Cornelü Taciti libri gru supersunt

301쪽

LIB. XIII. CAP. 34 8. 241pitumque Paccium et praefeci' militesque tendere extra vallum iussit inque ea contumelia detenti ne nisi precibus universi exercuus exsoluti sunt. 37. At Tiridates super proprias olientelas ope Vologesi fratris adiutus, non furtim iam sed palam bello insensare Armeniam, quosque fidos nobis rebatur, depopulari, et si copiae contra ducerentur, eludere hucque et illuc volitans plura fama quam pugna exterrere igitur corbulo quaesito sdiu proelio frustra habitus et exemplo hostium circumferre bellum coactus, dispertit vires, ut legati praelaetique dive

os locos pariter invaderent simul regem Antiochum monet proximas sibi praefecturas petereo nam Pharasmanes intemfecto filio Radamisto quasi proditore, quo fidem in nos testa loretur, Vetus adversus Armenios odium promptius exercebat. tunoque primum inlecti Moschi, gens ante alias socia Romanis, avia Armeniae incursavit ita consilia Tiridati in conum rium vertebant, mittebatque oratores qui suo Parthorumque nomine expostularent, cur datis nuper obsidibus redintegra-1staque amicitia, quae novis quoque beneficiis locum aperiret, vetere Armeniae possessione depelleretur ideo nondum ipsum Vologesen commotum, quia causa quam V agere mallent si perstaretur in bello, non defore Arsacidis virtutem fortunamque saepius iam clade Romana expertam ad oea corbulo, satis comperto Vologesen delectione Hyrcaniae attineri, suadet Tiridati precibus caesarem adgredi posse illi regnum stabile et res inoruentas contingere, si omissa spe longinqua et sera praesentem potioremque sequeretur. 38. Placitum dehinc, quia commeantibus in vicem numtiis nihil in summam pacis proficiebatur, conloqui ipsorum tompus locumque destinari mille equitum praesidium Tir, dates adsore sibi dicebat quantum corbuloni cuiusque generis militum adsisteret, non statuere, dum positis loricis et galeis in faciem pacis veniretur cuicumque mortalium, nedum veteri et provido duci, barbarae astutiae patuissent ideo artum inde numerum nime hinc maiorem offerri, ut dolus pararetur; nam equiti sagittarum usu exercit si detecta. oorpora obicerentur, nihil prolaturam multitudinem dissi 16mulat tamen intellectu rectius de iis quae in publicum eo

302쪽

/242 CORNELII TACITI ANNALIUM sulerentur totis exercitibus orat dissertaturos respondit. Dcumque delegit, cuius pars altera colles erant clementer adsurgentes accipiendis peditum ordinibus, pars in planitiemis porrigebatur ad explicandas equitum turmas dieque pacto prior corbulo Oetas cohortes et auxilia regum pro cornibus, medio sextam legionem constituit, cui accita per noctem aliis ex uastris tria milia tertianorum permiscuerat, una cum aqualis, quasi eadem legi spectaretur Tiridates vergente iam dict=6 procul adstitit, unde videri magis quam audiri posset ita sine congressu dux Romanus abscedere militem sua quemque in castra iubet. 39. Rex sive fraudem suspεctans, quia plura simu in loca ibatur, sive ut commeatus nostros Pontico mari et Trapezunte Oppido adventantes interciperet, propere discedit. sed neque commeatibus vim facere potuit, quia per montes s ducebantur praesidiis nostris insessos, et Corbulo, ne inritum bellum traheretur utque Armenios ad sua defendenda cogeret, excindere parat castella, sibique quod validissimum in ea praefectura, cognomento Volandum, sumit minora cornelio Fladeo legato et Insteio capitoni castrorum prae- 10 secto mandat tum circumspectis munimentis et quae expugnationi idonea provisis, hortatur milites ut hostem vagum neque paci aut proelio paratum, sed perfidiam et ignaviam fuga confitentem exuerent sedibus gloriaeque pariter et praedae consulerent. tum quadripertito exercitu hos in testu- 15 dinen conglobatos subruendo vallo inducit, alios scalas moenibus admovere, multos tormentis faces et hastas inentere iubet libritoribus unditoribusque attributus locus, unde eminus glandes torquerent, ne qua pars subsidium laborantibus serret pari undique metu. tantus inde ardor certantis ad exercitus fuit, ut intra tertiam diei partem nudati propugnatoribus muri, obices portarum subversi, capta essensu muni

