Cornelü Taciti libri gru supersunt

121쪽

LIBERII CAP. 40 3. 59biam omiserat, sed ab intimis Augusti monitus, quia florente Gaio Caesare missoque ad res orientis intuta Tiberii amicitia credebatur. ut versa caesarum subole imperium adeptus io est, elicit Archelaum matris literis, quae non dissimulatis filii offensionibus clementiam offerebat, si ad precandum Veniret. Ille ignarus doli vel, si intellegere crederetur, Vim metuens in urbem properat exceptusque immiti a principe et mox accusatus in senatu, non ob crimina quae fingebantur 1sset angore, simul lassus semo et quia regibus aequa, nedum infima insolita sunt, finem vitae sponte an fato implevit. regnum in provineiam redactum est, fructibusque eius levari posse centesimae vectigal professus caesar ducentesimam in posterum statuit. per id- tempus Antiocho commageno 20rum, Philopatore cilicum regibus defunctis turbabantur nationes, plerisque Romanum, aliis regium imperium cupientibus et provinciae Suria atque Iudaea, fessae oneribus, deminutionem tributi orabant. 43. Igitur hae et de Armenia quae supra memoraViapud patres disseruit, nec posse motum orientem nisi Germanici sapientia conponi: nam suam aetatem vergere, Drusi nondum satis adolevisse tunc decreto patrum permissae Germanico provinciae quae mari dividuntur, maiusque m 5 perium, quoquo adisset, quam iis qui sorte aut missu principis obtinerint sed Tiberius demoverat Suria creticum Silanum, per adfinitatem conexum Germanico, quia Silani filia Neroni vetustissimo liberorum eius pacta erat, praefeceratque n. Pisonem, ingeni violentum et obsequii ignarum, in-10 sita ferocia a patre Pisone, qui civili bello resurgentes in Africa partes acerrina ministerio adversus caesarem iuvit, mox Brutum et cassium secutus, concesso reditu petitione honorum abstinuit, doneo ultro ambiretur delatum ab Augast consulatum accipere sed praeter paternos spiritus 1

uxoris quoque Plancinae nobiluat et opibus accendebatur: vix Tiberi concedere Iiberos eius ut multum infra despe-οι re nec dubium habebat se de ectum, qui Suriae imponeretur ad spes Germanici coercendas credidere quidam data ' a Tiberio Ooeulta mandata et Plancinam haud dubie Au-m gusta monuit aemulatione muliebri Agrippinam insectandi.

122쪽

62 CORNELII TACITI ANNALIUM rinam, Cymen, Tmolum levari idem in tempus tributis mittique ex senatu placuit qui praesentia spectaret refoveretis que delectus est M. Aletius e praetoriis, ne consulari otitinente Asiam aemulatio inter pares et ex eo impedimentum

oreretur.

48. Magnificam in publicum largitionem auxit nesar haud minus grata liberalitate, quod bona Aemiliae Musae, locupletis intestatae, petita in fiscum Aemilio Lepido, cuius e domo videbatur, et Patule divitis equitis Romani horedi- tatem, quamquam ipse heres in parte, legeretur, tradidit ri Servilio, quem prioribus neque suspeetis tabulis scriptum

compererat, nobilitatem utriusque pecunia iuvandam praelatus neque hereditatem cuiusquam adiit nisi cum amicitia meruisset ignotos et aliis infensos eoque principem nun--cupantes procul arcebat ceterum ut honestam innocentium, paupertatem levavit, ita prodigos et O ilagitia egentes, Vibidium arri,nem, Marium Nepotem, appium Appianum, cornelium Sullam, Q. Vitellium movit senatu aut sponte cedere passus esto

