장음표시 사용
191쪽
discrimina dierum 8c noctium:uarietates t dimnium apparentiarum coelestium ex his rictione certa cognoscuntur.
Q la fiunt partes istor circuislor sSinguli illi circuli, am parui,qua magni bl
fariam diuiduntur in partes aequales: quas Graeci μοσα uocant. Diuiduntur enim aut in gradus, aut in uncias. Gradus sunt 36o. sedieti ab incessu Solis in Zodiaco, talia spacia singula diurno motu propemodum definientis. Diuiditur autem quilibet gradus rursus in so . particulas alias,quae scrupulaa rima seu minuta dicuntur: 8c horum quodlibet rursus in 6o. secunda:& sic deinceps usin ad decimas Partes. Ital minutum est sexagesima pars in, regri: secundum sexagesima pars minuti: tertium pars sexagesima secundi : dc sic deinceps
secundum muItitudinem unitate crescetem. Sic Zodiacus diuiditur in quatuor aequas portiones, quos quadrantes vocamus: quadrans in tria signa, signum in o. gradus: gradus iri 6o. minuta minutum in εο secunda,s cundum in Go tertia, dcc. Primus enim locus est signorum:secundus graduum: tertius minutorum : quartus secundarum: quintus temtiarum,di c. Sic annus in menses in mensis in
dies 3o uelsi. dies in i . horas. Rursus hora Per
192쪽
per sexagenariam partitionem in partes suas&rursus illae in aIias secantur: ut hora in Go. minuta: minutum in. secunda , secundum in66. tertia. Vnde colligitur integra esse quae minuta praecedunt: quae ueroi sequuntur,esse
partes integri. Sexagenarium autem astrono mi partiendis coelestium rerum mometis ac
sumpserui: quia ta subductioni, quim addutioni aptissimus est: eius enim diuiseres sunt duodecim. Cuilibet autem gradui circuli magni in sphaera, respondent in terrasoo. stadia
secundum Ptolemaeum lib. cap. .& . Quapropter multiplicatis coeli gradibus 36o. in quingenta stadia prouenient maximi cuius circuli strataiso ooo. quae si per 3 dividantur, prouenient milliaria Italica zrso o. Plinius eaehim lib. i.cap. 3ι.ait stadium habere passus iis. itach in millenos passus uenient octona stadia, dc milleni passus ueniunt in horaru quaesdrantes expedito uiatori. Eratosthenes aute ut idem Pliniuslib., cap. penultimo autor
est sangulis gradib.tribuit το o. stadia: in quost Ptolemaeo distat ducenis stadiis. Eratostheonis supputationem secutus est Strabo&ue erum plerici; d autor de sphaera. Ambitus
gitur totius maioris circuli secundu m Eratostheriem erit istooo . stadiorum uel millium passuum siso o. diuisis stadns per octo. Mirum autem est a doctis hominibus nostrae aetatis
193쪽
'4 DE PRIMO MOBIL 1, hoc non corrigi. Comparatio itaq; stadioruα ad milliaria Italica perfacilis est:octo enim stadia faciut mille passus: id est,milliarium Italiacum. At Italicorum milliariorum ad Germa nica non ita facilis est, cum Germanicamir uarienr.Quidam enim 4. Italica, quidam s.cii uno Germanico comparant. Sed Tliscudus in Rhaetia unum italicum milliarium: id est, mille passus ait esse horae quadrantem expedito uiatori: idem autem est oct0 stadia. ὀdsi Germanico milliario demus duas horas, octo milliaria respondebunt uni Germanico: hoc stadiis: si uero unam horam, .milliaria esipodebunt ια.sta dijs. Et sic uulgὀ sοο. stadia uel is milliaria Germanica tribuuntur uni gradui magni circuli. In circulis uerd pDrallelis seu minorib. aliud est: nam in hispa ciora stadia ueniunt pro proportiqne quam habent ad aequatorem:nam quan id aequatori propinquiores sunt,tanto maiores arcus hahent ac proinde maiorem comparationem in gradibus'. Contra ueror quanto polo propinquiores , tanto minores arcus habent, ideoli minorem collationem in gradibus. Haec in tahulis Ptolemaei sere marginibus apponitur. Atq; haec de gradibus. Altera diuisio in uncias fit per assem. Astronomi enim duodenarium assumpserui ad res coelestes diuidendas, propterea qu)d omni bus
194쪽
L I B E R X. 39 bus partibus ad diuisione aptissimus est. Eius uncia est duodecima pars assis: sextans sexta: id est duae uncis Qu drans quartarid est, .u oae. Triens tertia: id est 4. unciae. Quincunxquin' unciae. Semis sex unciae. Septunκ se ptem unciae.Bes siue bessis octo unciae. O dians quasi dempto quadrante, noue unciae.
