Martini Schoockii De fermento et fermentatione liber, complectens multa singularia, speciatim rationem coctionis cibi in ventriculo.

571쪽

procurat. Nam spiritus hic dentem non offendit, nisi aut agitetur, aut comprimatur. Agitant ipsum calida, flatus, &humores acres, quando iis permiscetur;: item ictus, percussio&contusio. Frigida vero & acida, eum ut in dentibus

congelando constringunt, simul odon-talgia vehemens obvenit: quae non censat, nisi, aut dente e vulsio, aut spiritu hoco dentibus per attenuationem educto. Quanquam saepe post dentis exemptionem dolor non cessat. Qtio cum faciant quae apud accuratissimum Highinorum occurru nr, omnino hoc loco exhiberi debent. Ita veroloquitur in Anace phalaeo si Circulationis sanguinis pag. 26a.

In his vastu inquit, inrelligendo ramulos venularum & arteriolarum radices

dentium ingredientes, humores acres una cum sanguine ad dentes perveniunt pquibus illorum membranula , exquisite θη-riens, interiorem eorum medullam succi gens , eroditur , vellicatur unde dolores

illi dentium exquisitissimi mum petunt.

572쪽

ab hac arteriarum dentes perentium origine,

adstringentia ponὶ vel sub aures, melioricum successiu in dentium dolore, applicari , quam ad tempora , fac it uaderi potest. Ex γhisce etiam in dentium dolore, pulsatio quβ-dam in illis percipitur, uti Galenus in se ipso

est expertus. Hinc etiam magna sanguinis lucidi copia ex dente perforato, aut eruso manat, , nonnunquam ad mortem usqus, i ut in quodam Shalibui knsi au. 163 I. a Chirurgorum vel defectu, vel in curia insere comprobatum e t. Sed non. tussicit, Doctissime Highmore, humorem hunc acrem vocare: habet aliquid maligni, quod & vim erodendi exerere potest: atque ideo gingivis non modo saepe e X-

ulcerationem procurat, Verum etiam reserat venulas & arterias, addentium e X tremitates pertingentes. Unde haec

malignitas originem trahat, jure merito aliquis roget. Eoque primo statuatur, dentes superpositos este foco ventriculi, e quo tanquam vaporario, sine missesione exhalant vapores faeculenti, saepe male

573쪽

De Armentatione. 869

male ordinati,& consequenter graveolentes : unde etiam dentibus adnascuni tur , sive, casti & lapidosa crustae, quae dentes non raro prorsus obducunt atque occultant. Testatur namque Bartholomaeus Eustachius cap. 12. libr. dedentibus,vidisse se in quodam sene dentes undique dura peneque lapidea m teria, incrustatos, nullo relieto distinctionis vestigio, unius tantum ossis speciem prae se ferente. Ex hac fornace, adeXtremitatem pariter dentium maligni surgunt vapores, usque ad extremas radices venularum & arteriolarum,qui iis impacti manent, atque impedita transpiratione, ibi haerent, atque hanc malignitatem toti denti, qui saepe exquisitissit ne dolet, communicant. Secundo,haec malignitas accersi quoque potesta ciborum reliquiis, quae interstitiis dentium inhaerent, atque progressu temporis non modo putrescunt, sed &malignam quoque acrimoniam contra hunt, quae dentibus non modo com

574쪽

municatur, sed saepe eosdem eroderi deprehenditur : imo hinc insignis quoque oris foetor ut plurimum proVenit Atque ab utraque hac caussa provenire imalignitatem hanc,& simul δή, Παλ α inde patet, quod remedium sit freque moris collutio. Unde Plinius libr. 28. Nati

Histor. cap. . agens de remediis contra identium dolores, inter certa expertinenta numerat,mero quidem antefornnos colluercora propter halitus; frigida matutinis ivi ipari numero ad cavendos densium dolores. a nec non ex praecepto inSereni, ubi ca; pite integro de dentium vitiis agit , cediit feliciter ad dentes firmandos incolumesque a putredine servandos, si aquil frigidiuscilla, ora colluantur. Saepe etiam gelida gingivas costue lympha , i Dentibuw ut firmum posis servare vigorem .Hqc ergo maligna qualitas ex hoc prima ripio originem trahens ,& stabulans io aco dicto, praecipuum dentibus dolorem. procurat: qui intenditur, si contigeqxit eum immisceri copiosiori & efferveo

scenis

575쪽

De Fermentatione. scenti sanguini, & parum quin ad sese

mentationem composito) ad illas partes delato. Facit huc ex parte Guarinonii locus , cujus indicium mihi faetum est in elaboratissima& accuratissima dispotatione de Dentibus, quam in Academia Iulia, undiquaque doctissimus Medicinae Candidatus D. Fridericus Heye Holsatus, superiori anno d. 3o. Octobr. proposivit. Ita vero loquitur Cons. 4Iy.i At non flum recrementa pervenientia adi dentes , dolorem faciunt, sed etiam, ut quidam volunt, cum dolentes nimium alimen arum accipiunt, cto. Vnde is dolor ex nimio alimento domesticus en juvenibus. Idem

hic malignus spiritus , ibidem delitescens, οδενταλγίαν procurat sceminis gravidis , cum primitus conceperunt, non quod agitetur per quendam αDa mensium suppressione provenientem;sed,quod spiritus fermentati viis seis

