장음표시 사용
191쪽
libellis collectas, ad Diuinae gratiae claritatem, ac ad terrenorum omnium contemptum, atque anima sua salutem, in spem certam futurix gloriae, ad caeterna tabernacula perueniendi muniendam. SECUNDUM est, ut Senes omnes intelligant, hunc ipsum a flectum multa bona possidendi, m gy otio; si non solum solicitudines, atque internas anxietate se obuii cum afferre, quas opes ipsae sua quodammodo natura sorbi Clivadiunctas habent; prout etiam Philolbplii nonnullis Di NES ET IO naturae lumine praediti agnouerunt; verum etiam ex PERICUijs Christianum hominem , in magno salutis suae discri L mine constitui. Nam quod ad Gentiles attinet, notum est, quid de Aristides, de Diogene, Epaminonda Thebano , Crate- te, atque alii non tantum apud Laertium, Plutarcum, Xenopho item sed apud sacros etiam Doetores, Nagian enum Ioannem Chrysostomum . scriptum
de illis inueniatur'; cum tradiderint eOS ab Opibus, Vat. o. diuiti j se abstinuisse ne earum solicitudine implica-S '. ch l. I. rentur, atque a philolophia magi auocarentur isti M. O
NOS VEIO, quoniam in praesenti de Christianis, loquimur; ad rationes Gentilium, addimus oportere Christianos optime cognoscere, se rerum, quibus in hoc mundo utuntur, non plenum ac liberum prorsus nactos esse dominium, ita ut liceat eis quoquo pacto velint, atque in quoscunque usus eas erogare , imo illos in nouissimo die, quoad iudicium vocabuntur , nedum dispensarionis opum suarunt, sed poculi etiam aquae frigid e egeno denegati, rationem Ore reddituro S. Quapropter quando vident diuitias sibi, vel alteriit trastatus sui conditionem, large a Deo communicata Si uisse; simul id cogitare debent, ita eis Diumam cle- a men-
192쪽
s. D-ἴ, s. mentiam largitata suisse, ut inde meritum bonae di lib. t. 6' c. o. spensitionis acquirant . 's Id autem de te, fideliter praestare, valde dissicile est; quandoquidem bene nolle, quomodo, qUan do, quibus atque ubi pecunia sit dii ribuenda ;summi res est consilij, magnae prudentiae pus, qua non omnes potiuntur praescitim vero quia naturae imbecillitas , aetatisque affectar, ac declinantis status, hominem ad retinendam, custodiendam pecuniam semper fere allicit ex quo tenacita , lauaritia
Quapropter , cum Senes se in ancipiti periculo, quasi in med ijs fluctibus positos videant vetus est,&commune consilium, ne sibi ipsis, aut iudicio suo ullatenus fidant , sed more maiorum vereantur omnia opera sua ac praeter lucis claritatem a Deo petitam, aduentantis ad ianuam mortis, reddendae proXime rationis necessitatem, assiduo secum meditentur memore 'quod Dominus in Evangelio ad cautionem nostram. s. tuo. 11 diXit Stulte hac nocte repetem animam tuam a te; quae autem parasti, citius erunt
Nam quemadmodum medici e varijs symptoma tis,ac alijs, atque alijs humorum perturbationibus aegritudinis vim conditionem conantur Xplorare , ut ficilius ei possint occurrere : Sic Senes opus est, accurate primum sua ipsius vitae instituta, cupiditates, actiones, ac studia obseruare ut latentem hunc morbum possimi deprehendere, ac tutius cXpellere.
TERTIUM est, sicuti medici in grauioribus quibusdam morbis respondere solent , unam illam esse curandi rationem, ante languorem adhibere medicinam ct prae cauere, ne morbi illi generentur cum postquam
193쪽
laualuerint Ora plerumque, atque inanis medicina esse soleat: Sic in cnil illac auaritia, solet sapientibus viris illa cautio censeri praecipua Vt initio omnibus ei viribus obsistatur me illius vis, in viscera Senum ullatenus
Quod quidem apud Cassianum a Si me commen , d. datum leginius ' qui cum morbum hunc sicuti initio fa ' i . his et cile caueri,&respui posse tradidit: sic semel quasi negle cd ctum, dccordis penetralia ingressum, perniciosiorem ac disti ciliorem cunetis euadere assirmauit' non eo b b dent. lam quod virtutum aetiones impediat , sed etiam quod e Idem ea. 8.