menta omnesque puberes trucidati sint, nullo milite amisso, paucis admodum vulneratis et inbelle vulgus sub corona venundatum, reliqua praeda victoribus cessit. pari fortuna 25 legatus ac praefectus usi sunt, tribusque una die castellis expugnatis cetera terrore et alia sponte incolarum in deditionem veniebant. unde orta fiducia caput gentis Artaxata

303쪽

LIBER XIII. CAP. 38 I. 243 adgrediendi nee tamen proximo itinere duetae legiones, quae si amnem Araxen, qui moenia adluit, ponis transgrederentur, sub ietum dabamtur procul et latioribus vadis transiere s640. At Tiridares pudore et metu, ne si oncessissetis,sidioni, nihil opis in ipso videretur, si prohiberet, inpeditis

isseis seque et equestres copias inligaret, statuit postremo huendere aciem et dato die proelium incipere vel simula-iitae iuga locum fraudi parare. igitur repente agmen Ro 5 aianam cireumfundit, non ignaro duce nostro, qui viae patist et pugnae composuerat existitum latere dextro tertia legio, sinistro sexta incedebat, mediis decumanorum delectis: Ierepta inter ordines impedimenta, et tergum mille equites inastur, quibus iusserat ut instantibus omminus resiste-10 that refugo non sequerentur in cornibus pedes sagittarius hieetera manus equitum ibat, producuore Omu sinistro peritast ollium, ut, si hostis intravisset, fronte simul et sinu 'Isiperetur adsultare ex diverso Tiridates, non usque aditium teli, sed tum minitans, tam specie trepidantis, si laxare 15yniae et diversos consectari posset ubi nihil temeritate 'loidae, nec amplius quam decuri equitum audentius πο- gyessus et sagittis confixus Oeteros ad obsequium exemplo maverat, propinquis iam tenebris abscessit. l. Et Corbulo castra in loco metatus, an expeditis legi'dibus noste Artaxata pergeret obsidioque circumdaret diavit, conoessisse illuc Tiridaten ratus. dein postquam ex-ythmiores attulere longinquum regis iter et Medi an Albani peterentur incretum, lucem opperitur, praemissa levi arma quae muros interim ambiret oppugnationemque eminus

jRhiperet sed bppidani portis sponte patefactis se suaque nis permisere, suod salutem ipsis tulit, Artaxatis

ighis inmissus deletaque et sol aequata sunt, quia nec ''heri sine valido praesidio ob magnitudinem moenium, nec 10j vobis virium erat, quod firmando praesidio et ape 'ηd bello divideretur, vel si integra et incustodita relin-ggerentur, nulla in eo utilitas aut gloria quod capta essent.) ieitur miraculηm velut numine oblatum nam cuncta extra iis adtenus sole inlustria fuere quod moenibus cingeha-15 qt, repente iis atra nube coopertum fulgoribusque discretum

304쪽

244 conuELII TACIT ANNALIUM est, ut quasi infensantibus det exitio tradi crederetur obhaeo consalutatus imperator ero, et senatus consulto supplicationes habitae, statuaeque et arcus et continui consulam tu principi, utque inter estos referretur dies, quo patrata victoria, quo nuntiata, quo relatum de ea esset, aliaque in eandem formam decernuntur, adeo modum egressa, ut C. Cassius de ceteris honoribus adsensus, si pro benignitate fortunae dis grates agerentur, ne totum quidem annum suppli-racationibus sufficere disseruerit, eoque oportere dividi sacros et negotiosos dies, quis divina colerent et humana non impedirent. 42. Variis deinde casibus iactatus et multorum drameritus reus, haud tamen sine invidia Senecae damnatur.

