장음표시 사용
61쪽
ψὶ Grae is Gladius. probabili; etiam opposita est probabjlis: ergo posset quaelibet
i Uisserenter eligi; in disterenter consuli; quod etiam nec con sultos fecisse arbitror adversarios ipsos. Hoc innuit Fagnanus loco cit. ubi habet . Nullum est dubium , quiu omnis regula morum po t everti ex libcrtate opinandi , non modo in praeceptis bu-manis , sed etiam tu Divinis , oe naturalibus, dum de ipses inter.
dum nou occurrant rationes demons irativae. Unde bis temporibus eoris perducta est, ut nullus fere sit articulus in moralibus , in quo non si varietas, vel contrarietas opinionum adeo ut in solo Fr r ,. non ita pridem imprello rcfolutionum moralium Antonini Dianie num rfntur in anum colla tae Vii Litones supra ter mille cum opinionibus , oe Au foribus pro utraque parte plerumque affirmantibus , aut ambas est: probabiles, aut unam probabilem, oe alteram probabiliorem ; in quibus fere omnibus agitur is peccato mortali roec.& Crispinus a Borgia inseseritis moralibus q. 9. relatus a Gonet in manuali Ac. cit. In rebus moralibus vix datur casus in quo nouist duae opiniones contradictorix, ct probabiles . Et hoc punctum ita ad punctam reduxit Caramuel , ut vix si aliquod praeceptum Ecclestasilaum, quod eludi non possi, f ejus docili tui, quam probabilem putat adhaereamus : Nam duas opiniones contraiectorias fr- qui quemlibet post e probabile elle conirnit . Ex quo fit, ut ncmo teneri videatur praecepto jejunandi, audiendi sacrum , recitandi horas canonicas, ct alia hujusmodi. 13 Argumenta contrariae sententiae apud Goner, M inutolo, caeterosque recentiores recensiitos Thomistas faeliciter e pugnata videantur. Adducam tum illud Caramuelis, quod ipse putat demonst rationem; &est hoc: Vel possum sequi opinionem probabilem , vel teneor sequi probabiliorem si primum habeo intentum , si siecundum; ergo possum sequi opinionem minus probabilem . Probat hanc consequentiam quia,Probabilior est opinio asserens me posse sequi opinionem minus probabilem quam illa, quae asserit debere sequi probabiliorem :
Hujus Auctoris ingenium argutum , & subtile semper sum demiratus. Si in opinionum delectu solidiora quaesiisset, eum
Ad argumentum resp. nesando hoc ultimum assumptum , quod
62쪽
quod i pse non probat, sed supponit. Et certe, si loquatur de probabilitate eXtrinseca, falsum est, ut patet ex numero Doctorum pro nostra; quorum unus sufficit pro mille , cum sint Doctores classici, pietate, &sapientia pares, cujusmodi sunt S. Thomas, Scotus, S. Antoninus , C et. & alii, & SS. PP.auctoritas atque sacrorum Canonum nostrae favet, ut videre est apud Minutolo in addit. q. I. art. II. si vero loquatur de probabilitate intrinseca, ad trutinam revoeentur rationes pro nostra , praecipue a Gonet adductae, & non solum efficacissimas , verum etiam plerasque evidentes, aut methaphysice, aut moraliter experiemur, At ad prς2riptionem recurrit Caramuel, &quia communiter ampleetebatur. Sed eo tempore, quo haec scripsit Caramuel, nondum o. annis obtinuerat, & nunquam fuit in pacifica, in ipse ait, possessione ; ex quo enim eXOrta est , semper habuit validos impugnatores, ut patet eX recentioribus pro nostra allatis. Restitere plures Parochi, Doctores , Episcopi, plures Universitates, praecipue Pictaviensis, plures Ordines regulares in suis constitutionibus hoc sancientes , ut Ordo Sanetissimc Trinitatis, ordo prςclarus Theatinorum , Ordo Prςdicatorum, aliique, ut videre est apud Gonet in disert.
