장음표시 사용
281쪽
LIBER XII. M. 58 4. 22lasphontem, cuius solentia ipse uteretur, eadem familia or tum, precibusque eius dandum, ut onmi tributo aevi in posterum coi sacram et tantum dei ministram insulam colerent. neque dubium habetur multa eorundem in populum Romanum 10 merita sociasque vietorias potuisse tradi: et claudius, facilitate solita quod uni conoesserat, nullis extrinsecus adiumentis velavit.
62. At Byzantii data dicendi copia, eum magnitudinem
oneram apud senatum deprecarentur, ou.cta repetivere. Orsia laedere quod nobiscum icerant, qua tempestate bellavimus adversus regem Macedonum, cui ut degeneri Pseudophilippi voeabulum inpositum, missas posthac copias in Antiochum, a Persen, Aristonicum, et piratico bello adiutum Antonium memorabant, quaeque Sullae aut Lucullo aut Pompeio .btulissent, mox recentia in caesares merita, quando ea loca insiderent, quae transmeantibus terra marique ducibus exercitibusque, simul vehendo commeatu portuna forent. 1063. Namque artissimo inter Europam Asiamque divortio pygantium in extrema Europa posuere Graeci, quibus Pulium Apollinem consulentibus, ubi conderent urbem, res
ditum oraculum est, quaererent sedem caecorum terris asversam ea ambage chalcedonii monstrabantur, quod priores silluo advecti, praevisa locorum utilitate, peiora legissent. quippe Byzantium fertili solo, secundo mari quia vis piscium inmensa, Pontum erumpens et obliquis subter undas saxis e territa, misso alterius litoris flexu hos ad portus desertur. unde primo quaestuosi et opulenti post magnitudine nerum soarguente finem aut modum orabant, adnitente principe, qui Thraecio Bosporanoque bello recens fessos iuvandosque re tulit. Ita tributa in quinquennium remissa. 64. M. Asinio ML Acilio consulibus mutationem rerum in deterius portendi cognitum est crebris prodigiis signa aetentoria militum igni caelesti arsere fastigio Capitolii examen apium insedit biformes hominum partus et suis fetum
editum, cui accipitrem ungues inessent numerabatur intersostenta dominutus omnium magistratuum numerus, quaestor aedili, tribuno a praetore et consule paucos intra menses
de unotis. sed in praeoipuo pavore Agrippina, vocem clau-
282쪽
222 CORNELII TACITI ANNALIUM dii, quam temulentus iecerat, satale sibi ut coniugum gavit
1ο ferret, dein puniret, metuens, agere et celerare statuit, perdita prius Domitia Lepida muliebribus causis, quia Lepida, minore Antonia genita, avunculo Augusto, Agrippinae sobrina prior ac Gnaei mariti eius soror, parem sibi claritudinem credebat ne forma aetas opes multum distabant et is utraque inpudica, infamis, violenta, haud minus vitiis aemulabantur, quam si qua ex fortuna prospera acqeperant enimvero certamen acerrimum amita potius an mater apud N ronem praevaleret: nam Lepida blandimentis ac largitionibus iuvenilem animum devinciebat, truci contra a minaci Agrip- et pina, quae filio dare imperium, tolerare imperitantem nequibat. 