장음표시 사용
131쪽
LIBERII CAP. 66-71. 71tus, ubi recreatum accepit votaque pro incolumitate solvebantur, admotas hostias, sacrificalem apparatum, festam Antiochensium plebem per lictores proturbat tum Seleuciam digreditur, opperiens aegritudinem, quae rursum Germanico acciderat saevam vim morbi augebat persuasio veneni 1οPisone accepti et reperiebantur solo a parietibus erutae humanorum corporum reliquiae, carmina et devotiones et nomen Germanici plumbeis tabulis insculptum, semusti in res ac tabe obliti aliaque malefica, quis creditur animas numinibus infernis sacrari simul missi a Pisone incusabantur vi lovaletudinis adversa rimantes. 70. Ea Germanico haud minus ira quam per metum accepta siclimen obsideretur, si effundendus spiritus sub oculis inimicorum laret, quid deinde miserrimae coniugi, quid insantibus liberis eventurum lenta videri veneficia festinare
et urguere, ut provinciam, ut legiones solus habeat sed non busque eo defectum Germanicum, neque praemia caedis apud interfectorem mansura componit epistulas, quis amicitiam ei renuntiabat addunt plerique iussum provincia decedere. nec Piso moratus ultra navis solvit, moderabaturque cursui, quo propius regrederetur, si mors Germanici Suriam ape-loruisfiet.
71 caesar paulisper ad spem erectus, dein sesso codipore, ubi finis aderat, adsistentes amicos in hunc modum adloquitur: si fato concederem, iustus mihi dolor etiam adversus deos esset, quod me parentibus liberis patriae intra iuventam praematuro exitu raperent nunc scelere Pisonis et Plancinae interceptus ultimas preces pectoribus Vestris relinquo reseratis patri ac fratri, quibus acerbitatibus dilaceratus, quibus insidiis circumventus miserrimam vitam pessima morte finierim si quos spes meae, si quos propinquus sanguis, etiam quos invidia erga viventem movebat, inlacri 10 mabunt quondam florentem et tot bellorum superstitem muliebri fraude eoidisse erit vobis locus querendi apud senatum, invocandi leges non hoc praecipuum amicorum munus est, prosequi delanctum ignavo questu, sed quae voluerit meminisse, quae mandaverit exsequi flebunt Germanicum is etiam ignoti vindicabitis vos, si me potius quam fortunam
132쪽
72 CORNELII AOIΤΙ ANNALIUMmeam fovebatis ostendite populo Romano divi Augusti
neptem eandemque coniugem meam, numerate sex liberos. misericordia cum accusantibus erit, fingentibusque scelesta et mandata aut non credent homines aut non ignoscent. iuravere amici, dextram morientis contingentes, spiritum antequam ultionem amissuros. 72. Tum ad uxorem versus per memoriam sui, per Dommunes liberos oravit, exueret ferociam, saevienti fortunae submitteret animum, neu regressa in urbem aemulatione ο-
tentiae validiores inritaret. hae palam et alia secreto, per quae Ostendere credebatur metum ex Tiberio neque multo post extinguitur, ingenti luctu provinciae et circumiacentium populorum indoluere exterae nationes regesque tanta illi comitas in socios, mansuetudo in hostis visuque et auditu iuxta Venerabilis, cum magnitudinem et gravitatem summae 16 fortunae retineret, invidiam et adrogantiam effugerat. 73. Funus sine imaginibus et pompa per laude ac memoriam virtutum eius celebre fuit et erant qui formam, aetatem, genus mortis, ob propinquitatem etiam locorum, in quibus interiit, magni Alexandri satis adaequarent. nam utrumque corpore decoro, genere insigni, haud multum triginta annos egressum suorum insidiis externas inter gentes hccidisse sed hunc mitem erga amicos, modicam 'oluptatum, uno matrimonio, certis liberis egisse, neque minus proelia Vtorem, etiam si temeritas fuerit praepeditusque sit perculiosas tot victoriis Germanias servitio premere quod si solus arbiter rerum, si iure et nomine regio fuisset, tanto promptius adsecuturum gloriam militiae, quantum clementia, ιemperantia, ceteris bonis artibus praestitisset corpus antequam cremaretur nudatum in laro Antiochensium, qui locus sepulis turae destinabatur, praetuleritne veneficii signa, parum constitit nam ut quis misericordia in Germanicum et praesumpta suspitione aut favore in Pisonem pronior, diversi interpretabantur.
