장음표시 사용
431쪽
nimirum quae nequeunt fieri ab his causis naturalibus, quae liint nobis familiares : possunt tamen fieri ab Angelis, qui utique non sunt substantiae supernaturales. sed causae etiam naturales. Et tales puto ignes , sumos, clangores, S miros illos effectus , quos paulli ante protuli ex Scripturis. Vel demum supernaturalia magis secun4dtim quid, videlicet illa , quae rard contingunt, possunt tamen sieti, ct interdum sunt ab his causis naturalibus nostris , quarum assueti sumus . Et tales sunt Cometae tam elementa res , de quibus Aristoteles, quam Planetarii, qui decursu annorum , ct observationibus accuratis detecti sunt non semel . Utrosque explicaturus dicam nunc octo circa quidditatem elementarium, causas, colorem, fguram, pronostica Sc. 276. Primam. Qitem admodum multoties ex globo hoc terra queo ascendunt leves exhalatiunculae , quas noctibus serenis accen di videmus , ct transvolare sub forma globi ex una parte in aliam . Item quemadmodum serδ quotidie ex hoc eodem globo ascendunt vapores , qui interdum non uniuntur inter se , ct ideo non videntur et interdum uniuntur. & sic formant visibilem figuram , & eos vocamus nubes; quae interdum habent unum , interdum alium colorem iuxta qualitatem halituum, quibus constant: interdum ligant, interdnm solvunt ventos et interdum sunt propitiae, ac sce-cundae. interdum steriles, ac nocivae. Ita ex hoc eodem globo, in quo tot sunt, ac tam heterogeneae species rerum , ct intra quem est
tanta copia ignium , aquarum , ac metallorum matrices nonnunquam evadunt plures , ac viscosiores exhalationes s memineris exempli toties ad dum a lembicii qum per accidens agglomerantur invicem . sicut per accidens agglomerari solent nubes , ct multoties
quoque non agglomerantur, sicut nec agglomerantur semper vapores . Haec exhalationum glomera igneis spiritibus. quibus constant raptae transiliunt illa 43. aut so. milliaria , quae dixi occupari ab atmosphaera , evaduntque ad confinia , vel supra confinia Mun. di hujus elementarii. Ibi accenduntur propter hos eosdem spiritus reciproce coeuntes, vel propter anti peristasim frigoris , vel propter ipsam agitationem , qua moventur, vel propter has omnes cata. sis simul. Accensae autem videntur a nobis noti urno tempore. Et etiam quanquam non accendantur, si tamen tota nocte videant
Solem propter altitudinem quam habent, sicut post occasum Solis videmus nubes , quia clim sint magis altae quam nos, illustrantur
a Sole etiam postquam nos desivimus illustrati ab illo . Si enim at:
432쪽
mosphaerae apex videtur a nobis multo ante, Sc inultd post Solem ἰquia susscit ut per Solem illustretur , quando hic est insta Horizon. tem , etiam ultra horam; cur glomus illud exhalationum , licet non accendatur, non potest illustrari a Sole per totam noctem , si ascendat decem , aut viginti semidiametros , ct in umbram Terrae non impingat Z277. Has exhalationes vocamus Cometas elementares , idest otiundos ex his Elementis familiaribus , ct definiri possunt: Exhalatio visibilis inter atmosphaeram , & Lunam . Dico exhalatio, quia vapores soli , quippe qui humidi late abundant, non possunt tan-ttim ascendere , sed gravitate sua continentur in atmosphaera : item quia Cometa distinguitur a nubibus, in quibus praevalet vapor , ' licet exhalationes intersint, unde nubes dicunt in recto vapores , Scin obliquo exhalationes . Cometae e converso exhalationem in recto. & forsan vaporem aliquem , sed in obliquo. Dico et bilis , quia vulgb non dicimus Cometam , nisi phaenomenon quod videmus. Sed non negarem multb plures esse Cometas, quam eos, quos videmus. Tum quia dumtaxat videmus nocturnos. Cur non
