Martini Schoockii De fermento et fermentatione liber, complectens multa singularia, speciatim rationem coctionis cibi in ventriculo.

621쪽

De permentatione. 6 Ir

iguae vim & efficientiam maximam e erere potest. Unde & Hieronymus ad Gal. F. in 9. commentans, haec inter alia habet: Fermentum&c. res modica videtur , nihil: sed cum farina coni er-- sum, totam massam seuo vigore corruperat, in illius pina transiit omne quod mixtum est. Tertio fermentum hoc est acidum, de qua tale suas vires e Xerere Videtur.Qtim Vero aciditatis ratio sit his verbis docet Cl. Highmorus de Assectione Hypochou-driaca c. s. pag. IO8. Quod vero putre dinis indicium haberi meriatur aciditas, inquit lactis indicat coagulatio, cum diutius in vase aliquo reser Vatur; cum sales sponte soluti, ab externo solum aere commoti, totius distatutionem inchoaverint, acescit statim, &putrefactionis indicia evidentissime inde cernuntur: Sic & liquores omnes, vegetabilium succi, carnium jura, ipsaque carnium substantia, nisi fumo & c lore exsiccata fuerit, unde falium disso. lutio retardatur, quam primum putre cere in-

622쪽

cere inceperunt, aciditatis odorem δὲ isaporem induunt. Imo Vasa ipsa inqui- bus lac aut ejusmodi succi putrescentes lconservantur, tali inficiuntur sapore, i& aciditate sua adhaerente, lac coagu- lant, caeterosque liquores acore , ut rei titis putrescant, inquinant. Hac isse. . quae tamen simpliciter admitti non pos- sunt. Eoque quarto, ne forte aliquis nos e

Committere nitatur: tam Verum est in siis, quae fermentantur , acorem ali-

quem notari posse; quam acida, eX- quisite maxime, fermentationem non Iadmittere , ut expresse observamus e pag. 282. Aciditas confert ut caussa ad lsermentationem eo modo, quem dein sproponemus: nec tam per se quam eX

accidenti. Quae tamen juXta temperiem lsuam acida sunt, fermentari renuunt. . Quod ut pateat, quinto notetur: Acida squaedam este juxta suam temperiem , iquaedam duntaxat ex accidenti & per inchoatam putredinem. Adeoque, non lest audiendus Highmorus, quando in- definite l

623쪽

definite as erit in omnibus acidis notari debere aliquam putredinem. Contrarium evincunt, lapatum, cerasa multa , mala acida varii generis , pruna passa, tamarindi, vitium folia & capreoli , berberis folia atque fructus, ribesia rubra, & sexcenta alia. In quibus ne quidem disipositivam , aut si ita placeat) inchoatam putredinem observari possie, inde manifestum est , quod haec & similia, censeantur probe temperata atque percocta esse, si per sui maturitatem acidum hunc saporem contraXerint. Sexto multa quando primitus putrescere incipiunt , & juxta primum quasi putredinis gradum aci ditatem aliquam exhibent , aut fer

mentantur, aut fermentationem pro

curant.Siquidem calidum iis inexistens ut resolvitur, ita cum eo pariter quO-que spiritus, cujus praecipuae infermentatione partes sunt, elicitur. rimo partes farinae aqua calenti subactae& moderato sale instructae,simul tector, facili

624쪽

facili negotio ad acorem & inchoatam i putredinem sese componunt, quod per tcalorem illum extraneum, educi coep- tus calor ipsius farinae, una ut contin-

gat agitari hujus spiritu in , qui simul lagitans humidum, diffundit secum il- 'lo, per totam massiam farinaceam, eli- .ciendoque non tantum cogit quicquid lspirituum in farina occurrit , Verum laequaliter quoque per totam massam ldistribuit , utque convenienter rares- cat, procurat. , quae acida sunt, icum vim quoque incidendi habeant, i pariter viscidam&tenacem farin et maia ,sam incidunt, atque piritui concedunt i

commoditatem, ut libere commeare, iatque ad interiora farinaceae massae per-

meare possit. Quam ob causarn quoque lmassae fermentandae aliquando aliquid laceti, aut vice illius, succus agrestium smalorum aut pyrorum admiscetur. Li- cet quae acida sunt, ut patet in aceto, & expresso succo variorum succorum

acidorum, fermentari per se renuant,

625쪽

De Fementatione. 62 Iut supra indicavi , & per experientiam quoque constat. Nec tamen nono

hinc quicquam inferri potest adversus

illa, quae antea disputavimus ad versus quam fermentationi multi acceptam referunt. Quum non occurrat hic aciditas, quae sit intrinseca ipsi alimento, in ventriculo delites centi, Senon contingat cibos acidos, forte asesumptos, subigi cum ipsis cibis in ventriculo delitescentibus : quemadmodum deprehenditur fermentum subigi cum massia farinacea. Decim , FAEX cervissaria fermenti quoque vicem subit, tum quatenus admodum spirituosa est . ut re ste notavit D. illis ) tum etiam quatenus vim quoque incidendi habet.

CAP. XXXV.