vitiorum cunctorum fons,&Origo, ac telie Apostolo', d Tiαbilas omnium malorum radix exsat
Quare sicuti praesedius arcis, longe a finibus liostes repellere contendit, quoniam cum ijs intra moenia pugnare longe dissicilius sit ac periculosius: Sic dubium non eli, eum qui in tuto velit se aduersus huius crim: in is insidias constituere, nihil aptius facere posse, quam illud praecauere, ac longe a domus suae finibus tanquam sispectum hostem arcere. QVARTVM est, Quemadmodum ijdem medi II M. ci horum enim similitudine Dpe utimur, quod corpo- ris aegritudines cum animi morbis valde conueniunt PIUM AC qui corpus curant prauis repletum humoribus,dum Me hs sa
rentur, ne in caput, aut par, siue vitale aliud mem vri obrum defluant, unde totum corpus labefactetur, nec ta ALIAS RES
men eos funditus euellere valent, student illos in alias, S- atque alias partes minus nobiles diuertere: sic cum hoc Rξ tenacitatis, nimiaeque parsimoniae studium, ita Senibus sit insitum, defixum, ut nihil de suo velint deperire, nihil amittere, sed arcte omnia custodire posset amicorum beneuolcntia, consiliuni multum eis profice-
194쪽
re; qui eis suaderent, ut immoderatum hoc retinendi opes , conseruandi studium, quod totam eorum mentem occupat, ipsi ad alias res laudabiles custodiendas di praesertim ad tempus frugifero exercendum transferrent curanteS , Ut ne momentum quidem illius, ab eis
contum erctur. Nam Ut ait Seneca': Nemo Inuenitur ,
qui pecuniam suam diuidere velit; vitam nusqui que quam multis distribui, stricti sunt continendo patrimonio; Lmulac ad temporis ac uram ventum est, prosesissimi in eo, cuius unius hones auaritia ent. Itaque sicut flumina agros inundantia, cum eorum vis e Xhauriri non possit, quaerunt Domini, rivulis iuniculis, alio deflectere,atque transferre, 'uodammodo eorum impetum, crociam eludere sic Senex hoc studio nihil amittendi irretitus, si pienter faciet; si vitae tempus breuissimum hominibus ad bene operandum, coelii a lucrandum asSignatum, nunquam inutiliter, sed quotidie aliquo cum foenore transegerit v. QVINTVM est, ab eorundem medicorum discipli:-RE M EF na collectum. na quemadmodum ad repellendos variose hi, ko ii Orbos, i Ora Violenti pilarinacis , sed magis exercitaui Lisi x tionibus, dea Uablui .ltionibus, atque a familiaribus, ikk a b indis auxilijs tuntur , quibus eorum morbor uiniis caui a Siciliant, acitas membra instaurent: biccum illiberalitas, ac posndendi studium, si quoddam spiri ualis chiragrae genus, quae digitorum artaculos, ct plane manum ipsam nec X porrecta iit, Scirona ad arm dum aut ars dii Dibuendum oportet eum,qui tali morbo aflicitur, curare, ut sint lucernae ardentes in manibus eius
ac ut pietatis, misericordiar diligat occasiones quibus se , ac sua exerceat, inpendat, donec odi hac duritie constricti soluantur, manusque ad porrigendum,
195쪽
ac largiendum prompta , atque expedita reddatur Et propterea studeat Senex quotadi aliquid erogare, cinit ter &donare hac enim assidua cXercitatione, atq; aslucia tione, tetram illam, quam Poeta chiragravocant, eo quod nihil porrigat', aut prorsus expellet, aut proculdubio summopere minui scitetide qua Potea: ab. 2Lisigat, or dagra Diodorus , Flacce latirat. Sed nil patrono porriait, haec chiragra est.
SEX TVM est, ut meminerint senes, ad sugien- si Mys n.
dam aualitiae notam, veraeque liberalitatis bonum com CVRARE, parandusius; non satis esse, splendida supellectili do UT OPUMmum instruere, lauta conuiuia aliquando exhibere, ac ' ίην praeclara aliqua opera interdum edidi sita Veluti quQd liksbo, Altare ad sacrificium Domino offerendum olim ereXer DEAT 1 inorint, dotauerint,&ornauerint, siue Ecclesiam magno DITIBUS. sumptu semel construgerint, aut collegium aliquod instituerint, aut huiusmodi alia beneficentiae signa, vel crga Deum,vel erga homines interdum ostenderint. Nam sicuti impensae istae sua laude,& honore sunt dignae sic ad iudicium minime fallax, de hominum largitate , aut tenacitate faciendum, solet populus ad pro uentus annuos,ac sumptus qui ab eo fiunt, respicere; ct cum impensas non viderit redditibus respondere, sed ab ijs longe superari; tunc non supellectilem , non seruorum gregem nec alia eius opera, quae intra parietes priuato fiunt,& quae tanquam liberalitatis scintilia exterius apparent,&subito evanescunt, magnifacit ut
cum a tenacium,in restrictorum numero eXimat.
