장음표시 사용
121쪽
Caput IlI. Posfibiis es Asinitam Cathegorematicam mul
titudinis , ac intensionis . num. 22.
Creatura omnium maxima, aut omnium minima r num. 56.
Caput VI. De Compositione continui , G Stata quaesi
Caput VII. Continuum p ficum consat punctis p βὸm-Misibiliburnum. 83. Caput VIII. Objectiones . num. 83.
Ainosa est illa definitio Infiniti. scilicet, rejus nihil est extra . Sed quia illam impugnat Aristoteles. &quia vere est aequivoea, s siquidem nullius rei eonstitutivum ullum est extra ipsam rem . unde sequer tur, omnem rem esse infinitam. Et ipsius Dei multa. Item ph om. Des Creaturae , quae verὲ sunt Dei, sunt extra ipsum Deum et unde sequeretur, Deum non esse infinitum . Et demum quia ista definitio alludere videtur ad solum infinitum perfectionis ii nam tant timiotius persecti est . quod ipsius nil fit extra in isto sensu , idest quod intra se contineat formaliter, aut eminenter omnem persectionem. His de causis nobis probatur simpliciter definitio altera Aristoteli. ea. scilicet Infinitum multitudinis est , e us semper saltria acta. pere , seu , quod tot habet partes . at successisὸ pertransiri nos post quoad omnes. licὸt possit quoad multas , nempe in eo sensu, ct quoad rationem illam , secundsim quam est infinitum . a. Haec autem definitio, nec convenit chymerae . nec puncto indivisibili quantitatis v. t. nec Animae rationali, nec ulli alii reIindiis Disiligod by Cooste
122쪽
indivisibilii quoniam lic t haec, &similia non possint laeeessi vh
pertransiri . hoc non provenit ex multitudine partium , quas haheant, ut per se patet, sed ex eo, quod partes non habeant, vel illatum simul as sit impossibilis . 3. Hinc primb. Neque adhuc menti divinae est assigna hiIe ullum . quod in re infinita sit successi vh ultimum i quoniam esset ultimum . utpote per insallibilem mentem divinam cognitum . ut ultimum et & simul non esset ultimum i quia de essentia institii est non habere ultimum. idest non habere finem 4 ergo sicut non dedecet Deum impotentia faciendi, qsod homo sit Animal irratio. nate , quia hoc esset contra Hominis essentiam ; ita non dedecet imis potentia faciendi . quod infinitum habeat finem , sive aliquid suo cessivὶ ultimum s laeeessive . inquam, successicine , sive temporali, sive loeali , per utramvis enim pertransiri infinitum , aeque repugnat, item suecessione omnium partium distributivE : quamvis enim nil obstet, quod Deus hodie producat duos Homines v. g. &cras alios duos . & postea caeteros omnes possibiles . squo fiet, ut hominum infinitudo producatur successu δ, sed erit successio quo. ad aliquos . non quoad omnes distributiv E. Nec potest Deus saee.
re, aut cognoscere auediuatem alicujus infiniti, quia viedietas diei eaequalem distantiam ab utroque extremo i ergo quoties repugnat alterutrum extremum , repugnat medietas: at in omni Infinito re.