minis, tum temporis maxime Vegetus , vires suas per totum corpus eXerar, at

que operationem suam ibidem quoque prodat,

576쪽

prodat. Idem dolor lactantium dente xuaepe quoque antigit, quod, per vali-lsdiorem infantis suetum,non tam fluxio nes accersantur, quam spiritus hic cum lfluxionibus, si non & ille tape tolus. At que,quod dentientibus pueris cum de nil titione dolores accidant gravissimi, im-I putari debet simili maligno spuitui,col-nlecto ex evaporatione lactis, & aliorum: alimentorum puerulis exhiberi solito-orum. Quod hinc patet, quoniam intera:

dentitionem gravius dolent circa den-s tes, quibus aut nutrix minus sana con

rigit, aut quibus praepostero consilio Leibi prςmansi omnis generis ingesti fue

runt. Nec tamen dentes tum primitus

gignuntur, sed geniti jam antea pro-struduntur: non tamen geniti ex spermatica materia , ut colligi potest ex EX-Iercit. 68. & seqq. Harvari de Generata Anim a quibus experimentis nos supra aquoque progressi fui mus. In Quadrupedibus dentatis circa dentitionem dolor

se vix prodit: quod ob vidius simpli-i

citate ins

577쪽

De Amentat e. icitatem similis malignus spiritus circa gingivas se non prodat.

Defermentatione, quae se prodit inplan

iis issis, quae prodeunt esemim. Ulta occasione Fermentationis tu M obser vari adhuc possent circa τον μιικροκοσμιον, siVe hominem, nisi tandem manus de tabula tollenda foret. Eoque ab homine nos convertimus ad Plantas, in quarum germinatione cum variis indiciis te prodat Fermentatio iupra cap. I s. dc cap. I 6. prolsXe considerata: hoc capite breviter quod ibi omisimus) considerabimus Fermentationem Plantarum , quae originem e semine trahunt. Quum vero nul Ius aeque distinete, atque doetissimus Highmorus libr. I. Disquisit. corporis humani, parte quarta, cap. germinationem plantae e suo semine exposuerit,

operae pretium erit verba ipsius, quod

578쪽

unice huc pertineant, proposuisse. Iu vero loquitur pag. Ioz.Vegetabilia omnis istaccum quendam cognatum,& cuilib8 Proprium, eX terra pro nutriti e eliciunt ; quem mediante radice, a caete- Dris terrestrioribus terrae partibus, & ahi aliis succis illis non cognatis, separant i& purificant: atque inde singulis illo

rum communicatur alimentum, quo & . reparantur, & augentur. Ex Succo hoc iquotannis Atomi quaedam, quae culvii, particulae Plantae , & sic de caeterha. vegetabilibus, semen habentibus, di lictum sit responderint, ac proelUSn . tritione, & terra fuerint selectae, abi anima specifica colliguntur, idque eo modo, ut Atomi aliae, ex succo illo pro mitratione frondium inserviente,& qua frondes futurae erant, si ab aliis attrahe. rentur& apponerentur et aliae ab Atomis in succo cortici cognatis, aliae trunco, aliae floribus, aliae radici) & i n mi-Lnutila quantitate seponuntur, & in ma steria apta, & tenaci reconduntur, qui-i

579쪽

Ous Anima illius plantae specifica suas

tacultates, potentias, & partem ut sic ilicam) tuae ipsius communicat, ac dif-iundit; ac tandem cortice duro, ut ab injuriis externis defendantur, & int .lgri conserventur, investit. Atomi hae id hunc modum selectae, non confuse, uec inordinatestant repositae: sed eadem methodo & forma disponuntur, eun xlemque locum tenent, quem in plantal rimum e terra erumpente, habere Videntur; ut Atomi pro stirpe invicem nolle istae , stipitem quendam minuti . ilum essiciant i, pro frondidus, folia quq dam efforment, quae si majora sint, con- volvuntur, & implicantur,quae & post )quam e terra eruperint, suas plicas & ironVolutiones manifesto fatentur. Si majora sint folia , aut semen formam bblongam obtinuerit , recta & plana

lute terra emergunt, sunt reposita: ut

in seminibus Fraxini. Si semen parvum it, ut folia & stipitem expandere ne-

ueat, aliquando ut dictum est) folia

580쪽

complicantur, aliquando inter bina lia stirps & radix circumveris latenis praecipue in iis, ubi cauliculae sunt prorductiores, ut in seminibus brassicae, S .

Synapi. Ut vero Atomi hae conserventitur, & aliquo modo humore natural imbuantur, dum cortice duro , aut putamine crassiori includuntur, in aliquibus materia quaedam terrestior & te nax ejusdem pene naturae cum Atomii

illas ambit, & ut vitellus & al bumer in ovo, pullum, dum adhuc intra testa cancellos includitur, quasi nutrit, Sconservat ; ut in nucibus avellanis, falbis, pisis, glandibus & hujusmodi. Hoc

cuivis facile innotescet, qui seminum di

cortices δc testas exuens , illorum nul

Heos diligenter observabit. In semini bus aceris majoris est minoris, ubi selmen in cortice pene rotundo, licet ala oblongas conjunctas habeat, includidtur, bina folia complicata, & con voluita, cum caula minutilo lanuginosa qualdam lubstantia, instar bombycis, inuo '