Vnde generaliter loquendori qui vult huius vitis suspitionem euadere , curare debet , ut non admodum inaequalis sit ratio datorum in accePlorum ,
196쪽
sed exercendae sepius benen centiae occasiones multas S.NO. r. r. qt Grati cum Theologorum sententia receptum sit,' Ir-μ Q praestare ut plurimum potius, acavillis aliquid, quam
ici . . . . paucis multum detur .
vel rint . Et quamuis satis videamus certam hac in re non poscastis .msis rQgulam praescribi; quia Lamen agrinus nos de uellenda hac tortuosa radice tenacitatis in Senibus rideo expedire valde videtur, ut frequenter, varijs Occasionibus , pluribus personis non solum pecuniae sed quandoque vestimenta, supelleci ilia, aliaeque reS domesticis usibus necessariae, prolixe in pios usus dispensentur cum sic auaritiae fomes magis retundamtur, dummodo hae lars ita cum dierum cursu continuetur, eo plenius exerceatur, quando calamitas
aliqua ingruerit, aut in lignis alia occasio id postularit. SEP IMVM est , quod cum immoderata haec
congerendae pecuniae sitis, praeter asiectar aetatis impulsum, plerunque etiam e nimio erga propinquos,&consanguineos affectu, quos opibus ditare, redditibus cumulare Senes cupiunt, soleat proficisci prout etiam Tridentino Concilio continetur dum admonet Ecclesiasticas personas , ut omnem hunc carni as-fectum erga fratres, nepotes, aliosque coniunctos, Vnde muliorum malorum m Ecclesia seminarium extat, penitus deponant. Propterea ultra ea, quae alias iacde re attigimus cum usus ipse quotidianus Occat, dis licito valde esse, congruam in hi moderation III Iadhiberi Idcirco animaduertentes, rem nonino, sed pluribus remedij indigere; praetermittendum non putauimus, hoc loco id sub ij cere, quod sapientibus viris maxime commendatum nouimus.
197쪽
Nam cum usus ipse doceat, quando cognati in eodem contubernio, atque ante Oculos eorum, qui Senectute sunt confecti, versantur eo ardentius Senes seipsos toto pectore, ac viribus in eos effundere, ut illos quam maxime diuites, magnificos, atque excelsos relinquant; propterea quod vitam hanc mortalem, ecquamigrant, terti suarum splendorem, in propinquis uis quodammodo continuandu esse, perperam arbitrentur. Quapropter ad immoderatum hunc sanguinis affectum, ac proinde locupletandi nimium cognatos, studium comprimendum; id saluberrimum esse consilium sapientes tradiderunt : hos ipsos carnis necessitudine coniunctos procul a conuictu suo disiunctos, segregatos detineres nihil ideo tamen quod honestum sit, illis denegando sed ut ad Ecclesiasticos ait Concilium si pauperes sint, ij sit pauperibus res Ecclesiasticas distribuendo moribtisque doctrina, ac bene vivendi institutis eos potius quam terrenis opibus augeri,&Jocupletari contendendo.
Quod quidem consilium tametsi ad per mas Ecclesiasticas praecipue pertinere, nec ita apte alijs congruere posse videatur; quia tamen, bene agendi exempla ab eis in alios debent derivari. hic de morbo fere in-s inabili curando agimus cui cum vulgaria remedia parum prodes conspiciantur, ad alia acriora, ac potius violenta est recurrendum Ideo praetermittendum non fuit, Senes h c immodica cupiditate propinquos vltra dam decet, locupletandi, ac familiam opibus cumulandi oppressos admonendos esse, ne melius alij S, quam dis, lib. r. sibi ipsis animae sua esse velint cum teteres San ' μμ Ct Patres' frequentem hunc morbum propinquit tisi iihistitis cognationis nimium augendae, tam Ecclesiasti. v I imoῖ.
cis, quam saecularibus defixum, grauiter de teitati sue rint;
198쪽
rint; Mad cautiones otianes, ac remedia aduersiis hanc luem adlii benda, ne se ipsi s ioc ineptae vanitatis studio, in perpetuum condemnent, eos monere studuerint. Ac propterea nos quoque, illos ad omnia bene Xa- minanda, ac auxilium illud, quod secundum Deum, atque animae suae securitatem aptius visit in fuerit , in pleci endum, non possumus non vehementer eos e X citare, atque Urgere.