pugnat unum saltem extremum ε nempὶ illud , quod apprehendatur finis. Ergo in omni infinito repugnat medietas. Unde supponenti, quod multitudinem , aut extensionem , aut intensionem infinitam Deus dividat in duas partes aequales, nego suppositum εDebs supponenti, quod Deus ilis dividat in tres , aut quatuor . aut plures partes inaequales ε tum quia haec diviso non trahit sechmis
partem aequidistantem ab utroque extremo; tum quia adhuc reis
maneret infinitum, detracta quavis finita multitudine ex illo: non utique idem individuum, sed aliud inade quatὶ distinctum, aequale verb formaliter in ratione, atque intensione infiniti. 4. Potest Deus cognoscere, ac sacere principium alicuius infiniti. seu primum alicujus seriei infinitae i quoniam animae nostrae lunt in aeternum duratqrae 3 ergo erit infinita durationum, quas habebimus , series: S tamen haec series habet principi 'm, seu primam aliquam durationem , nempe in eo instanti, in quo creata suit anima. Ratio autem est. Dum taxat repugnat essentiae infiniti
posse successiv pertransiri quoad illam partem. secundiim quam
123쪽
cst infinitum ergo si dumtaxat est infinitum a parte post, idest
quoad durationem, non verb , parte ante, idest quoad principium ;dumtaxat repugna hit habere ultimam, non autem habere primam partem . At e converso si dicatur esse possibilis creatura ab aeterno et te pugnabit lx hac suppositione habere primam durationem . non vel b ultimam . q. Onine infinitum creatum , si sorth est possibile .a eside syncathegor ematico potest transire in cathegorematicum , necessat id debet produci, aut destrui in unico momento, & uno quasi impetu: licἡt enim ex mera sua voluntate possit Deus, ut supra dicebamus , insumere quatuor instantia v. g. in producendo infinitos Homines, hoc non est et, quia producendo multitudinem
finitam in quolibet ex his instantibus. post quartum D m ess et multitudo ins nita; sed quia producendo multitudines finitas in tribus prioribus, in quarto produceret multitudinem infinitam . non constitutam per illos Homines prilis productos,quam vis etiam
foret infinita sed in adaequat ε distincta in multitudo, quae resultaret ex multitudine infinita producta in quarto instanti, Sc ex finit M. . producta in tribus prioribus. s. Quando Aristoteles dixit a. illa
Physi eorum textu 6s. Infinitum potilis habere rationem partis . quam totius; sensus est relati vh ad nos, quoniam clim hujusmodi infinitum definiamus see impotentiam numerandi successive omnes iplius partes, cognoscimus ipsum potihs ratione partium, seu
cum attentione ad has , quὲm ratione ipsius ut talis.
s. Infinitum est duplex; unum secundlim persectionem Divinam ἔ alterum secundlim creatam. Illud primum etiam est duplex. Unum per egentiam , ct conseqtienter infinitum simpliciter . quod neque superius patitur , neque aequale, quod in essentia distinctum sit . & haec species infiniti isti Deo eompetit. Alterum per partici pationem , & consequenter Infinitum feeundlim quid , quod licet ea pax sit habendi aequalem , non tamen superiorem in ea linea v. g. Humanitas Christi , quae est infinite sanm, sed per unionem, non per identitatem e unde insnith exceditur a Deo , quia lichtutrobique sit eadem sanctitas. sed non idem modus iungendi illa; unde subsistit, quod Deus si Deus, se illa Humanitas non sit Deus t ergo quod sit infinita insta Deum . Et licet non fit possibilis Creatura alia habens majorem sanctitatem . est possibilis alia, quae
habeat illam eandem . Idem de valore meritorum Christi. Rursus Infinitum est duplex; unum realiter, ae etiam virtualiter simplex,
qualis est persegito Dei, quae licἡt ratione nostra obscura, ct impe
124쪽
secti e mponatur ex Attributis Divinis, re tamen ipsa est simpll. eitet infinitε una perfectio, quia Divina Sanctitas, Omnipotentia. Sapientia. Iustitia&e. sunt realiter, ct virtualiter unum quid
