장음표시 사용
161쪽
eido perspicuo quod superducitur tenui et nast dico ualloretqueo incenso,& hscin color ridis qui Topasson vocatur, quoieunoe lapide inueniuntur vene aurei splendoris si
Narum eX eadem caussa generatur: Suntas themulti lapides peripicui qui sunt virides,sicut smaragdus & cri solitus, &lapis qui vocatur prama,licet diuersa viriditas sitin eis, omni autem horum colores ex una &eade caussa. generantur,fit enim eX perspicuu aqueo cum terrestri sortiter adusto , 8c secundum hoc qd est clarius Vel minus clarus, fit etiam illa viti,ditas Harior &minus clara. Huius autem si, gnum est in vitro quod eX commixtione fila plumbi, hoc enim est viride valde 3c efficitur tanto purius quanto st pius Sc magis combu/ritur. In combustionc enim iterata depuratur perspistulam Jc subtiliatur & aquee natur magis infunditur. claritas luminis ignei, & ideo clarificatur. Color autem medius a quasi fui uus est Zc ceruleussicut est in lapide qui voca tu coriae a caussatur ex perspicuo termina ro quodsi O fumoso aqueo similiter A teryrestri succenso superinsLisium est.Et isti sunt se/
1 scintillantem quo dicitur colorari lapis d
162쪽
Uritur orphanus. Componit enim lapis o nim sue onichinus ex substantia quae est duplicis scoloris,dc inuenitur aliquado ex pluribus coloribus 4 duobus, ut frequenter aurem componitur ex duplici colore quorum Vnussu pernatat alio. Inferior quidem est sicut carne us qui est ex terrestri valde fumoso vaporabiliter commixto, Superior autem est subpalli dus aliquantulum fuscus, s hic caussaurr ex victoria perspicui super opacum in commiκγ Iis partibus, ita tamen quod opacum sit alte rans albu . Et talis substantia est qu1do aquoum commixtum terreo subtili pauco vapo ratoc evaporando coagulatur inlapidem.I ueniuntur autem onichini valde rubeas haγhentes vias S albas valde, quorum colorum non est difficile inuenire caussas ex praedictis.
Niveus autem scintillas abso dubio caussat eaehoc quod ipse commixtus est eae perspicuo
corpore quasi firmato, omnis enim perspicua puluis inuenitur albissimus,& cum continuae puluis resultat corpus alta micans,sicut mar garita, quod contingit ex reverberatioe Lu/minis ad superficies partium politarum, Pro prer quod lapis dicitur aliquantululucere in tenebris sicut noctiluca. In die enim tegitur lux quae est incorporata diaphano in lapide uter maintum sed in nocte lucet,& ideo in
163쪽
die lapis ille albus uidetur scut noctilucὴ Horum autem omnium perfecta ratio trahi habet in scientia de sensibilium gener ti*n, Inuenitur autem lapis multorum ualde co/lorum,propter quod etiam panthera uoc tu cuiuS omnes colores caussantur ex diuersis substantijs ex quibus componuntur parrveS, eadem enim ratio est in toto & in parte quo ad corporis tincturam. Tanta igitur tot ad scientiam colorum qui inueniunturin
lapidibus preciosis dictastini. Ametissus aut sequitur rubinum in perspicuo obscuro. Et calcedonius sequitur becillum in substantia quasi perspicua lutea Ac iaculenta sicut plurubum imitatur argentum. Jg De coloribus lapidum perspicuorum
non terminatorum &non priciosorum. Cap. 3.
Apides autem hi qui perspicue & non
terminate inueniuntur substanciae mul torum ualde sunt colorii, dc sunt quatu Orgςnerumutin ςomuni si dicere, silices use delicet thophi & quadrii d marmor.In om nibus his generibus inuentutur colores multi niger,uidelicet glaucus uirens aliquantae' 5 albus. Extra genuS autem marminium rubetis magnus lapis sed paruuli rubet inti niunt
164쪽
inmmi Wrmpiis in marmorum generibus'.
