Quaestiones physicae

181쪽

tarum mentium: voca cur etiam tertium c

Ium. Sic& Aristot Itb i. de coelo cap. . diui nasupra mundu&coelum entia collocat ima mutabili Simpatibilia, optimam &beatissimam uitam sempiterno aevo degetia: uri de caeteris rebus praestetur, alijs quidem plenius, alqs obscursiis essentia &uita. Omiu

mid est coelum inbere sEst sedes lumit arium 8c stellarum: quod 3cii mamentum dicituri expensum sicut uesica

aut tentorium.

182쪽

syrimum:sphaera decIma. Chrystallinum seriaqueum,sm nona sphaera. Inerrantibus, σαλανυ stella, i sphaera octaua. tum stet lis l Enantibus t ut septem

orbes planetarum.

mero orbi s Non consentiunt.Nam PIato in Titnso supra Luna quae inter Planetas ima dc elemenueis omnium consensu proxima est a collocat Solemi reliquos ordine deinceps. Copernicus suo quodam cosilio assumptis nouis hypothesibus, solem in medio mundi immobilem collocat dc reliquorum orbium centrum constituit:Soli Mercurium & Uen rem cireudat: supra Venerem orbem magni terra cum elemetis de Lu a complectente ponis; reliquis loca, quae antiquitus obtinuisse existimati sunt, relinquit. Huius ordinis autor fuit primus Aristarchus Samius annisgoo.ente Ptolemaeum. Sed Co pernicum scurica potius aut flagello, quam repraehensione dignum iudicauit Maurolycus.

183쪽

DE AsTRONO Mia, 'Alphonfines decem sphaeras statuunt. Nari lcum octaua sphaera pluribus motibus citcta lagatur, ut φωνομα indicant: diurnum octavie lisphaerae motum qui communis ei est cum re, lliquis stellis)ad decimum orbem,seu primui.

mobile reducunt: mutationem uerὀ apogeorum motui nonae sphaerae quam ab occasu in ortum uolui fingunt tribuut: reliqua φανο α

motui octaui orbis proprio quem in paruis circulis circa principia Arietis & Librs absolaui imaginantur tribuunt. Ptolemaeus nouem orbes numerac : octo qui oculis notari ac distingui possvht di situ quidem, motuum uarietate ac periodis diffrarentes:sed contigui tamen & eo ordine dispo. iiii,ne ullus uicini motum impediat. Nonum addit, ut diurnae conuersionis princi- Pium ac causam reliquos orbes circumagen- rem: quo facilius quae de ascensu,deme utpsignorum de declinatione eclipticae,de cist

1orum numero dicuntur,depingi possint. Mot unt motMorbi coe

Etsi orbes coelestes singuli suis propriis redissimilibus motibus agitantur: duo tamen Primi tantum motus sunt. Vnus qui fit super axe m di seu aequatoris ab ortu in occasum, 9uo omnes orbes ta . in s mi , aequali

184쪽

I. I B E R I x. 38s perpetuo celeritate uecti circulis aequatori parallelis, spacio diei naturalis seu 2 .horarum reuoluuntur Ptolemaeus hunc nonae sphaerae tribuit, uocas ηρorbo id est, primum motum:Graeci alioqui πχλμερωκ: id es diu num uel quotidianum cognominant, quod

spacio diei dc noctis artificialis, seu diei natu ratis absoluitur 3c spacia diei cum naturalis, tum artificialis,una cum motu Solis proprio, uices ac discrimina dierum ac noctium efficit : stellas. quotidie producit &conspiciendas nobis exhibet: &per hemisphaerium sua

perius prouolutas abducit rursus &abscon dit. Est. communis mensura omnium reli

quorum motuum.