65. ceterum obiecta sunt, quod coniugem principis devο-tionibus petivisset quodque parum coercitis per Calabriam servorum agminibus pacem Italiae turbaret ob haec mors indicta, multum adversante Narcisso, qui Agrippinam magis magisque suspectans prompsisse inten proximos serebatur certam sibi perniciem, seu Britannicus rerum seu Ner poteretur verum ita de se meritum caesarem, ut vitam usui eius inpenderet convictam Messalinam et Silium pares iterum accusandi causas esse: si Nero imperitaret Britannio suo- 10 oesstore, nullum principi meritum a noverea insidiis domum omnem convelli, maiore flagitio quam- sirinpudicitiam prioris coniugis reticuisset quamquam ne inpudicitiam quidem nunc abesse Pallante adultero, ne quis ambigat desus pudorem corpus, cuncta regno viliora habere. hae atque is talia dictitans amplecti Britannicum, robur aetatis quam in turrimum precari, modo ad deos, modo ad ipsum tendere manus, adolesceret, patris inimicos depelleret, matris etiam
66. In tanta mole curarum valetudine adversa corripitur, refovendisque viribus mollitia caeli et salubritate aquarum Sinuessam pergit tum Agrippina, sceleris olim certa et oblatae occasionis propera nec ministrorum egens, de generes veneni consultavit, ne repentino et praecipiti facinus prode retur: si lentum et tabidum delegisset, ne admotus supremis
claudius et dolo intellecto ad amorem filii rediret exquisitum aliquid placebat, quod turbaret mentem et mortem dise
283쪽
LIBER XII CAP. 64-69. 223 serret deligitur artifex talium vocab'lo Locusta, nuper veneficii damnata et diu inter instrumenta regni habita. eius iocisilieris ingenio paratum virus, cuius minister e spadonibus silit Halotus, inferre epulas et explorare gustu solitus. 67. Adeoque cuncta mox pernotuere, ut temporum illo-yllae scriptores prodiderint infusum delectabili cibo boleto veneniun, nec vim medicaminis statim intellectam, socordiane claudii an vinolentia simul soluta alvus subvenisse videbatur igitur exterrita Agrippina, et quando ultima time s iniur, spreta praesentium invidia, provisam iam sibi Xenophistis medici conscientiam adhibet ille tamquam nisus Momensis adiuvaret, pinnam rapido veneno inlitam faucibus eius demisisse roditur, haud ignarus summa scelera indipit. periculo, peragi eum praemio. ο68. Vocabatur interim senatus votaque pro incolumitate principis consules et sacerdotes nuncupabant, cum iam eXantaeis vestibus et lamentis obtegeretur, dum quae res forent firmando Neronis imperio componuntur. iam primum Agrippina, velut dolore evicta et solacia conquirens, tenere am-5plexu Britannicum, veram 'paterni oris effigiem appellare ac variis artibus demorari, ne cubiculo egrederetur. Antoniam Ροque et Octaviam sorores eius attinuit, et cunctos aditustasiodiis clauserat, crebroque u abat ire in melius valetu inem principis, quo miles bona in spe ageret tempusque lopr0sperum ex monitis Chaldaeorum adventaret.
69. Tun medio diei tertium ante Idus Octobris, foribus palatii repente diductis, comitante Burro Nero egreditur ad
Ohhortem, quae more militiae excubiis adest ibi monente praesecto faustis vocibus exceptus inditur lecticae dubit ηεε quosdam ferunt, respectantes rogitantesque ubi Britan 5 disus esset mox nullo in diversum auctore quae offerebantur 3eeuti sunt inlatusque castris Nero et congruentia tempori praelatus, promisso donativo ad exemplum paternae largitionis, imperator consalutatur sententiam militum secuta purum consulta, nec dubitatum est apud provincias caele 10
uesque honores claudio decernuntur et tuneris sollemne perinde ac divo Augusto celebratur, aemulante Agrippina proaviae Liviae magnificentiam. testamentum tamen haud