Explicantur Naria auctorum loca fomentationem reficientia. Speciatim a tur de verbo ebullire. Convertiatus nos, post excussam rermentationis naturam , non modo

626쪽

modo in Thesi', verum etiam in Hypo thesi , ad quaedam singularia Auciorum

qua Graecorum, qua Latinorum dicta, ilirespicientia doci rinamdeFermentatiO- ine. Atque initio quidem multae locu- . tiones aut a Fermento dessemptae, aut liad illud pertinentes, concernunt Iram in quae a Graecis Vocatui οργη. Aristoteles sconsiderando eandem Physice, lib. I. de Anima cap. i. definit, L Consentit Damascenus, ita definiens physice, pariter iram :

guinis circa cor, ex evaporatione, aut con motione bilis natus . communisGermaniae i

praeceptor Melanchthon optime decla- rat, ita loquens: Est enim, motus quo cor offensionem aliquam aversatur, &simul conatur depellere, aut

poena assicere autorem seu caUlam Of-

fensionis.Ita quum duplex sit obie in , duo sunt motus, nempe fugere ostensionePa

627쪽

Fermentatione. 6r3l sionem, & persequi ingenti impetu aul Irςm. Quare non, ut in metu aut tril stitia, sanguis ad cor intro refugit, sedl effunditur. Cor enim velut ex castrisi suis erumpere conatur, &sanguinemi ac spiritus tanquam milites emittit adi propulsandum objectum. Hoc tantol motu inclaescit cor, & inflammat spirit tus & languinem. Turbantur actionest omnium membrorum, propter motumi sanguinis& spirituum confusionem. Sedi pecipue cerebrum ost enditui , quodi inflammato ' agitato sanguine , &i ardentibus spiritibus ipsum quoque imi & concutitur, motu sanguinisi spirituum & nervorum,qui ad cor pro- pagati sunt. Hic Melanchthon. Dubium, Vero antiquis fuit , haberetne Ira sedem in jecore, an in corde. Quidam exl Stoicis in Pectore quoque irq sedem sta- tuerunt, sed nullam aliam ab caussam , quam quod ibi notetur ipsum cor , fania guinis, in quo haeret calidum innatum.

ONicina. Seneca lib. a. de Ira, cap. Iv.

628쪽

Glunt dicit quidam ex nostris iram lin pectore moveri , e fervescem circa cor lCausa cur hic potissimum ossi ne in ira locus, non alias, quam quod itoto corpore calidissimum pectivi est. P que ilalia est caussa, cui iracundi sint saxinu-.bentesque : quibus talis natura calor ut , qualis seri cateris inter iram solet: mobilisi enim illis agitatusquesanguis e si merusi apud Ciceronem in Tusc. in lib. 3,

Corque meum penitus turgebit tristibus iris.&Pers. Sat. s.

. Calido sub pectore masculabitu

Intumuit, quam non extinxerit urna

Alias jecur irae quoque sedem statue-irunt. Horat. libr. I. Od. I 3. Bile tumea iecur. &lib. I. Serm. 9. Meum jecur urere bilis. Iuvenalis Sat. I. .

Quid referam quanta focum Iecur ar deat ira, lEt Archilochus apud Athenaeum:

629쪽

De permentatione. 626εν η παlι. Verum haec amice conspirant: quum enim omnes fer-

me Philosophi & Medic antiqui, He- pati quoque, quod cordi putabant inservire, tribuerint partes sanguinis conficiendi: & in medio illius vesicula, sive folliculus fellis, sive biliscant Graeci) contineatur: Bilis autem cum pars sanguinis sit calidior, veluti

spuma ebulliens, atque inde redundans ad cor, acrimonia sua iram concitat, atque ardentiores impetus facit pro cujusque ingenio, & rei objectae indignitate, magis minusve nos accendens,& multiplici insania animum percellens. Hoc ergo est, quod non modo hepar , IJel Virg. atque Horatius, sed & cor , Homerus, Persius , aliique iracundiae tanquam sedem esse voluerunt. Haec vero sanguinis effervescentia respondet ebullitioni cuidam fermentativae, Unde plautus dicit Cas. 2. S P. II. unc in fermento tota est, ita turges mihi.

630쪽

di in Mercatore act. s. se. 3. . TA. Mea uxor propter istam tota insemenis

iacet.

Creditur Ea quoque loqui Spiritus

Sanctus Psal. 73. e. 21. Ubi vulgatus habet exacerbatur cor meum: in Ebreto autem est XInn ' , quod proprie idem est,c fermenti instar ebullire & efferves-Cere, a nomine Ynn, quod notat acetum. Atque, ob eandem caussam quoque, auctores Verbum timere , intume sxere, & adjectivum tumidus ad iram referre solent. Exempla nonnulla modo sunt exhibita. Virg. lib. 6. JEneidos :--tumida ex ira tum corda residunt. Seneca libr. a. de Ira cap. 2 o. dispo-stionem corporis in homine irato describens: Dictendentur, dicit, corpora, animi cum corpore tumesent. Pers. Sat. s.

Calidosub pectore mascula bilis Intumuit. Philo Iudaeus libr. r. de Special. Le- ibus : οργῆς - ύφου μον ὴ Oculi per iram