장음표시 사용
181쪽
LIBER IV. CAP. 13 18. 121 alu nonsis defuncti legendo, simul roganda nova lege di
seruit Caesar nam patricios confarreatis parentibus genitos tres simul nominari, ex quis unus legeretur, Vetust more; neque adesse, ut olim, eam copiam, omissa confarreandi ad 5suetudine aut inter paucos retenta pluresque eius rei causas adserebat, potissimam penes incuriam virorum feminarumque accedere et ipsius caerimoniae difficultates, quae consuli vitarentur, et quod exiret e iure patrio qui id flaminium apisceretur quaeque in manum flaminis dinveniret ita id medendum senatus decreto aut lege, sicut Augustus quaedam ex horrida illa antiquitate ad praesentem usum flexisset igitur tractatis religionibus placitum instituto flaminum nihil demutari sed lacla lex, qua flaminica Dialis sacrorum causa in potestate viri, cetera promisco feminarum iure ageret. 15 et filius Maluginensis patri suffectus utque glisceret dignatio sacerdotum atque ipsis promptior animus foret ad capessendas caerimonias, decretum corneliae virgini, quae in locum Scantiae capiebatur, sestertium viciens, et quotiens Augusta theatrum introisset, ut sedes inter Vestalium consideret. 2017. Cornelio Cethego Visellio Varrone consulibus pontifices eorumque exemplo ceteri sacerdotes, cum pro incolumitate principis vota susciperent, Neronem quoque et Drusum isdem dis commendavere, non tam caritate iuvenumquam adulatione, quae moribus corruptis perinde anceps, si bnulla et ubi nimia est. nam Tiberius haud umquam domui Germanici mitis, tum vero aequari adulescentes senectae suae inpatienter indoluit amitosque pontifices percontatus est,
num id precibus Agrippinae aut minis tribuissent et illi
quidem, quamquam abnuerent, modice perstricti etenim 10 pars magna e propinquis ipsius aut primores civitatis erant: ceterum in senatu oratione monuit in posterum, ne quis mobiles adulescentium animos praematuris honoribus ad superbiam extolleret instabat quippe Seianus incusabatque diductam civitatem ut civili bello esse qui se partium Agrippinae 15Votent, a ni resistatur, fore pluris neque aliud gliscentis diseordiae remedium quam si unus alterve maxime prompti
18. Qua causa c. Silium et Titium sabinum adgreditur.
182쪽
122 ORMLII TACITI ANNALIUM amicitia Germanici perniciosa utrique, Silio et quod is gentis exercitus septem per annos moderator partisque apud Germaniam triumphalibus Sacroviriani belli victor quanto maciore mole procideret, plus sormidinis in alios dispergebatur. credebant plerique auctam offensionem ipsius intemperantia, immodice iactantis suum militem in obsequi duravisse, cum alii ad seditiones prolaberentur; neque mansurum Tiberi imperium, si iis quoque legionibus cupido novandi fuisset.
10 destrui. per haec ortunam suam caesar inparemque tanto merito rebatur. nam beneficia eo usque laeta sunt, dum videntur exsolvi posse ubi multum antevenere, pro gratia odium redditur.
19. Erat uxor Silio Sosia Galla, caritate Agrippinae invisa principi hos corripi dilato ad tempus Sabino placitum,
inmissusque Varro consul, qui paternas inimicitias obtendens odiis Seiani per dedecus suum gratificabatur. precante re
obrevem moram, dum accusator consulatu abiret, adversatus
est caesar solitum quippe magistratibus diem privatis dicere: nec infringendum consulis ius, cuius vigiliis niteretur ne quod
res publica detrimentum caperet proprium id Tiberio suit
scelera nuper reperta priscis verbis obtegere. igitur multa 1 adseveratione, quasi aut legibus cum Sili ageretur aut Varro consul aut illud res publica esset, coguntur patres silentereo, Vel si defensionem coeptaret, non ocultante cuius ira premeretur, conscientia belli Sacrovir diu dissimulatus, victoria per avaritiam laedata et uxor Sosia arguebantur. ne is dubie repetundarum criminibus haerebant, sed cuncta quaestione maiestatis exercita, et Silius imminentem damnationem voluntario siue praevertit. 20. saevitum tamen in bona, non ut stipendiariis pocuniae redderentur, quorum nemo repetebat, sed liberallina Augusti avulsa, conputatis singillatim quae fisco petebantur.