simplieissimum. Alterum est realiter compositum ex multis, quoarum unumquodque est finitum, numerus tamen, seu potius murutitudo resultans ex omnibus est infinita, ct laeeessivε numerari non potest adhue mente Divina. ita ut totum exhauriatur. & hoc vocatur Infinitum feeundlim accidens; non quia ipsi complexo resultanti ex illis omnibus sint accidentalia sua constitutiva . sed quia contingens , & aecidentale foret . quod Infinitum illudasset in rebus, nempe esset ex mera voluntate libera Dei. 6. Hoc infinitum potest considerati in triplici differentia: aliud nempe est infinitum secundum extensionem, v. g. linea infinit. potriata seeundlim longitudinem verslis aliquam Mundi plagam, aut superfietes extensa secundlim latitudinem, aut corpus exte sum feeundlim profunditatem. Aliud Infinitum seeundhm intemsonem, v .g. qualitas constans infinitis gradibur intensionis. Aliud Deundum multitudinem rerum non habentium inter se hanc eooris dinationem . v. g. multitudo Infinita Hominum. Angelorum &e. Quodlibet ex his tribus potest esse saltem quoad considerationem
nostram s de possibilitate ipsa obiectiva . & reali est lubium inter
Authores duplex; unum vocatur Infinitum cathegorematicum, nempe cujus omnes partes actu simul existerent. aut formaliter . aut aequivalenter, v. g. Si Deus unico ictu crearet infinitos Ang los, aut illos jam creatos simul conservaret; illud seret infinitumeathegorematicum. Alterum dicitur syncategorematicum, nimiis tum illud , cujus omnes partes ron existunt actu . possunt tamen
sine fine multiplicari ι unde hoe infinitum est actu finitum , ct Q. iam quoad potentiam infinitum. Et sie Homines v. g. sunt infiniti synea thegorematich. quoniam licti omnes. qui sunt, suerunt. & erunt. sint finiti, veruntamen sunt possibiles infiniti alii; ita ut si Deus in quolihel
momento reali, vel imaginario aeternitatis suturae centum millia milionum Hominum produceret, nunquam per totam aeternit tem absolveret totam Hominum multitudinem . quia neque haec, neque aeternitas illa habent finem. Sin verb supersedens hae sumessiva productione omnes impetu produceret uno; iam Homines non forent infiniti syneathegorematich. sed cathegorematice t ubi
iam videa repugnantiam in eo, quod existat Infinitum baratheg
125쪽
rematicum, quia si exi steret, & actu esset productum et iam non seret syncathegorematicum ergo sicut est impossibile , quod actu produeatur id quost est purὶ possibile, quia esset, ac simul non es.set pure possibile ; ita est chymera , quod producatur Infinitum sinis
ea thegorematicum in sensu composito, quod sit tale ἔ quia hoc, ut condistinctum keathegorematico dicit, quod illa multitudo non existat actu , sed dumtaxat possit existere et ergo si, ut syneathego, rematici actu existeret. esset, ac simul non esset infinita syneath goremati ed . Hoc infinitum syncathegorematicum potest esse duplex et unum , quod potest transire in cathegorematicum , eb qubdomnes ipsius partes possint simul existere, ut infinitum Hominum. quod est syncathegorematicum , potest tamen in sensu diviso esse cathegorematicum ..desinens esse syncathegorematicum, si nimi. rum Deus produceret omnes Homines smul possibiles . sine sue. cessione generationum . Alterum . quod nunquam potest esse ea. thegore naticum , eb qu bd ipsius partes sint essentialiter sibi in vucem suecessivaei S consequenter nunquam possunt simul existeterv. g. infinitum horarum, dierum, mensium , annorum possibulium per totam aeternitatem a parte post is 8. Obyc. innumerae horae aeternitMis a partepost nee divinit lis volsent unquam existere, quia nec divin illis potest fieri. quod omnes prors. s. nulla dempta . existat aliquando ali a finirentur horae illae successivd . S consequenter non essent infinitae ergo innuis merae sunt . quae nec divinittis possunt unquam existere ; ergo si sunt innumerae . sunt chimetricae et quod enim nec divinitus potest existere. & distinguitur a Deo , chimaera est 4 ergo aeternitas a parteptist , & consequent ei haec species infiniti syncathegorematici entiistatum successivarum imbibit innumera, chimaeras. Consi matur . Omne suturum aliquando erit. praesens : ergo Omne repugnans esse aliquando praesens, repugnat esse futurum. Sel innumerae horae aeternitatis a parte post repugnant aliquando esse praesentes . Nam quocumque a avdo assignato Per mentem Di visam, testant infinitae horae . quae nunquam eXtiterunt: ergo itinumerae horaegae pugnant esse futurae: ergo repugnat. q iod sit iurara aeternitas a parte post. Hie jam incipit dissicultas notata in Ptooerio hiatus Di spiriationis . nempe loqui, S apprehendere rem infinitam per vel ba significantia mensii ram finitam . v. st: illud usqua si 'e consem nter per verba significantia concertum Chi Et vii in Hiserit aliis LI cprositum rei, quae ais tua tu I ab unia,&disputatui ab utrisque.