49 Isdem temporibus deum aedes vetustate aut igni abolitas coeptasque ab Augusto dedicavit, Libero Liberaeque et cereri iuxta circum maximum, quam A. Postumius dictator voverat, eodemque in loco aedem Florae ab Luci et narco Publiciis aedilibus constitutam, et Iano templum, quod aPud sorum holitorium C. Duilius struxerat, qui primus rem Romanam prospere mari gessit triumphumque navalem de Poenis meruit. Spei aedes a Germanico sacratur hanc A. Atilius voverat eodem bello. 50. Adolescebat interea lex maiestatis et Appuleiam Varillam, sororis Augusti neptem, quia probrosis sermonibus divum Augustum ac Tiberium et matrem eius inlusisset

caesarique conexa adulteri teneretur, maiestatis delator arcessebat de adulteri satis caveri lege Iulia visum maiestatis crimen distingui Caesar postulavit damnarique, si qua do Augusto inreligiose dixisset in se iacι nolle ad

cognitionem vocari interrogatus a consule, quid de iis censeret quae de matre eius locuta secus argueretur, reticuit: is dein proximo senatus die illius quoque nomine ravit, ine

123쪽

LIBER II. CAP. 47 - 52. 63 oui verba in eam quoquo modo habita crimini forent liberavitque Appuleiam lege maiestatis adulterii graviorem poenam deprecatus, ut exemplo maiorum propinquis suis ultraducenthsimum lapidem removeretur suasit adultero Manlio Italia atque Africa interdictum est , 5 51. De praetore in locum Vipstani Galli, quem mors abstulerat, subrogando certamen incessit. Germanicus atque Drusus nam etiam tum Romae erant Haterium Agrippam propinquum Germanici fovebant contra plerique nitebantur, ut numerus liberorum in candidatis praepolleret, quod lexo iubebat laetabatur Tiberius, cum inter silios eius et leges senatus disceptaret victa est sine dubio lex, sed neque statim et paucis suffragiis, quo modo etiam cum valerent leges

vincebantur.52. Eodem anno coeptum in Africa bellum, duce hostium Tacfaripate cis natione Numida, in castris Romanis auxiliaria stipendia meritus, mox desertor, vagos primum et latrociniis suetos ad praedam et raptus congregare, dein more militiae per vexilla et turmas componere, postrem non inconditaei turbae sed Musulamiorum dux haberi valida ea gens et solitudinibus Africa propinqua, nullo etiam tum urbium cultu, cepit arma Maurosque accolas in bellum traxit dux et his, Mazippa. divisusque exercitus, ut Tacfarinas lectos viros et Romanum in modum armatos castris attineret, disciplinae et 10 imperiis suesceret, Mazippa levi oum copia incendia et caedes et terrorem circumserret conpulerantque Cinithios, haud spernendam nationem, in eadem, cum Furius Camillus proconsule Africae legionem et quod sub signis sociorum in unum conductos ad hostem duxit, modicam manum, si mul-15titudinem Numidarum atque Maurorum spectares sed nihil aeque cavebatur quam ne bellum metu eluderent spe Victoriae inducti sunt ut vincerentur. Igitur legio medio, leves cohortes duaeque alae in combus locantur. nec Taesarinas pugnam detrectavit. sus Numidae, multosque post annos 20 Furio nomini partum decus militiae. nam post illum reciperatorem urbis filiumque eius camillum penes alias familias imperatoria laus fuerat atque hic quem memoramus bellο-rum expers habebatur. eo pronior Tiberius res gestas apud

124쪽

64 CORNELII TACITI ANNALIUM 25 senatum celebravIt et decrevere patres triumphalia insignia, quod Camillo ob modestiam vitae impune fuit. 53 Sequens annus Tiberium tertio, Germanicum iterum consules habuit sed eum honorem Germanicus iniit apud urbem Achaiae Nicopolim, a venerat per Illyrieam ram, viso fratre Druso in Delmatia agente, Hadriatici ac mox Ioniis maris adversam navigationem perpessus igitur paucos dies insumpsit reficiendae classi simul sinus Actiaca victoria imolutos et sacratas ab Augusto manubias castraque Antonii

cum recordatione maiorum suorum adiit namque ei, ut memoravi, avunculus Augustus, Vus Antonius erant, masn

