile est , quod lethali etiam vulnere fa ciatum in cavernaS, nulla penetrandaS ar-re , sese recondat. bb Triplex offert Ρerucvia perdicum genus : primum nostratibus minus, at sapore longe deligatius. Ait rum vulgaribus nostris aequale , sed palato minus arridens. Tertium gallos aequat magnitudine , ac nive cadente versus saxum quoddam praegrande cumulatim fertur , ubi tanquam oculis captum, & immemor periculi , tamdiu saltitat, aut circumvolitat, dum a Venatore Indo magna strage interia matur , qui hac in praeda solo fustis eget ministerio; alia venandi genera funda admisC 1 nistrat.
58쪽
nistrat. Ceterum Peruant omnia fere carn, una genera fastidiunt praeter gallinam, &VerVecem, cujus caro siicut in Hispania, ita hic omnia fere genera longe antecellit. Fructus , quoS regio educat, non Va rietate modo, sed etiam sapore , ac suavitate sese mire commendant. Plerorumque Opinione princeps fructus Chirimoia habetur. sa in arbore satis procera crescit forma rotunda , peponiS magnitudine , cortice renui , ac foedum in modum viridi , manu in partes facile diScerpenda. Exemtis nucleis , qui quatuor , aut quinque amygdali mole inesse solent, pulpa cochleari editur, sapore acido, ac dulci sic temperatiS , Ut
nihil usquam sit, quod magis ad palatum esse
a) Fructus Anuonae Cherimo a Miser GardenDictiona . -ui ad Orinoceo in arhoribus spontenaseentibus crestit , teste Gilijo insuavis est , S sa- Poris nauseam provocantis. Unde adparet, quanta iit
59쪽
esse possit. Non infice te ajebat quidam , fructum hunc moribundis Europaeis esse propinandum , ut , degustata ejusdem suavitate , paradisi desiderium in eorum animiS acuatur. Pari sapore allicit edentes Palla, procera in arbore a) instar cucurbitae procreata, Osculo in ovi modum protuberante. Μedulla subflava sale pauxillo inspersa cochleari eximitur, quae principio ab Europaeis despici solet; at , cum importuna indigen xum invitatione degustare coeperint, da mnant sinistrum , atque ex colore depromtum
judicium. b) His accedit Ananas, U at
quanto nostrate excellentiori poma granata humani capitis magnitudine, citrina item &aurea, ceterique fructus , quibus propter coeli beneficium Lima nunquam destituitur,
60쪽
fg LIBER PRIΜUS. Quid diciam de cannetis sacchari , quod
vel in praediis Liniae adsitis maxima copia conficitur λ Vidit Autor villam, quae una quinque centenariorum millia urbi quotan nis suppeditabat. Omnis aurem haec immensa procreatio, quae in Europa usibus integrae provinciae abunde sufficeret, fere Liniae consumitur. Hoc condimenti genere redinundant cibi omnes , & bellaria. Multos profecto reperias, praesertim mulieres , quae toto vitae decursu solis vescuntur bellariis , unde existit languor ille ventriculi , & pallida facies, quam sexus iste dedita opera consectatur ; ruborem autem, tanquam ebriet tis indicium aversatur. Quem in finem naultae, stomacho adhuc inani, vascula aceti exhauriunt ; quaedam alia adhibent medicamenta valetudini haud parum inimica :tanta est apud Limanos , in hoc praesertim sexu, palloris existimatio. Cibi ex carnibus adparati tunc habentur delicatissimi, si