.is luit P. Suillius, imperitante claudio terribilis ac venalis

et mutatione temporum non quantum inimici cuperent de--smissus quique se nocentem videri quam supplicem mallet eius opprimendi gratia repetitum credebatur senatus consultum poenaque cinciae legis adversum eos qui preti causas oravissent nec suillius questu aut exprobrauone abstinebat, praeter ferociam animi extrema senecta liber et Senecam 16 increpans infensum amicis claudii, sub quo iustissimum exi lium pertulisset simul studiis inertibus et iuvenum inperitiae suetum livere iis, qui viridam et incorruptam eloquentiam tuendis civibus exercerent se quaestorem Germanici, illum domus eius adulterum fuisse. an gravius aestimandum sponte 1 litigatoris praemium honestae operae adsequi, quam corrumpere cubiuula principum seminarum qua sapientia, quibus philosophorum praeceptis intra quadriennium regiae amicitiae ter miliens sestertium paravisset Romae testamenta et orbos velut indagine eius capi, Italiam et provincias inmenso ab laenore hauriri: at sibi labore quaesitam et modicam pecuniam esse crimen, periculum, omnia potius toleraturum quam veterem a dicendo partam dignationem subitae felicitati submitteret.

43. Nec deerant qui haec isdem verbis aut versa in deterius Senecae deferrent repertique accusatores direptos foetos, cum Suillius provinciam Asiam regeret, ac publieae pecuniae peculatum detulerunt mox quia inquisitionem am

305쪽

LIBER XΠΙ. CAP. 41 4. 246nuam Impetraverant, brevius visum urbana crimina incipi, squorum obvii testes erant ii acerbitate accusationis Q. Pomponium ad necessitaten belli civilis detrusum, Iuliam Drusi filiam Sabinamque Poppaeam ad mortem actas et Valerium

Asiaticum, Lusium satuminum, cornelium Lupum circumventos, iam equitum Romanorum agmina damnata omnem-1οque Claudii saevitiam Suillio obieetabant. ille nihil ex his sponte susceptum, sed principi paruisse defendebat, doneo

eam rationem caesar cohibuit, compertum sibi referens exeommentariis patris sui nullam cuiusquam accusationem ab eo coactam. tum iussa Messalinae praetendi et labare delam 1ssio cur enim neminem alium delectum ut saevienti impudieae vocem praeberet puniendos rerum atrocium ministros,

ubi pretia scelerum adepti scelera ipsa aliis delegent. igitur adempta bonorum parte nam filio et nepti pars concedebatur eximebanturque etiam quae testamento matris aut aviae 20

acceperant in insulas Baleares pellitur, non in ipso discrimine, non post damnationem fractus animos ferebaturque copiosa et molli vita secretum illud toleravisse. filium eius Nerullinum adgressis accusatoribus per invidiam patris et crimina repetundarum, intereessit princeps tamquam satis etsexpleta ultione.

44. Per idem tempus Octavius Sagitta plebei tribunus,

Pontiae mulieris nuptae amore vaecors, ingentibus donis adulterium et mox, ut mitteret maritum, emercatur, suum matrimonium promittens ac nuptias eius pactus sed ubi mulier vacua fuit, nectere moras, adversam patris voluntatem scausari repertaque spe ditioris coniugis promissa exuere. 0ctavius contra modo conqueri modo minitari, famam perditam, pecuniam exhaustam obtestans, denique salutem, quae sola reliqua esset, arbitrio eius permittens ac postquam spernebatur, noctem unam ad solacium poscit, qua lodelenitus modum in posterum adhiberet statuitur nox, et