74 consultatum inde inter legatos quique alii senatorum aderant, quisnam Suriae praeficeretur et ceteris modicen sis, inter Vibium Marsum et n. Sentium diu quaesitum: dein Marsus seniori et acrium tendenti Senti concessit.
133쪽
LIBERII CAP. 71-77. 73isque infamem veneficiis ea in provincia et Plancinae per scaram, nomine Martinam, in urbem misit, postulantibus Vitellio ac Veranio ceterisque qui crimina et accusationem tamquam adversus receptos iam reos instruebant.
75. At Agrippina, quamquam defessa luctu et corpore
aegro, Omnium tamen quae ultionem morarentur intolerans,
ascendit classem cum cineribus sermanici et liberis, miserantibus cunctis, quod semina nobilitate princeps, pulcherrimo modo matrimonio inter venerantis gratantisque aspici 5 solita, tunc sera is reliquias illiu erret, incerta ultionis, anxia sui et infelici secunditate sortunae totiens obnoxia. Pisonem interim apud Coum insulam nuntius adsequitur excessisse Germanicum quo intemperanter accepto caedit victimas, adit templa, neque ipse gaudium moderans et magis io insolescente Plancina, quae luctum amissae sororis tum primum laeto cultu mutavit. 76. Adfluebant centuriones monebantque prompta illi legionum studia repeteret provinciam non iure ablatam et vacuam igitur quid agendum consultanti M. Piso filius properandum in urbem censebat: nihil adhuc inexpiabile admissum, neque suspitiones inbecillas aut inania famae pertimescenda discordiam erga Germanicum dio fortasse dignam, non poena et ademptione provinciae satis actum inimicis. quod si regrederetur, obsistente senti civile bellum inoipi: nec duraturos in partibus centuriones militesque apud quos recens imperatoris sui memoria et penitus infixus in caesa-10
77. contra Domitius celer, ex intima eius amicitia, disseruit utendum eventu Pisonem, non Sentium Suriae praepositum huic lasces et ius praetoris, huic legiones datas siquid hostile ingruat, quem iustius arma oppositurum quam qui legati auctoritatem et propria mandata acceperit relin bquendum etiam rumoribus tempus quo senescant plerumque innocentes recenti invidiae inpares at si teneat exercitum, augeat ires, multa, quae provideri non possint, fortuit in melius casura. an festinamus cum Germanici cineribus adpellere, ut te inauditum et indefensum planctus Agrippinae 10 a Vulgus imperitum prim rumore rapiant est tibi Augustae
134쪽
I CORNELII TACITI ANNALIUM eonscientia, est caesaris favor, sed in eculto et perisse Germanicum nulli iactantius maerent quam qui maxime laetantur.
