장음표시 사용
201쪽
Seneca scriptii in fuit Corporis morbi quo graci o-
res sunt, co magis sentiuntur, diligentiusque curantur at vero animi morbi quo grauiores, diuturniores sunt, eo minuS sentiuntur; atque eo magis negliguntur, cum rationis lumen obscurent, Minualescente prima consuetudine stuporem menti, atque insensibilitatem quandam inducὀnt. s ARTICVLVS. HIS ABSOLUTIS, superest nunc sextu MAVARITIA
ultimus articulus, quo declarandum est, quo modihri
auaritia quam adeo ingrauescenti aetati anneXam esses Lbi , sodiXimus, non tollat Sene et uti Bonum. I, VM SENEQhia in re quamuis breuiter respondere possemus stunc demum auaritiam Senili dignitati obesse, cum CONFIReam Senes fouent 4 arcte complectunturi ideo non hortatis , sed personae esse vitium; nosque varia iam remedia prodidisse , , quibus Senes huic morbo possint occurrere , atque ab hoc contagio se prorsus liberare.
Attamen quia id nobis propositum est, ut ostendamus, hoc Senedtulis Bonum non solum ab omni culpae malo integrum seruari; verum etiam eiusmodi L. se, ut homines si eo congrue tantur, multi S, ac maximis commodis cumulet, atque aliarum aetatum damna sarciat. Propterea hoc a nobis in praesenti ut comprobetur,
praefandum illud erit , quod alias supra indicatum fuit: hoc scilicet auaritiae nomen duplici sensu, pro rerum de quibus agitur varietate, iere sumi; altero vulgari, crassiore, de quo egimus' altero puriore, cum pr m laude cQniuncto. Sicuti in sacris literis permulta sunt ' ' σρ' huius-
202쪽
huiusmodi vocabula , quae non luna ex sensu, quem litera ostendit, sed etiam ad spiritualem intelligen-ji i in ran feruntur : Sicut IGNIS, de quo diuit
Saluator ' Ignem veni mittere in terram id quid volo . Sis nis ot accendatur ' Et A WA, cum ait V mi bibe rit ex aqua, ream dabo ei, non sitiet in aeternum. Et a- S. IV φής, - cum inquitς Panis quem ego dabo, caro mea ea pro mundi vita. Et alia huiusmodi innumera.
iii ITAQUE, nunc etiam secundum hanc nobilio
s o m M rem acceptionem nos Avaritiam usurpamus, hac in re PARTE fit bonos auctores imitati, quando volunt homines ad monere, Vt vitiorum occasiones,4 pericula declinent; nam hoc fere loquendi modo utuntur, ut instruant eos
parcissura os ac maxime restrictos esse in ijs actionibus amplectendis, in quibus facile humana natura labi, periclitari solet veluti cum admonent, ut sint continentes δε admodum parci in cibo potu , curiositate, voluptate, desidia, garrulitate, aspectu mulierum , iactantia , atque alijs eiusmodi ex quibus , ut plurimum ob humanam fragilitatem , lapsus vitia oriri solent. Sic etiam Avaritia nomen ad hunc sensum, atque in bonam partem transferunt ut sicuti parsimonia, tenacitas in j rebus ab illis commendatur , quarum largior usus nocere potest Sic Auaritiae a fleetus probetur in js rebus conquirendis,& retinendis , qua vere prodesse solent ita ut nihil aliud sit haec, quam dicimus spiritualem Avaritiam,quam intimum quoddam hominis stuci tum vere direscendi , ac bona perennia ad usum suum accumulandi.
