장음표시 사용
211쪽
Quibus ex verbis colligunt, tria Senectutem Abrahae maxime insignem, beatam reddidisse. Primum ad vita longitudinem attinet, cum dicatur prouectae fuisse aetatis. Se cundum ad actiones vita illius, qui plenus dierum, id est bonorum operum copia viguerit. Tertium ad modum deceadendi, qui deficiens mortuus fuerit, quasi naturali dis lutione, cum magna lenitate, facilitate: S haec omnia aiunt verbis illis contineri in Bona Senectute ita ut Bona Senectus illa appelletur, quae ista simul comprehendit. Cui quidem expositioni, tametsi ob illorum, qui haec tradiderunt, eruditionem , eu dignitatem , nostri non sit consit li ullatenus detrahere Quia tamen argumentum , in quo versamur, eiusmodi est, ut nisi haec accuratius explicentur,
magnam possent nostrae tractationi difficultatem afferre ideo nonnulla hic necessario sub ij cienda esse duximus quae lectori maturius consideranda proponimus. PRIMUM illud in uniuersum est, hoc nomen Bona Senectus , quae .cγiiεια, dicitur diuerso sensu a Praecis solere ac , Acipi', nempe ut bona tantum corpori externa, non au' Or.es,.s te in quae bona sunt animi propria sua significatione comprehendat. Et quamuis lacra Biblia ex septuaginta Graecorum interpretatione non Utantur hoc nomine cγηρία, sed di Genesis. ercat modo illum mortui esse γήρα χλῶ b, modo decessi se
σχλιῆα θῆ c, modo dicat εγη σεν ἐν7 μ ωs e Iudictime. 8.Senectutis vocabulum, quo apud latino utimur, con mune , .
est omni biis illis loquendi modis, quae idem fere sonant; de 'vulgata latina lectio in sacris liter is semper reddit vocabulum Bonae Senectutis cunctis ijs lociis sicuti curia apii iri aecos auctore reperitur verbum i ηρία, interprete vertunt Bonam Senectit tem propterea cum no agamu in Pra: senti quid bonae Senectutis nomine proprie contineatur; existimamus superiorem illam explicationem , qua insinuari videtur, hoc nomine bonae Senectutis, in uniuersum , de ex propria ignificatione mai a bona compraehendi, accuratiore aliqua animaduersione indigere.
212쪽
SECUNDUM est, quod cum plurimi viri sancti, Meo gra b'' , veterusia illorum temporum a Salo mone ab Apostolobmemorentur .mirum videri potest in sola Abrahae en ectu te ire qualitates numerari, quae alijs in locis non tralu n-tur dc praeterea hoc ipsum nomen bonae Senecit uti non nisi tribus, aut quatuor illorum temporum viris tribui videlicet Abrahae, Dauidi. Ceciconi, de Soceri Γobi V, cum tamen
plii rimi alij extiterint longioris vitae, plenioribus si itas, se operibus cumulat T E UT I es, quod cum in lege noua nus iam hoc verbum Bonae Senectutis reperiatur, non videtur ita sacra eraliter pro regula coiistitui posse, eam tantum bonam Senectutem esse appellandam , quae tribus his rebus constet Quoia iam hoc pacto bona Sene inus numquam , aut perraro ad Clit illianos pertineret, quod maxillae consideran tum est QV Al/ROP iit , ut sensum nostrum qualem cum que aperiana is, in te imq; Rabbinorum varia S de hi Staterpretationes a vulgata lectione aliena omittamus no a quidem cas aut damnantes , aut negligentes sed Quod rei nostra non ita serviant, ac ne longius vagari, atq'ae a proposito discedere compeliamur hoc unum satis prohabiliter censeri posse arbitramur, nomen bonae Senecto Itis aliter apud Gentiles, aliter in lege veteri, aliter in lege noua sumptum fuisse. Nam hoc nomesa, quod apud Graecos o γηρια dicit tir, videntur gentiles eo potius sensu ex propria verbo. rum vi accepisse, ut scilicet bona tantum corporis, de externa in eo includerendi non quidem ut inde bona animi omnino excluderent, aut quod ista ad eam, quam ipsi vocant felicitatem aliqua ex parte non attinerent, sed quod propria vocabuli significatione ea non necessaria esse intelligerent. In lege autem veteri contentaneum satis est, hoc nomine