possunt esse multoties Cometae diurni, qui utpote obruti fulgore solati, non videntur 1 nobis . Tum quia possunt esse Cometae, qui propter suam vel exilitatem . vel diaphane itatem non videantur a nobis maximὸ in altitudine illa) vel propter continuationem nubium atmosphaeram occupantium per multos dies ,& sorte menses, ct consequenter non sinentium quod videamus illos. Tum quia nec vapores ipsos. qui magis vicini nobis , ct magis opaci esse solent, videmus etiam splendente Sole , donec concrescant in quamdam molem , quae necessaria est ut oculo percipiantur. Unde sit . quod Homines rei maritimae assueti intuentes nubeculam aliquam , etiam quando dies apparet serena, praedicant imminentem tempestatem , imitantes utcumque Eliam , qui videns nubeculam
parvam , quasi vestigium Hominis ascendere de Mari, dixit Regi: l8. Iunge currum tuum, descende , ve occupet te pluvia : & meritb ς nam ecce Caeli contenebrati sunt, G xu es , cdi ventus , Dicta es pluvia grandis . Etenim nubecula illa non inducit per se sola venistos . & procellam; sed ob experientias antecedentes est inde X at. mos phoetam sensim invadi, ac compleri exhalationibus, & vaporibus, qui ob suam raritatem adhuc non videntur, & ideb dies apparet serena, sed jam incipere illos coalescere , atque condensati, ut experti . indicat nubecu la, ct consequenter fore ut citd ingruat
433쪽
proeellat nisn soldm supernὶ a jam coeuntibus vaporibus, sed mlto magis infern ab interiore commotione Terrae supra quam est 'Mare illud,per quod navigant. Sicut etiam periti Medici ex una, veIaltera macula parva, quam inspiciunt in superficie corporis, agno-seunt interiorem commotionem, quae per illud serpit, ex qua jam incipit evadere ad superficiem et unde imminentem procellam praedicunt, quamvis adhue videatur non cith moriturum illud corpus. Igitur ut vapores, ct exhalationes videantur , non sum- est quod sint; sed opus est, quod talem determinatam habeant densitatem, ac molem. Ergo fieri potest, quod reverὲ transilierint atmosphaeram exhalationum glomera , ct tamen , quod non habeant hanc densitatem , ae molem . Ergo fieri potest . quod sint Cometae nocturni. atque penetrati solari fulsore , ct tamen quod non videantur. Verumtamen vulgo non ita loquimur , quia phq nomenon , quod non videmus . non voeamus Cometam . Dico etiam inter a οὐ ram , O Lunam, tum ut Cometae Elementa. res distinguantur a Planetariis, de quibus infra . qui sunt utique supra Lunam, utpote oriundi 1 superimibus Planetis , tum ut di-dinguantur . vulgaribus, ct frequentioribus exhalatiunculis, quas nocte serena intueri solemus, velociter transcurrentes intra atmosphaeram. Et haec quoad quidssitatem, Sc causam horum Co
Eeundum. Hi Cometae Elementares moventur ab ortu in Occasum rapti veloce, potenteque motu illo , qui rq gnat inter Tropicos immediate directh propter corpora vastissima Planetarum illac semper gyrantium , nec non specialissim ξ propter velocem motum duodecim Signorum oecupantium eam me dietatem sphaerae: quique impulsos diffunditur quoque collaterantet verins utrumque Polum. Vide quae supra dixi num. Io I. linquens de vento, & motu Oceani perpetuis ab ortu in occasum . M enim perpes rapidi simus motus tot, tamque vastorum globorum susscit corripiendo post se regionem aeris, nee non grave ipsum Mare inter Tropicos . Cur non Cometas . qui lieΦt mul toties sint
434쪽
ves, qui in Mare, & atmosphaeraὶ Tertium. Durant hi Cothetae
propter tenacem viscositatem , novarumque eχhalationum aceum