demin pris, , Auctori tates vero Scripturς, & plerςque rationes, quas ad ducit Caramuel in Apologemate contra Fagnanum, non impugnant nostram sententiam; sed illam a nobis relatam n. . quς est Iansenti; quam confundunt cum nostra, ut etiam aliqui fecerunt in Gallia, qui tamen liber damnatus est a Sorbonensi, & Parisiensi Universitate, & a pluribus Gallio Episcopis in synodalibus epistolis, teste Gonet & a *L rec. Alexandro VII. 16 19. die Σ6. Augusti, sicut etiam Apologia Caram . prohibita, & damnata fuit anno 166s die I s. Ianuarii ab Eminentissimis Cardinalibus Sacrς Congr. Indicis Prςsectis.1 Demum advertere debent omnes ad casum relatum a Μinutolo, Μercoro, & Gonet, quem tradunt Auctores maximς auctoritatis, cujusmodi est Dion Cariusianus, Μalvenda, Spondanus, ct Thomas Canti patranus Ord. Prςd. vir integerrimς fidei, & singularis pietatis. Reserunt hi, Philippum quendam Parisiensem Cancellarium apparuisse Guillelmo Epibsicopo
63쪽
scopo oranti, & dixisse ei se esse damnatum, & inter caetera,
causas hanc assignavit, quia noluit cedere opinioni de plura lita te Beneficiorum, contra probabiliorem, quς ei consulebatur &in morte dixit, se velle experiri, an esset damnabile sequi opianionem probabilem. is Petes, quid debeat facere, consultus, Vel confessarius, Versante opinione aeque probabili, quam debet consulenti in praXi proponere sequendam λHoc dubium a me resolutum fuit, dum Castriveterani Lector Theologiς moralis exi sterem, in tract. de restit. unde eadem
Respondeo juxta dicta anno praeterito, dum loquerer de opinione probabili, impugnando proposi tiones a Sanctissimo damnatast vix ad aliquos pervenerant in Sicilia, cum hoc prςstiti.
Certum esse, consuli debere tutiorem faventem prςcepto; ut patet ex illa regula. In dubiis tutior pars est eligenda; licet autem opinio probabilis differat a dubio: anceps tamen, & dubius remanet Intellectus in conflictu duarum opinionum aeque probabilium, quamnam eligere debeat, cum non magis determinari possit a pondere rationum: rationum, inquam, unius, quam alterius; hoc enim importat aequalis probabilitas: si enim magis a rationibus unius convinceretur, probabilior sibi esset . Et praeter rationes ibi adductas, & loca Scripturae videnda apud Gonet; maxime consonat illud Ps 118. Tu manda fit mandata tua curiodiri nimis; idest, quantum scimus, &possumus: non facimus autem quantum scimus, & possumus, cum ob solam probabilem opinionem in concursu aeque probabilis magis fa- Ventis praecepto, actus contrarius praecepto admittitur , vel actus praeceptus omittitur; nulla impotentia, vel physica, vel morali excusan te: verum pro majori claritate in praxi, sequentem regulam subjungo. In primis, praeter alias circumstantias, quς pro casu particulari occurrere possunt, quς determinationem potius ad unam Partem, quam ad aliam exposcunt; habere debet respectum
prudens Confessarius ad personas, quo consilium petunt: si enim ille, qui consilium petit est conscientiς nimis scrupulosse, at Siς,
timidς, & variis in suis actionibus angitur dubiis, casu quo
64쪽
utraque opinio est aeque probabilis, debet ipsi consuli laxior potitis, quam tutior favens prςcepto. Sit eXemplum: est aliquis nimis scrupulosus in recitatione Horarum Canonicarum , ad singula verba horret, saepe replicat, semper dubitat, an recte illa protulerit : huic potest consuli opinio laxior vere .probabilis, scilicet, quod suinciat recta prolatio moraliter, non physice . Hujus ratio est , quia, Charitas exigit, ut sublevetur ille proximus, cui si consulitur rigorosior, praebetur Occassio, propter conscientiam scrupulosam, labendi in plura peccata : &dum scrupuli augentur , a pluribus bonis operibus eXercendis
retrahitur, & impeditur, dum totum tempus. in recitationeos ficii consumet, humor melancholicus crescens, eum in aniamo, & corporis salute damnificat, & in dementiam s*pe inducere potest: ex alia parte , illa opinione Ia3iori, non tam la-Xe utetur, ut non attendat ad rectam prolationem, sed rigorem illum forsan temperabit, ex quo non relaxatur preceptum nec Divino cultui aliquid detrahitur, 3c alias sublevandae illius
Si vero ille , qui petit consilium, est nimis axae conscientiae ut si negligens circa lectionem horarum, soleat verba dimidia. ta proferre, parum sit attentus &c. isti consulenda est opinioseverior ςque probabilis. Ratio est quia, iste talis laxitati pronus , opinione laXa magis debito utetur & ex illa fumet paulatim ampliorem negligentiς occasionem, unde ipsi ob tale periculum non debet consuli laxior opinio, sed severior, ut saltem ab illa incuria, & negligentia aliquatenus bstineas, α non ad
16 Sed quid facere deberet Confessarius, vel Consultus in materia ςque probabili pro utraque parte, sed tamen prςvidet ex tutiori favente praecepto; consulenti parari viam ad plura peccata, quia scilicet illi non est se conformaturus: ut petens consilium, an contractus sit licitus necne, vel de validitate matrimonii , dummodo utramque sit ζque probabile sed tamen prςvidetur , si consulatur pars negativa , non fore, ut. abstuneat ab illo contractu, nec a concubitu cum uxore. Quam de- . bet in tali casa consulere opinionem λ
65쪽
Petrus Mardaant Ord. S. Francisci, quem Olim lem licet aliara me in magno pretio habitus, respondet, quod, vel debet ta cere , vel illi consulere opinionem laXiorem, ne illum exponat 'periculo peccandi. Μihi tamen primum plaeet, si commode servari potes aliudque non obstet; vel ipsum remittendo ad Doctiores, vel ad Pa rochos , vel ad libros, si est talis capacitatis.
