Martini Schoockii De fermento et fermentatione liber, complectens multa singularia, speciatim rationem coctionis cibi in ventriculo.

411쪽

put mortuum crebra dei tillatione volatilis e tur, & liquor secus i dum omnes suas particulas, rite exaltetur. Quod

huiuimodi sit lienis usus, indicium est ;quia viscere hoc nati te affecto sanguis ut fermentescit nimis, uti in asse etibus scorbuticis & hypochondriacis: aut si lien sit obstructus, vel scirrho so tumore obsessiis, sanguis idonea fermen. tatione destituitur ; atque hydrops,

caeli exta , vel tympanitis inducitur. Hactent 3 D. IVistis : cum cujus opinione , si institueris aliorum sententias componere , tantum abest, ut possis sperare aliquem astensum, aut applausum: dubius magis eris, siquidem quot capita , totidem sententiae numerari hic possunt. Quum vero desperemus de viribus nostris , quae nequaquam componendae huic liti sussiciunt; ut tamen accuratius illud agere possimus. &eX notis atque concessis, per legitimam

Methodum progredi ad illa, quae ignota sunt, videntur primitus illa annotanda

412쪽

notanda esse, quae hic, Velut certa& concessa occurrunt, admittique debent. Ergo de liene haec certa haberi merentur, qvbd circa illa contentiant illi, qui ratione usus, Jῖς δαπασων aeteroquin dissentiunt. Primo situs illius est inter ventriculum &costas e regione hepatis, sic tamen ut dor so sit vicinior, ac costis spuriis, a quibus defenditur, innitatur. Secundo, convenienter dici potesst quod instar

nigri & concreti tanguinis appareat. Tertio apparet intertextus copioso fibrarum plexu : licet minus liqueat, sintne venarum & arteriarum disseminationes, an, ut quidam VolueruIIt, propagines nervorum. Quarto, tunicam qua vestitur, nactus est admodum tenuem , licet crastior sit illa, quae munithe par. Unde vero Originem trahat ,

non aeque liquidum est i quum quidam

eam oriri velint a Peritonaeo, alii ab Omento. Quinto, color illius in foetu rubet est nec absimilis colori hepatis: in adultis

413쪽

adultis ut plurimum subniger, &quo magis ad nigredinem vergit , magis

quoque status ipsius praeternaturalis a Mi videtur. Sexto, magnitudo est ii aequalis, praestare autem videtur, aliquanto minorem, quam aequo grandiorem lienem habere. Septimo, figura licet ratione diversorum animalium va ria & inaequalis sit, foris tamen ut plurimum gibbus est, & intus caVUS, potestque circa medium cavitatis ordinario notari linea, commiani ter ραφὴ dicta, licet de illius usu plene non constet. Haec videntur hactenus plurium consensu admitti . & haberi possunt eatenus pro confessis. Simul hac ipsa , ut videntur de Lime liquere, ita verus usus illius, in Democriti puteo hoc erudito etiam seculo,reconditu acer,atque

viri doctissimi, iidemque Medici Experientiis mi , non nisi conjectura, meras

in suis scriptis quod pace ipsorum dictum sit ad hunc usque diem illis propinarunt , qui ad liquidas Demonstra S tione

414쪽

siones nimis quam diu anhelarunt. Nec lamen putandum est,Lienem in corpore animalis Polydqdalo,& arguenteDivinam manum, Velut ignavum sucum delitescere, atque esse aetet γίονis αμ-τεσγόlον, ut post Democritum & Erasistratum, at quantos inter antiquos vi-xostpronunciat Rufius Ephesius. Quum auxia vulgare Verbum, Deus & natura nihil frustra faciant, Videtur omnino

usium & quidem definitum sortitus fuisse. Quandoquidem vero nobis non est Propositum, hoc tempore a lineis fermentationis recedere, sed illis, quam Iicet arctissime, inhauere: non admodum nos fatigabimus in examinanda aliorum: sententia. Sed , quam Vere quidam censi ierint este promtuarium termenti, quod hic velut in corporis

culina coquatur & convenienter praeparetur, aliquanto pressus eXpendendum esse duximus. Atque praenotamus hanc sententiam novitiam esse, quae

ut originem suam Chymicis debet; ita

aut ab

415쪽

aut ab illis, aut eorum exem plo multis modis, juxta cujusque Genium & ingenium interpolata est. Prae iis naturae εποπτω Videri voluerunt duo ex

gente Chymica: Queroetanus scit.& Hel montius. Et quidem ille non dubitat ita scribere, in Tetr. gravis L. capita affect . In quo inquis Llarie esacptum

sanguinis natura liquidae non autem terreis

stru qu)d de melancholia naturali dictum velim) ingeneretur: nu piam tamen cras. Jum is faculentum quid aliquam illiu3 partem propriam occupat , quia per totum ejus Iongiosum corpim dissunditar, ut sic corpus ejus hoc humore acido j acri perfusum, tanquam Jermento in raram ct longiosam naturam attollatur, ut in pane videmiae fieri , qui fermento maceratus attenuatur, ac ia-piorq*ongiosior redditur, quumsecub β rurus e stet gravis, densus, o ponder iis, si eo destitiinetur .Quod ad Hel montium, in Tradi. de jure Duum v. g. 3. ita loquitur: Splenis inquit proprius est stomacis , multiplici arteriarum tortuostares Σ' Edmira-