Alter motus priori contrarius & proprius octauae sphaerae & septem planetarum orbi bus, quo illi primo motui contra nituntur &ab occasu in ortum εστα drosινα inconsequen

tia sub Zodiaco & circa polos eiusdem, no in Parallelis ab aequatore aequabiliter disiunctis, tardius multὰ prouehuntur, sed dissimiliter Nam qui terrae propiores sunt, concitatiore motu feruntur. &suas periodos citius conficiunt. Econtri qui longius absunt: lentiore gradu procedunt 8c definita spacia Zodiaci

peruagantur: ita ut firmamentum seu octauasphsrduo motu conficiat unum gradum annis Oo,ati ita absoluat unam reuolutionem

185쪽

iis tr AsTRONOMIA, LIB. I x. Iannis 36o oo. Saturnus 3o . annis: Iupiteri, mare 1. Sol, Venus & mercurius uno anno. Luna ατ diebus, horis s. Et hic motus dicitu, Graecis δεντερα φορα& πιλνμ ρὴ, δαστα ἐνadstoc se σαωμα. Latini motum Planetarum uel se cundorum mobilium uocant . Etsi autem&Zodiaci partes dissimiliter circumferuntur& Planetae regressu, cunctatione ac uelut m ra longiore in uno loco,excursibus ab ecliptica , ascensu,descensuq se ανο ιαλιαμ prae se se, rant:tamen squales de regulares esse eoruim rus onines certum est di nec illa inaequalitas a Planetis oritur, sed apparent nobis inaequa les uel propter circulorum polos,i polis muridi diuersos circa quos conuertuntur, ut sunt

poli Zodiaci, sub quo uagae stellae perpetuduersantur: uel quia terra non est centrum iulorum orbium quibus uehuntur planetae. Vnde cum ex centro mundi motus illos obaseruamus, fit ut non solum corpora ipsorum nobis uideantur maiora, sed etiam motus in ciscumferentiis orbium aequa-ieS,rempore aequali appareanr inaequa.

186쪽

LIB ER X. D E PRIMO

MOBILI SEU SPHAERA

DECIMA.

, Quid igitur est primis mobili

ST orbis aethereus,extimus mune concentricus, ac ab ortum o casum, Sinde rursus In ortum v locissimo motu intra x . horaSgrediens super polis mundi dc aequinoctialis. Hla motus omnium notissimus est,etiam uulgo,quod eum in Sole maxime notati est enim tiμs machinae coelestis maximus ac praecipuus . Hic etiam omnia corpora inferiora se cum rapit.Quanto igitur corpora ab ea sphaera plus distant,tanto tardius uentur eo mo tu quod potissimum apparet in Luna. Haec enim int a x8. sermἐ dies totam circuitionem perdix,qudd motum eius sphaerae assequi non potest Item, si hodie Sol eum primo mobili hi in eodem orientis punicto, ac utra' simul uoluantur in bccasum rursus. in ortum *4, horis: Sol non prorsus ilIud punctum tanto empore assequetur,sed deficiet paululum. Stere de aliis. Est autem hic motus simpleπ&uniformis 6c regularisi id est,non uno tempsere

187쪽

Qst sint confideranda in primo moia ibilis

Duo: Sphaerae partes dc Diuisio. Quolsent partesstberas Tres: Axis,Poli 3c Circuli.

Quid est Axissphaeras

Est linea resta per centrum sphaerae acta,circumferentiae ambas extremitates attingens, circa qua sphaera uoluitur unde manilius Aera per gelidum tenuis deducitur axu Sidereus,medi circa quem uoluitur orbi

Est punctus axem terminans qui etiam cardo S uertex dicitur. Omnis enim linea duobus punctis finitur.

Duoi Arcticus 3c Antarcticus,qui cardines mundi limmobiles 8c a barbaris claui circa quos coelum uoluitur, appellantur: Virgi de his lib. i. Georg.canit:

inc uertex nobis semper sublimis:ati Sub pedibus 'dix atra uides,manes, pro undi. Quid est polas Arcticias

Qui nobis in Europa-maiore Asiae parte habitantibo perpetuo apparet.Dicit ursq; Arcticus ab Arcto: id est, ursa minore, quae Cy

188쪽

I. I B E R X. 38'nosura dicitur : cum maioruria voeetur Heli ce. Dicitur autem Borealis quo in Aquilonicus a uento:item Septentrionalis i septentrionibus.