Secundum vero placere non potest 1 Propter authoritatem Clem. v. in Conc Vienn asserentis in dubiis tutiorem partem esse eligendam. a. Quia sic essent melioris conditionis viri parum timoratae conscientiae, quam viri probi: liceret enim illis sine .peccato, quod istis non consuleretur, & consequenter non liceret. 3. Quia, isti tales accedentes ad petendum consilium , de quibus praevidetur, quod si datur consilium suXta eorum inclinationem , sunt accepturi, non vero si contra eorum inclinationem , non tam quaerunt consilium , quam suae cupiditatis fautores, ag patronos : unde consulere id, quod eorum genio arridet, non tam est dare consilium, quam eorum cupiditati favere, eoruinque concupiscentias fovere . . Quia ex hoc sequeretur , semper in praXi consulendas esse opiniones laxiores quia cum in istis amplectendis semper magis propendat hominum natura corrupta, semper ad malum prona ab adolescentia sua semper esset minus periculum peccandi sicque coincideret cum illo dicto Caramo opiniones benigniores seuerr ch e tutiores . s. Quia iste Auctor teneretur concedere, debere consuli laxiorem, etiam inconcursu probabilioris; per ipsum namque
potest quisque spqui minus probabilem, & in tali casu, supposito, quod laxior sit minus probabilis esset minus periculosa , quia secundum ipsam facilius operaretur consilium petens: ergo deberet consuli: quod parum distare videtur a propositione
Hae tenus ibi, quantum ad praesentem spectat materiam: in quibus vero casibus stante aequali probabilitate debeat in favorem possi dentis iudicari, dictum est ibi; &forsan tractatus ille
66쪽
Ab in delitate excusabitur Infidelis non credens ductus opinione miniis probabili.
i Nfidelitas duplex est, ut docet S. Th. 222. q. IO. ar. 1. alia' L dicitur Infidelitas negativa, quae consistit in pura negatione fidei, scilicet, in non habere sidem, in eo, qui nunquam aliquid audivit de fide; & haec non est culpa, sed .potius poena
dicit enim Apost. ad Om. IO. quomoM credent ei, quem non amdierunt' suomodo autem audient me praedicante Θ & Ioann. 13. Dominus dicit: f non veni em , ct loquutus eis non fuisem p catum non Faberem. Super quem locu m S. A uga traci. 8 9 in Ioan. m. 9. dicit, quod loquitur de illo peccato, quo non crediderunt in Christum. - Alia dicitur Infidelitas positiva seu contraria, & est illa, qua quis repugnat rebus fidei auditis, vel auditui fidei 5 secundum illud Is ae s Domine quis credidit auditui noctro J & haec Infidelitas est peccatum: ux probat S Th. loco cita in assisedcoutra . Virtuti contrariatur vitium, sed fides est Virtus , α ipsi contrariatur Infidelitas: ergo infidelitas est peccatum. Et Ioann.16. dicitur de Spiritu Sancto : cum autem venerit , M. acita tmundum de peccato, de peccato quidem, quia ζ non cred7derint
a Haec propositio sequitur ex praecedenti, & illam inferebat Basanomenus Lutheranus arguens clantra P. Valerianum Magnum Cappucilium, ut refert Caramuel in Theologia fundament. qui videtur tacitecillationem approbasse ibi, est intelligenda de Infidelitate positiva, eam tenent eXpresse Diana , uterque Sanc. Erardus, Billius. EXeobar. Sed sicut consectarie ad praecedentem eam inserunt Adversiarii: ita eX dictis conatra praec. eius impugnatio colligitur: nam si non licet sequi opinionem minus probabilem in materia morum; ita multo magis in materia Fidei: Fides enim, quae dirigit circa finem; majorem securitatem exigit, quam morales operationes, quae s uni circa
67쪽