st Momncitis generibus colorum eade in ratio quas Ira praecedentibus didia est sed hoc recidirgeneribus marmorum is abstracte ab eis partes micant aliquantulum sicut morallis κte sunt.Et hoc contingit hac de caussa Φ in substantia eorum commitarum ingreditu erspicutim cuius superficies quando in inspissata in partibus fulget uel micat ' Et haec una causarum est quare est nobilius γὰnuS marinorum ceteris generibus lapidum. Niger autem frequentex vitali genere lapse dum caussatur ex terrestri fuliginose coi tradito coagulato. Albus autem ex terrestri subtilissimo quod commixtu est aqueo mus w,hoc enim albescit decoctum sicut facit ter ristre in caseo & lacteGlaucus autem cauil, tur ex terrestri opaco quod alterauit modicit album quod ex terrestri subtilies aqueomulto coagulari coit. Virens autem in omni genere causatur ex multo aqueo uaporibus si nul irrorantibus in mixto &sic coagulato. Quadrum autem genus est habes plures ueloes has mixtiones in partibus propter multi generis materias in loco illo congregatas. Th6phi aurem frequenter aut te ei sunt cd oris aut albiscut pumices.Hoc enim genuS
upidis ta .ra in qui spumat aqua eidem
165쪽
do coagularum est digestaone quar optastS uoucatur Dongiosum Sc leue inuenitur Puni ex autem fit eπ aqua magna cuius spumavelle menter passa esta rerrestri sibi smixto, ideo est albus propter spums talis albedinem.Ιn generibus autem marmorum album quod vo/catur alabaustrum abs omni ambiguitate componitur eta multo perspicuo quod est alteratum & passum vehementer at terestri subtuIi, Sse resultat in eo color nobilissimus msecans, hoci autem quod vocatur portiriticum marmor habet colorem obscure carnis citata his guttulis &nos iam diximus cautam talis coloris. Silices vero ut plurimulantisset co/loris,cuius etiam caussa est sufficiente assignata. Sufficiat ergo de coloribus lapidum hoc quod nunc dictum est.
g De caussa duriciei diuersequi est in la
pidi biis. Cap. 4 Icemus consequenter de diuersitate du
tricie quae multarum diuersitatu-inue tam niuntur in lapidibus. Omnia enim nera Iapidii prsciosorum adeo sunt dura qffa echina aliquid ab eis tollitur quod collisi ad se rtiter ut ad calthem durata memittunt ignem. Econira vero fere omne genus 13 δὴ u es ha'
166쪽
sta inuenitur parum habens de duricis quod modico instrumento inscissibile est,iapides autem adam albi qui vulgariter creta vocant, de quidam etiam molliores Jc albiores inueniuntur minus habentes de duricie iri genere laypidum. Omne autem genus silicis aurissimuest,& post haec marmora in genere suo. Qua drum aut medium est in duricie lapidum Sc tamen in illo inuenitur maior dc minor duricis es ed hoc accidit communiter lapidibus du/tioribus adiu iacentes in aere tempore frigoAtis postea ad sole scinduntur in multaS partes.scontra aut qui sunt minus duri nisi sintina/le comesixtiquas in moducalciscobusti oretia coagulante quanto diutius in aere iacent in edisicus meliores efficiuntur 5 duriores, echoscinduntur ex frigore.Phisici autem est asesignare caussam horum accidentium ex materia ae efficiente, quemadmodum in aliis dicta est. Dicamus igitur quod caussa generalis duriciei est siccitas.Cum enim durum sit hahens potentiam naturalem ad resistendum tangenti,dc molle eius naturs habeat impotentiam,
non potesteaussati nisi exsicco quod in seipso
stat non cedens ad alterii. Siccitas aut ex duo
hus caussatur in natura lapidum,sicut superistis patuit. Aut em est ex hoc qSexterrestri materia caliduepotauit humidu , &ideo remasit
167쪽
terras induratum. Aut est extis odia tas frigidissima uehementer ap mendit humidum perspictium & ipsum adsui, roprietatem conuertendo expressit humidum,ma teriam uehementer comprimendo de indu
leavit& excellenter compegit,sicut est in lapidibus perspicuis,propter qst durissimi sunt, dc collisi etiam ignem emittunt,& non sustunent limam sed oportet Q quasi sapiando &
onfricando polliantur. In ceteris autem laepidibus ex materia terrae factis, caussa duri