78. Haud magna mole Piso, promptus ferocibus, in sententiam trahitur missisque ad Tiberium epistulis ineusat Germanicum luxus et superbiae seque pulsum, ut locus rebus novis patefieret, curam exercitus eadem fide qua tenuerit res petivisse simul Domitium inpositum triremi vitare Iitorum oram praeterque insulas lato mari pergere in Suriam iubet. concurrentes desertores per manipulos conponit, armat lixas traiectisque in continentem navibus vexillum tironum in Suriam euntium intercipit, regulis cilicum ut se auxiliis iuva-1ο rent scribit, haud ignavo ad ministeria belli iuvene Pisone, quamquam suscipiendum bellum abnuisset. 79. Igitur oram Lyciae ac Pamphyliae praelegentes, Obviis navibus quae Agrippinam vehebant, utrimque infensi arma primo expediere dein mutua formidine non ultra iurgium processum est, Marsusque Vibius nuntiavit Pisoni Ro- mam ad dicendam causam veniret ille eludens respondit adlaturum, ubi praetor, qui de veneficiis quaereret, reo atque accusatoribus diem prodixisset interim Domitius Laodiciam urbem Suriae adpulsus, cum hibem sextae legionis peteret, quod eam maxime novis consiliis idoneam rebatur, a Pacuvio 1 legat praevenitur id Sentius Pisoni per literas aperit monetque ne castra corruptoribus, ne provinciam bello temptet. quosque Germanici memores aut inimicis eius adverso oονn erat, contrahit, magnitudinem imperatoris identidem ingerens et rem publicam armis peti ducitque validam manumi et proelio par tam. 80. Nec Piso, quamquam coepta secus cadebant, misit tutissima e praesentibus, sed castellum Ciliciae munitum admodum, cui nomen Celendris, occupat: nam admixtis desertoribus et tirone nuper intercem suisque et Plancinae ser vitiis auxilia cilleum, quae reguli miserant, in numerum legionis composuerat caesarisque se legatum testabatur provincia, quam is dedisset, arceri non a legionibus earum quippe accitu venire , sed a Senti privatum dium falsis criminibus tegente consisterent in acie, non pugnaturis mi-
135쪽
LIBERII CAP. 77-82. 75 Iitibus, ubi Pisonem ab ipsis parentem quondam appellatum, 1ο si iure ageretur, potiorem, si armis, non invalidum vidissent. tum pro munimentis castelli manipulos explicat, colle arduo
et derupto nam cetera mari cinguntur contra veterani ordinibus a subsidiis instructi hinc militum, inde locorum
asperitas, sed non animus, non spes, ne tela quidem nisi 15 agrestia aut ad subitum usum properata ut Venere in manus, non ultra dubitatum, quam dum Romanae cohortes in aequum eniterentur vertunt terga cilices seque castello claudunt. 81. Interim Piso classem haud procul opperientem adpugnare frustra temptavit regressusque et pro muris, modo semet adflictando, modo singulos nomine ciens, praemiis οὐ oans, seditionem coeptabat, adeoque commoverat, ut signifer legionis sextae signum ad eum transtulerit. tum Sentius 5 occanere cornua tubasque et peti aggerem, erigi scalas iussit, ac promptissimum quemque succedere, alios tormentis hastas saxa et sanes ingerere. tandem victa pertinacia Pisu oravit ut traditis armis maneret in castello, dum caesar, cui Suriam permitteret, consulitur. non receptae condiciones, 10 nec aliud quam naves et tutum in urbem iter concessum est.
82. At Romae, postquam Germanici valetudo percrebruit cunctaque ut ex longinquo aucta in deterius adserebantur, dolor ira, et erumpebant questus ideo nimirum in extremas terras relegatum, de Pisoni permissam provinciam hoc
egisse secretos Augustae cum Plancina sermones. Vera pror 5
sus de Druso seniores locutos displicere regnantibus civilia filiorum ingenia, neque ob aliud interceptos, quam quia populum Romanum aequo iure complecti reddita libertate agitaverint hos vulgi sermones audita mors adeo incendit, ut ante edictum magistratuum, ante senatus consultum sumpto 10 iustitio desererentur fora, clauderentur domus passim silemtia et gemitus, nihil compositum in ostentationem et quamquam neque insignibus lugentium abstinerent, altius animis maerebant forte negotiatores, vivente adhuc Germanico Suria egressi, laetiora de valetudine eius attulere statim isoredita, statim vulgata sunt ut quisque obvius, quamvis leviter audita in alios atque illi in plures cumulata gaudio trans-
136쪽
76 CORNELII TACITI ANNALIUM serunt. cursant per urbem, moliuntur templorum fores: i vat credulitatem nox et promptior inter tenebras adfirmatio. dis ne obstitit salsis Tiberius; doneo tempore a spatio vanescerent: et populus quasi rursum ereptum acrius doluit. 83. Honores, ut quis amore in Germanicum aut ingen o Validus, reperti decretique ut nomen eius Saliari carmine