ea prima Tiberio erga pecuniam alienam diligentia fuit. Sosia in exilium pellitur Asinii Galli sententia, qui partem
bonorum publicandam, pars ut liberis relinqueretur cenauerat contra L Lepidus quartam accusatoribus secundum necessitudinem legis, cetera liberis concessit hunc ego Lepidum temporibus illis gravem et sapientem virum fuisse
183쪽
LIB R IV. CAP. 18-22. 123 comperior nam pleraque ab saevis adulationibus aliorum in 1ο melius flexit neque tamen temperamenti egebat, cum aequabili auctoritate et gratia apud Tiberium viguerit unde dubitare cogor, fato et sorte nascendi, ut cetera, ita principum inclinatio in hos, offensio in illos, an sit aliquid in nostris consiliis liceatque inter abruptam contumaciam et deforme ibobsequium pergere iter ambitione ac periculis vacuum at Messalinus Cotta haud minus claris maioribus, sed animo diversus, censuit cavendum senatus consulto, ut quamquam insontes magistratus et culpae alienae nescii provincialibus uxorum criminibus perinde quam suis plecterentur. χρ21. Actum dehinc de calpurni Pisono, nobili ac feroci viro cis namque, ut rettuli, cessurum se urbe ob factiones accusatorum in senatu clamitaverat et spreta potentia Augustae trahere in ius Vrgulaniam domoque principis excire ausus erat. quae in praesens Tiberius civiliter habuit sed in animo revolvente iras, etiam si impetus offensionis languerat, memoria valebat. lisonem Q. Granius secreti sermonis incusavit adversum 'testatem habiti, adiecitque in domo
eius venenum esse eumque gladi accinctum introire curiam. quod ut atrocius vero tramissum ceterorum, quae multa cu-10muIabantur, receptus est reus, neque peractus ob mortem
oportunam. relatum et de cassio Severo exule, qui sordidae originis , malessicae vitae, sed orandi validus, per immodicas inimicitias ut iudicio iurati senatus cretam amoveretur esse eerat atque illic eadem actitando recentia veteraque odia i advertit, bonisque exutus, interdicto igni atque aqua, saxo Seripho consenuit. 22. Per idem tempus Plautius Silvanus praetor incertis causis Aproniam coniugem in praeceps iecit, tractusque ad Caesarem ab L. Apronio socer turbata mente respondit, tamquam ipse somno gravis atque e ignarus, et uxor sponte mortem sumpsisset non cunctanter Tiberius pergit in do smum, visit cubiculum, in quo reluctantis et impulsae vestigiac Ernebantur refert ad senatum, datisque iudicibus Urgulania Silvani avia pugionem nepoti misit quod perinde creditum quasi principis monitu ob amicitiam Augustae cum Vrgulania. reus frustra temptato erro venas praebuit exsol-1ο
184쪽
124 CORNELI TACITI ANNALIIJMvendas mox Numantina, prior uxor eius, accusata iniecisse carminibus et veneficiis vaec'rdiam marito, insona iudicatur.