126쪽
, ει ραεια ex fit Infinitum . 99
s. Distinguo antecedens objectionis. Nec diviniths ponunt existere eb quia imbibant contradimonem a nego: t quia in tota illa infinita multitudine horarum , quas unico intuitu agri oscit' Deus nullam deteget . quae involvat praedicata contradictorii ) eo quia nulla ex illis possit esse ultima, & nullae possint esse ultimae ;concedo et quia si omnes possent absoluth existere, sequeretur, quod vel essent finitae . vel non essent essentialiter successivae . quae ambo sunt impossibilia, ct negamus secundam consequentiam. Id namque sollim est chimaera , quod nec divinittis posset existere,eὸ quia involaar costradictionem ι nam haee sola est definitio solius
chimaerae. Impotentia autem existendi. quae veri fieatur de innumeris horis , non est . quia illarum ulla involvat contradictionem ;sed quia nulla potest esse ultima . clim loquamur de re infinita .ct nulla potest coexistere alteri . clim loquamurn de eomplexo essentialiter Recessivo 4 unde sollim sequetur, hora gallas esse inline-raeas in ordine ad es e stimar. item in ordine as nor est mas, seclis in ordine ad Imbibere rentrat vens. Quod fi reptiosi
omne, quod non involvit contradictionem. potest aliquando eriserer concedetur de omni permanenti et seci negabitur de omni .
quod se essentialiter successivum . ac sine fine. quia si omnes . st
singulae durationes aeternitatis nostrarum animarum v. g. possent aliquando existere. sequeretur, quod aliquando finirentur omnes tergo aliquando finiretur aeternitas , quod est chimaera . IO. Nunquam eXtra rem praesentem loquimur de objecto ha
bente haec duo attributa , consare poertibus essentialiter successuis, Er non pese haberemem et quocirca nuspiam extra rem praesentenis patitur exceptionem istud princimum e omne 'quod non ἐκτολλι eontradictionem , pus aliquando existere sed in re praesenti, debe mus illud explicare. nisi audeamus negare possibilitatem aethres. tatis a parte post nostrarum animarum. Jam ad confirmationem distinguoantecedens omne futurum smplex. aut compositum ex partihus simul extituris , aut ex partihus essentialiter fibi sue- cessivis , sed finitis , aliquando est praesens , aut praeteritum A con cedo i sct hujusmodi sunt illa sutura . de quibus loquimur semper extra praesentem disputationem , ct de quibus veris eatur proposi tio ista . quae idcirco videtur principium certum in omne futurum compositum ex infinitis partibus , & essentia litet successivis, qua . lis est aeternitas a parte post * nego antee ense quia si aliquando
foret praesina integre, pleni , ae adaequate , iam non esset successi
127쪽
vum . fi aliquando esset praeteritum. jam non esset infinitum . &permissa prima consequentia. eum minore subiuncta . & illa altera consequentia . distinguo ultimum consequens. Repugnat, quod sit futura inadaequatὰ . ac partialiter ς nego. Adaequate , ac integrὶ tota memitas , parte post ; subdistinguo ς repugnat hoc , quatenus repugnat. ullam partem ipsius esse ultimam, & quatenus repugnat, partes ipsius non esse successivas inter se ς concedo e quatenus ulla pars ipsius, aut complexum eκ omnibus involvat contradictionem a
xi. Enique ex hactenus data explicatione Infiniti sequitur.
non esse contra rationem infiniti in genere sde Infinito entitative Divino aliter ratiocinandum est j quod illi materialiter addatur aliquid . aut detrahatur, & qubd in hoc sensu crescat. vel minuatur, & quod in hoc sensu unum infinitum sit majus. Hem. Pe materialiter dumtaxat, quam alterum . Esset verb eontra rati nem Infiniti, quod formaliter sit Infinitam. atque in ratione Inia
niti unum sit majus. aut minus altero, unum crescat. aut minua.