tria illa bona integre comprehensa fuisse quae supra tradita sunt, cum loqueremur de Abraham, Malijs illis sanctis Patribus , quibus hoc nomen bonae Senectuti S tribuitur. Nam iiiij praeter corporis incolumitatem, ac ope externam, ea etiam potissimum adfuisse quae ad iustitiam, vitae probitatem pertinent, non est dubitandum. Nec mirum videaturii bona benectute veterum illorum Sanctorum Patrii ru
213쪽
trum longaeuam vitam adeo memoratam fuisse, quod in noua lege nusquam fortasse reperitur. Nam cum eo tempore nondum ianuae caeli fidelibus apertae essent, sed Claristi Redemptoris aduentus, ac beata spes per Crucis trophaeum expectaretur Tanctis illis patribus pie in iuste viventibus, bona potius temporalia,& commoda externa promittebantur ii inter caetera genus quoddam praemii, felicitatis erat, ut diu viverent in mundo,&longam super terram protrahe rent Senectutem ac pleni dierum, tonorum operum, cum tranquillitate, sine ullo fere doloris sensu deficientes hinc transitigrarent posteaque exacta hac vi cta in limbum Patrum transirent, ibi permansuri, donec mediator Christus Dominus eternas beatitudinis sores
Idcirco in veteri lege,non saepe, & non ita clare explicite , prout in lege euangelica Regnum Celorum, amist. 119. ZIaut aeternam beatitudinem memorari videmus, Vt a Dardanta m. cri Doctores adnotarunt sed potius ac frequentius bona temporalia, filiorum successiones, inimicorum Vi S. Daunim: ctor commoda huius saeculi illis proponebantur: S I9 inter quae bona benectus praecipue numerabatur , quae sitim. cap. vh.
qui dena Abrahae primum tanquam patri credentium distinete magis, quam alijs omnibus promissa fuit', sed b Geniis ops deinde caeteris etiam Sanctis Patribus concesta est, quorum aliquot nomina licet non singulorum omnium, qui ea potiti sant, cum id necesse non esset, memorantur In nouo autem testamento postquam lux vera effulsit,
caelestis ianua fidelibus fuit pate Licta; cum hodie fidelibus Christianis vivere Christus sit,4 mori lucrum in beati dicantur, qui in Domino moriuntur; hisque alia quodammodo vitae Euangelica ratio expressius sit proposita,alia expectatio eos maneat, alia vota,aliae solicitudines, aliae voluptates ab ij propinquius exoptentur;
214쪽
ideo bona Senectutis nomen nullo sere loco, in lege noua pronuntiari solet extat taliae Senectutis fructus, maturae illius artatis messis,quod nos Bonum Senectutis dicimus, frequenter ibidem repetitus, celebratus; quippe qui totus in Dei timore, integritate, ac prudentia consistit: unde in coelum aditus paratur, iuxta illud,
I m pauca viis Helis , intra in gaudium Dom- IuI. Ex quibus concludimus, bonam Senectutem Vtcumque antiquis temporibus accepta fuerit, hodie hoc aureo Christianae logis sarculo, ad quod potissimum tractatio nostra pertinet, aliter considerandam esse;& Bonum Senectutis longe iii uersum quid es e a bona Senectute,
illudque votis omnibus appetendum, ac procurandum; hanc alitem etsi non omnino despiciendam, non tamen