284쪽
224 CORNELII TACITI ANNALIUM recitatum, ne antepositus filio privignus iniuria et invidia is animos vulgi turbaret.
EVIAM . cap. l. Silanus proconsul Asiae Veneno necatus Agrippinae fraude. arcissus ad mortem actus. 2. Laus Burri et Senecae. 3. Claudius censorio funere elatus laudatur a principe. 4. Bona Νeronis initia. ulta senatus arbitrio constituta . . Agri pinae viriles curae Parthi Armeniam affectant. De erone varia iudicia vulgi. . . Is curam belli suscipit Parihi amittunt Armeniam, cui praepositus corbulo. . Vologeses dat obsides Nero discidium ducum componit. 10. 11. Nero civiliter agit et clementiam ostentat. 12. 13. Acten amat, matre remente, mox frustra blandiente, cuius in fracta potentia. 14. Pallas liberius cura rerum demotus. Agrippina ad minas ruit. 15-17. Britannicum ero praecipiti veneno tollit, et eius funus festinat. 18. atrem indignantem custodibus privat domum separat. 19-22. Derelicta rerum novarum incusata se purgat accusatores eius puniti. 23. H-las et Burrus delati. 24. heatris maior species libertatis data. Urbs lustrata. 25. Νeronis nocturna lascivia. ontanus cum principe per tenebras congressus mori adactus Histriones Italia pulsL26 27. Actum de liberiis ingratis in servitutem revocandis, sed non peractum. 28. Tribunorum et aedilium cohibita potestas. 28 A rarii cura varie habita. 30. I. Illustrium aliquot virorum damnationes L. Volusius fato concedit Amphitheatrum eronis. Praesides ludos edere prohibiti. 32. Vitae dominorum consultum. Pomponia Graecina, superstitionis externae rea, insons a marito nuntiatur. 33. Rei P. Celer, Cossutianus Capito Eprius arcellus. 34. essalla consul Neronis liberalitas. 35. Cum Parthi rursus discbrdia de Armenia. corbulonis disciplina, virtus, severitas.
285쪽
LIBER XII CAP. 69-LIB. XIII. CAP. 2. 22536. Paccius Orfitus contra imperium pugnans fususque extra vallum tendere iussus. 37-41. Tiridates bello infestat Armeniam, legatos ad Corbulonem mittit, qui fraudem sibi per colloquium paratam eludit et Armeniae castella capit, Artaxata aggreditur et decedente hoste capit, igne delet ob haec eroni et diis honores M. P. Suillius reus in Senecam invehitur, M. deportatur. 44. Octavius Sagitta amore aecors Pontiam tergiversantem ferro transverberat. Liberti mira fides. 45. Poppaeam Sabinam amare ero occipit. Eius forma, opes, mores, matrimonia, adulteria. 46. Eius maritus Otho, ut amoVeatur, Lusitaniae praeficitur. 7. Cornelius Sulla, principi suspectus,massiliam mittitur. 48. Puteolis concordia restituta. 49. De numero gladiatorum Syracusis edendorum disceptatio. hraseae Paeti opinio. 50. Vectigalia contra Neronis impetum retenta. 1. Publicanorum iniquitas temperata. 52. Procons te rei absoluti. 53. L. Vetus ope osellae et Araris Rhenum cum Oceano iungere parat obstat Aelii Gracilis invidia. 54. Frisii iuxta Rhenum sedes figere frustra conantur. 5. Eosdem agros Ampsivarii occupant sat eodem. 56. Boiocali constantia Ampsivarii deleti. 7. Chatti ab Hermunduris fere ad excidium gentis caesi. Ignes terra editi Vix oppressi. 58. Ficus Ruminalis. Gesta haec annis quattuor, i . claudio Nerone L. Antistio V
tere, Q. Volusio P. Cornelio Scipione, imp. Claudio Nerone V L. Calpurnio Pisone, imp. Claudio Nerone III Valerio Messalla coss.1 Prima novo principatu mors Iunii Silani proconsulis Asiae ignaro Nerone per dolum Agrippinae paratur, non quia ingenii violentia exitium inritaverat, segnis et dominationibus aliis fastiditus, adeo ut Gaius Caesar pecudem auream eum appellare solitus sit verum Agrippina fratri eius L. Silanos
necem molita ultorem metuebat, crebra vulgi fama anteponendum esse vixdum pueritiam egresso Neroni et imperium per scelus adepto virum aetate composita, insontem, nobilem et, quod tunc spectaretur, e Caesarum posteris quippe et Silanus divi Augusti abnepos erat hae causa necis mini 10stri fuere P. Celer eques Romanus et Helius libertus, rei sa- miliari principis in Asia impositi ab his proconsuli venenum inter epulas datum est apertius quam ut Iallerent nec minus properato Narcissus claudii libertus, de euius iurgiis adversus Agrippinam rettuli, aspera custodia et necessitate ex- Istrema ad mortem agitur, invito principe, cuius abditis adhuc vitiis per avaritiam a prodigentiam mire congruebat. 2. Ibaturque in aedes, nisi Ah anius Burrus et Annaeus Seneca obviam issent. 4 rectores imperatoriae inventae et,