1 quo illic imago tristium laetorumque hinc ventum Athenas, foederique sociae hi vetustae urbis datum ut uno lietore uteretur excepere Graeci quaesitissimis honoribus, vetera

suorum acta dictaque praeferentes, quo plus dignationis adultio haberet. 54. Petita inde Euboea tramisit Lesbum, ubi Agrippinadovissimo partu Iuliam edidit tum extrema Asiae ori thumque a Bygantium, Thraecias urbes, mox Propontidis

angustias et os Ponticum intrat, cupidine veteres locos et fama celebratos noscendi pariterque provincias internis e taminibus aut magistratuum iniuriis lassas refovebat atque illum in regressu sacra Samothrasum visere nitentem obvii

aquilones depulere igitur adito Ilio quaeque ibi varietate fortunae et nostri origine veneranda, relegit Asiam adpellit- idque Colophona, ut clarii Apollinis ora cui uteretur non semina illic, ut apud Delphos, sed certis e familiis et ferme

Mileto accitus sacerdos numerum modo consultantium et nomina audit tum in specum degressus, hausta sonus areani aqua, ignarus plerumque iterarum et carminum edit re- i5 sponsa versibus compositis super rebus quas quis mente concepit et serebatur Germanico per ambages, ut mos raculis, maturum exitium cecinisse.

55. At n. Piso, quo properantius destinata inciperet,

civitatem Atheniensium turbido incessu exterritam ratione saeva increpat, oblique Germanicum perstringens, quod contra decus Rottiani nominis non Athenienses tot cladibus ex stinctos, sed conluviem illam nationum Oomitate nimia coluis-

125쪽

LIBER II CAP. 52-56. 65set hos enim esse Mithridatis adversus Sullam, Antonii adversus divum Augustum socios etiam vetera obiectabat, quae in Macedones inprospere, violenter in suos fecissent, offensus urbi propria quoque ira, quia Theophilum quendam Areo iudicio salsi damnatum precibus suis non concederent exim ionavigatione celeri per Cycladas et compendia maris adsequitur Germanicum apud insulam Rhodum, haud nescium quibus insectationibus potitus foret: sed tanta mansuetudino agebat, ut, cum orta tempestas raperet in abrupta possetque interitus inimici ad casum referri, miserit triremis quarum i subsidio discrimini eximeretur neque tamen mitigatus Piso, et vix diei moram perpessus linquit Germanicum praevenitque et postquam Suriam ac legiones attigit, largitione, ambitu, infimos manipularii i iuvando, cum veteres centuriones, severos tribunos demoveret locaque eorum olientibus 20 suis vel deterrimo cuique attribueret, desidiam in castris, licentiam in urbibus, vagum ac lascivientem per agros militem

Sineret, eo usque corruptionis provectus est, ut sermone

vulki parens legionum haberetum nec Plancina se intra decora seminis tenebat, sed exercitio equitum, decursibus co-25 hortium interesse, in Agrippinam, in Germanicum contumelias iacere, quibus iam etiam bonorum militum ad mala obsequia promptis, quod haud invito imperatore ea fieri ocultus rumor incedebat nota haec Germanico, sed praeverti ad Armenios instantior cura fuit. 3056. Ambigua gens ea antiquitus hominum ingeniis et situ terrarum, quoniam nostris provinciis late praetenta penitus ad Medos porrigitur maximisque imperiis interiecti et saepius discordes sunt, adversus Romanos odio et in Parthum invidia regem illa tempestate non habebant, amois bVonorie sed lavor nationi inclinabat in Zenonem, Polemonis regis Pontici filium, quod is prima ab infantia institutae cultum Armeniorum aemulatus, venatu epalis et quae alia barbari celebrant, proceres plebemque iuxta devinxerat igitur Germanicus in urbe Artaxata, adprobantibus nobilibus, ideircumfusa multitudine, insigne regium capiti eius imposuit. ceteri venerantes regem Artaxiam consalutavere, quod illi vocabulum indiderant ex nomine urbis in Cappadoces in lar-