Pontia consciae ancillae custodiam cubiculi mandat ille uno cum liberto ferrum veste occultum infert tum, ut adsolet in amore et ira, iurgia preces, exprobratio satisfactiό et pars tenebrarum libidini seposita ex qua incensus nihil metuen-15tem ferro transverberat et accurrentem ancillam vulnere

306쪽

246 CORNEM TACITI ANNALIUM absterret ubiculoque prseumpis postera die manifesta a des, haud amitiguus percussor quippe mansita e R -- vincebatur, sed tu ea Ous suum illud facinus profiteri, se pa-mtroni iniurias ultum esse conminueratque quosdam magnitudine exempli, donec meilla ex vulnere resecta Verum perint postulatusque apud consules assa re interseetae pissuquam tribunatu abierat, sententia patrum et lege de sicariis

condemnatur.

45. Non minus iasignis eo anno inpudicitia magnorum rei publieae malorum initium fecit erat in civitate Sabina Poppaea, T. 0llio patre genua, sed nomen avi materni sampserat, inlustri memoria Poppaei Sabini consulari et triumphali docore praefulgentis nam ollium honoribus nondum lanctum amicitia Seiani pervertit huic mulieri cuncta alia fuere praeter honestum animum quippe mater eius, aetatis suae I minas pulchritudine supergressa, gloriam pariter et formam dederat opes claritudini generis sufficiebant. sermo comis 10 nec absurdum ingenium modestiam praeferre et lascivia uti rarus in publicum egressus, idque velata parte oris, ne satiaret aspectum, vel quia sic decebat famae numquam pepercit, maritos et adulteros non distinguens neque adlectui suo aut alieno obnoxia, unde utilitas ostenderetur, illuc libi-15dinem transferebat igitur agentem eam in matrimoni Rufri

crispini equitis Romani, ex quo filium genuerat, Otho pellexit iuventa ac luxu et quia flagrantissimus in amicitia Neronis habebatur nec mora quin adulteri matriinonium iungeretur.

46. tho sive amore incautus laudare formam eleganniamque uxoris apud principem, sive ut accenderet ac, si eadem semina poterentur, id quoque vinculum potentiam ei adiceret. saepe auditus est consurgens e convivi caesaris, s se quidem ire ad illam, sibi concessam dictitans nobilitatem, pulchritudinem, Vota omnium et gaudia felicium his atque talibus inritamentis non longa cunctatio interponitur sed accepto aditu Poppaea primum per blandimenta et artes valescere, imparem cupidini se et forma Neronis aptam si-io 'ulans mox acri iam principis amore ad superbiam vertens, si ultra unam. alteramque noctem attineretur, nuptam esse so

307쪽

LIBER Xm. AP 44-49. 247 die stans, neci se matrimomum minore, devinetam Othoni per gemas mulae, quod Nemo adaequaret illum animo et cultu magnificum ibi se summa fortuna digna visere a Neronem, paelio ancilla et adsuetudine Actes devinctum, nihil e eo lotubernio servili nisi abiectum et sordidis traxisse doleitur amiliaritate sueta, post imgressu et comitatu Otho, et ad postremum, ne in urbe aemulatus ageret, provinciae Lusitaniae praeficitur ubi disque ad civilia arma non ex priore infamia sed integre sancteque egit, prooax otii et poteriatis ast

47 Hactenus Nero flagitiis et foeteribus velamenta quaesivit suspectabat maxime corraelium Sullam, Mors ingenium eius in conmerium trahens callidi que et simulatorem interpretando quem metum Graptus ex libertis caesarae, usu et senecta Tiberio a Niso domum principum doetus, tali mendacio intendit pons Mulvius in eo tempore celeb is nocturnis inlecebris erat ventitabatque illuc Nero, quo solutius urbem extra laseiviret igitur agredienti e viam Flaminiam eo ositas insidias latoque evilatas, quoniam diverso itinere Sallustianos in hortos remeaverit, auctoremque 10 eius 'doli Sullam ementitur, quia sorte redeuntibus ministris principis quidam per iuvenalem licentiam, quae tune passim