286쪽
226 ---Π TACITI AM ALIUMemmae in societate potentiae eoneordes, viversa arte ex aequo pollebant, tum militaribus euris et severitate mos rem, en a praeceptis eloquentiae et omitate honesta, iuvantea in ieem, quo facilius lubricam principis aetatem, si mrtutem asperearetur, voluptatibus oneemia retinerent. oertamis utrique minae erat eontra ferociam Agrippinae, quae
eunetla malae dominatioma eupidinibus flagrans hahehat in 1ο partibua Pallantem, quo auctore Claudius nuptii incestis et adoptione eritiosa semet perverterat sed neque Neroni imis aereos ingenium, et Pallas tristi adrogantia modum liberti
egressus taedium sui moverat propalam tamen omnes In eam honores cumulabantur, signumque more militiae petenti
15 tribuno dedit optimae matris ' deereti et a senatu duo lictores, flaminium claudiale, simul claudio censorium tua et
3. Bio funeris laudationem eius princeps exorsus est, dum antiquitatem generis, consulatus a triumpho maiorum enumerabat, tentus ipse et ceteri liberalium quoque artium commemoratio et hil regente eo triste rei publieae ab extemis oeidisse pronis animis audita postquam ad providentiam sapienuamque gerit, nemo risui temperare, quamquam oratio a Senem composita multum ultus praeferret, ut sui illi viro ingenium amoenum et temporis eius auribus adcommodatum adnotabant seniores, quibus otiosum est, 10 tera et praesentia eontendere, primum ex iis qui rerum positi essent Neronem alienae lacundiae eguisse. nam dictator saesar summis oratoribus aemulus et Augusto prompta a profluens quaeque deoeret principem eloquentia luit Tiberius arteae quoque allebat, qua verba expenderet, tum validusi sensibus aut consulto ambiguus etiam Gai caesaria turbata mens vim dicendi non corrupit nec in claudio, quotiens meditata dissereret, elegantiam requireres Ner puerilibus simum annis vividum animum in alia detorsit caelare, pingere, cantus aut regimen equorum exercere et aliquando armis, et bus pangendis inesse sibi elementa doctrina ostendebat. 4. ceterum peructis tristitiae imitamemis iuriam ingressus et de auctoritate patrum et consensu militum praelatus, consilia sibi et exempla apessendi egregie imperii memora-
287쪽
LIBER Xm. CAP. 2 6. 27vit meque iuventam armis civilibus an domesticis dignores sinbutam nulla odia, nullas iniurias nec cupidinem elisonis sadferre tum formam futuri principatus praescripsit, ea maxime declinans, quorum recens flagrabat invidia non enim se negotiorum omnium iudicem fore, ut elausis unam intra domum accusatoribus et reis paucorum potentia grassaretur ;nihl in penatibus suis venale alit ambitioni pervium disca b 10 tam domum et rem publicam teneret antiqua munia senatus, consulum tribunalibus Italia et publicae provinciae adsisterent illi patrum aditum praeberent, se mandatis exercitibus
5. Nec detuit fides, multaque arbitrio senatus constituta sunt ne quis ad causam randam mercede aut donis emeretur, ne designatis quaestoribus edendi gladiatores necessio tas esset. quod quidem adversante Agrippina, tamquam adia Claudii subverterentur, obtinuere patres, qui in palatium ob sid vocabantur, ut adstaret additis a tergo foribus velo discreta, quod visum arceret, auditus non adimeret quin et legatis Armeniorum causam gentis apud Neronem orantibus escendere suggestum imperatoris et praesidere simul parabat, nisi ceteris pavore defixis seneca admonuisset, venienti matri οOccurreret cita specie pietatis obviam itum dedecori. 