sum , ct occursum , quas rapiunt per viaS illas, per quas gradiuntur , sicut etiam durant nubes , & non dissipantur subiit, propter similam concursum novorum , ct novornm vaporum, & quidem non semper adest causa illos resolvens. Quod autem magis, aut minus durent Cometae , pendet ex eo, quod densior. aut graci- Iior, major , aut minor sit materia, qua constant, uberIus . aut parcius sit pabulum , quod inveniunt aliarum exhalationum , potentior sit demum , aut debilior sit causa illos dispergens, & abs mens : propter quas causas nubes quoque magis, aut minus durant super nos . Quartum. Figura Cometatum est accidentalis . seut in nubibus est etiam accidentalis, & ideireb varia. In longum deducitur, R ideb Cometa vocatur quandoe conglo..hata antrorsum majore parte, magis pingui. ct tenaee exhalationum . & ibi globum formante graciliores poni sequuntur, S cot- lateralis aer est quietus, ideb fibras ilIas . seu lacinias non dissipat, sicut ob eamdem rationem serenitatis aeris solent nubes apparere instar longae alicujus lineae . Item quando globus ille accensa rum exhalationum vibrat ex se, ct post se relinquit illam aceensam materiam, sicut etiam vibrant, ac post se relinquunt per brevα, tempus accensam lineam nostri pyrivoli . ct exhallationes nc diu nae aestivae. Faciendo autem ex se poritonem illam , ct non adveniente aequali portione aliarum exhalati num . tandem consumtitur phoen omenon post aliquod tempus . Item quando acutissima , S subtilissima exhalationum parte praecurrente, gravior portio subsequitur, juxta figuram , quam flammae olei, cerae&c. exhi. fere solent . Et tunc Cometa dicitur Gladius. In omnibus his a cidentalibus figuris Cometarum cauda est aversa Soli. quia Cometa elim nocturnus sit, Solem sequitur, Sconsequenter cauda, quam post se trahit, debet esse soli averso . Est autem erinitur, aut ba a tur tunde non semper habent caudam aversam Soli , quanωdo undique . vel , sola parte anteriori occurrunt novae. ao novaς
exhalationes, quae ibi conglobat π. Saceensae, vel per Solem illustratae . exhibent illam figuram, quia non eonglobantur persedi E cum corpore praecipuo . sed videntur quasi appendices illius, quod passim videmus in nubinus non semper habentibus persectam omnan, unionem suarum partium , & exa
435쪽
ctam figuram totius, sed fibras etiam trahentibus, α laci.
a 9. Quintum. Horum Cometarum color est etiam a identalis sicut nubium 4 Quemadmodum enim appareui ruhrae, aequasi sanguineae , quando resertae sunt exhalatiunculis, S insupersunt delicatae, ae quas transparentes. Albae autem , quando time veluti spumeae, ac instar lanae munda pectinatae. Nigrae , quando plenae sint aquarum, quia tenebrosa aqua in nubiaas . Subnigrae quando minus habens aqiuo . Fallidae, ae cinericiae, quandonor tam aquam , quam humiditatem transpatentem habent. Ita Cometae interdum sunt candidi, ac quasi Venerei, quando exhalationes, quibus constant purae sunt, sincerae, delicatae , ac veluti sp meae. Interdum sunt rum sanguinei. ac quas Martiales , quando exhalationes , s prςsertim si sint ut esse possunt ex Minio , aut
alio. vel aliis mixtis rubris, a sunt magis addensatae , ita tamen ut to lumine imbuantur- Interdum tristes subnigri, ac Saturnioni , quando exhalationes illae multam habent admixtam faecem . aut sunt ex mixtis nigris, puta Arabactam, carbones fossus. Interdum pallidi, ac cinericii, quando exhalationes illae aspersae sunt aliqua humiditate , aut sunt meretirialis . interdum ratisi quando inhalationes sunt magna ex parte aureae sulphureae &e. qui
