장음표시 사용
241쪽
ad Ecclesiasticam disciplinam muniendam ωdisseminandam praesidii collegia etiam', 'amplurima nobi
lissima in praecipuis non solum Europae proum ci)s, caetiam in remotis, proculque a nobis dissitis Indiar, c d p. assi, is aliorum locorum regionibus erexit: suffragante maxime ei Mi i a. Gregorio Decimotertio Bononiense sanct ae memoriae; qui ad variarum nationum collegia, seminaria instituenda, atque ad iuuentutem religione, moribus,&doctrina erudiendam plurimum contulit . Quarum quidem piarum institutionum quantus sit fructiis, quam late in dies magis prouehatur; quoniam neminem existimamus tam rudem esse, qui ignoret ideo in eo enarrando, longius non progredimur. ACCEDUNT ad haec, clarissimorum multorum EXEMPLA virorum exempla, qui Senectam suam virtutibus in 'LTO-
auctoritate insigniri cupientes, non canitiem expectan 'dam, sed ab ipsa adolescentia excolenda, sibi incipien- Pyh: ih
dum esse statuerunt . Nam ut mistas e Lere illo fa haciamus, quos Cato in libro de Senectute commemo Am et C rat , adiecta praeclara illa sententi, Non cani, non ru S C E N TIA repente asserim auctoritatem , sed honeste acta superior IN MOA. aras quae fundamentis adole centiae constituta seructus capit V IT. auctorItatis e vir nos; alioquin subdit , Senes tanquam inexercitatos histriones in extremo actu corruere Certe etia plurimi Senes,de quibus in diuinis literis est mentio, ut Abraham, Isaac, Iacob, Moyses, alij, hoc modo Senectutem bonam, ric nectutis bona consequuti sunt. Et nominatim de Tobia scriptum est ,, nihil euma Iob. e. i. eripuerile gessisse in opere, carpisse usque initio timere Deum: Et de Moab dicitur*: Fertilis Moab ab adole- Hiemem. r. scentia sua, requieuit in ocibus uis,nec est transfus de vase in vinci idcircopermanstiguctus ejus in eo, ex odor eius non
242쪽
est immutatus. Et,ut alia exempla non cumulemus, hoe certe minime omittendum est , quod de beat illima matre Dei, quasi fundamentum omnium virtutum suarum adduci solet, quae a iuuentute sua templi seruituti fuerit dicata Quemadmodum nim inquit Chrisostomus Dindustri agricote, p tamram si tam in terram depoHunt cupressi,aut abarum arborum simititim , einde ubi co pexerint e seminefarium arborem, non retin uunt in eadem terra sed inde rem pan plantulam, in a ad transferunt lum; ut terra in recens remio suo exceptam a ius ad Ccm,pμram o integram uim ouam proferat a nouam educasi . , ι 'Πέyp e cim prater 'empr. svrannuum in Loire-
G-ς-- tubus adiungere liceret alios postea subsequutos viros memorabiles, 't sanctos Hieronymum , Basilium,
Martinum,Nicolauiam deison sum, Benedictum,Dominicum, Thomam Aquinatem Petrum martyrem praeterea Pontifices Maximos, Damasum, Gregorium,Nicolaum, Innocentium: deinde' eges X celsos, Carolum Magnum, Rupertum, Ludovicum Gallia Regem Alphon sum Neapolitanum, Malios quamplures in historijs satis celebres qui ab adolescentia ita vitam instituerunt , ut iuuentuti modestae, temperatae, SenectuSornatissima. florentissima succederet
Itaque quemadmodum in frugibus, spica fructum is continet; sed haec indiget radice, culmo, alijsque adiumentis, sine quibus ipsit spica consistere nequit c dem modo Senectus est fine fructuosissima sed ut fructus ferat berrimos, ncccsta est, ut alijs aetatibus nita- n., is . ,. Wra Qis ictu robur, decus suscipia . Vnde in
Deuteronomio dicitur': Sicut dies inuemulis tuae, ita Senecitaό tua.