23. Is demum annus populum Romanum longo adversiun midam Tacfarinatem bello absolvit nam priores duces ubi impetrando triumphaliuri insigni sufficere res suas crediderant, hostem omittebant iamque tres laureatae in urbes statuae et adhuc raptabat Africam Tacfarinas, auctus Maurorum auxiliis, qui, tolemaeo Iubae filio iuventa incurioso, libertos regios et servilia imperia bello mutaverant erat illi
praedarum receptor ac socius populandi rex Garamantinn, non ut cum exerciι incederet, sed missis levibus copiis, 1 quae ex longinquo in maius audiebantur ipsaque e proVincia, ut quis fortuna inops, moribus turbidus, promptius ruebant,
quia caesar post res a Blaeso gestas, quasi nullis iam in Africa hostibus, reportari nonam legionem iusserat, nec Proconsule eius anni P. Dolabella retinere ausus erat, iussa prin- 15 cipis magis quam incerta belli metuens. 24. Igitur Tacfarinas disperso rumore rem Romanam aliis quoque ab nationibus lacerari eoque paulatim Africa decedere, ac posse reliquos circumveniri, si cuncti quibus libertas servitio potior incubuissent, auget vires positiβque castris Thubuscum oppidum circumsidet a Dolabella contracto quod erat militum, terrore nominis Romani et quia Numidae peditum aciem ferre nequeunt, primo sui incessu solvit obsidium locorumque oportuna permunivit simul principes Musulamiorum desectionem coeptantes securi percutit. 10 dein quia pluribus adversum Tacfarinatem expeditionibus cognitum, non gravi nec uno incursu consectandum hostem Vagum, excito cum popularibus rege Ptolemaeo quattuor agmina parat, quae legatis aut tribunis data et praedatorias manus delecti Maurorum duxere ipse consultor aderat om-
25. Nec multo post adfertur Numidas apud casteIlum
semirutum, ab ipsis quondam incensum, cui nomen Auzea, positis mapalibus consedisse, fisos loco, quia vastis circum saltibus claudebatur tum expeditae cohortes alaeque, quama in partem ducerentur ignarae, it agnune rapiuntur. simul-
185쪽
LIBERIV. CAP. 22 7. 125que ooeptus dies et concentu tubarum ac truci clamore aderant semisomnos in barbaros, praepeditis Numidarum equis aut diversos pastus pererrantibus. ab Romanis consertus pedes, dispositae turmae, cuncta proelio provisa hostibus
contra omnium nesciis non arma, non ordo, non consilium, 'ae pecorum modo trahi occidi, capi insensus miles memoria laborum et adversum eludentis optatae totiens pugnae se quisque ultione et sanguine explebant. differtur per manipulos, Tacfarinatem omnes, notum tot proeliis, consectentur non nisi duce interiecto requiem belli sore at ille dete i. otis circum stipatoribus vinctoque iam filio et effusis undique Romanis, ruendo in tela captivitaten haud inulta morte effugit isque finis armis impositus. 26. Dolabellae petenti abnuit triumphalia Tiberius, Seiano tribuens, ne Blaesi avunculi eius laus obsolesceret sed neque Blaesus ideo inlustrior, et huic negatus honor gloriam intendit quippe minore exercitu insignis captivos, caedem ducis bellique consecti famam deportarat sequebantur et Garamantum legati, raro in urbe visi, quos Tacfarinate caeso perculsa gens et culpae. nescia ad satis aciendum populo Romano miserat cognitis dehinc Ptolemaei per id bellum
studiis repetitus ex vetusto more honos missusque e senatoribus qui scipionem eburnum, togam pictam, antiqua patrum istmunera, daret regemque et socium atque amicum appellaret.