APROPTER cspondem VS, quamuis omni hominum aetati hoc ipsum desiderium comparandi sibi ve
203쪽
ros thesauros, Mindelicientia bona aggregandi, fuerit a Deo insertum magna tamen ratione hanc solicitudinem in Senectute praecipue fuisse immissam ut scilicet Senes cum declinante aetate, sibi membra debilitari, corpus anguescere iensiusq; omnes quotidie magis comminui, atque enervari videant, nec sibi spem ullam detrimenta haec irciendi in praesenti vita superesse agnoscant , ijdem excitarentur magis ad alia bona,quae perpetua sunt, saluberrima , omni conatu, studio expetenda in adipiscenda . Hocque est studium illud lucrandi, quam spiritualem Avaritiam vocamuS, Senibus a coelesti misericordia infixam, ad miserias suas solandas in ad reliquum , quod eis restat vitae spatium exhilarandum Quare cum Senes Ionga experientia edoeti deprehenderint non satiari homines, quibuscunque terrenis bonis acquisitis , quia non inueniunt in illis id, quod quaerunt, cum hanc saturitatem pr. estent tantum bona caelestia; amplius viderint deficientibus sibi in dies magis bonis corporis , maiorem bonorum callestium ardorem excitari sicut ignis, deficiente in qua
ardeat materia, maiores quandoque flammas emitteresisset sicut grauia eo maiore impetu feruntur deorsum, quo sunt propinquiora centro, qui propriuSeorum locus est; sic datum fuit Senibus, ut ad caelestem
Patriam, tamquam finem properantes eo Vellementius desiderio urgerentur, ad illa bona tandem perueniendi
204쪽
VERUM quid factum cst Θ agnoscens PrincepSte NI ASTV nebrarum, perpetuus salutis nostra hostis, si deside- DEORSUM rium hoc Senibus succedat, atque voti huius, quod Di-DEFLLCI uinaeis gratia ingenitum fuit, compotes efficiantur, NUM si v na gnati regno illius perniciem afferri conatus sem-D1Α, sust perfuit, nec adhuc desinit , cupiditatem hanc, quae
svM DIRI sursum dirigenda erat, deorsum deuoluere , atque γGENDA . connaturalem hanc Senectutis auaritiam , quae in acquirendis , conservandis caelestibus rebus Occupanda erat , ad inanium pecuniarum augumentum , tenacitatem deflectere. Qu od quidem illius astu, in alijs multis huiusnodi causis accidere solere nonnulli
docili,&pi viri pra claris rationibus, atque exemplisae Gra'. 'm persequuti fuerunt . novi. a. ua Ecce enim sic Ut linitio Omnibu homininus, qu11ndrag fer. 6. hoc mundo oriuntur, omnipotens Deus in parens no-
μ' defixum in animo uniuscuiusque illud esse voluit utcundem tanquam rerum omnium conditorem, nostrorum beneficiorum auctorem, ac denique summae nostra felicitatis effectorem coleremus, teneraremur; caeco tamen errore, atq; Diaboli illacia homines excaecati, cum finen hunc,&religionis cultum, ita quo vere
postus esset, ob corporis impediment una no as querentur; caepol untic hanc mundi fabricam oculos circumducere, atque illa, quae eis pulcherrima, pCtentissima iucundissima, atque lium ana vitae ina Xime filutaria visi fuerunt, pro vero Deo colere. Qitare blcm, Linam dera in Deorum numero aliqui polia erunt; alii uitius progressi, diris etiam animantibus , ut Crocodilis , Serpentibus, Draconibus Diuinitatis hono rem libuerunt rimo cin hortis Diuinitatem locauerunt, allia, ia pas pro Dijs Venerantes.
205쪽
Sic Senilis aetas, cui hoc desiderium vera bona obti
nendi, a Deo fuerat tributum, ut se illius solatio tueretur ad res abiectissimas perquirendas,omnique affectu procurandas, metalla scilicet terr eae abstrusis eius visceribus eruenda , ac intimo affectu amplectenda, ac pene adoranda deuexit. Idem cin desiderio immortalitatis accidisse videmus, quod cum naturaliter omnibus innatum fuerit, naultos tamen esse comperimus, qui reli ista vera immortalitatis sede, ad inanes in hoc mundo titulos, insignia, imagines, inscriptiones, aliasque vanas huiusmodi rerum species , illud conuerterunt existimantes, ex his
tam leuibus, ac fragilibus figmentis perpetuam sibi glo
Quod idem pariter in acquirenda felicitate factum
est; nam cum ea ex caelesti tantum patria sit haurienda, miseri tamen homines plurimi in honoribus, seu corporis voluptatibus , aut summo imperio, siue Principum amicit ijs aut splendido domus ornatu, siue in magno clarorum virorum, cum in publicum prodeunt, comitatu, siue in argenteis abacis , pretiosisque vasis , ac conuiuiorum exquisitissimo apparatu ponendam putarunt; affectantes haec magna anxietate, perpetua quadam Blicitudine, ne quid minus in eorum aedibus, quam in alijs appareat. IT etiarn in hoc ipse, de quo agimus, Iucrandi,&Dona aggregandi studio sequutum fuisse, in Senili multorum aetate videmus;vt veris bonis relictis,quae ex haccon naturali Senectutis auiditate expetenda erant, se ad infima ista conuerterit, in eaque finem fere suum, summumq; bonum constituerit quod spiritualis cuiusdam idolatria genus est, cum haec supra Deum, Meius
206쪽
SPIRITUALIS AVARITIA BONUM SENEC UT IS CONFIR MAT.