VIII. O QT A TUM est, ut cum ea sit natura nostrae fra- P gilitas propria quaedam auri vis, qua respicientium k o animos allicit, attrahit, quodammodo detorquet, ita 3 1V1 1, Vt ipsis illic desideretur quod a philosophis, civi et ira medicis naturalium rerum peritis comprobatum est': DECLINA- optimum solet continum illud censeri; ut Senes, qui RE, ET E aetate eos urgente, matura fere duce, in auaritia sunt CONOMVS propensi; studeant ad propensionem hanc vitandam,
i, aut altem reprimendam, ab omni non solum auri, sedi etiam argenti,&pecuniae, quaecum auro ficile permu- tari potest, diuites homines. facit , colle istione, at vi .cap. 69 que traetatione, Mintuitu etiam, quoad fieri poterit, se abstinere.
Ad quod pertinet plurimum id, quod in Calcedonen L p. is si ConciliOh, ab Episcopis animaduersum fuisse legi- mPl S, dum mandat Oeconomos, consiliarios deligi, qui fructus mens Episcopalis dispensent me Praelati ijs administrandis occupentur. Quod decretum quamuis ad Episcopos, antistites speetare videamus, idque rationibus aliquot , quae non ita alijs Scnibus, qui saeculares sunt , videntur conuenire attamen cum inter Caeteras causas, ea sit fere praecipua, Vt Omnem auaritiae ac prauae erogationis
suspicionem a se avertant : visum hoc fuit rei nostrae valde
199쪽
Valde appositum quoniam cum auaritia,ut Sacri Theologi tradunt, peccatum sit spirituale, quo auarus capitur, oblectans animum suum ea cogitatione, quod a Gret Γb. t
possessorem se esse cognoscat multarum diuitiarum': I 't
unde in Evangelio dicitur: Vbi Thesaurus tuus, ibi es . Is is i. s.
or cor tuum b. . in Ressons Propterea Ecclesiasticum remedium non inepte s. Maiib.
culari etia gradui conuenit ut quando Senex affectum suum ad pecuniam coaceruandam allici omnino sentit ac ista veluti morosa delectoatione se interdum detineri videt cum certissimum illud sit argumentum, cor eius criminis huius in si iij illaqueatum filubre admodum remedium id existimet, ut ab omni incipiat auri, argenti, atq; opum contrectatione, administratione, ac ratiocinatione se abducere atque oeconomos aliquos, ac prudentes rerum suarum administratores deligere, quibus in illa aetate haec omnia gubernanda relinquat: sicuti solent, qui peregre in prouincias remotas proficiscuntur , siue extraordinarijs negocij distinentur, adeo ut nequeant ita commode res proprias curare,prout etiam multorum exempla Principum id possunt sua dere, qui in aetate Senili non solum totius domus, sed etiam dominij, imperifregimen totum alijs commiserunt put ipsi ab omni terrenarum rerum adminili ratione, ac studio liberi, animae saluti eXpeditius prospi
Hinc igitur Senes prouidi, aut alijs occasionibus, quas eis afferet prudentia, edocti si statim incipient pecuniae suae administrationem alijs mandare, magno se onere leuatos, ac plurimo augilio adiutos agnoscent; ne ab alijs nimium ad rem suam attenti habeanturn re
200쪽
VIIII NON VM est, ut qui vitia haec omnia Senectuti occhsio an Her a declinare prorsus cupit; hic non solii in ea vi-NEM DA Fribus cunctis auertere contendat, sed etiam largien-D Ova: H alisis occasionem lut ait Seneca' cogitet atque non RERE, ET tantum magnis prosusionibus, sed etiam alijs atque R i R. alijs dandi generibus , podo largioribus, modo leui O- ribus etiam munusculis dispertiendis, liberalem hUnc suum animum rc bro declaret ut in hoc genere largiendi, se indefatigabilem, atque inexhaustum quatenus vires suae patiuntur publice, priuatimque Osrcndat. X. D ENIM Uut finem faciamus si quis curatio-RE nes omnes, aut remedia superius tradita summatim
colligere, atque in unum complecti cupiat ea O adi s hsq, id breuiter redigi posse iudicamus: Nempe ut sibi per-
LERE A v suadere omnino velit Sene X, sicuti canities, tussis,1 1 TQ AE distillatio,&iracundia, ac morositas quaedam e- CRIMINIS. ni propria sibi cum aetate superuenit Sic etiam affectum hunc, ac delectationem multa possidendi accestisse quam parens natura,quasi in compensationem aliarum dissicultatum, qua Senium sequuntur, tanqualm solatium quoddam ad caetera perserenda vi Vctere S dicebant voluit impertiri.
Vnde non est, quod quisquam sibi iniuriam fieri existimet , quod in hanc cupiditatem adeo propensus, ac fere praeceps quod aetatis est habeatur; sed tunc quidem doleat , si vim hanc immodicam , aut nolit
agnoscere, aut agnitam non temperare . Nec mire
tur etiam , si cum perspicaci polleat ingenio, quiduis potius, quam se hoc morbo laborare inspecto re- ruin suarum statu harbitretur . Nani ut praeclare a