243쪽
SED DICET quispiam; si Senectus praesidio in- BONUM SE di et superiorum aetatum, Videlicet, adolescenti Ρ, NECTUTIS
virilis; iam bonum quod habet, non erit proprium it
lius aetatis. Imo respondemus proprium es e senectu his of h tis, quae sicut caeterarum aetatum est perfectio, imple sc si ii g. mentum,&quasi forma; ita harum quaecunque bona tanquam praeuiae dispositiones,ad bonum Senectutis induceridum ma Xime inseruiunt. Ipsa enim hominis aetas est velut totum quoddam, cuius partes licet diui e sint; ita tamen inter se cohaerent, ut si non omnes, faltem aliquae aliarum ope indigeant hoc tamen non obstat, quominus singulae certa habeant osticia, ab alijs partibus seiuncta. Quemadmodum enim in corpore humano sine iecore, aut splene nullo modo reliqua membra suis muneribus fungi possunt hoc tamen non prohibet , quo minus unaquaeque pars proprium habeat munus: aeteris distinctum separatum propriumque est oculi videre,&pedis ambulare. Imo sicut Bonum unius partis communicatur alteri, quatenus inter sese conueniunt in uno eodem toto quatenus altera alterius auxilio indiget, unde bonum manus, essicitur bonum pedis . Eodem modo Senectus honesta, praestans, de qua modo est sermo, licet indigeat praesidio adolescentiae &constantis aetatis: non tamen propterea negare debemus, ipsi Senectuti aliquod Bonum proprie, peculiariter conuenire quamuis sine aliarum aetatum auxilio, illud aut non possit, aut difficile consequi valeat adolescentia enim, virilis aetas , sunt veluti Senectutis ministrae, quasi antecedentes ancillae, comparantque illi locum apud homines; ut simul atque O
244쪽
sumque Senem omnes colant, uellereat ur. His
igitur praesidiis reliquarum artatum Senectit m Unita, mirum est, quantos utilitatis fructus silai, alijs pa
Nam ut omittam modo, quod ii pra dictum est , in
Senectute magis, quam in alijs aetatibus, mentis aciem, prudentiam vigere certum est, non solum his rebus, Verum etiam omnium fere artium di scientiarum cognitione, in quibus operam Senes ponunt, dummodo in eis a teneris annis, ut fieri s)let , diligenter, S insti-due se egercuerint, dummodo ingenium, caetera sint paria imultum alijs praestare . Cum enim Senes iam ab adolescentia in his versiti sint; postea ad cognitionem, quam in adolescentia percepPrunt, Cn-gus Vlus, 's X perientia accesserit quis dubitat, quin maiore miliarum rerum cognitionem sim habituri, in
quibus longius temporis spatium, curam,& diligentiam adhibueruntqAPROPTER , ut prior haec pars,quae ad excolendam adolescentiam pertinet, concludatur haud dubium quidem est, quin ea quae hactenus dicta sunt, tot sapientum virorum auictoritate munita , non debeant ab alijs quoque probari; eos qui ad honoratam asini an Senectutem , in primis de adolescentiae primordijs solicitos esse debere Sicuti qui eXcelsu in , diuque permansurum aedificium cupit extruere, de is
sis in primis stabiliendis cogitat fundamentis quae vi
humi iaceant, magnam tamen&tecto , culmini a Gferunt soliditatem. Attamen cogitantes, quam lubrica sit in praeceps xtas illa , vo aptatis appetens , Verum raro dignoscens bonum, iudicij parum compos , futuri temporis minime solicita, sed praesentiri etiam prodiga ut ait
245쪽
Sanctus Basilius': Pero uam leuis, is ad fghia nastu
Idcirco nollemus eos,qui laec legerint, existimare sibi nimium dura, insolita liuaedam proponi; aut quae si necessaria sint ad Senectutis Bonum obtinendum, tomines quodammodo terreant ac viribus suis dicta dere scompellant; unde totum hoc nostrum exornandae Senectutis consilium, inane prorsus, cirritum reddatur. Ara etsi non negamus, prouinciam hanc coercendi scilicet adolescentiae cupiditates,& in eam bonos mores inserendi, non omnino leuem esse, nec cuicunque facile e Xpositam cum virtus ut notum est circa arduum& difficile versetur. arcta sit via,qu e ducit ad vitam;&pauci sint,qui ingrediuntur eam. Attamen non desunt cliam permulta rueterum, recentiorum exempla, qui nullis opibus gradibus, facultatibus, scientijsue innixi; sed proprium vitae statum sequentes , tametsi rudes, pauperes idiotae, per haec aetatum curricula honeste transierunt, ac Senectutis Bono , diuina adiuuante gratia , sunt perfruiti. VERUM quando adeo frequens est heec,& tam multorum miseria is videamus, libidines, commessationeS, iracundias, ambitiones, aliaque flagitia in flore praesertim illo iuuenilis aetatis, captiuos fere homines
abducere, ac tu in ei imponere quid dicemus anne ideo
246쪽
ideo desperanda erit illis omnis honestae Senectutis transigendae fiducia , ac praesidijs cunctis renunci an dum minime Vero. Nam quod olim a Gentilibus philosophis,i' medicis ad sanitatem animi,&virtutem recuperandam traditum accepimus; multo magis a Christianis viris adhibendum, sperandum esse, nemo dubitabit. Illi in. 6,υἡ hιὰ Kgritudinibus corporis , quae insanabiles quandoque
di .is. eissa, dis Videri solent i hominibus persuadere conati sunt', ut amm.morb.c. . etiam si quinquagenari essent, se morbo omnino labefactatos putarent; adhuc tamen eorum corpuS in me
litis restitui posse, non dissiderent, modo diligentiam,&si lubria consilia adhiberent; ita ut si non integram, perfectam valetudinem, roburque merculis, aut Achillis eis liceret obtinere alterius tamen validi, licet robore inferioris, vires as qui posse confiderent. Eodem prorsus pacto,quamuis propter corruptos superioris aetatis habitus, non speraret quis animum posse facile consequi sapientis monuerunt tamen, no debere cum desistere, etsi quinquagenarius esset, eam quam posset animi praestantiam. altem in secundis, aut tertiis, aut etiam quartis obtinere. Hoc enim eiusmodi noncise , ut fieri non posit, si modo conari quis velit, seipsum eXercete,&longiore tempore sui ipsius periculum facer .