126쪽

66 CORNELII TACITI ANNALIUMmam provinciae redacti Q. Veranium legatum accepere et 15 quaedam ex regiis tributis deminuta, quo mitius Romanum imperium speraretur commagenis Q. Servaeus praeponitur, tum primum ad ius praetoris translatis. 57. cunctaque socialia prospere composita non ideo laetum Germanicum habebant ob superbiam Pisonis, qui iussus partem legionum ipse aut per filium in Armeniam ducere utrumque neglexerat. Tyrri demum apud hiberna des cumae legionis convenere, firmato vultu, Piso adversus metum, Germanicus, ne minari crederetur; et erat, ut rettuli, clementior sed amici accendendis offensionibus callidi intendere vera, adgerere salsa ipsumque et Plancinam et filios variis modis criminari. postremo aueis familiarium adhi-iοbitis sermo coeptus a caesare, 'alem ira et dissimulatio gignit, responsum a Pisone precibus contumacibus discesseruntque apertis odiis post quae rarus in tribunali caesaris Piso, et i quando adsideret, atrox ac dissentire manifestus. Vox quoque eius audita est in convivio, cum apud regem 15 Nabataeorum coronae aureae magno pondere Caesari ' et

Agrippinae, leves Pisoni et ceteris offerrentur, principis Romani, non Parthi regis filio eas epulas dari abiecitque simul coronam et multa in luxum addidit, quae Germanico quamquam acerba tolerabantur tamen.

58. Inter quae ab rege Parthorum Artabano legati venere miserat amicitiam ac laedus memoraturos, et supero

renovari dextras, daturumque honori Germanici ut ripam Euphratis accederet: petere interim ne Vonones in Suria 5 haberetur neu proceres gentium propinquis nuntiis ad discordias traheret ad ea Germanicus de societate Romanorum Parthorumque magnifice, de adventu regis et cultu sui cum decore ac modestia respondit Vonones Pompeiopolim Ciliciae maritimam urbem motus est datum id non modo 10 precibus Artabani sed contumeliae Pisonis, cui gratissimus erat ob plurima officia et dona, quibus Plancinam devinxerat 59. M. Silano L. brbano consulibus Germanicus Aegyptum proficiscitur cognoscendae antiquitatis sed cura pro-Vinciae praetendebatur, levavitque apertis horreis pretia frugum multaque in vulgus grata usurpavit sine milite ince-

127쪽

LIBER II CAP. 56 61. 67dere, pedibus intectis et pari cum Graecis motu, P. Sci spionis aemulatioue quem eadem factitavisse apud Siciliam, quamvis flagrante adhuc Poenorum bello, accepimus Tibe- rius cultu habituque eius lenibus verbis perstricto, acerrime increpuit quod contra instituta Augusti non sponte principis Alexandriam introisset. nam Augustus inter alia dominatio-ionis arcana, vetitis nisi permissu ingredi sedatoribus aut equitibus Romastis inlustribus, seposuit Aegrptum, ne fame urgueret Italiam, quisquis eam provinciam claustraque terrae

ac maris quamvis levi praesidio adversum ingentes exercitus insedisset. 560. Sed Germanicus mondum comperto prosectionem eam incusari Nil Ἀῶνvehebatur, orsus oppido a Canopo. condidere id Spartani ob sepultum illic rectorem navis canopum, qua tempestate Menelaus Graeciam repetens diversum ad mare terramque Libyam deiectus est inde proximum 5 amnis os dicatum Herculi, quem indigenae ortum apud se et antiquissimum perhibent eosque qui postea pari virtute fuerint in cognomentum eius adscitos mox visit Veterum Thebarum magna vestigia. et manebant structis molibus literae Aegyptiae, priorem opulentiam complexae iussusque e se-1onioribus sacerdotum patrium sermonem interpretari, resere-hat habitasse quondam septingenta milia aetate militari, atque e cum exercitu regem Rhamsen Libya Aethiopia Medisque et Persis et Bactriano ac Scytha potitum quasque ter- .ras Suri Armeniique et contigui Cappadoces colunt, inde is Bithynum, hinc Lycium ad mare imperio tenuisse. legebantur et indicta gentibus tributa, pondus argenti et auri, numerus armorum equorumque et dona templis ebur atque odores, quasque copias frumenti et omnium utensilium quaeque nati penderet, haud minus magnifica quam nunc vi Partho-20rum aut potentia Romana iubentur. 61. Ceterum Germanicus aliis quoque miraculis intendit animum, quorum praecipua suere Memnonis saxea effigies, ubi radiis solis icta est, vocalem sonum reddens, disiectasque inter et vix pervias arenas instar montium eductae pyramides certamine et opibus regum, lacusque effossa humo, Ssuperfluentis Nili receptacula atque alibi angustiae et pro-5.