ti' intelligitur,quot scrupula prima quslibet pars assis complectatur. Si enim diuiseris so. serupula prima in quae distribuitur unus gradus 3 per duodecim: quotus ottendet quot scrupula uni unci. respqndeant. oso motio diuiduntur illi x eireulis In Externos seri immobiles.& Internos siumobiles.
195쪽
iρο PT pRIMO circulas externine Qui cum primo mobili non circumuolui tur,ut Horizon dc Meridianus.
Est circulus externus &immobilis , supe rius hemisphstium ab inferiore diuidens. Est
aute non unus idem p ubiuis,sed cuilibet lo co proprius: a puncto uerticali undit aequa liter distans: Sc totam mundi sphaeram inhemisphaeria aequalia diuidens, quorum alterueminet dc supra nos conspicitur, alterum subterra occultatur. Dicitur autem ει τε Ορifestae:
quia finit 8c terminat uisumi id est, diuidit ea minecem medietatem mundi superiorem ab inferiori εἰ ideo quidam uocant finitore 3 citiculum hemisphaerq. Porro hρc circuli defini, tio diligenter consideranda est: non enim ειχε laa: id est, circumferentia circuli, sphaeram
diuidit, sed ipsa su perficies, Quanquam in corpore sphaerico sol speripheriae ostendi possunt. Ottuplex est Horizone Duplex: Rationalis Sc SensibiIis. Quid est Rationaim Est circulus maior, conuexo globi terreni
196쪽
I. I B E R X. 397 ineumbens & circumquam ad extremum usque coelum pertingens, arcu circulos coelestes mundo Ομοκεννης δc totum coelum in aequalia hemisphaeria distinguens.Dicitur rationadis: quia cum acies oculorum neo excurrat adlextremum coelum, nec3 hanc coeli in aequales medietates diuisionem percipiat: mens tameratiocinando eadem colligit ex iudicio oculorum,qui perpetuo sex signa Zodiaci supra
horizontem eminere depraehendunt. Vocatur& artificialis, quod beneficio artis astro nomicae inuentus sit.
Est terrae spacium rotundo ambitu definiatum,quod in plano & patenti campo acies oculorum circumscribit S complectitur. Diameter eius de Macrobst sententia est 36o. stadiorum,qualium scio.secundum Ptolemsumas milliaribus Germanicis congruunt. Semi diameter est 186. stadiorum quibus 4. fere nor stratia milliaria sequiualent. Et tanto fere interuallo acies oculi naturaliter affecti,non lae-s aut uitiati nec intermedus collibus impedi-ο,in planicie sese extendit: non ultra.Nam:
vitia tumorem seu rotunditatem terrae,quae ad 2so. pedes assurgit,uidere impqssibile est. Nullius eanim hominis est tanta altitudo, ut Iso. pedes aequare, nedum superare possit.
197쪽
At ad interuallum quatuor milliarium Germittito. ruin rotunditas terrae ad aso pedmassurgit. 'str igitur milliaria quatuor uidere impossibile L
Quolsuplex est ille Rationalis Duplex: Restus 3c Obliquus. IQuid est Horiton rectust
Est cuius plano utern mundi polus incumhit. Aequator enim cum eodem perpetuo anagulos rectos sphaericos constituit. Est eoru qui sub Aequatore habitant. quibus uter , polus apparet: C est perpetuo uniformis.