meminerit magnae varietatis colorum resultantes, tum ex ipsorum multitudine. tum ex ipsorum combinationibus non mirabitur varietatem colorum in nubibus. & in Cometis, squidem illae constant
vaporibus hi exhalationibus et tam va mires, quam exhalationes cum sint essu via, constantia minutissimis atomis eorum corporum, ex quibus procedunt, ut sunt vapores, atque exhalationes combustae carnis incensi,storacis, gummarum, Sc. cave autem ne hinc Inseras universales illas atomistarum consequentias. multoties rapiunt se- eum illorum eorumdem colorem, scut odorem ille colot non percipitur oeulis,quando illa dispersa sun ; percipi tamen possunt quando in magno numero coeunt, sufficienteque luce donantur. 28o. Asia etiam esse potest eausa colorum, quos videmus in Cois .metis. Nempe exhalationes, sed vapores, qui occupant longissimam eam lineam per quam intuemur illos. praesertim quia nou itas, S admiratio trahit majorem copiam spiricuum in nostros oculos, ct sic
color vaporum illorum,sili exhalationum percipitur magis. Sic qui intuetur per rabra perspicilia, intuetur ut rubrum objectum, quUF s i a rubrum
436쪽
rubrum non est.sie qnando Ionga linea inter oeulos nostros,& otiaraontem plena est exhalatiunculis, Sol, & Luna, quae ianε non lane rubra, apparent nobis pallida, lucemque tristem, ac malignam offundunt. quando inter ipsa , ct oculos nostros est magna turba vaporum aqueorum , ct tunc etiam apparere solent halonibus sti. pata in modum coronm, aut circulι amplioris, nemph quando humidi ei vapores nobis incubantes , habent figuram concavam . si. coe passim habent figuras altas z quia tunc percutiens lux apieem eonvexum , seu extimum illius figulae, & non penetrans prorsus illos vapores ob suam desitatem uniformiter diffunditur per cireum. ferentiam. & exhibet nobis figuram coronae. aut circuli, se ut etiam exhiberet aqua, si essuaderetur supre vertieem corporis expans
et 8 i. Igitur experiens a docet objecta ali s capacia induere quoad nos colorem , quem non habent, sed inveniunt in medio illo per quod videntur , ut supra memini. Ergo fieri potest . quod
talis , aut talis Cometa ver) non habeat colorem, quo apparet ve, si ius . appareat tamen quia color ille est proportionatus vaporibus. aut exhalationibus oecupantibus longam lineam , per quam viden. ut ii nobis ex hoc mundo inferiore, quem colorem non semper imduunt nubes, quia cum linea inter uostros oculos, & ipsas sit Ion- gh brevior non habet tantam eopiam illorum vaporum , aut ex ha, Iationum et non item Sol, aut Luna Iam elevata supra origontem
quia tunc fulgore suo multb majore, quam Cometali obrunnt eam tu tham vaporum I non demtim Planetae alii, seu Stellae fixae . quia eum utraque videamis sub angulo brevissimo . threa est angustisse m 1 inter oculos, ct illa sydera , unde non habent tantam copiam illarum rerum . Freri ergo potest , quod lkὶt Cometa non habeat speeialam colorem, appareat tamen pallidus, tristis , cineri eius.& malignam lueem diffundens, si medius aer, per quem videmusinum . vaporibus humidis sit plenus , appareat rntilus rivus. de pulcher , si videatur per lineam occupatam exhalationibus sulphidi reis xureis &c. appareat coruscus , aceensus, ct igneus, si ea linea
invasa sit igneis exhalationibus. Appareat candidus , fi ea lineata pura sit , ae defaecata. Appareat sustus, & fuliginosus si ea linea sumit, ae lalgi nosis spiritibus corrupta sit. Sed utrovis modo fit Cometaeum color, idest sive ipsis inhaerens, sive opplens lineas omnes per quas videatur, indis Rot ex se effectura naturales speetales.