caneretur sedes curules sacerdotum Augustalium Iocis superque eas querceae coronae statuerentur cludos circenses
o eburna effigies praeiret, neve quis flamen aut augur in locum Germanici nisi gentis Iuliae crearetur arcus additi Romae et apud ripam Rheni et in monte Suriae Amano, cum inscriptione rerum gestarum ac mortem ob rem publicam obisse: sepulchrum Antiochiae, ubi crematus, tribunal Epidaphnae,1 quo in loco vitam finierat. statuarum locorumve in quis colerentur haud sacile quis numerum inierit. cum censeretur clipeus auro et magnitudine insignis inter auctores eloquentiae, adseveravit Tiberius solitum paremque ceteris dieatu- 'ium neque enim eloquentiam fortuna discerni, et satis i iblustre, si veteres inter scriptores haberetur equester ordo
cuneum Germanici appellavit qui iuniorum dioebatur, instituitque uti turmae idibus Iuliis imaginem eius sequerentur pleraque manent quaedam statim omi4sa sunt aut vetustas obliteravit.
84. ceterum recenti adhu maestitia soror Germanici Livia, nupta Druso, duos virilis sexus simul enixa est quod inarum laetumque etiam modicis penatibus tant gaudi primciperi adfecit, ut non temperaverit quin iactaret apud patres, 5 nulli ante Romanorum eiusdem fastigii viro geminam suisemeditam nam cuncta, etiam fortuita, ad gloriam vertebat sed populo tali in tempore id quoque dolorem tulit, tamquam auctus liberis Drusus domum Germanici magis urgueret. 85. Eodem anno gravibus senatus decretis ibido fominarum coercita cautumque, ne qilaestum corpore saceret eui avus aut pater aut maritus eques Romanus fuisset. nam Vi-
stilia praetoria familia genita licentiam stupri apud aediles
Vulgaverat, more inter veteres recepto, qui satis poenarem
adversum inpudicas in ipsa professione flagitii redebant. exactum et a Titidio Labeone Vistiliae marito, cur in uxore
137쪽
LIBER II CAP. 82-88. 77delieti manifesta ultionem legis omisisset atque illo praetendente sexaginta dies ad consultandum datos necdum praeterisse, satis visum de Vistilia statuere eaque in insulam RSeriphon abdita est actum et de sacri Aegyptiis Iudaicisque pellendis lactumque patrum consultum, ut quattuor milia libertini generis ea superstitione infecta, quis idonea aetas, in insulam Sardiniam veherentur, coercenis illic latrociniis et, si ob gravitatem caeli tuterissent, vile damnum ceteri 15 cederent Italia, nisi certam ante diem profanos ritus emissent. 86. Post quae rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae, quae septem et quinquaginta per annos summasapctimonia Vestalibus sacris praesederat egitque grates
Fonteio Agrippae et Domitio Pollioni, quod offerendo filias 'deissicio in rem publicam ertarent praelata est Pollionis hsilia, non ob aliud quam quod mater eius in eodem coniugio manebat: nam Agrippa discidio domum imminuerat et caesar quamvis posthabitam deciens sestertii dote solatus est. 87. Saevitiam annonae incusante plebe statuit frumento pretium, quod emptor penderet, binosque nummos se additurum segotiatoribus in singulos modios neque tamen ob ea parentis patriae delatum et antea Vocabulum adsumsit, acerbeque increpuit eos, qui divinas occupationes ipsumque do bminum dixerant unde angusta et lubrica orati sub principe, qui libertatem metuebat, adulationem oderat. 88. Reperio apud scriptores senatoresque eorundem
temporum Adgandestri principis chattorum lectas in senatu literas, quibus mortem Arminii promittebat, si patrandae neci
venenum mitteretur responsumque esse non fraude neque
occultis, sed palam et armatum populum Romanum hostes suos ulcisci qua gloria aequabat se Tiberius priscis imperatoribus, qui Venenum in Pyrrum regem vetuerant prodiderantque ceterum Arminius abscedentibus Romanis et pulso Maroboduo regnum adsectans libertatem popularium adversam habuit, petitusque armis cum Varia fortuna certaret, dolo istpropinquorum cecidit liberator haud dubie Germaniae et qui non primordia populi Romani, sicut alii reges ducesque, sed florentissimum imperium lacessierit, proeliis ambiguus, bello non latus septem et triginta annos vitae, duodecim
138쪽
78 οκκκLII TACITI ANNALIUM is potentio explevit, eaniturque adhue barbaras apud gentes, Graecorum annaIibus ignotus, qui sua tantum mirantur, Romanis haud perinde celebris, dum vetera extollimus recentium in riosi.
