Quaestiones physicae

71쪽

LIBER III. DE 4VA

LITATIBUS CORPORIS

tionibus.

Eius inim subiectum proprium lest corpus naturale: id est, malo triatum & sensile . seu, quod sensu lexterno percipi potest.το-

Quid est corpus phficum

Est eorpus quod lucido,umbrose,raro,de- tD,leui,graui, caeteris p physicis qualitatibus l

' . morsunt consideranda in corpore

Enain uni principere iDensitas ct Raritas. Aristoteles enim Iib t. cap.4.item lib. . cap s.&lib.8 cap. . Phyὶ es: rarum dc densum efficit principes physici

t, . corporis

72쪽

Geometriam primam res physicas ingreditur,lucem εc colorem iide. densitatem dc raritatem contemplatur. Quidnam uni a principibus ortaρ Variae sunt. Nam percipiuntur aut tactu, aut uisu,aut gustu,aut olfactu,aut auditu. - nam percipiuntur Tactu Calor, frigus, Humor, Siccitas: quarum duae priores Agentes uocantur ab Aristot te: duae posterior a Patientes.Et has aliae quγdam comitantur.

id est qua agens'

Quae magis agit δέ minus resistit. Sie res calida citius calefacit rem propinquam, qua msicca aliquid humidum desiccet.

Est qualitas agens, congregans homog nea, dc disgregans heterogenea: θερμον; το

pla in ossicinis metallicis 6c medicatione pacsim sunt obuia. Sic enim calor metalla diue

73쪽

si dissipaticognata congregat: & medici cum dissipandi sunt fluxus, ututur leuiter calidis,

id est Frigias

Est qualitas agens , congregans homoge

δμρφνλοι. Sic in metallis diuersi species ut cuprum , dc argentum commixtae simul manent,donec masta higida est&non dum liquefacta.

quesitat e Dupliςes:Proprq,Communes. Qui nam Ut effectou calori propristEssectus caloris proprii stini calefacere, co. gregare homogenea, disgregare dc separare t

heterogenea : item separare, rare'cere, atteo i

nuare, digerere, fundere, incidere, dissoluςre, l

Effectus frigoris proprii sunt frigesecer

congregare &astringere homogenea & hete- rogenea: item condensare, obstruere, redde, re corpora crassiora Sc grauiora, stupefacere.

74쪽

Quin fiunt utris communes Effectus utrim communes sunt partim per

accidens,parcini per, Q modo peraccidensi Vt cum calor & frigus partiter desiccant, id fit diuersis inodis: calor, quia resoluit&consimit: frigus, uel quia calorem educit c cum quo simul exhalat humiditas uel quia obstruit poros & astringit:ut in luto, ne dilatare se humor possit. Quam ob causam 8c Aristo teles ait in regionibus frigidissimis corpora perusta gelu pusilla esse:quia in eis nem calor,nem humor dilatari possint, cu frigore meatus obstricti sint. Sic uinum frigefacit corpora ingurgitantium et quia immodica ingurgia

ratio extinguit calorem natiuum uentriculi

Est cum contraria qualitas obsidet contriariam, quo fit ut inclusa intendatur: qui ut tus coniuncta sortior est quam dispersa. Melante* dc subperranea loca hyente fiunt caliadiora: quia inclusus halitus,in quibus aliquid caloris est, propter circumstans Bigus fiunt

densiores. Sic uerres,ut ait Hippocrates hye me&uere sunt calidi0res: θερμλατα polia. Gia hyeme frigore cir- cu'data corpora, magis continent natiuum

75쪽

7s D E QV A LIT A TIB Vs, calorem:& uere,ficut succi in terra & arbori hus renascuntur: ita sanguis in corporibus a. nimantium generatur copiosior. E contra in aestate deterior fit concoctio : nam quia tum ipq risunt aperit,magis resoluicur calor In coiaporibus&fit languidior. lQuid est qualitis p tiens' lQuae minus agit x magis resistit i ut Hu. mo dc Siccitat.

Est qualitas patiens , difficulter termino l

diffluitifacilὸ autem uase clauditur. Eius eis eius est humectare,

id est siceitis

Est qualitas patiens , facile proprio termino comprehensu. νυ τὸ ἔνρOst=ν ν οἰάσέφVt lapis clauditur sua figura, nec cedit uafi.Siccitatis effectus est desiccare. Atque haec de qualitatibus in tactu simplicibus.

Qui nam fiunt effectM qualitatis istar fisint mixtae

a. tium Ida aquea extinguunt ignem: atarea alunt ignem:ut oleum stem ligna : haec enim porosa sunt & habent plus aci eae humia ditatis. a. Ca-

76쪽

t I B E R III. 7 ,. Calida humida, leniunt, lubricant,glu. tinant, implent, Ungunt: Sicca plera incidunt ut pulegium,centaurium,libano iis in ziber,galanga,gentiana. 1. Frigida humida repellunt,ut nymphsa solanum, rosa,m orum: nominantur inter, , 1κα: Sicca astringunt dc repercutiunt: ut acacia, cydonium, fidium, poterium usitateribes sini iobaniareublin myrtilli heidilbere: intrishum,endiuia: iacetosa.