Quod si haec ab illis scripto tradita, isti probata fuerunt , qui nihil praeter exiguum natura lumen , propriamque industriam adhibebant cur Christianus, qui adolescentiae suae primordia minus recto ad saluta rem Senectutem curvi est ingressus, non in viam Deoitniant , redire polle considat Θ Nam in actantius postquam aetatem iuuenilem CX ij seste di Xit , quae ni i-χmae ad delinquendum irritant, subdit: Moisi omen
247쪽
in prima fare turpes, se omni iudicio damnati, postmodum LadabiIe, emiserunt os uacitus Augii stuprius, nonna os inquit, legimus, viimus , qui aut adolescen i. vanitate ,
seu irnorans, caecitate decepti, vari j Ccatorum ner aenebanA./ oonoxij; deinde ocius ab errore conuersi, malo a adhuc
opera feci Ziuisitiae, quam antea peccata admiserunt Nos igitur cum praeterea magnum illud, atque adeo excellum beneficium agnoscamus, quoci merito passionis Domini nostri consequimur quippe qui misertus infirmitatis nostrae, filutare poenitenti e sacramentum, in subsidium nobis reliquit , quo praeterita CXpiare crimina, Veteres sordes ab tergere,, in illius gratiam restitui iacile liceret quid cunctari, aut vereri debemus, ostio ioc nobis amplissimo patefieto, quin Deo reconciliemur quod cum in sanci a Ecclesia sit omnibus notissimum, tum sacrae legis auctoritate, tum plurimis Sanctorum virorum exemplis,qui nouos mores induentes,se Deo gratos reddiderunt, iam superuacaneum videtur , id rationibus vllis comprobare. QUARE, qui ad Senectae sores perueniente V1-dent, se non ea adolescentiae sua fundamenta iecisse, quae Oporterer ingemiscant ex animo, lacrymisque praeteritas eluant maculas ac constanti fiducia sibi proponent ex cum nouo Senectutis cursu, nouum induere liominem; nihil deinde vereantur , praeteritas prioris aetatis labes, sibi ad veram gloriam promerendam aliquo futura esse impediment, quin laetentur magis, se nouo hoc lumine,eo alacriores ad reliquam peregrinatio
nem absoluendam , reddendos end.
248쪽
os MEDIA NUNC AD virilem aetatem accedamus,qtiae in-TATE. ter adolescentiam,& Senectutem media est; plurimumque ipsa, si ex dignitate transigatur, superuenientem postea Senectutem potest adiuuare. Cumque rationes superius allatae ad disciplinam adolescentiae ineundam, pariter inlic aetati congruarit, imo magis hic requiri, plusque necessariae videantur, quo aetas haec firmior,maturitati propinquior , negociis gerendis aptior , in oculisque omnium celebrior esse solet. Idcirco superiora omnia ad iuuandam adolescentiam tradita, hic quoque repetita esse censeantur. Nam Via Stobaeuiser Graeaeus ille diXit RQ homo natura quodammodo simissimus I uino nina pilud nouum in primis ceracemis con'
fici necesse est,postea deferueres; inde a brdibus d superfluis e Xpurgatum confirmari, componi; unde defaecatum, purum tandem omnibus suave redditur Sic hominem per varios artatis gradus traduci, in diesque magis X tergi , ac clarescere oportet , Ut in Senio suam integritatem, ac consumationem proserre valeat.