6. Fine anni turbidis rumoribus prorupisse rursum Parthos et rapi Armeniam adlatum est, pulso Radamisto, qui saepe regni eius potitus, dein prodigus, tum quoque bellum deseruerat. igitur in urbe sermonum avida, quem ad modum princeps vix septemdecim annos egressus suscipere eam mO 5lem aut propulsare posset, quod subsidium in eo qui a te-mina regeretur, num proelia quoque et obpugnationes urbium et cetera belli per magistros administrari possent, anquirebant. contra alii melius evenisse disserunt qasem si invalidus senecta et ignavia claudius militiae ad labores vocaretur, io servilibus iussis obtemperaturus. Iurrum tamen et Senecam multarum rerum expersentia dognitos; et imperatori quan tum ad robur deesse, cum Octavo decum aetatis anno n. Pompeius, nono decumo caesar octavianus civilia bella sustinuerint' pleraque in summa fortuna auspiciis et consiliis is quam telis et manibus geri daturum plane documentum,
288쪽
228 CORNELII TACITI AVALIUM honestis an secus amicis uteretur, si ducem amota invidia egregium, quam si pecuniosum et gratia subnixum per ambitum deligeret. 7. Haec atque talia vulgantibus, Nera et iuventutem proximas per provincias quaesitam supplendis Orientis legioniblls admovere legionesque ipsas propius Armeniam collocari iubet, duosque veteres reges Agrippam et Antiochum expes dire copias, quis Parthorum fines ultro intrarent, simul poll-tes per amnem Euphraten iungi et minorem Armeniam Aristobulo, regionem Sophenen Sohaemo cum insignibus regiis mandat exortusque in tempore aemulus Vologesi filius Vardanes; et abscessere Armenia Parthi, tamquam differreni 1 bellum. 8. Sed apud senatum omnia in maius celebrata sunt sententiis eorum, qui supplicatiqnes et diebus supplicationssae vestem principi triumphalem, utque vans urbem iniret, essi giesq. eius pari magnitudine ac Martis Ultoris eodem ia et templo censuere, Praeter suetam adulationem aeti, quod Domitium Grinnisnem axetinendae Armeniae praeposuerat videbaturque locus virtutiba atefactusta copiae Orientis iudividuntur, ut pars auxiliarium M duabus legionibus apostprovinciam Suriam et legatum in Quadratum Ummidissae
10 remaneret, par civium soniorumque nuntiMys Corbulon es
set, additis cohortibus alisque, quae in cap inoia hiem3 bant. socii reges, prout bello conduceret, pareretrum β' studia eorum in Corbulonem promptiora erant qui uri famae, quae in novis coeptis validissima est, itinere pa1 confecto apud Aegeas civitatem Ciliciae obvium Quadrillhabuit, yluc progressum, ne, si ad accipiendas copias Sum
intravisset Corbulo, omnium ora in se Verteret corpore gens, verbis magnificis et super experientiam sapientiam qui etiam specie inanium validus. 9. Ceterum uterque ad Vologesem regem nuntiis monebant, pacem quam bellum mallet datisque obsidibus solitam prioribus reverentiam in populum Romanui continuaret et Vologeses, quo bellum ex commodo pararet, an ut aemus lationis suspectos per nomen obsidum amoveret, tradit nbilissimos ex familia Arsacidarum. accepitque eos centul
289쪽
LIBER XIII. CAP. 6-12. 229 Insteius ab Ummidio missus, forte priore de causa adito rege quod postquam corbuloni cognitum est, ire praefectum cohortis Arrium Varum et Ociperare obsides iubet binoortum inter praefectum et centuhionem iurgium ne diutius ex 16 lernis spectaculo esset, arbitrium rei obsidibus Iegatisque, qui eos ducebant, permissum atque illi propter recentem gloriam, et inclinatione quadam etiam hostium, Corbulonem praetulere unde discordia inter duces, querente Vmmidio
praerepta quae suis consiliis patraVisset, testante contra Cor-1sbulone non prius conversum regem ad offerendos obsides quam ipse dux bello delectus spes eius ad metum mutaret. Nero quo componeret diversos, sic evulgari iussit ob res a duadrato et Corbulone prospere gestas laurum fascibus imperatoriis addi quae in alios consules egressa coniunxi etsi
10. Eodem anno Caesar effigiem n Domiti patri et
consularia insignia Asconio Labeoni, quo tutore usus erat, petivit a senatu sibique statuas argento vel auro solidas Oversus offerentes prohibuit. et quamquam censuissent patres, ut principium anni inciperet mense Decembri, quo ortus erat s ero, veterem religionem kalendarum Ianuariarum inchoando anno retinuit neque recepti sunt inter reos carinas celer senator, servo accusante, aut Iulius Densus equester, cui lavor in Britannicum crimini dabatur.