ciei maioris non est nisi maior ariditas quae caussata est ex calido fortiori uel minus forti ex parte essicientis dc ex humido facilius &minus laciliter a materia separabili quantissest de parte materis , unctuosum enim ualde humidum desedili continuatur, & omninoaqueum de facili uaporat, propter quod laepides qui sunt ut creta, uel molliores creeta, ualae albi sunt,& tincturam albam xeliiEquunt in his quae tangunt, pro certo humi do ualde evaporabili commixti sunt, de tali do excellenti ultra coagulationismensuram eombusti sent, de iam calcinari inceperunt propter quod in muris non remanent, quia sicco calcinato eaeterius semper sunt asperi,&hoc recedens in cementi renas taxem relinat
168쪽
il natam,&ideo cadunt de mutis lapides istu& murus de ipsis post modicum dum ess seriir scut materia.Silices autem durisssimi sunt eo humidum eorum non separabile a materia multum est epotatum,& uehemeti amitate terrestri cst induratum. Et ideo etiam illi cementum non bene accipiunt,m Poris
eorum constrietis non imbibitur , propter quod in archithectonicis Iathomi his raro utuntur,& dicunt . isti lapides scindunt muros. Harmorum autem genera alia optime
coenixta fiant,& uehementer deco era. st ideo dura sunt & eorum muris apta. Sed quadrilapides plus ceteris conueniunt edificῆs, ct quando uehementer duri sum, tunc siccita. si eorum magna,& paruum humidum co tinuans partes,quod quando frigore congelatur relinquit exteriores partes o fligit ad
inteflores,& est tale humidum no bene par tibus incorporatum, & ideo de facili mouetur ad interiora & exteriora, propter quod post ipsum frigus comprimens mobile fe- 'cit,epotatur a prorimo calido sistis, &tune in diuersia diuiditur lapis. Econtra autem lain pides aliquantulum humidi humido bene membris lapidis inuiscato in aere uehementer exlecantur, & ideo duriores &meliores in edificiis per longitudinem temporis etar
169쪽
eiunttir Inethophis autems cauisarabili dieiaestanuvidum non Uehemeter tractum nec cera .eo excel lenter commixtu, Ludeo moliis in thophus , 5c ad ignem positus non costupvs later sed sormal in cinerem terrestre Haec igitcle duri cie lapidu dicta sunt,ex his enim d alio diuersitates de fac it i possunt cognosci.e Ue dolabilitate R indolabilitate lapidum. Cap. R. X istis iam patere potest dolabilitatis 3
indolabilitatis caussa . Lapides enim ex a . cellenter duri dolabiles non sunt, sed co/minuibiles in parua,& quando ordinatos nohabent poros,non scinduntur ad regulam: Sicut enim in lignis contingit nodositas exdi Derso fluxu sicci ex quo ligni generatur corapus, contingit ex diuelsa commixtiosse in
lapidibus de maceris confusione,& nodositas sta facit quod lapis inondinate frangaturn ad regulam ,durissimi tamen dc siccissimi lapides siue nodosi sint siue non, comminuitales sunt magis dolabiles,m quodaeonstruitone aut optes constricti de districti sint pori in illis,ita quod in diuersa dematur scissura δc diuisio ipsorum. uicunt autem non Vltra te peramentum lapidis sunt constricti vel indvirati dolabiles bene sunt οἱ secabias ad regu/
170쪽
lum icetnon possint secari vel na ,sed poti
his p partes minutatim extraetas reliquo cor
pore lapidis simul manente. Iste igitur est modus dolabilitatis&indolabilitaris lapidis. Meetiam ostendunt ipsa artis lathomorum instrumenta,lathomi enim lapidea dolabiles secat ad regulam secudum totam superficiem lapidis. lndolabiles qui comminuibiles sunt nonin tota luperficie dolantur,sed sussicit qae plures anguli non plane sed aspere superficiei pertingant,ad lineam,sicut dicunturiaceret thomi Lesbii, eo quod in Lesbia infula non nisi lapides comminuibiles inueniuntur. . De caussa porositatis 3c compactionis flapidum,& grauitatis& leuitatis eorundem. Cap. 7. - ta hiic modum etiam determinatur de 4 caussa porositatis lapidum & caussa coma Apactionis eorundem.Inueniuntur enim a pides quidam rante porositatis quod natant superaquam sicut lapides qilos ehcit vulca tiras, pumices quidam compactissimi inue niuntur Mut lapides praeciosi & marmorum genera,quidam autem quasi medri inueniunt interisc. Et caussa quidem porositatis noestalia nisi ua humidum nototu commixtu suis