magnificiendam ; nec Cliristianam Sc ncctutem, seu euangelicam in eo praecellere, quod bona sit; sed magis in ioc,quod Bono sit coniuncta, seu quod Bono fruatur; quandoquidem illius praestantia, & dignitas non a corporis incoli initate, aut opibus, aut externis alijs commodis peia dct; sed ab interiore animi constantia, atque innocentia, qua Deo nos gratosessicit, proficiscitur, quod nos proprie Bonum benectutis vocamuS. Et ideo unde olim vel cres multi bonam Senectutem eliciebant,quod longaeua , quod ab tria dans, quod tranquilla etiam in ipso exitiosi et constat ex sacro Euangelio nihil fere cum Bono Senectutis habcre commune; proptcrea non multum Christiani liominibus ista congruere, quos de Bono Senci: tutis magis quam de Bona benectute Olic: tos esse decet. Et idcirco ea par iter. quae odio L in Senectutem olim reddere censebantur ina vi quod Cato refert, te onus Ethnai auius in crydicerent; aut quod olim ipse asserebat, mrimma inopia sonectutem leuem esse no a pose, ne sinnent quident,nnim id itum est hodie clitastianisti Ominibus nullum iacgOcit na
215쪽
exhiberes, qui commoda omnia huius seculi pro nihilo habentes, ut Christum lucrifaciant, nihili fere aestimant quo mortis genere , quo loco, aut tempore, aut status sui conditione hinc exeant, dummodo in Dei gratia dies suos claudant, memores dictum illis a Domino suo fuisse Posui vos, ut eatis, o fructum afferatis Mideo quicumque vitae cursus sibi rite fuerit delatus, adeo prompte , ac avide ab ij suscipitur ut per arma iustitiae, ut ait Apostolus, a deXtris, a sinistris, per infamiam, bonam famam, per ignobilitatem gloriam, in ieiu-nijs , vigilijs, laboribus, 4ribulationibus incedentes, tunc maxime e Xultent,cum se Domino suo seruire agnoscunt Quod quidem tot Apostolorum,' martyrum exempla testantur; qui flagella, tormenta, ignes, gladios ad manifestandam magis Dei gloriam in ipso etiam iuuentutis flore sitienter expetere soliti fuerunt, nedum ut longaeuam hic vitam producere in magno pretio habuerint. Vnde constat eam quae Bona dicitur Senectus , cum varijs eripi possit insidijs, a seruis Dei non vltra quam oportet aestimandam : At vero in Bono Senectutis , quo in uiti spoliari nequeunt, quod ad aeterna bona nos perducit assiduo insistendum, atque in eo fouendo omni constantia, atque alacritate perseuerandum. A DECLARATIO.
SED NE OBIECTIO illo, in ipso statim limi ENILEM
ne mentem aliquorum offendat,quae aetatem non Seni AETATEM
tem,led constantem, quae media appellatur, opima in habendam esse ait 'uoniam tunc homo integra Si ires, si Nohu animi,&corporis habeat, totaque membrorum structu
ra sit firma,& ex omni parte perfecta,vigeatque intelli
gentia, ac mentis robore, quod etiam a philosophi in lib. a. e. i .
dicatum est . Contra vero Senectus , multa secum in
216쪽
commoda asserat, tum corporis, tum animi, pro ut de se ipso Seneca testatur dicens : Cum multa iam mihi ex
a S/nec. lib. r. me desideranda Senectus fecerit, oculorum aciem retuderit, ςρη aurium sensium hebetauerit, neruorum firmitatem fatigau rit inter ea, quae retuli, memoria est, res ex omnibus partiabus animi maxime delicata,ta fragilis, in quam primum Senenim incurrit. Hanc aliquando in mesorvisie, ut non tantum ad sum seu ceret,sed in miraculum que procederet, non nego ; nam duo millia nominum recitati, o c. Nunc aurem aetate quasiata, longa desidia, quae iuuenilem quoque animum dissoluit, eo perducta est,ut etiamsipost aliqui praesar tamen promattere non o pl. Quibus quidem alia multa huius aetatis detrimenta adiungi possunt, alias a nobis relata, quibus multi carere, Senes vero laborare solent.