Quid est polus Anturm 'Est polus Arctico oppositus, qui k nobis

nunquam uidetur, sed ab Antipodibus. Di citur Sc Notius a ueto Austro seu Noto: item meridionalis a regione.

Decem in uniuersum.

Ad quid sunt inquae fiunt inor Ubicies

Vt diuiderent coetu in certa spacta,certas regiones. Quemadmodum enim magnae se amplae ciuitates in principes quatuor regioanes: at hae regiones ipsis deinde in minutio res uias distingui,secari in solentiita 8c coelum: id est, Deorum ciuitas in suas partes distribui solet. Ergo quatuor in hac rotunda Dei ciui eate principes portae designantur,oriens, Occidens, Meridies, Septentrio. In Septentrione.loco ei ad meridionalem plagam oppossito,duo mundi immobiles cardines seu claui circa quos coetu uoluitum poli nominantur: noster, qui nobis supra terras eleuatus cernia xur, Arcticus uocatur, propter uicina signa, arctos

189쪽

arctos ursis p referetia Oppositus illi, adueti sus Q Antarcticus cotrario nomine appetititur: At quae uia a Septentrione per capitis nostri uerticem ad meridiem recti tendit sub tesras in delapsa ad Septeo trionem redit, orbis meridianus dicitur : quia meridie Sol nobis efficit,cum ad illum circulum peruenerit. Alatera uerd, quae ab oriente uerno ad occidente uernum tendit,&sub terras ad idem initium reuertitur,quae meridianum orbem idcirco ad angulos rectos iti summo,i nfimo coeli loco diuidit, Aequinoctialis orbis nominatura quia Sol,cum ad signa qus sunt in ea coeli pare peruenerit,noctes efficiat diebus aequales:

cuiusmodi signa sunt duo Aries 8c Libra Hae principes uiae sun in coelo, quae singulae in

36o.partes quas gradus appellant γ distribio Iantur: ad quorum circulorum imitationeni multi deinde eirculi sunt informati. Cum estim a meridiano quem primum finxeris ) olientem uel occidentem uersus abieris, alium

ae alium subinde meridianum i polo ad p

tum peruerticem capitis,essicies.Idem quos cum absquinoctiali ad septentriones uel austros secederis, alios ato alios orbis efficies quinoctiali tanto minores, quanto propitis ad polos perueneris,quales quatuor in spha

ram adhiberi solent,intermedio aequatore se

Parati. Cum enim ab squalore ad polum nostrum

190쪽

strum et . gradus processeris, orbem usque., quam ab aequatoresque distantem conficies, qui Tropicus Cancri nominatumquonia Sol cum prima signi illius partem attigerit, tum voriridi: id est, eonuertatur ad Austros: a quo Tropico ad eundem polum α. partium spatio designabis orbem usquequam pariter dcx . partibus a polo Arctico distantem: 8c hie

Septentrionalis orbis erit. Simili autem disserentia duos alios aequi distantes orbes ab a quato reuersus Austros dimetiri licet: a . partibus ab aequatore uersus Antarcticum potu, Tropicum Capricorni constitues, eadem causa nominatum , qua superior ille Tropicus Cancri dictus est quia Sol cum ad primam fi gni illius partem descenderit, tum rursum ad Septentriones reflectitur. Ab hoc tropico adsit parte orbem ultimum definies, ab Anta ctico polo x4. partibus undim aequaliter diastante cui Antarcticus nomen est: quia po-ium Antarcticum ambitu suo coplexus est. It quinque eonformantur aequidistantes, quos parallelos Graece dicimus 3 Arcticus, Tropicus Cancri, Aequator, Tropicus Capricorni, Antarctisus: At haec de dimensione coeli per circulos principales: quorum beneficio cursus planetarum firmamenti dc priumi mobilis obseruantur& regulari rur: pun-

etiam ortus dc occasus, uicissitudines , Sc