mandata diliguntur cicin his rebus sesicitatem Senes licet non verbis rebus tamen ipsis, Minoribus cui denter se posuisse demonstrent; quodammodo a voluntate ad intellectum, nefarium lioc monstrum, ac simulacrum transtulerint. VNDE aperte satis colligitur, lianc Senilem ad veras opes acquirendas retinendas propensionem quam spiritualem auaritiam dicimus, Bonum Sene stutis non infringere , sed magis stabilire cum hoc stimulo Senex ad caelestia tanto iri agis inflammetur,quanto clarius videt, licet omnes mundi diuitias accumulet nunquam tamen facultatem sibi adfuturam , ut illis naturae
deficientis languoribus, ac miser ij possit obsistere, quae bonorum tantum aeternorum possessione, nec aliter possisunt plene superari. Quae omnia cum a multis Sanctis Patribus, alijsque Ecclesiasticis auctoribus, variis tum rationibus, tum documentis illustrata reperiantur; nec desint innumera fere in vitis Sanctorum Patrum eXempla, qui se a terrenis istis opibus , ad caelestium desidet i a feliciter transtulerunt ideo non a inplius in his progrediendum , sed finei huic secun parti imponendum esse
207쪽
os SUBLATAS dissicultates, quae aduersus SENECTUTEM Obijciebantur; ac post statum illius ab ij, culpis, quae vulgo
in ipsa in conijciuntur, vindicatum Superest iam. v reliqua, quae instituto nostro sunt necessaria persequamur; quae quatuor plane sunt. Primum est hoc quod dicimus Bonum, Senectuti ma-Yime conuenire Secundum quissus gradibus ad hoc ipsum Bonum obtinendum, si perueniendum. Tertium qui sint fructus, qui a Senibus colligi solent. Qtiartum varias auctoritates continet, quibus Bonum hoc Senecituti inesse,communi sere omnium consen .su concluditur.
208쪽
QUOD GITVR ad primum attinet ut Ostendamus Bonum, de quo agimus, Sciae diuti naa Xime conuenire visura nobis fuit, praeter ea, quae sunt a Veluti praefationis loco, cum de Senectutis radicibus ageremus, adnotatuimus ' nunc varias an in Aduersones, seu declarationes ad Senedi utem spectantes di cere, ut comagis Seni dignitas illustretur. Ex quibus maior etiam totius argum ciat suscepti explicatio se proferet, ne quis lectori Laerendi locus relinquatur. R I 1 A DECLARATIO. Om V
QUA PROPTER primum illud erit Bonum, et V quod senectutis appellamuri quamuis ita generaliter a
T 4 n ,bis prolatum non id colamen omne bonorum genus OMNIA BD comprehendere . Nam cum triplex illud sit, ut omnes A COM norunt, videlicet animi, corporis,&eXternum; liue sevi
ali distingiuuat Bonum iucundum, utile, lonestum; non contendimus, haec omnia in Senectutem cadere; quia ita Senec tus non bona solum, sed etiam beata vocanda esset. Quod quidem in praesenti vita, in nulli prorsu aetate conceditur, prout res ipsa absque alia probatione test a tur; cum huiusmodi felicitas. totius boni consumatio, in caelesti tantum patria sit X pectanda LOQUIMUR hic igitur de eo Bono , quod tam cisi absolutissimam illam formam non attingit; suam tamen in hac vita perfectionis speciem obtinet, praesertim comparatione aliarum aetatum. Nam cum ab usu rectae rationis hoc Bonum pendeat, Vt alias diximus rati nisque usus in Senectute, quam in alijs aetatibus, multo sit praestantior sequitur Vt principum, ac quodam potiori modo, bonum benectuti tribuendum csse videatur.
