장음표시 사용
121쪽
se Fermentationem proprie sic dictam ,& Ρutredinem. Sed , cum hic nobis sit Billichius, non pigebit eum
ad suffragium vocasse. Quatuor Vero capita , observat interim loquendo ex suis principiis juxta quae Fermentatio& Putrefactio dissideant,de quibus diseputando contra Platonem ut incipit agere Th. 3o .ita summam propriis Auctoris verbu proponam. Principioquit calorem ambientis considera. Is quidem proxima putredinis Sc adaequata caussa est, proindeque in demonstratione locum medii termini occupare Zabarellae dicitur libr. 4. de method.
cap. 1 7. At cum Fermentatione non ni
si fortuito & per accidens coharret icc. Secundo proprium putredinis subjectum excute. Hoc vero humidum esse, nec putrescibila quicquam nisi quod humi cum sit, Zabarellam audies docentem lib. 2. demisti gen.&inter . cap. 6 fermentationem humor , qua humor
nullus concipit, sed qua partibu
122쪽
terrenis abundat. &c. Tertio ab ipsa forma putredinis hoc modo contra Platonem argumentor. Mistio humidi & λ- ei excludit putrefaci ionem: fermentatio est misto humidi & sicci: Fermentatione ergo excludit putrefactionem.
Propositio major nititur ipsa putredinis essentia, quae in separatione humidi a sicco consistit , cui e diametro conistraria est humidi cum sicco mistio&c. Quarto denique consideretur finis: estque in putredine,nullus Aristotele magistro alius, quam simus & terra, id esti sordes, inquinamenta, situs, pulvis, caries, marcor, tabes, rancor, foetor, putor, uno Verbo corruptela. infermentatione vero vel forma recens vel
nobilior qualitas. &c. Haec Bistichiae rquar hactenus admittimus , atque instituto nostro apprime serviunt. Novi equidem viros egregios, quos alias estimamus de in summo pretio habemus, haee Billichiana usque adeo non probare , quod putent Fermentationem dari a
123쪽
dari, in qua Putredo notetur. At ii distinxissent nobiscum inter Fermentationem proprie sit dictam, atque inpropriam, omnia salva forent. Ut in Armentatione proprie ita d icta, juxta nostra principia nulla occurrit putrefactio: ita in Fermentatione secundariam Putredo notari potest. Nam I. ut latissime illa patet, adeolut exhibeat
quamcumque mutationem corporis
mixti, sive perlaetiorem, sive , imperseetiorem; ita mutationi imperisistiori& ad deteriora vergenti saepe adest putredo : prout observare est in illis, quae Chymici dicunt se praecipitare. Quando
autem ex lege artis quaedam corpora mixta fermentantur, prae requiritur non
quidem totalis, sed partialis putredo, ut melius fermentari, atque per fermen lationem ulterius perfici queant. Talem putredinem nonnulli in ipso Fermento, cujus in panificio usus est, notare Voluerunt, quod ex parte quoqu*admitti potest , si intelligatur de Fer
124쪽
Iro Mart. Sebooclius , mento, quod fit ex farina subacta & a ipultis modum decocta, atque tanti iper relicta donec acescat. nam acor illi abunde arguit, farinam aqua subaetata
illud admisisse, quod cum ea, juxta fori malitatem farinae considerata, haudquaquam subsistere potest. Chymici porro , qui securi sunt terminorum amodo illi,ut sui,& suis usibus serviente φρgnosci possint, fermentationem cum
ipsa putredine confundunt, eamque acδtu in putrefactio ne agnosci Volunt. Pa' tet, vel ex solo Willis, in cujus Tracstatu de Fermentatione, c. 8.htanc titulun praefert: Da corporis motu , qui in corpo rum interitu, nec non putrefactione o ruptione observatur. Caput nonum autem hanc inscriptionem habet: De Fementationis motu, quatenus in corporum dissolu- time observatur. At, non pollunt haec subsistere, si voluerimus exaeste philo- sophari: ferri tamen possimi in Chymi. co, laborante se componere ad suum Paracelsium de cum illo loqui. Nam apud admira-
125쪽
De Fermenta M. I 2I: admirabilem hunc Philosophum latis
aprocessus Fermentationem , quam
Ebullitionem vocare solet, aequo latius m-l tendit: istiusque exemplo hoc faciunt noui modo Sectatores , sed is alii, qui tamen pideri volunt nihil cum Paracelso commercii habere. Iudicium de Duinitione Corn. ab Hogelande. Erconvenientem definitione mFer . A mentatione explicata , eaque di istincta a fermentatione improprie δί, secundario sic dieta, ulterius progredi consenit; atque desipicere, quomodo isse diversimode tum in rebus naturali-lbus, tum etiam artificialibus prodat. Atque non possumus non in antecesium
Paracelsium notare: qui cum non modo
lMedicinam, sed & naturalem Philo-flophiam pervertere instituerit, usque F adeo,
126쪽
adeo, ut secundum illum, omnia quoque elementa edant & vivant, ebullitionem sic enim illud vocat, quod Se
elatores ipsius voce Fermentationis innuere voluerunt) omnium ferme opeationum naturalium principium statuit.