exero atur, inanem metum fecerant neque servorum quisquam neque clientium Sullae adgnitus, maximoque despectae nullius ausi eapax natura eius a crimine abhorrebat pedilbinde tamen quasi convictus esset, cedere patria et Massi-4iensium moenibus coerceri iubetur. 48. Isdem onsulisus auditae Puteolan Mum legationes, quas viversas ordo ivim ad senaeum miserant, illi vim multitudinis, hi magistratuum et primi iusque avaritiam increpantes eaque seditio ad saxa et minas ignium progressa e eaedem et arma proliceret, C. Cassius mihibendo remediora delectus quia severitatem eius non tolerabant, precante ipso ad Sorisonios fratres ea cura transfertur, data cohorte praetoria, cuius terrore et paueorum supplici rediit oppida

49. Non reserrem vulgarissi im senatus consultum, quo vivitati Syracusanorum egredi numerum edendis laviato-

308쪽

248 co-- TACITI ANNALIUM ribus finitis permittebatur, nisi Paetus Thraεe oonum diximae praebuissetque materiem obtrectatoribus arguendae s Hstentiae cur enim, si rem publicam egere libertate senatoria crederet, tam levia consectaretur quin de bello aut paee, de vectigalibus et legibus, quibusque aliis res Romana οα- tineretur, suaderet dissuaderetve licere patribus, quotiensius dicendae sententiae coepissent, quae Vellent expromere 1 relationemque in ea postulare an solum emendatione dignum, ne Syracusis spectacula largius ederentur cetera per ouines imperii partes perinde egregia, quam si non Nero sed Thrasea regimen eorum teneret quod si summa dissimulatione transmitterentur, quanto magis inanibus abstinendum pis Thrasea contra, rationem poscentibus amicis, non praesentium ignarum respondebat eius modi consulta corrigere, sed patrmn honori dare, ut manifestum fieret magnarum rerum curam non dissimulaturos, qui animum etiam levissimis a

verterent.

50. Eodem anno crebris populi flagitationibus, inmodestiam publicanorum arguentis, dubitavit Nero, an cuncta vectigalia omitti iuberet idque pulcherrimum donum generi mortalium daret sed impetum eius, multum prius studata

5 magnitudine animi, attinuere senatores, dissolutionem -- perii docendo, si fructus quibus res publica sustineretur deminuerentur quippe sublatis portoriis sequens ut tributorum abolitio expostularetur plerasque vestigalium societates aeonsulibus et tribunis plebis constitutas acri etiam tum po- id puli Romani libertate reliqua mox ita provisa, ut ratio quaestuum et necessitas erogationum inter se congrueret. temperandas plane publicanorum cupidines, ne per tot annos sine querella tolerat anovis acerbitatibus ad invidiam ver

terent.

51. Ergo edixit princeps, ut leges illiusque publici,

occultae ad id tempus, proscriberentur omissas petitiones non ultra annum resumerent Romae praetor, per provincias qui pro praetore aut consule essent iura adversus publicas nos extra ordinem redderent militibus immunitas servaretur, nisi in iis quae veno exercerent aliaque admodium equa, quae brevi servata, dein frustra habita sunt manet tamen

309쪽

LIBER XIII. CAP. 49--54. 24sabolitio quadragensimae quinquagensimaeque et quae aliamvetionibus inlicitis nomina publicani invenerant temperata apud transmarinas provincias frumenti subvecti et ne en υμ sibus negotiatorum naves adscriberentur tributumque pro illis penderent constitutum. 52. Reos ex provincia Africa, qui proconsulare imperium illic habuerant, sulpicium camerinum et Pomponium silvanum absolvit Caesar, camerinum adversus privatos et

paucos, saevitiae magis quam captarum pecuniarum crimina obicientes Silvanum magna vis accusatorum circumsteterat sposcebatque tempus evocandorum testium reus ilico defendi postulabat valuitque pecuniosa orbitate et senecta, damultra vitam eorum produxit, quorum ambitu evaserat.