27. Eadem aestate mota per taliam servilis belli semina fors oppressit auctor tumultus T. Curtisius, quondam praetoriae cohortis miles, primo coetibus clandestinis apud Brunssisium et circumiecta oppida, mox positis propalam Iibellis ad libertatem vocabat agrestia per longinquos saltus 5
et serocia servilia, cum velut munere deum tres biremes adpulere ad usus commeantium illo mari et erat isdem regionibus Cutius Lupus quaestor, cui provincia vetere ex more cathlas evenerat is disposita classiariorum copia coeptantem cum maxime coniurationem disiecit missusque a Caesare pro-40pere Staius tribunus cum valida manu ducem ipsum et proximos audacia in urbem traxit, iam trepidam ob multitudinem lamiliarum, quae gliscebat inmensum, minore in dies plebe
186쪽
28. Isdem consulibus miseriarum ac saevitiae -- plum atrox, reus pater, accusator filius nomen utrique Vibius Serenus in senatum inducti sunt, ab exilio retractus inluvieque a squalore obsitus et tum catena vinctus Paters orante filio praeparatus adulescens multis munditiis, Ia- ori vultu, structas principi insidias, missos in Galliam ono tores belli index idem et testis dicebat, adnectebatque Caecilium cornutum praetorium ministravisse pecuniam qui taedio curarum, et quia periculum pro exitio habebatur, mortem in se 1 testinavit. at contra reus nihil intracto animo obversus in filium quatere incla, vocare ultores deos, ut sibi quidem redderent exilium, ubi procul tali more ageret, filium autem quandoque supplicia sequerentur. adseverabatque innocentem Cornutum et salso exterritum idque facile intellectu, si 15 proderentur alii: non Mim se caedem principis et res novus
29. Tum accusator n. Lentulum et Seium Tuberonem nominat, magno pudor , caesaris, cum rhnores civitatis, intimi ipsius amici, Lentulus senectutis extremae, Tubero desecto corpore, tumultus hostilis et turbandae rei publieao
accerserentur sed hi quidem statim exemptici in patrem ex servis quaesitum, et quaestio adversa accusatori fuit qui scelere vaecors, simul Vulgi rumore territus, robur et saxum aut parricidarum poenas minitantium, cessit urbe ac retractus Ravenna exsequi accusationem adigitur, non occultante 10 Tiberi vetus odium adversum exulem Serenum nam post danmatum Libonem missis ad Caesarem literis exprobraverat suum tantum studium sine fructu fuisse, addideratque quaedam contumacius quam tutum apud aures superbas et offensioni proniores ea Caesar octo post annos rettulit, me- 15 dium tempus varie arguens, etiam si tormenta pervicacia
30. Dictis dein sententiis ut Serenus more maiorum puniretur, quo molliret invidiam, intercessit Gallus Asimus m Gyaro aut onus claudendum censeret, id quoque
aspernatus est, egenam aquae utramque insuIam referens dandosque vitae usus cui vita concederetur ita Serenus Amorgum reportatur et quia cornutus sua manu ceci-
187쪽
LIBER IV. CAP. 28 2. 127derat, aerum de praemiis accusatorum abolendis, si quis maiestatis postulatus ante perfectum indicium se ipse vita privavisset ibaturque in eam sententiam, ni durius ontraque morem auum palam pro accusatoribus Caesar In 1οritas leges, rem publicam in praecipiti conquestus esset: subverterent potin iura quam custodes eorum amoverent. si delatores, genus hominum publico exitio repertum et ne poenis quidem umquam satis coercitum, per praemia eliciebantur. 1531. His tam adsiduis tamque maestis Odie laetitia intericitur, quod C. Cominium equitem Romanum, probrosi in
se carminis convictum, Caesar precibus fratris, qui senator erat, e cessit. quo magis mirum habebatur gnarum meliο-rum, et quae fama clementiam sequeretur, tristiora malle. neque enim socordia peccabat; nec ecultum est, quando ex veritate, quando adumbrata laetitia saeta imperatorum celebrentur. quin ipse, conpositus alias et velut eluctantium verborum, Mutius promptiusque eloquebatur, quotiens sub- Veniret a P. Suillium quaestorem quondam Germanici, cum isthalia arceretur convictus pecuniam ob rem iudieandam cepisse, amovendum in insulam ensuit, tanta contentione animi, ut iure iurando obstringeret e re publica id esse quod aspere oceptum ad praesens mox in laudem vertit regresso Suillio quem vidit sequens aetas praepotentem, venalem et 15
claudii principis ramiciti diu prospere, numquam bene
usum. eadem poena in catum Firmium senatorem statuitur, tamquam salsis maiestatis criminibus isororem petivisset.