Non tamen existimet quisquam accipi a nobis hoc Se
209쪽
ne tutis bonum eo sensu, ut omnes Senes aeque eo abundare sentiamus itale enim natura solius munus esset, non etiam humanae voluntatis, aut electionis. V R VM id nos significare cupimus, nullam aetatem perinde ac Sene mitem, aptam esse homini hanc bonitatem impertiri. Senectus enim vidit, experta est fallacias musadi,exuit ardorem passionum,&mortificauit ut plurimum sensas , atque exitum vitae suae ante oculos habet. itaque si aetas ulla reperitur, quae hominem reddere bonum possit, illa una Sene ius est atque ideo dicitur Bonum Senectitiis, non quia absolute hoc sit omnino bonii ii sed
quoniam proxime ad illud accedit,in quodammodo boni, talis fores attingit. E A DECLARATIO. AD H AE C sciendum est non eodem sensu a nobis Bonum Senectutis, Bonam Senectutem accipi, cum valde haec diuersa sint: Si quidem de Bona Senectute, quae a Grae cis dicitur, ευγὴρ agit Aristoteles in Rhetoricis , eamque recenset inter partes felicitatis; ut scilicet tarde quis senescat, ine dolore, ac molestia, Senectus ipsa cumulata sit corporis . fortunae boni S. At vero Bonum Senectutis est, honeste vivere , virtutes colere, maturae hominis, quae ratione praedita est , conuenienter operari; quod a bona Senectute diuersum est, quamuis haec nomina aliquando confundantur
. Sed nos strictim, atque apposite magis haec sumentes, dicimus ea inter se differre, ut diuersa a grauissimis etiam auctoribus accipi solere, sicuti Malia multa huiusmodi sunt. exempli causa Bonum mortis vocamus, de quo scripsit sanctus Ambrosius, quod consistit in fructu illo praecipis, qui ex morte consequitur differtque a bona morte, quae respicit potius moriendi causam, rationem,& modum ut si tranquillus, placidus, ac sensibus fere integris . Sic aliud dicetur bona dies , aliud bonum diei; cuni illa significet diem laetam, scrcnain, tranquillam bonum vero diei ostendat comm
SENECTUTIS AC BONAM SENECTUTEM IDEM NON
210쪽
commodum illiis, seu lucrum, quod ex diei progressu pedicipitur. Itidem aliud est administratio bona, aliud bonum administrationis. Nam administratio bona est, quae geritura magistratu cum iustitia, affabilitare, religione, Tapieti tia;at bonum administrationis est pax,annonae abundantia, securitas, legum custodia, disciplina SIC igitur tona Senectus dicetur more Philosophi, quae
diuturna, prospera, valida, ac optatis rebus feliciter ast luit. Bonum vero Senectutis erit, quod ex Senectute tanquam messis colligitur, cum Senex fres eius edit sapientiae, moderationis, probitatis, religionis, Maliarum virtutum. Qtiare in aliquibus benibus interdum est utrumque Bonum reperire, nempe quia ad tardam perueniente S Senectutem , viribus corporis, ct externis commodis vigent,
simul incnte, conssilio, ac prudentia excellunt. Alij in matura illa aetate utroque Bono destituuntur, cum nec Orporis, nec animi viribus valeant.
In nonnullis aliquando deprehenditur Bona Senectus, sed non Boirima Senectutis velut ijs contingit, qui cum bonis
corporis, externis abundent, a virtutibus tamen longe absunt, nec Senile more S proserunt.
In alijs denique Senectus deprehenditur haud bona, quippe quae est infirma, atque inops, fulget tamen Bonum Senectutis, sicuti de multis viris Sanctis legitur, qui grandae uiaetate in summa egestate, de corpori debilitate, eam tam ei animi hilaritatem , sapientiam, ac religionem retinuerunt, ut ad eos ali in suis angiist ijs .a filictionibus recreati O-nis, consili j que causa confugerent. HAEC ii OS, quantum videnatis, ita inter sese distinguenda
existimaremuS. Caeterum no ignoranuis, inueniri viro Sion vulgares, qui omni discrimine sublato inter Bonam Senectu Gem e. rs. Em, o Bonu Endet utl S, unico nomine Bonae Senectutis cena Parali1 fenestioli solum bona corporis, atque externa, sed etiam quae, lenti sun ac Prudentiae coiri inem adducti aliquot lacrae τὸ P . . i. scriptur loci, in quibu Bona tantum Senectus, S non Bo