128쪽

68 CORNELII TACITI ANNALIUM funda altitudo, nullis inquirentium spatiis penetrabilis exim ventum Elephantinen ac Syenen, claustra olim Romani imperii, quod nunc rubrum ad mare patescit. 62. Dum ea aestas Germanico plures per provincias transigitur, haud leve decus Drusus quaesivit inliciens Germanos ad discordias utque fracto iam Maroboduo usque in exitium insisteretur erat inter Gotones nobilis iuvenis no-5mine calualda, profugus lim vi Marobodui et uno vhiis rebus eius ultionem ausus is valida manu sines Marcomanorum ingreditur corruptisque primoribus ad societatem inrumpit regiam castellumque iuxta situm veteres illic Sueborum praedae et nostris e provinciis lixae ac negotiatores reperti, id quos ius commercii, dein cupido augendi pecuniam, postremum oblivio patriae suis quemque ab sedibus hostilem in

agrum transtulerat.

63. Maroboduo undique deserto non aliud nbsidium quam misericordia caesaris fuit transgressus Danuvium, qua Noricam provinciam praefluit, scripsit Tiberi non ut profugus aut supplex, sed ex memoria prioris fortunae: nam 5 multis nationibus clarissimum quondam regem ad se vocantibus Romanam amicitiam praetullisse responsum a Resare tutam ei honoratamque sedem in Italia lare, si maneret si rebus eius aliud conduceret, abiturum fide qua venisset ceterum apud senatum disseruit non Philippum Athe- 10 niensibus, non Pyrrum aut Antiochum populo Romano perinde metuendos fuisse extat ratio, qua magnitudinem Viri, violentiam subiectarum ei gentium et quam propinquus Italiae hostis, suaque in destruendo eo consilia extulit et Maroboduus quidem Ravennae habitus, si quando insolescerent ab Suebi, quasi rediturus in regnum ostentabatur sed non e

cessit Italia per duodeviginti annos consenuitque multum imminuta claritate ob nimiam vivendi cupidinem idem ca-tualdae casus neque aliud perfugium pulsus haud multo post Hermundurorum opibus et Vibili duce, receptusque et Forum Iulium Narbonensis Galliae coloniam mittitur barbari utrumque comitati ne quietas provincias immixti turbarent, Danuvium ultra inter flumina Marum et usum locantur, dato rege Vannio gentis Quadorum.

129쪽

' LIBER II CAP. 1-66. 6964. Simul nuntiat regem Artaxian Armeniis a Germanico datum, decrevere patres ut Germanicus atque Drusus ovantes urbem introirent structi et arcus circum latera templi Martis Ultoris cum effigie caesarum, laetiore Tiberio, quia pacem sapientia firmaverat, quam si bellum per acies sconsecisset igitur Rhhscuporim quoque, Thraeciae regem,

astu adgreditur. Omnem eam nationem. Rhoemetalces tenuerat quo destincto Augustus partem Thraecum Rhescuporidi fratri eius, partem fili cois permisit in ea divisione arva et urbes et vicina Graecis cois, quod incultum, ferox, ad-10 nexum hostibus, Rhescuporidi cessit ipsorumque regum ingenia, illi mite et amoenum, huic atrox, avidum et societatis inpatiens erat sed primo subdola concordia egere mox Rhescuporis egredi fines, vertere in se cotyi data et resistenti