Iotavit hoc jam olim Th. Erastus Medicus & Philosophus suo seculo singula-τis,part .ait. Disputationum adversus Pa- lracelsum, ubi pag. 2 3 s.sequentia mendo: Et, cum Paracelso inquit vivant &edant omnia etiam Elementa tametsi alibi corpora visibilia. mortua & ocios a
Ponat cum suo grege, ut perpetuo a seipso dissideat.) omnia una cum Elementis composita fuerint ex quatuor elementis. Circa ilia. lib. ad Athen. ipsium crescere tribuit fumo ex ebullitione terrae eleVato. Fumus, inquit, semper ascendit ac tumefacit Mia distendit Quan. diu res ebullit, tamdiu etiam crescit , cum desiit ebullire, cessat etiam fumare. quo tempore finitur coagulatio & incrementum. Hic cessationis incre menti cauu
127쪽
De Armentatione. IIIti caussam facit ebullitionisces attonem,
cum paulo ante hoc terram rebus praestare statui si et . Haec eo loco Erastus. Alii, iique viri caeteroquin non indocti , atque naturae consultissimi, cum ζ , seu effervescentia,eam confundunt. EXempla infra occurrent , atque, Vel solus D. Villis exemplorum affatim suppeditat. Certe majorum gentium quoque Medici,hoc seculo promiscue febrim in
quae tamen distingui debere, ex praecedentibus patet. quod mirandum vero cum maxime,in hanc sententiam, aut
potius , seu , in propriam loquendi rationem passi quoque sunt se pertrahi quidam viri egregii, qui alias
tamen videri volunt nihil commercii cum Chymicis colere. D. Corn. Hog lande in sua ingeniosa oeconomia Ani-πὶ alis, Fermentationem definire & declarare quoque instituit, multaque habet in speciem plausibilia: quae viden, tur cum nostris esse componenda. LU-
128쪽
bet in ore solito antea illius verba exhi- here, quae occurrunt pag. 79.&sςq-
ειti ita loquitur: Fermentatio autem ge- ,
Meraliter nobis definienda videtur, Lan guidior ac moderatior Velocior enim, ac ivehementior este rvescentia dici solet materia humida mel liquida sed tanquam compositum considerata ) vel variarum materiarum commixturae , actio , tanquam ter-νium quid , sive tertius quidam motus: vel repidiori externi caloris adminiculo intercedente; vel filius com mitionis vel commix-gionis ratione, ex diverstate motus interni ac
insensibilis insensibilium particularum a diversitate, tum quantitatis j qualitatis ea-zundem, tum pororum inarum sub tantia-vum prodeunte, orta. qua mediante, humidiori fermentanda vel fermentatasu tantia portioni, subtilioris aeris quantitas, vel materia quadam atherea involvitur: cujus involutae quantita:is parte minima corpori fermentando pro tempore unita, reliqua forma venit ab eodemseparatur. Sive porro peream, ista quae krmentatur materia so
129쪽
De Fermenta time. Iliam modo rare fiat, id e st, mole augeatur; uti in concoctione Vel fermenta tione panis: Sive liquores quidam acidi aciditatem sitiam deponant uti succi
fructuum immaturorum, eX. g. pomo'rum, uVarum &c. Sive faeces quaedana
separentur; uti in vino vel cere visia: Sive peream spirituum destillatio inten. datur ; uti in fermentatione granorum , e X. gr. frumenti, baccarum juniperi , &c. Sive etiam calor , quandoque flamma sequatur; uti in foeno non si ficienter siccato, &c Sive tandem dictam fermentationem manifesta rarefactio di effervescentia, una cum sensibili calore uti in confusione spiritus
nitri in butirium antimonii) comitetur. Et deinde pag. gr. Ut autem fatis fiat quaerenti, unde internis istis particulis
primus vel primi ex quibus praedicto
casu tertius oritur) proveniant motus cum alibi statuamus , nullum corpus
a se ipso sed ab alio moveri, id est , m tum vel motus siti initium recipere Vox V 3 Tec m
130쪽
recepisse: Respondemus motum istum dictis particulis imprimi a materia quadam aesea sive aetherea cuivis, secundum certa ac evidentia principia philosophanti, te se offerente ) quae ab in ven- re suo, pro subtilitatis vel tenuitatis suae disterentia, in materiam primi &secundi elementi divisa, omnia corpora poris particulis suis videlicet dictae
materiae) appropriatis, vel convenientibus donata, hac ratione permeat , ut
videlicet densiora , id est, minoribus poris instructa, soli subtiliori ; rariora vero, id est, majoribus quasi perforata, etiam minus subtili pervia esse intelligantur. Sed si quir ulterius roget, Unde & haec materia suum acquisierit motum ' Respondemus huic materiae mOrum istum, quo internas &inalia corpora agentes movet, agitatque particulas, a Deo creatore suo esse impres.sum. Hactenm Hogesande. De quibus
quid existimandum sit, ut pateat, χ-quontia observemur. I. Probandum,