Hinc scimus, varios clarissimos auctores in eo elaborasse, ut de huitis aetatis, quam mediam vocant, moribus , sinstitutis excolendis, nati ita praeclare conscripta TL: de g relinquerent': quae quoniam publice cXtant,omnibus Q;cki,. d. Die in prUmptu est pollunt , ea ni iterare luperuacaneum Pluton Polit videretur. Tantum dicemus , ea quae olim e veteri Philosophorum traditione ad instituendam hanc mediam aetatem jussicere visa fuerunt, non tamen hodie ad eam eqChristiana disciplina informandam satis esse cum alia quaedam praeterea sint obseruanda,prioribus saeculis non antea haud plene cognita. Homo siquidcm cum totius vitae, omniumque actionum
249쪽
num suarum rationem omnipotenti Deo in nouissimo die reddere teneatur,ad duo principaliter respiVerede a j ij, ἡ
betis; primum, quod illi competit e natura, quam V sar. q. 88.ar. cant speciei, ut est pars totius generis humani; alte Ladiarum, ex natura, quam appellant indiuidui . Etenim quatenus homo ratione, Marbitrio praeditus est, at que ad imaginem, Imilitudinem Dei creatus; in hoc cum caeteris hominibus,cuiuscumque sint conditionis, illi conuenit; ideoque pariter omnes ad diuinae legis, sanctae Ecclesiae praecepta tenentur quibus praeceptis annumerari etiam possunt quaedam alia uniuersalia ex naturalis rationis lege ab initio prodita veluti nemini iniurium esse, non aliena rapere, non mentiri, non asia sentari, iustitiam colere, sobriumque, ac continentem se pnaeberes ad quae obseruanda Gentiles etiam astringuntur Alterum est praeterea, ad quod nusquisque ex suo proprio muner ac statu quem in hac vita suscepit, deuinctus est; cum ad alia munia, atque Operationes teneatur Princeps, ad alia Episcopus , ad alia miles , ad alia rusticus, ad alia qui gubernacula Reipublicae tractat, ad alia qui priuatam vitam agit, ad alia quivxorem habent, ad alia qui caelibem vitam ducunt Quae igitur de vita probe egercenda a veteribus conscripta reperiuntur,ea plurimum ad generalia quaedam speci an ab omnibus obseruanda, quatenus rationis sunt participes.
AT ILLUD, quod spectat ad singulares vitae TENERI
actiones ex illius ossici j,&status lege, ac conditione, quem nusquisque sortitus est, cum eius quoque Xa ctam rationem supremo Iudici homo redditurus sit, id Vitaeque non ita fortasse, ut opus erat, ab illis fuerit X pli Tu Exsa. catum cogimur nos,quod magni sit momenti, in me CENDubi
250쪽
moriam omnibus reducere ut sciant satis non esse , ex communia praecepta praestitisse nisi haec, quae propria sunt, S peculiaria singulorum vitae graduum, ab illis cumulate fuerint impleta. Quapropter cum haec media aetas multiplices actiones in unoquoque hominum genere complectatur, quae non a generalibus regulis, sed potius a peculiaribus functionibus illius status pendet, quem singuli adepti sunt pergratum nobis fuisset, illas plenius recensere ut hinc ea,quae ad iustum Senecituti aditum praeparandum
Sed quoniam longum nimis, ac molestum csset ista
persequi cum haec, qua de Senectutis Bono conscribimus, non ad unius tantum,vel alterius vitae gradum aut ad eos etiam, qui insigniores sunt, eluti SenatoreS,. Magistratus,Doctores,& claros viros solum pertineant; sed ad uniuersbs etiam pauperes, artificeS, OperariOS,
ac huiusmodi alios dirigantur, ut quisque norit, sibi sta tum vitae suae implendum esse: Ideo fit erit admonuisse Unumquemque teneri ad ea praestanda , quae ipsius status , conditio postulat. Nam quemadmodum inquit
is ad corin. t. Apostoluc': SICui In uno corpore varia uni mera bra im- η ιμ- Atia tamen non eundem cIum habent; sed oculiis x idet, ma
nus tangit, pes ambulat in nisi unum quodque ex his ministerio suo fungeretur, valde haec omissio noceret corpori, illiusque vium , ac dignitatem perturbaret Sicut Seni persectione omnes potiantur, necesse est, haec cuiusque ossici , viatus iura, ac praecepta non tantum eruditis , atque cXcelso loco positis viris, sed quibuscunque etiam alijs perspecta sic ne eorum ignorantia. transgressione, tot virorum multitudo, extrema aetatis bonon ructu destituatur.