HI ut respondeamus illud a nobis, licet alias significatum , nunc repetendum est Bonum Senectutis de quo agimus, dupliciter in praesenti considerari. Primum quod Senectus superioribus alijs aetatibus comparata, longe paucioribus viiijs, ac inquinamentis. v ' attingi solet, quam superiores aliae omnes aetates h. oecundum; quod pluribus ea iubis dijs ac virtutum fructibus affluit ad bona opera exercenda paribus omnibus constitutis quam reliquae aetates praestare soleant; loc est, quod communi nomine Bonum SeneVNDE, non ne ac mus, veteres auctores multos extitisse, qui cum de Republica, de Magistratibus, ac Ciuium muneribus scriberent, atque hominem conliderarent, pro ut aptus est soboli procreanda , ciuili societati ac publicis, priuatisque negocijs gerendis,eum do validis est viribus, pluris quam nisi Ceta iam a later . . Z . faciendum esse censuerunt . Pariter quoque mcdicos, quid1ominem , quod ad
217쪽
membra attinet,& naturales quasdam corporis facultates praecipue spectarunt atque in recto, congruente humorum temperamento contemplando, morbisque depellendis versati sunt, idem fere sensisse videmus; ut scilicet illam aetatem caeteris perfectiorem iudicauerint, qua homo viribus corporis maxime valeat, sanusque sit, robustus ad ea munia,quae illorum ars potissimum re spicit, obeunda. Quod quidem ab instituto nostro diuersum est, quo hominem ratione praeditum quae pars est laominis potissima atque ad aeterna dona percipienda genitum intuemur; ad quorum cursum feliciter incundum, atque ad praemia immortalia obtinenda, Senilem aetatem reliquis longe aptiorem esse assirmamus. Nam i. od ad spiritualis salutis pericula, ac vitia declinanda pertinet clarum se censemus, superiores omnes aerat ES, hanc ipsam, quae media vocatur, maximis , graui imisque verturbationibus , ut ait Cicero', egari ambitu honorum contentionibus cxagitari imi dia tabescere, nec a libidinis facibus esse immunem: tumque abesse, ut tunc ratiost perfecta, Vt cama 'line aetate l. inen illius turbidis motibus huc illuc iaciteriar. Contra . ero, quemadmodum sol reliquarum stellarum dux est, princeps, illasque moderatur, illustrat, ita in Senectute ratio, epresso cupiditatum ardore,reliquarum partium animie obtinet Principaturr o tuncque maxime appeeitum temperat, ac continet in
Hincque inserimus, quod ad virtutum praesidia spectat, non ess etcibuendam Seneci ut absolutam quandam periectionem, sed cum alijs aetatibus collatam,tongo illis uir cruallo praestare; nam tametsi media aetas in
218쪽
memoria, intelligentia, apprehendendi Vt, atque acri monia quadam , aliquando Senectutem superare videtur , quod S interdum adolescentia facit tamen Omnibus simul ijs praesidijs, qua Senectuti , alij prosunt aetatibus, inter se collatis; facile liquere potest, Omnes aetates sine ulla dubitatione Senectuti concedere: quod maiu me ex illis quinque articissis deprehendi potest, supra 'a nobis firmatis, ex alijs Senij fructibus paulo post recensendis , qui caeteris aetatibus non aeque conu niunt, apertius colligetur OD SI quis replicaret, in adolescentia etiam,& media aetate moderationem aliquando fulgere, tuncque etiam praestantiorem videri, quam in Senectute propterea quod modestia in Senectute non valde commendanda, sed in iuuentute potius sit admirandae a. Nam sicuti in medij procellis, luci ibus maris enitet gubernatoris industria si nauem seruet , in portuna dirigatri utque aurum verum in fornacem agi Sprobatur,ac ab adulterino dignoscitur Sic praestantior apparet virtus iuuenis viri, quam Senis si perturbationes quibus ea aetas cumulata est, moderetur , ac Vincat enim non ea tentatus ait scriptura oui mi e Et insta si non eis expertus, pauca recognoscit.