BREVIARIUM. cap. I. Agrippina cum urna ferali magno planctu
passim excipitur. 2. Funerum sollemia. Primores urbi Nobvii. 3. Tiberius, Augusta et Antonia publico abstinent. 4. Maeror publicus. b. Tiberius, parcus visus in honorando funere 6. excusM se et populum erigit T. Iustitium omissum. Drusus ad Illyricos exercitus abit. 8. Piso ad Drusum, s. inde Romam alacri animo. 10. ox accusatur. Princeps causam ad senatum remittit. 11. Patroni re quaesiti 12. Tiberii oratio ad patres. 13. 14. Accusatorum criminationem reus male diluit. In eum iudieea haud proni, populus offensissimus. 15. Plancina causam suam dissociat Pisonis mors, 16 dubium an iussu, et ad Tiberium codicilli. 17. 18. Piso filius absolvitur, Plancina Augustae precibus condonatur. Sententias in Pisonem princeps mitigat. Adulatio impudens. s. Drusus ovat Vipsania moritur. 20. Tacfarinas bellum in Africa renovat. I. Id Apronii severitate opprimitur. 22. Lepida suppositi partus, adulterii, veneficii accusata. 23. Tiberio perplexe agente damnatur 24. Silanus exilii veniam impetrat. b. Lex Papia Poppaea Delatores. 26. Excursus de legibus, quae initio paucae et simplices, paulatim primo, T. dein in immensum auctae. 28. E rum correctio tentata. 29. Nero Germanici ad honores promotus Iuliam ducit, Drusi filiam. 30. Volusii et Sallustii mors et elogium. Aulae potentia inflda. 31. Tiberius et Drusus coss. Irreverentia iuventutis motata. Viarum cura. 32. Tacfarinas turbat iterum Lepidus Asiae pro-
139쪽
consul. 33. Uxore a provinciis arce Caecina. 34. Ei repugnat Valerius essalinus adstipulante Druso. 35. Blaesus proconsul Africae. 36 37. Abusus imaginum principalium repressus a Druso. 38.39. Accusati repetundarum, maiestatis Thraciae motum Vellaeus comprimit. 40. Gallia ducibus Floro et Sacroviro rebellat. 41. Andecavos coercet Aviola, Turonos opprimit. M. Florus sua manu adit. Finis reverici tumultus. 43. Aeduos turbat Sacrovir. 44. Romam percellit, non Tiberium. 45. M. Silius Gallos fundit, rupellarios caedit. Sacrovir sibi manum infert. T. Tiberius simulat iter in Gallias. 48. Quirini mors honestata. 49 1.Lutorius accusatus defenditur a Lepido, et necatur in carcere. S. C. do differenda poena. 52. Aediles de luxu coercendo agunt. Senatus rem remittit ad principem. 3. 54. Hic medicinam a tempore sperandam pronuntiat. b. Paulatim sponte mutati mores. 56. Tribunicia potestas petita Druso et 57. impetr- cum adulatione patrum. 58. Flamendialis ambit provinciam. 50. Alii obsistunt. Drusi superbia notatur. 60-63. Imago libertatis. Asyla Graecarum civitatum senatus examinat et modum praescribit. 64. Augustae morbus. Tiberii in matrem non sincerus amor. 5. Tempora foeda adulatione infecta. 6 68. C. Silanus repetundarum et maiestatis postulatus a multis urgetur et a prineipe ipso et damnatur. 69. Dolabellae adulationem os reprimit Tiberius et sententias mitigat. 70. cor , dus, Ennius, capito rei. 71. Equestris Fortuna. Ius flaminrum. 72. Dasilica Pauli. Pompei theatrum. 3. Tactarinatis petitio impudens. 74. Blaesus eum adgreditur, fratrem eius capit, nec bellum conficit. 5. 6. ors Salonini, Capitonis, Iuniae, cuius
Haec triennio gesta, Valerio et . Aurelio Tiberio imp. IV et Druso Nerone II, C. Sulpicio et D. Haterio coss.