catus, ut rettuli, Libonem inlexerat insidiis, deinde indieio
perculerat. eius operae memor Tiberius, sed alia praeten to dens, exilium deprecatus est quo minus senatu pelleretur non obstitit. 32. Pleraque eorum, quae rettuli quaeque referam, parva forsitan et levia memoratu videri non nescius sum sed nemo annales nostros cum scriptura eorum contenderit, qui veteres populi Romani res conposuere ingentia illi bella, expugnationes urbium, lusos captosque reges, aut si quando ad in bterna praeverterent, discordias consulum adversum tribunos, agrarias frumentariasque leges, plebis et Optimatium certa-
188쪽
mina libero egressu memorabant nobis in arto et ingIorius labor: immota quippe aut modice lacessita pax; maestae 1 urbis res et princeps proserendi imperi incuriosus erat non tamen sine usu fuerit introspicere illa primo aspectu levia,
ex quis magnarum saepe rerum motus oriuntur.
33. Nam cunctas nationes et urbes populus aut primores aut singuli regunt delecta ex iis et consociata rei publicae forma laudari facilius quam evenire, Vel si evenit, haud diuturna esse potest. igitur m olim plebe valida, vel cum patres pollerent, noscenda vulgi natura et quibus modis temperanter haberetur, senatusque et opumatium ingenia qui maxime perdidicerant, callidi temporum et sapientes
credebantur, sic converso statu neque alia re Romana quam
si unus imperitet, haec conquiri tradique in rem uerit, quia id pauci prudentia honesta ab deterioribus, utilia ab noxiis discernunt, plures aliorum eventis docentur. 'eterum ut profutura, ita minimum oblectationis adferunt nam situs gentium, varietates proeliorum, clari ducum exitus retinent ac redim tegrant legentium animum nos saeva iussa, continuas accu-15sationes, allaces amicitias, perniciem innocentium et easdem exitu causas coniungimus, obvia rerum similitudine et satietate tum quod antiquis scriptoribus rarus obtrectator, neque refert cuiusquam Punicas Romanasve acies laetius extuleris a multorum, qui Tiberio regente poenam vel in- 30 lamias subiere, posteri manent utque familiae ipsae iam extinctae sint, reperies qui ob siniilitudinem morum aliena malefacta sibi obiectari putent etiam gloria ac virtus insensos habet, ut nimis ex propinquo diversa arguens sed ad
34. Cornelio cosso Asinio Agrippa consulibus rem
tius cordus postulatur, OV ac tunc primum audit crimine, quod editis annalibus laudatoque M. Bruto C. Cassium Romanorum ultimum dixisset accusabant Satrius Secundus et Pinarius Natta, Seiani clientes id perniciabile reo, et caesar truci vultu defensionem accipiens, quam remutius, relinquendae vitae certus, in hunc modum exorsus est: verba mea, patres conscripti, arguuntur: adeo factorum innocens . um sed neque haec in principem aut principis parentem,
189쪽
LIBER IV. CAP. 32-36. . 129 quos lex maiestatis amplectitur Brutum et Cassium laudavisse οdicor, quorum re gestas cum plurimi composuerint, nemo
sine honore memoravit. Titus Livius, eloquentiae ac fidei praeclarus in primis, Cn. Pompeium tantis laudibus tulit, ut Pompeianum eum Augustus appellaret neque id amicitiae eorum offecit. Scipionem, Afranium, hunc ipsum Cassium, io hunc Brutum nusquam latrones et parricidas, quae nunc Vocabula inponuntur, saepe ut insignis viros nominat. Asinii Pollionis scripta egregiam eorundem memoriam tradunt Messalla Corvinus imperatorem suum Cassium praedicabat et uterque opibus atque honoribus perviguere. Marci Ciceronis libro, quo Catonem caelo aequavit, quid aliud dictator caesar quam rescripta ratione, velut apud iudices, respondit 7 Antonii epistulae, Bruti contiones salsa quidem in Augustum probra, set multa cum acerbitate habent carmina Bibaculi et Catulli reserta contumeliis Caesarum leguntur: sed ipse δοdivus Iulius, ipse divus Augustus et tulere ista et reliquere, haud sacile dixerim, moderatione magis an sapientia. nam que spreta exolescunt: si irascare, adgnita ridentur. 35. Non attingo Graecos, quorum non modo libertas, otiam libido impunita aut si quis advertit, dictis dicta ultus est. Sed maxime solutum et sine obtrectatore fuit prodere de