Grauitas, lenitas: mollities, durities: TOnuitas crassities: Asperitatis , leuitas: Lentor, ariditas: Fragilitas, lubricitas τῆ

Arist Et huc pertinet stathmica &isorropica id est pars phsicae deponderibus & aequiis librqs, quae circa graue& leue uersatur. uuid est Leucr a , od suapte natura breuiitima linea, summouetur α est Graues Quod suapte natura, breuissima linea,d

orsum fertur.

Qudnam est nativa sedes graui σ

77쪽

3 DE Qv A LITATIBVs, grauia: ad coelum leuia Et quo quid meri uius est, hocceseriore motu fertur ad terraciquo leuius , hoc maiore impetu rapitur hi

coelum.

ubi est quies omni gravi f

In centro terrae. Nam si terrae medium pe . terebratum fit hinc usque ad Antipodes, per pendiculo per centrum dimisso quemadmodum solent Cosmographi terrae totius situm in globis ligneis repraesentantes:ὶ tum fi saxilconsscias in foramen, usque ad terrae centrum

perferetur. Quod si Antipodes quoci ex ad

uerso mittant lapidem: lapis lapidi circa cet truin occurret,ibi uteri conquiescet. e hiam autem motus nativus progressu magis ac magis incitatur si nihil obstet lapis conicictus in foramen,ob motus uehem etiam pri-tercurret centrum, iamq; praetermita'centro ursum motus erit uiolentus : ita primum segnius seretur, nec aliter redibit ad centrum, quam lapis ui in altum proiectus redit ad terram. Sed recurrens natiuo motu, rursus com citato impetu praeteruehetur centrum : cona

uiescet tandem praetercurrens aciecur enhonec peruentum fuerit ad aequilibrium. Ee quoniam nihiIdiximus in rerum natura ua cuum esse, ideo , illud foramen aere plenum esse necesse fuerit: dc sic lapis natura grauis pedebit in aere, ito secus ac chalybs in aere pen-

78쪽

L I B E R III. Ddet.undi librantib. iagnetibus. Sed siquis terra sphaeram perterebrer,no Perripsum centrum,sed illa ter puta ut absit a centro centu stadijs. lapis non feretur recti perforarne,imd

potius recta, sed ad cetrum: iram prius quilinperueniet ad medium, iam coquiescet in ter in quae ad laeuam est, si centrum est ad laeuain . - n est causas' stans aut la- vitatis Raritas Sc densitas. Sic plumbulapide Maauius est pro ratione portionis: lapis enim rariqressi eo. plus habet actis, quam plumbu.

Hiinc est quod videmus quoddam terrae M. nus desiccatum,fi conssciatur in aquam, n*n subsidere, sed natare: eadem de causa uid nius totos agros natantes: sustinentur enim cauis radicibus arundinum , alias i palu- sirium herbaru inter se connexis. Hinc etiam pumicu leuitastquia pleni caue nis sunt prs..terea multo igni decocti: submittuntur enim d locis ardentibus . Hinc etiam tanta suberis Ieuitas:raritas enim in causa est. Aurum uero, quanquam plus igneae naturae habet, plum ho tamen est grauius: quia densitas in eo maior. Vnde id depraehendatur, respondebunt aurifices: qui nec argetum,nec inumbum,nec aes cyprium, nec ullum simile genus latius diduci malleo quam aurum asyrmat. Eadem

79쪽

densitas ac raritas in causa est, quod lignum ligno Ieuius aut grauius sit:quod in homo mi.

citentus obeso grauior fisi si caetera sint patii. quoniam ossa densiora sunt carne 3c idedgii luiora. Idem etiam homo ieiunus, grauior eqseipso pranso. Nam etsi corpori onus accessierit: cibo tamen, pratu spiritus augentur 3 addunt corpori leuitatem.Unde &hilaris te. uior est moerente,& mortuus uiuo longe gra. uior. Homo quo cum uulsi facie segriuio. remtemissio spiritui contento uerd leuiorem: idcideol qui sese parant ad cursum, saltum ud non solum quicquid est oneris, abhciunt. sed etiam contento spiritu se reddunt leuius citi llos inter omnes autem rerum species graui liimum est aurum, huic proximum plum. hum. Atm haec de qualitati-hus intactu. M

LIBER

80쪽

LIBERII IL DE CO.L O R I B V S. Quaenam qualitates percipiuntur vlul

Quid est Lux

Ost qualitas in c6rporibus coe-lastibus: Sc in igni, aere dc aqua, ostendens 8c sese Sc alia corpora. Nam ignem, aquam, aerem corpora lucida esse manifesta est. Sed narratio molas magis perspicua est, qui luce nominat ipsa corpora coelestia, quae sunt fons luminis corpo iam. Etsi autem mira & impervestigabilis est natu a lucist legenuda tamen sunt quae Marsilius Ficinus in lib.τ.

Politic Platonis scripsit. Qi3id est umbra Est priuatio lucis impeditae opposito corpore opaco,quod radium incidentem certissimis lineis dc certo spacio arcet. QMuuplex est umbras Duplex. Est enim corpus opacum corpori lucido aut par aut impar. Si par est, uocatur umbra uoxiνθοεδhi si impar, est uel maius dicitur LahαρoaAr: uel minus dc dicitur si b-