vim facere, cunctanter sub Augusto, quem auctorem utrius-1sque regni, si sperneretur, Vindicem metuebat enimvero audita mutatione principis inmittere latronum globos, excindere castella, causas bello. 65. Nihil aeque Tiberium anxium habebat quam ne conposita turbarentur deligit centurionem, qui nuntiaret regibus ne armis disceptarent statimque a Cotye dimissa sunt quae paraverat auxilia Rhescuporis ficta modestia postulat eun-dΘm in locum coiretur: posse de controversiis conloquio stransigi nec diu dubitatum de tempore, loco, dein condicionibus, cum alter satilitate, alter fraude cuncta inter se concederent acciperentque Rhescuporis sanciendo, ut dictitabat, laederi convivium adicit, tractaque in multam noctem laetitia e epulas ac vinolentiam incautum cotΥ et, post 10 quam dolum intellexerat, saera regni eiusdem familiae deos et hospitalis mensas obtestantem catenis onerat Thraeciaque omni potitus scripsit ad Tiberium structas sibi insidias, praeventum insidiatorem simul bellum adversus Basternas Scythasque praetendens novis peditum et equitum copiis 15 sese firmabat molliter rescriptum, si fraus abesset, posse eum innocentiae fidere ceterum neque se neque senatum nisi cognita causa ius et iniuriam discreturos proinde tradito Cotye veniret transferretque invidiam criminis.

66. Eas literas Latinius Pandusa pro praetore Moesiae

130쪽

70 CORNELII TACITI ANNALIUM cum militibus, quis cotys traderetur, in Thraeciam misit. Rhescuporis inter metum et iram cunctatus maluit patrati quam incepti facinoris reus esse occidi sotyn iubet mortem-5 que sponte sumptam ementitur nec tamen caesar placitas semel artes mutavit, sed defuncto Pandusa, quem sibi infensum Rhescuporis arguebat, Pomponhim Flaccum, Veterem stipendiis et arta cum rege amicitia eoque accomm sdatiorem ad sallendum, ob id maxime Moesiae praesecit. 67. Flaccus in Thraeciam transgressus per ingentia remissa quamvis ambiguum et scelera sua reputantem perpulit ut praesidia Romana intraret circumdata hinc legi specie

honoris valida manus, tribunique et centuriones monendo, 5 suadendo, et quanto longius abscedebatur, apertiore custodia, postremo gnarum necessitatis in urbem traxere accusR-tus inienatu ab uxore coiris damnatur, ut piacul regno teneretur Thraecia in Rhoemetalcen filium, quem paternis consiliis adversatum constabat, inque liberos Cotyis dividitur: idiisque hondum adultis rebellienus Rufus praetura functus datur, qui regnum interim tractaret, exemplo quo maiores M. Lepidum Ptolemaei liberis tutorem in Aegyptum miserunt. Rhescuporis Alexandriam devectus atque illic fugam temptans an ficto crimine interficitur. 68. Per idem tempus Vonones, quem amotum in ciliciam memoravi, corruptis custodibus effugere ad Armenios, dein Albanos Heniochosque et consanguineum sibi regem Scytharum conatus est specie venandi omissis maritimis locis avia saltuum petiit, mox emicitate equi ad amnem Prramum contendit, cuius pontes accolae ruperant audita regis fuga: neque ad penetrari poterat igitur in ripa fluminis a Vibio Frontone praefecto equitum Vincitur, mox Remmius Vocatus, priori custodiae regis adpositus, quasi per iram gladio id eum transigit unde maior fides conseientia sceleris et metu indicii mortem Vononi inlatam. 69. At Germanicus Aegypt remeans cuncta, quae apud legiones aut urbes iusserat, abolita vel in contrarium versa cognoscit hinc graves in Pisonem contumeliae, ne intima acerba quae ab illo in Caesarem intentabantur. dein Pisos abire Suria statuit mox adversa Germanici valetudine deten-