tur, ipsi aliquid addatur, aut detrahatur. Haec duo non indigent nisi explicatione. Etenim ponamus id , cujus possibilitas mox disputabitur . scilicet Deum uno quasi impetu producere simul omnes Homines possibiles, illosque esse infinitos . Rursus post horam tollere de Mundo decim illorum , & post aliam horam illos re producere. Quod absurdum in hoc, posita possibilitate infiniti othego- remitiei Ecce iam primo Infinito detrahitur materialiter aliquid, nempe derem illi Homines. quia licet perseveret infinita Hominum multitudo stum quia non est de essentia omni, multitudinis infini- eae ineludere in se omnia individua possibilia illius speciei. cujus est multitudo; quocirca comprehendit plura materialiter. quam Is itum aliquis. Tum quia per detractionem numεri finiti. qualis est ille denarius . non deficit multitudo infinita Verumtam in ilis ud infinitum , quod perseverat. non est idem adaequale cum pri re ; nam illud non includit illos decem Homines, quos tamen in . eludebat primum infinitum . Ecce a. additur materialiter aliquid , R san ejusdem rationis infinita seeundo . nimirum decem illi H mines . qui niam sine dubio cognosceret Deus plures Homines esse in rebus post reproductqs illos decem, quam ante reprodumonem,
128쪽
ει quotuplex sit Infinitum: I o i
plures, inquam, non ratione successivae numerationis, sed unico in. tuitu ; quia tam impossibile es et numerare successive Homines i los post reproductionem illorum decem , quam ante re producitonem . Ecce 3. In sinitum minuitur,&crescit pure materialiter , quatenus multitudo Hominum, nec per detractionem illorum decem desinit esse absoluth infinita, quamvis non sit illa eadem individualiter, quae erat prius, nec per re productionem est magis in sinita ; nantiatam impossibile esset illam successive pertransire ante. Quam postre productionem . Ecce demum unum infinitum majus mate ri aliis ter, qu m alterum; nimirum Infinitum , quod erat ante detractio. nem illorum decem Hominum respectu Infiniti alterius in adaequa.d Mincti, quod esset post destruetionem , ct ante re produetio.
nem. Majus, inquam, non in ordine ad successivam numerationem, quia , ut saepe advertimus, tam impossibile esset successi οὐ pertransire unum infinitum , quam alterum, cum ambo careant fine, si ve ultima entitate ; sed in ordine ad realitatem ipsam , atque ad cognitionem Divinam , quae uno intuitu exprimeret in sinitos Homines includendo illos decem . ac infinitos etiam non includendo illos decem. Et in hoc sensu complexum ex quatuor infinitis, v.g.
complexum ex infinitis Hominibus, & ex infinitis capillis eorum. dem . S ex infinitis oculis dextris. & ex infinitis sinistris , est maius, nempe materialiter dumtaxat, quam unum solum Infinitum, videlicet ex solis Hominibus. I a. Caeterlim neque unum potest esse majus altero formaliteris ratioM infiniti. sicut unum Animal nequit esse majus altero in ratione Animalis et siquidem essentiae metaphysicae rerum consistunt in indivisibili i & insuper quia . tam impossibile est laeees si υε pertransire unum solum infinitum, quim complexum ex multis infinitis , in qua impotentia pertranseundi successivὶ partes omnes stat ratio formalis, & quidditas infiniti multitudinis rerum ex se possibilium . Neque potest crescere, aut minui sormaliter ullum infinitum in ratione infiniit; quia hoc staret in eo, quod magis, aut miniis haberet finem , idest ultimam entitatem , ct haec m noritas, & minori ras . est chymaerica; quoniam res de qua suerit sermo, vel potest transire successu δ: Vel non potest Es inter haec duo contradictoria non datur medium . unde nec majOritas , aut minoritas , in Si potest: hoc ipso tes illa non habet infinitatem multitudinis. Si non potest; tam non potest, quim quae libet alia, quae non possuε nam tam sequerentur contradictoria
129쪽
ex uno , qu mex altero. Hinc demnat habes, nullum infinitum posse esse in ordine ad successivam numerationem majus , aut mi. nus negative . quam alterum ἔ quia hoc staret in eo, duod unum per successivam enumerationem magis , aut minlis haberet finem , si ve ultimam partem . Sed hoc repugnat, ubi neque est. neque esse potest finis , sive ultima pars , quale est omne infinitum t ergo. It cm nec potest esse majus. aut minlis positive, quam aliud infinitum in ordine ad successivam enumerationem; quia hoc staret in eo . quod plus temporis realis, vel imaginarii expenderetur iasnecessiva enumeratione partium alterius ἔ At haec pluralitas tem- potis est impossibilis: nam scut numquam in aeternum numer istentur successivὶ omnes partes unius, ita neque omnes partes a l.