1. Nihil intermissa navigatione hiberni maris Agrippina
Coroyram insulam advehitur, litora calabriae contra sitam. Ilio paucos dies conponendo animo insumit, violenta Iuctu et nescia tolerandi interim adventu eius audito intimus quisque amicorum et plerique militares, ut quique sub Germanico sstipendi fecerant, multique etiam ignoti vicinis e municipiis, pars officium in principem rati, plures illos secuti, ruere ad oppidum Brundisium, quod naviganti celerrimum fidissimumque adpulsu erat atque ubi primum ex alto visa classis, complentur non modo portus et proxima maris, sed moenia 10 ac tecta, quaque longissime prospectari poterat, maerentium turba et rogitantium inter se, silentione an voce aliqua egredientem exciperent. neque satis constabat quid pro temporis
140쪽
80 CORNELII ACITI ANNALIUM foret, cum classis paulatim successit, non alacri, ut adsolet, 15 remigio, sed cunctis ad tristitiam compositis postquam duo bus cum liberis, seralem urnam tenens, egressa navi defixit oculos, idem Omnium gemitus neque discerneres proximos alienos, virorum feminarumve planctus, nisi quod comitatum Agrippinae longo maerore fessum obvii et recentes in dolore 20 anteibant. 2. Miserat duas praetorias cohortes Caesar, addit ut magistratus calabriae Apulique et Campani suprema erga memoriam filii sui munera fungerentur igitur tribunorum centurionumque umeris cineres portabantur; praecedebant incompta signa, versi asces atque ubi colonias transgrederentur, atrata plebes, trabeati equites pro opibus Ioci vestem odores aliaque funerum sollemnia cremabant etiam quorum diversa oppida, tamen obvii et victimas atque aras dis manibus statuentes lacrimis et conclamationibus dolorem testa- 10 bantur. Drusus Tarracinam progressus est cum Claudi fratre liberisque Germanici, qui in urbe fuerant consules M. Valerius et M. Aurelius lam enim magistratum occeperant)et senatus ac magna pars populi viam conplevere, disiecti et ut cuique libitum gentes: aberat quippe adulatio, gnaris 1 omnibus laetam Tiberio Germanici mortem male dissimulam. 3. Tiberius atque Augusta publico abstinuere, inferius
maiestate sua rati, si palam lamentarentur, an ne omnium oculis vultum eorum scrutantibus falsi intellegerentur matrem Antoniam non apud auctores rerum, non dium acto
rum scriptura reperio ullo insigni officio lanctam, cum super Agrippinam et Drusum et claudium ceteri quoque consanguine nominatim perscripti sint, seu valetudine praepediebatur, seu victus Iuctu animus magnitudinem mali perferre visu non toleravit. facilius crediderim Tiberi et Augusta, qui 10 domo non excedebant, cohibitam, ut par maeror et matris exemplo avia quoque et patruus attineri viderentur. 4. Dies, quo reliquiae tumulo Augusti inserebantur, modo per silentium vastus, modo ploratibus inquies plena urbis itinera, conlucentes per campum Martis faces illic miles cum armis, sine insignibus magistratus, populus perstribus concidisse rem publicam, nihil spei reliquum clami