11. Claudio Nerone L. Antisti consulibus cum in acta principum iurarent magistratus, in sua acta collegam Ant,stium iurare prohibuit, magnis patrum laudibus, ut iuvenilisit animus levium quoque rerum gloria sublatus maiores con-dri sinuaret secutaque lenitas in Plautium Lateranum, quem ob sSuriuulterium Messalinae ordine demotum reddidit senatui, cle- ire i ntiam suam obstringens crebris orationibus, quas Seneca, amqucitificando quam honesta praeciperet, vel iactandi ingenii, he principis vulgabat. ini0-s12. Ceterum infracta paulatim potentia matris delapso soli rone in amorem libertae, cui vocabulum Acte fuit, simuliaret Amptis in onscientiam s. Othone et claudio Senecione, enarallescentulis decoris, quorum tho lamilla consulari Sene- liberto caesaris patre genitus ignara matre, dein frustra siui nitente, penitus inrepserat per luxum et ambigua secreta,
290쪽
230 CORNELI TACIT ANNALIUM ne senioribua quidem principis amicis adu santibus, mulio chla nulla citiusquam iniuria cupidines prinoipis explenis, qvando uxore a uotavia, nobili quidem et probitatis speeta-iotae, lato quodam, an qui praeu lent inlicita, abhorrebat: metvehaturquo ne id stupra seminarum inlustrium promam-peret, si illa libidine prohiberetur. 13. Sed Agrippina libertam aemulam, nurum ancillam aliaque eundem in modum muliebriter fremere neque paenitentiam filii aut satiet tem opperiri, quaatoque foediora exprobrabat, acrius acuendere, dono vi amoris subactus exues rei obsequium in matrem soque Senemo permittiset, ex ouius alnili ribus Annaeus Serenus simulatione amoris adversus eandem libertam primas adulescentis supidine volavisat praebueratque nomen, ut quae princeps furtim mulierculae tribuebat, ille palam largiretur. tum Agrippia versis arti-1 bus per blandimenta iuvenem adgredi, suum potius ubiculum a sinum offerre contegendis quae prima aetas et summa sortim eas peterent: ain et fatebatur intempestivam severi- Φηtem et auarum opum, quae haud procul imperatoriis aberant,
cupida tradebat, ut nimia super oercendo filio, ita rursum 15 intemperanter demissa quae mutatio neque Neronem sesellit, et proximi amicorum Metuebant orabantque favere insidias mulieris semper atrocis, tim et salsae sorte ilIis diebus s. R i spera o natu, quo prinoipum coniuges a parentes etainserant, deligit vestem et ge-ias misitque donum matri ad nillia p/rsimosia, cum praeci ua et supita aliis prio deferret. sed Agrippina non his instrui cullus suos, sed ceteris meri proclamat et dividere filium, quae uasta ea ipsa habere..14. Nec defuere qui in deterius Merrent et Nero i sensus iis, quibus superbia muliebris inruiebatur, demovet Pallantem ovi a rerum, quis a claudio impositus velut arbitrium regni agebat serebaturque degrediente eo magna Prο-5 sequentium inultitudine non absurde dixisse, ire Pallantem ut eiuraret sane pepigerat Pallas ne cuius Iaath in praeteriritum verrogaretur paresque rationes cum re publica babere L prii Mys posthac Agrippina ruere ad te trorem et minas, . Pho Mincipis tu ibus abstinee quo minus testaretur, ad ill- 10 tum iam esste Britanniarim, veram dignamque stirpem sus M