Supra cuius planum alter polus mundi eleuatur alter uer3 infra idem deprimitia. oici tur obliquus ab obliquis angulis, quos cum aequatore facit. Esto omnium eorum qui ex era aequatorem habitant:& mutatur cotinuι quoties alteruter polorum altius eleuatur. agoisunt Horirantis cardinesseum
dietates Duae:quarum una vergit ad ortum, ideo' a Graecis dicitur αναIohar. ὁρθ-π' dotatio=u, Latinis cardo orientis. Altera vemit ad occasum, uocaturque oeιμνίνωαt , carado occidentis. Non enim est unum punctumestus 3c occasus Solis. Alio enim loco solo i-
198쪽
i tur 3coecidit tempore aequinoctη alio, tem-l pore solstitit; alio, tempore brumae. Nam int aequinoctio oritur medio loco inter utrumque polum: id est. e regione aequatoris, & diacitur hic ortus ανέο --: occasus uersCirca solstitium 'ritur inter septentrionem dc oryum aequinoctialem,uocatur. σνέολκ θερι η: occidit autem inter occain
sum aequinoctialem dc septentrionalem :uocatu ' vi L. Dseritq; circa brumam oritur inter meridiem dc ortum aequinoctialem.& dicitur λυαρ- : occidit autem inter meridiem εc occasum aequinoctialem,& dici
Multiplex.1. Separat occultata&abdita in hemisphaerio inferiore at conspicuis dic apparentibus in superiore. Praefigit metas stellis orientibus Sc occidentibus. s. Facit ad pervestigandos ortus 3c occasus stellarum & signorunt Zodiaci. . Conducit ad inueniendum exaltatiosnes poli, latitudines locorum 8c amplitudinem ortivam quae est arcus horizontis,interaceptus inter aequatoris dc stesIae cuiusuis ortum.
199쪽
Quid c t Meri vis Est circulus externus 3c immobilis, per
punctum uerticis S polos mundi transiens ad quem cum Sol accedit,interdiu meridiem, noctu uerὁ mediam noctem efficit: Graece με.
sit enim per punctum uerticale, quod cuius horizontis polus existit, quod in etiam Ze. nith uulo dicitur sicut ei oppositus punctus Nadir seu pedum. Sed necis unus ubi , sed cuim loco proprius 8c peculiaris est. Meridia nus autem appellatur, quod Sol ascendens ab ortu, qua primum illum attigit, meridies est. Ciui tes igitur quae aequaliter ab ortu dc occasu iacent, eundem meridianum haben quantumuis altera magis austrina aut septentrionalis fuerit.
Horizon custituit cardines orientis 3c oecidetis:meridianus uexd definit cardines coeusummi dc imi, ceu medios diurni,nocturni smotus limites: quorum unus qui consistit in hemisphaerio superiori, dicitur Min ma&ρ aest,culmen, fastigium seu medium ccaeli: alter,qui est in inferiori seu opposito be-Pisphaerio,vocatur id est, imum coeli
200쪽
Etsi directe ab ortu in occasum progredientibus uel econtri, continue mu tantur puncta uertisalia,simus ideo meridiani:ta me quod atx1net ad locorum Iongitudinem Sc umbrarum ratipnem,loca quae distant stadiis iso. v
num ' eunde meridianu: quae ueta longius, diuerses meridianos habere dicuntur: &ficerunt meridiani. Quod aut ad apparemtias coelς tes attinet:id est,ad ortus 5 occasus stellarum,tum demum nouus meridianus costituitur,cum fit uariatio principii diei secundum quadrantem horae:id est,in locis quae di
stantinuicem gradibus 3 minut. s. Tanto e nim interuallo fit aliqua uariatio ascensionum&descensionum signorum: dc sic erunt meridianis 6. Quomodo inuenitur linea meridiana
Linea meridiana est fundamentum omnifiliorologiorummam ea inuenta factu est alias inuenire horas. Ex ea etiam procedunt horo scopi, quibus in nauibus utuntur, & qui parrietibus appinguntur. Linea autem meridiana sic inuenitur. In planum cum Horizonte
aeque iacentem circulum pinge, stylum in seu gnomonem d medio ad perpendiculum erigo , qui umbram in circuli planiciem iaciati umta consideranda est ascendentis Solis &N s occL