tetius; siquidem ambo sunt infinita , ct neutrum habet partes ulti
13. objicies. Si unum infinitum potest crescere . & exced
re alterum licit pule materialiter, assignabile erit saltem mente
divina punctum illud , , quo infinitum A incipit excedere infinitum det ergo in puncto, sive entitate antecedente finitur infiniis tum E : ergo hoc non erit infinitum . Distinguo antecedens. AD signabile erit per successivam numerationem ononium pa tium punctum illud. nego: Sine hac successiva numeratione omnium par. tium et concedo antecedens, S nego consequentias . EX plicatur.
Si numerando successive omnes partes infiniti illius. quod esset materialiter minlis , deveniretur tandem ad aliquem, postquam infinitum materialiter majtis inciperet illud excedere , sequeretur, illud primum non esse infinitum . quia contra rationem infiniti est . quod suae partes sueecssvh numerari possint . Ali non contingeret hoc. sed quod mens divina , imb & humana fine sucee silva enumeratione omnium , s quidquid sit de eluinciatione aliquarum, partium illius infiniti minoris assignare posset punctum, vel partem aqua infinitum majus ineipit excedere ed quia quo ad illud punctum, vel partem non sit infinitum illud alterum infinitum, quod est materialiter minus: v. g. considera duas lineas infinite extentas Orientem versds, sed una incipiat 1 puncto B, altera a puncto D: quilibet posset dicere ex hac parte, secundbm quam neutra linea est infinita. haec linea incipit excedere alteram a puncto C;nam ex D.sunt aequales.&haec incipit prilis per duo puncta . Similiter in ea su illo infinitorum hominum: Nam destructis illis decem, quilibet poterat dicere ab undecimo, sumus pauciores, quam antea eramus; illis vero reproductis ,
130쪽
ductis quilibet etiam poterat dicere stem per tamen sine silc celsiva Omnium enumeratione, in modb sumus plures. quam nuper eramus; quoniam ad dicendum hoc , clim sit per se evidens , non est necesse laceessu ὀ pertransire omnes , supposito, quod omnes sint, sicut erant pridS .
I 4. His praemissis , quinque dissicultates disputandae sunt ri. An sit possibile infinitum syncathegorematicum , quae dissicultas coincidit cum illa altera . An Creaturae possibiles sint infinitae Θ2. An sit possibile infinitum Cathegorematicum multitudinis. g. An intensionis qualitatum q. An si possibile corpus infinitae
quantitatis. s. An sit possibilis Creatura omnium maxima, vel omnium minima λ Quae omnia tametsi merae speculationes inutiles videntur, sunt tamen utiles, ac necessariae indagando naturam . in siniti, & cognoscendo aliquatentis Dei omnipotentiam, necnon alia non pauca , quae occurrunt in Theologia .
Eu eonclusio est reflexa. Clim enim Infinitum Syn. eatheg rematicum sit illud, quod constat partibus, quae in infinitum multiplicari posunt; dicere ,: hoc infinitum esse possibile,est dicere, esse possibile, sint possiοιαι μνι nitae res illa ψSc aliis terminis est dicere, Creaturas possibiles in utraque specie esie infinitas. G species ipsas mὸ ct genera. Ne Obi d.
garunt hoc. vel saltem dubitarunt aliqui apud Oviedo a quibus ipse contro. 14. non valde abhorret. Sed praefixa conclusio est vera. Omne quippe, in quo,& ex quo iam ost nduntur duo contradictoria, est possibile, aut saltem dicendum est possibile , iuxta rectam, & prudentem ratianem; alias de quacumque re naturaliter cognita possemus. pruden ter dubitare . lateat . necne in ipsa deceptio aliqua nobis ignotata At in eo , ct ex eo, quod Deus possit in infinitum multiplicare Homines, Ang los . Lapides &c. non ostenduntur duo contradicto. ria et erg 3 potes D. us illos in infinitum multiplicare . Sed hoc est. possibile esse infinitum syncathegorematicum rerum; & hoc est, creaturas possis; i ss infinit .s Sc.
36. Ex triplici carice probat Arriaga lect. 4. de in sinito contra dictio