circa inedia; cum a cognitiono finis dependeat tota operandi re gula. Immo, ut redid discurrit Bann. 2.2. q. IO. etiamsi1 in ma teria morum liceret sequi opini em minas probabilem: non tamen in materia Fidei; quia operationes nostrae cum honesta tem proxime partieipent a rationis conformitate; recte agit , qui huic se conformat, dicet in re, ab i lia regula ς terna discor det: attamen in materia Fidei requiritur conformit4s in re duni fine & vera Fides ad salutem, non Vero opinata, cum sili neces, faria necessitate medii, ut infra dicemus, ergo imprudenter ageret, -qui sciens rem certam stibi necessariam esset, nec prodesse existimatam ; non adhibet omnem diligentiam, ut certitudinem assequatur, sed potius quiescit in eo , quod minus ad certitudinem accedit; cujusmodi esst opinio minui probabilis. Tum etiam quia si haec admitteretur opinio, sequeretur nullum esse culpabiliter Infidelem; quia nemo est, qui non habeat pro su a secta rationes probabiles; consequens est falsum , alias etiam Iudaei, culpabiles immerito dicerentur a Christo, quia etiam pro se probabiles rationes habebant ex Scriptura, licet male intellecta, arguentes ipsum non esse Μessiam . Est etiam sontra S. Th. qui loc. cit. ad Infidelitatem positi am, re culpabilem , ait sufficere , qudd quis repugnet auditui Fidei Vide Minut. mr addit. art. re 7. & infra in Appendice latius redibit sermo . Circa praeceptum Charitatis in Deum sunt tres Propositiones damnatae : quas hic simili apponemus , ct impugnabimus
An peccet mortaliter, qui actum dueritionis Dei semel tantum in
68쪽
Probabile es , ne singulis quidem rigorose quinquenniis per se
obligare praeceptum Charitatis erga Deum .
Tunc solum obligat, quando tenemtir 1ψjicari, oe non bilemus aliam Umm, jus cari possumus .r x TAria tempora a variis Doctoribus , assignantur pro V quando obliget Charitatis praeceptum: aliqui quorum
opinio damnata est a tal. rec. Alexandro VII. asseruerunt nullo unquam vitae suae tempore hominem tenerielicere aetum Fidei, Spei, & Charitatis, ex vi praeceptorurri ad eas VirtuteS pe tinentium, quam docuit Tambur. lib. 2. explicat. Deca cap. r. 2. n. 9 ω IO quae in re coincidit cum hac 7. propossitione ;quam docuit idem Tambur. lib. cit. cap. 3. V. 2. n. d. & AZOr. libcet non sub his verbis, tom. I. lib. 9. cap. Quod autem in re coincidant hae propositiones, quantum ad id, quod pertinet ad Charitatem, patet, quia in illa priori non negatur absolute , non teneri elicere actum Charitatis, sed ex vi prςcepti Chari. tatis ; sed si tunc solum obligaret quando tenemur justificari, non obligaret ex vi procepti Charitatis, sed ex vi precepti alte
rius virtutis I ut ipsemet Tambur. concedit de Fide loco prius cit. o loco pos terius cit. ibi se referens, ait, idem dicendum esse de Charitate. Alii assignant 1. Finem vitu. 2. Initium usus rationi S. 3.Tintam vitam inde terminatis sumptam, ut saltem semel in ea ametur ut asseritur prop. s. . Omnes dies festivos, in quibus debemus Deo specialiter vacare. 3.Tempus, quo adultus suscipit Baptismum. 6. Tempus, quo quis suscipit Eucharistiam. 7. Quando suscipitur martyrium. 8. Quando magnum a Deo accipitur beneficium. 9.Quando auditur aliquis contra Deu blasphemans. D et O. Quan-
69쪽
1 o. Quando, quis gravi urgetur tentatione , praesert im odii Dei nec aliter possit superari tentatio, nisi actum Charitatis erga Deum eliciendo. Nos igitur ad damnatas jam impugnandas ac cedentes , quodnam sit tempus, quo probabilius obligat, explicabimus & a 7 posteriori l oco posita incipiendo. 2 Dico primo. Falsum est,& contra rationem Charitatis , tunc solum obligare, quando tenemur justificari, nec habemus aliam viam, qua justificari possumus. Prob. I. Contra rationem Charitatis est obligare non per se , sed per aliud, & ut medium in desectu alterius medii; sed haec Ρropositio docet praeceptum Charitatis tunc solum obligare , quando tenemur justificari, quod est non obligare per se , sed ut medium adjustificationem,& quando non habemus aliam viam qua justificari possumus, quod est esse medium solum in defectu alterius medii: ergo falsa est, & destruens rationem Charitatis. Prob.major. de ratione Charitatis est, ut sit finis aliarum Virtutum , & praeceptorum; ut dicit Apost et M Timol. 1. & S. T. id