RESPONDETUR, Theologorum esse communem sententiam, rationem virtutis magis consistere in
bono, quam in dissicili': Hincque aiunt, si quis ex ha-
z .ct . . . bitu operetur cum delectatione, promptitudine, & 7 ' μ ii facilitate hunc utique si praeclaram rem aggreditur,4 q. et .ari. absoluit, maiori dignum est laude, quam eum, qui plus temporis, ac laboris ob imbecillitatem in eadem
ve impendii rerum siquidcm praestantia ex operis ipsius
219쪽
magnitudine, ex propria quadam illitis vi, non ex alijs rebus extrinsecus adsumptis , regulariter consit a Lysi, i. f.
deratur Sic in Senectute, quamuis minora, quam in . 122. - 1 Miuuentute videantur se offerre impedimenta, eo quod S i Π Ar matura etas reluctantes sensus magna ex parte ian compressit attamen quoniam opera illa, quaerationi magis sunt consentanei, solet Senectus frequentius, ct congruentius exequi , idcirco in Bono iuuentutem antecedit. Nam quamuis etiam aliae aetates ante aduentum Senectutis multa viderint , audierint, legerint, ac consuetudine ipsa perspexerint certum est tamen, non
ita plene haec ab eis cognita, & probata fuisse, sicut in Senectute illis postea accidit. A R T A DECLARATIO
RURSUS, si quis alia ratione contenderet, non LANGUO- tantum mediam aetatem,sed etiam iuuentutem Senectu, E M E Ttificile praestare, non quia istae aetates prudentia, ex IN RIM MIperientia, atque rationis lumine Senio naturaliter non TATES AD concedant; sed quia cum Bonum Senectutis pro ecipue
ex usu rationis exurgere assirmauerimus; ratio quo e P gχmaiorem acuminis vim, industriae Xercendae cana RE. pum habet , eo magis efflorescat, ac virtutum segetem pariat uberiorem Propterea dicat aliquis, statum Senectutis non ita ad varia ossiciorum munia obeunda aptum esse , sicuti superiores sunt aetates quandoquidem Senex annis iam confectus, domi frequenter delitescit, ac in cubiculo, de to ab aliorum commercio, publicaque multitudine seiunctus , vitam fere iner tem , atque otiossem traducit , procul a negocijs , a tu
220쪽
tae procellis, sibi fere uni quod superest modi una temporis Viuen S. Contra vero,tum adolescentes, tum viri, dummodosi triti aliquo vigeant raro quiescere deprehenduntur sed modo vastustina maris spatia transmittunt i Odoalpes transcendunt, remoti ilimia S c d penetrant prouincias , nullum vel in bello periculum , vel in pace laborem pro publica salute atque ciuium incolumitate recusant.
Quod vitae genus tanquam Christianae disciplinarcongruentius censeri olet quae seruos Dei per veXationes, angustias, pericula, calamitates, afflictiones, atque aduersos reri in turbines, an quiana media, cinstrumenta ad summum bonum adipiscendum, fortiter incedere monet eae emplo Apostolorum , a functorum martyrum , qui labores, certamina , atque aduersitate laetillimo corde exceperunt, ac magnum se in ijs
lucrum siccisse, ipsa etiam sanguinis flutione testati
Aram ASC , ut apte respondeamus, illud primum
praestri oportet, in diiudicandis humanae nae incommodis , calamitatibus, atque afflictionibus , duas quodammodo exircinas Opiniones reperiri Altera est eorum , qui disti cultates, angustias plus aequo fastidientes, laborum impatientes, cum vident tribulationes publice tela priuatim immitti, an X te conqueruntur,aduersa omnia accusant mira firmitates, damna,atque aerumnas omnes grauiter abhorrent secum tacite ingemiscentes, clementi silanum Deum non haec ab humani generis imbecillitate abstulisse. Verum praeter multa ficrarum iterarum testimonia, quae docent, oi trinum esse hi tentationibus exerceri, atque