iis, quos mors odi aut gratiae exemisset num enim armatis
Cassio et Bruto ac Philippenses campos optinentibus bellio civilis causa populum per contiones incendo an illi quidem
septuagensimum ante annum peremti, quo modo imaginibus suis noscuntur, quas ne victor quidem abolevit, sic partem memoriae apud scriptores retinent 7 suum cuique decus posteritas rependit nec deerunt, si damnatio ingruit, qui non modo io Cassii et Bruti set etiam mei meminerint. egressus dein senatu vitam abstinentia finivit. libros per aediles cremandos censuere patres: et manserunt occultati et editi quo magis socordiam eorum inridere libet, qui praesenti potentia credunt extingui posse etiam sequentis aevi memoriam nam ibcontra punitis ingeniis gliscit auctoritas, neque aliud externi reges aut qui eadem saevitia usi sunt, nisi dedecus sibi atque illis gloriam peperere. 36. Ceterum postulandis reis tam continuus annus suit,
190쪽
30 ORNELII TACITI ANNALIUM ut seriarum Latinarum diebus praelaetum urbis Drusum, a spicandi gratia tribunal ingressum, adierit Calpurnius Salvianus in Sextum Marium: quod a Caesare palam increpitum eausa exilii Salviano fuit obiecta publico cyzicenis incuria caerimoniarum diri Augusti, additis violentiae criminibus adversum cives Romanos et amisere libertatem, quam bello ithridatis meruerant, circumsessi nec minus sua constantia
quasi praesidio Luculli pulso rege a Fonteius capito, quito pro consule Asiam curaverat, absolvitur, conperto ficta in eum crimina per Vibium Serenum neque tamen id Sereno noxae luit, quem odium publicum tutiorem faciebat. nam uι quis destrictior accusator, velut sacrosanctus erat leves ignobiles poenis adficiebantur.37. Per idem tempus Hispania ulterior missis ad senatum legatis oravit, ut exemplo Asiae delubrum Tiberio matrique eius exstrueret qua occasione caesar, validus alioqui spe nendis honoribus et respondendum ratus iis quorum rumore arguebatur in ambitionem exisse, huiusce modi orationem coepit: scio, patres conscripti, bhstantiam meam a plerisque desideratam, quod Asiae civitatibus nuper idem istud
petentibus non sim adversatus ergo et prioris silentii defensionem, et quid in laturum statuerim, simul apsiam. cum 1 divus Augustus sibi atque urbi Romae templum apud Pergamum sisti non prohibuisset, qui omnia facta dictaque eius vice legis observem, placitum iam exemplum promptius secutus sum, via cultui me venerati senatus adiungebahar. ceterum ut semel recepisse veniam habuerit, ita omnes peris provincias effigie numinum sacrari ambitiosum, superbum et vanescet Augusti honor, si promiscis adulationibus vulgatur-38. Ego me, patres conscripti, mortalem esse et hominum officia fungi satisque habere, si locum principem impleam, et os testor et meminisse posteros volo qui satis superque memoriae meae tribuent, ut maioribus meis dignum,s rerum Vestrarum providum, constantem in periculis, offensionum pro utilitate publica non pavidum credant hae mihi in animis vestris templa, hae pulcherrimae emines et mansurae nam quae saxo struuntur, si iudicium posterorum in odium vertit, pro sepulchris spernuntur proinde socios ci-