53. Quietae ad id tempus res in Germania suerant, ingenio ducum, qui pervulgatis triumphi insignibus maius ex

eo decus sperabant, si pacem continuavissent Paulinus Pompeius et L. Vetus ea tempestate exercitui praeerant ne tamen segnem militem attinerent, ille inchoatum ante tres et 5 sexaginta annos a Druso aggerem coercendo Rheno absolvit, Vetus Mosellam atque Ararim facta inter utrumque - lassa conectere parabat, ut copiae per mare, dein Rhodano et Arare subvectae per eam fossam, mox fluvio Mosella in Rhenum, exim oceanum decurrerent, sublatisque itineris diffi-so cultatibus navigabilia inter se occidentis septentrionisque litora fierent invidit operi Aelius Gracilis Belgicae legatus,

deterrendo Veterem ne legiones alienae provinciae inferret studiaque alliaruis adfectaret, formidolosum id imperatori dictitans, quo plerumque prohibentur conatus honesti. 1554. ceterum continuo exercituitus otio lam incessit ere .ptum ius legatis ducendi in hostem eoque Frisii iuventutem saltibus aut paludibus, inbellem aetatem per lacus admovere ripae agrosque vacuos et militum usui sepositos insedere, auctore Verrito et Malorige, qui nationem eam regebant, in F quantum Germani regnantur iamque fixerant domos, semina arvis intulerant utque patrium solum exercebant, cum Dubius Avitus, coepta a Paulino provineia, minitando vim Romanam, nisi abscederent Frisii veteres in locos aut novam sedem a caesare inpetrarent, perpulit Verritum et M 1 λ

310쪽

2M CORNELII TACITI ANNALIUM Iorigem preces suseipere profectique Romini dini aliis euris intenturii Neronem opperiuntur, inter ea quae barbaria ostentantur intravere Pompei theatram, quo magnitudinem

populi viserent. Illic peristium neque enim ludicris mari

1 oblectabantur dum consessum caveae discrimina ordinum, quis eques, ubi senatus percontantur, advertere quosdam oultu externo in sedibus senatorum et quinam forent rogitantes, postquam audiverant earum gentium legatis id honoris datum, quae virtute et amicitia Romana praecellerent, nullos mora talium armis aut fide ante Germanos esse exclamant degredianturque et inter patros considunt quod comiter a visentibus exceptum, quasi impetus antiqui et bona aemulatio. Nero civitate Romana ambos donavit, Frisios decedere agris iussit atque illis aspernantibus auxiliaris eques repente im-25 missus necessitatem attulit, captis caesisve qui pervicacius

restiterant.

55. Eosdem agros Ampsivarii occupavere, validior gens non modo sua copia, sed adiacentium populorum miseratione, quia pulsi a chines et sedis inopes tutum exilium or ibant.

gderatque iis clarus per illas gentes et nobis quoque sidus,

nomine Boiocalus, vinctum se rebellione cherusca iussu Ar- mimi referens, mox Tiberio et, Germanico ducibus stipendia merui.se, et quinquaginta annorum Obsequi id quoque adiungere, quod gentem suam dicioni nostrae subiceret quo tantam partem campi iacere, in quam pecora et armenta bsolitum aliquando transmitterentur servarent sane receptus gregibus inter hominum famem, modo ne vastitatem et solitudinem mallent quam amicos populos Chamavorum quondam ea arva, mox Tubantum et post Usiporum fuisse sicuti caelum deis, ita terras generi mortalium datas quaeque Va- 16cuae, eas publicas esse solem deindie suspiciens et cetera sidera vocans quasi coram interrogabat, vellentne contueri mane solum potius mare superfunderint adversus terrarem

ereptores.

56. Et commotus his Avitus patienda meliorum imperia id dis quos inplorarent placitum, ut arbitrium penes Romanos maeieret, qi id darent quid adimerent, neque alios iudioes quam se ipsos paterentur haec in publicum Ampsi-