Probat a. a. q. 4 . art. I. quia finis spiritualis vitae est : ut homo uniatur Deo, quod fit per Charitatem ut dicitur I. Ioann. . sus manet in Charitate in Deo manet, oe Deus in eo. Unde omnes aliae virtutes ordinantur ad ipsam , ut optime ibid. explicat Sanctus Doctori sed de ratione finis est,quod sit per se intentus,quia finis propter se appetitur, ac proinde non ut medium: ergo contra
rationem Charitatis est non obligare per se, sed per aliud. Ubi adverte, me non negare aliquando assumi posse, ut medium ad justificationem, immo & aliquando assumi debere , quando instat prieceptum justificationis: nec alia suppetit via r sed id, quod negatur, est id, quod asseritur in prςdicta Propositione, quod, scilicet, solum ad hoc deserviat, & propter hoc tantum obligationem inducat: hςc enim exclusiva tollit a Charitate veram rationem essendi propter se, & ob quam praecipi tur Qubd autem aliquando ipsa possit, vel debeat assumi ut medium, per accidens ei convenit, dummodo ei non negetur Prςcipua ejus ratio, ut scilicet, sit finis, &per se intenta; per se autem ei conveniret esse medium, & non finis, si solum illud
munus deserviendi, di obligandi pro justificatione, haberQt ;quod est contra ejus rationem.
70쪽
ω Dices , finis praecepti non cadit sub praecepto; sed Charitas est finis prccepti, ut dicit Apost. ergo non cadit sub praecepto.
Reso Ex doctrina S. Th. ibid. ad i. disting. madorem . Fanas Drecepti non cadit sub praecepto aliarum finis conc. sub prςcepto speciali, & peculiari nego. Nam in pceptis , quae dantur de aliis Virtutibus, licet ordinentur ad Charitatem: non cadit sub praecepto Charitas, itaut si sine Charitate impleantur illa praecepta, peccatum contra Charitatem committatur: sed cadit sub praecepto sibi peculiari. quoa naDe
tum habemus a Deo, ut qui diligit Deum , diligat fratrem suum. Prob. 2. Ex inconvenientibus Gaam e X i pia sequeretur prς-ceptum Charitatis non obligare Iustos, qui nunquam peccaVerunt: immo, nec etiam injustos toto tempore vitς; quia potest esse, quod quoties peccator debet iustificari , numquam ei deli talia via, ut justificari possit , scilicet, Sacramentum Poenitentiq;& consequenter toto tempore im , nunquam prςcepto Charitatis obstringeretur , quod coincidit cum illa , quam damnavit Academia Lovaniensis ad requisitionem Episcopi Ganda ven. sis , qua asserebatur, In more loquendo vi detur , quod homo non to neatur unquam per totam vitamsuam elicere aotam amoris Dei. ad licet appareat minus laxa, quam duς pr cedentes, est tamen laXior illis: & hinc apparet , quantum fuerit Azorii inadverten tia , ut fuerit scrupulosus in admittenda opinione relata in quinta Propositione, & deinde laxiorem docuerit. Quod si dicat tre-quen ter contingere hane necessitatem justificationis: hoc licet sit 6rum , in iis, qui administrare debent Sacramenta, non tamen in omnibus : & hoc etiam per accidens est: ; dc potest nunqua Πν haec necessitas contingere , minus autem laxa est illa , qu omes saltem admittit per se obligare. ς Dico a. Falsum est semel tantlim obligare in vita; pr*ipue IOquendo de vita diuturna post usum rationis: & maxime si diu catur obligare in fine vitet tantum. . ia Prob. Prima pars; quoniam, ut docet S.Th. p. et q.89. art. 2 &communiter omnes Thomistae, praecipue Carmelitae Salmant. Ioan. a S TE. Gonet.&ta tenetur puer in instanth morali usus D a ratio,