416쪽

i Mart. Schooc ius, .dmirabilis, quo sien sibi soli coquit sub

qua digesione minimus error se irruat, hileudigerenio cessat , debitaque stomacho externo sermenta denegat. Item Traci . de sede Animae, s. 16. Reperit lenem inquit inservire pro fermento stomachi, ejus que fle , coctore , ct directore : idcirco amborum miseerum conglirationem decreviiscare Duumviratum. Caeterum, an haec,

ita audacter jaetata, admitti debeant, admodum ambigo. Interim quam plurimi , viri eruditione singulari Ipectabiles,non admodum alieni videntur es. tali sententia. ὁπάνυ Dia Bartholinus lib. . Observ. ambigens, de simul di iuirens, an animalibus Lien exscindi possit, haec inter alia habet: Ρ-biles dio Lienis scit.) usus,&c. insanguine acido depuran lo versantur, o fermento pro totivi incolumitate, &c. admitto

haec hactenus: quum postea judicium ferri possit, quam vera sint. Simul ex hypothesi, velut liquida, haec duo aliquantisper concedantur. I .Fermentum Lienem

417쪽

Lienem suppeditare. 2. Per Rusmodi Fermentum sanguinem magisdepurgari. Ut ad prius veniam, concedantur Omnia quoque,quq riispatores fermenti

Lienosi sibi concedi vel optaverint sun- de tamen demonstrabunt, illum ipsum succum, qui forte Lieni inest, atque ab illo instar spongiae imbibitur, Fermentosum esse φ Dia. Cornelius ab Ho- gelande in ingeniosa sua Animalis Oeconomia, cum prolixe de Usu Lienis disputasset, sibi tamen hautquaquam satisfacit circa illa, quae deduxit, quum

utatur dubitantis voce videtur. Ita enim

apud ipsum lego pag. Ι9O.&seq. Cum ergo sinquit jam ex antecedentibim c01l-set, lienis actionem in sanguine in omnibuι ac per omnia idem p stare, quod fermen ratio in liquoribus1 anguini homogeneu; re ete concludi videtur, ipsum lienem ire ejusdem subsuntiam , purum ac perpo tuum esse fermentum, cujus actionem

lutarem corporis nutritionem stirim mθμε

418쪽

generationem fermentatur ac praeparatur.

Nec potuit aliterquam ambigere Quod videtur demonstrasse, duntaxat illustrare potuit, per similitudines a rebus

attificialibus desumptas. At res natura Ies ex rebus artificialibus definite cognosci non possunt, aut etiam ars ipsius

que opera amussis esse operum Naturae' Cognita natura rerum naturalium , pro ulteriori ejusdem explicatione, re S artisiciales convenienter accersuntur: neutiquam vero res Naturales, quarum natura est incognita, convenienter per res

artificiales definite explicari possunt , nisi hoc principium, ut infallibile antea supposueris: Quatenus a me apprehenduntur diis e atque dilucide res artificiales, eatenus a parie quoque rei,se habere debent res 2 a males, quas cum rebus illis artificialibus libuit mihi componere. Quod sane Axioma, nullus unquam Philoso phus admittet. Juxta tale Vero progre- . ditur hic vir egregius, in cujus progressu quamvis invitus quoque ingeniolam

419쪽

niosam industriam agnoscere debeam;

ratione tamen rei controversiae , nihil

aliud offendo

Ve, conjecturam incertam,quq Demonstrationi neutiquam aequivalere potest. Interim haec & similia suo loco relinquo. quae quanquam mihi haut admodum placere possunt, patior tamen ut aliis velut erepundia serviant , iisque se oblectent. Non is enim sum, qui Velim aliorum si cillare idem, tu cum Plauto loquar, Pleiad. r. a. Sed ne adhuc missam faciam priorem Thesin , quo tandem indicio colligetur, Lienem magis quam He par fermentum complecti, & consequenter illius ossicinam debera agnosci prooeconomia ta niversi corpo ris Quod enim dicunt de Liene, quando fuerit exemptus, nigri care, mihi oppido quam dilutum videtur ; quum hepar e X emptum animali , quod ad colorem , parum aut nihil a Liene distet. Praeterea, quum fermentum spi ritu aliquo praeditum esse debeat, u

420쪽

fel mentationem promoveat, quom do evincent, materiam incrasIatam ,

quam lien colligit, & quae vulgo luccus Melancholicus, seu, Melancholia Vocatur, sussicere ossicio fermentati-yo: quod sane peragi nulla ratione potest, nisi aliquid occurrat spiritu turgens. Nec est , quod dicant, materiam hanc ita per accidens incrassari φQuandoquidem alias volunt, sanguinem, quando Lienem permeat, ibi suasserdes deponere, quasi: cloaca aliqua in

corpore Animalis agnosci deberet . nec hoc tantum, sed, haec ips a recretilenta ibi depos:ta, exsudare quasi seriam, quod ad ventriculum delatum, instar

fermenti, concocstionem Promoveat.

Quid aliud enim sibi volunt haec, viri alias summi, Riolani scit . verba in Euch. Analom. Ergo inquit exissimo, ille-Nem limosum sanguinem attrahere ad sui nutritionem, inde serum quoddam peculiare fermentativum sed , quod fermentativum est, sifrituosum hi oportet: frustravero