437쪽
Quoniam utriinavis eontingat, signum est magnam incumbere no. his copiam vaporam, aut exhalationum specialium : specialium autem harum rerum multitudo speciales aliquos effectus naturales ex se indicat. Verumtamen cum aliarum causarum naturalium
multitudo sit tanta, R earumdem combinatio multiplex . idebadesse potest contracausa specialitatem illam disiiciens. Et eonse. quenter indicium non est prorsus firmum , S universale. 28 a. Sextum. Speciales effectus quos portendere solent. Scquandoque etiam causare hi Cometae interdum sunt absolute Rusti quoad omnes v. g. extinctio grassantis mothi, interdum absoluti infausti . v. g. pestis, annonae carentia, Sc. Interdum respectu unorum fausti, S respectu aliorum infausti , Sth converso. non enim raro accidit , quod in elicitas tinorum sit aliorum selieitas , v. g. dissipatio classis imminentis alicui Provinciter item stelicitas uno tum sit insaelicitas aliorum v. g. abundantia fiumenti, vini, olei ex quorum desectu avari mercatores sbi pollieehantiit ingens lucrum . Igitur hi Cometae solent esse sgna aequi voea . Quoniam
interdum attrahunt ad se , & consequenter valdh commovent exhalationes alias nobis magis vicinas. Interdum veth ex se mittunt
halitus super nos, sciit nubes, S loca odorisera. Hac de causa perturbare latcnt atmosphqram intra quam degimus, unde excitare solent speciales morbos prisertim in personis magis delicatis obeducationem, vel aetatem : item pluvias, ventos procellas in mari, concussiones terrae, nubes math gravidas, S pejus parturientes . Mirum enim non est, quod ex nova illa, ct speciali perturbatione, ac commotione atmosph ae nova haec atque specialia maseantur essecta ..Interdum autem grassantem moctum , qui aerem insciebat, mitigant. Nempe quia instar venenati animalis su-git tamquam spongia attrahitque ad se pro pabulo pestiferas exhalationes, quae aerem corrumpebant. Sic , juxta jam dicta, viperina caro est primum constitutivum Theriacae . quia assueta est ad se attrahere virulentas qualitates vicinas . Sic earo busonis sua ipsa pinguedine vivi frixi, sui rabies, & dolor magis moveat viscera , ac mittat spiritus, valet contra pestem redacta in pulverem. &postea in massam, ct postea eorpori humano applicata . quia pestifera haec pasta virus attrahit sparsum per aerem. Sic demum eqtera pestifera animalia solent esse essicax medicina contra venena
quia illa tam quam sibi connaturalia sugunt , & attrahunt. Viru-
438쪽
lentus igitur Cometa ex pessimis compactus , & lethalibus extia lationibus potest esse qnasi spongia sugens pessimas aeris qualitates,
nisi sorte talis sit, ut suas ipsius exhalationas per aerem , quem reo spiramus diffundat. Interdum demum hi Cometae siccitatem cauissant, ct consequenter annonae penuriam . quia vel absumunt va. pores resolvendos in aquas, vel attrahunt ad se exhalationes , ct ha.
litus quibus resolvendi erant. Causant itaque ex se specialem . Snovum effectum. Sed hic est aequivocus, interdum amabilis in. terdum odibilis. a 83. Septimum. Cometae portendunt ex se haec essecta tam . quam signum naturale sicut novilunim . plenilunium , Solstitium , AEquinoctium , ct similes superiores mutationes , significant ex sie, & multoties causant speciales effectus in hoc nostro mundo iii L more maximε in Urbibus . Provinciis. Regio. nibus, ac Nationibus quas dispositas inveniunt tam posui vh, quam negativu . Nam Cometae etiam suapth natura sunt apti nati , juxta nuper dicta ad effundendum supra nos speciales suos halitus , atque
spitii usa nec non ad commovendum . & perturbandum nostramat mosphqram . Utrolibet autem modo portendent. ac sortε ea u.
sabunt speciales effectus natoales in hominibus, prouinciis , ct regionibus , quas dispositas invenerint. Possunt etiam dici quodam modo signum ad placitnm divinum . Quoniam potuit Deus
futurorum praescius , ita ab initio ex mera sua determinatione coordinare . S concatenare seriem causarum naturalium . ut in
tali momento , siti in tali circumstantiarum peristasi causarent Cometam talis . aut talis conditionis . qui talem , aut talem specialem essectum spargeret per talem , aut xalem prinvincia moa 84. Octavam, Hi Cometae sunt infra Lunam. & ideb vocantur eleme utares , quia non sormantur ex globis eis Caelestibus, sed ex hoe nostro terraqueo . unde inter ipsum , ct Lunaina vagantur. Etenim majorem habent paralaxim , quam Luna maj rem mittunt, seli causant umbram: Tardilis, quam Luna redeunt hodie ad punctum, quod heri hac eadem hora occupabant. Haee autem tria sunt manifesta indicta , quod sint viciniores centro terrae, quam Luna, ut modo suppono. Ergo sunt insta Lunam, & coasequenter per immensam regionem aeris vagantur.
439쪽
sities, sive profunditas regionis aereae, ut distinctae ab aetheremi est serἡ so. semidiametrorum terrae . Perigaeum quippδ Lunae,
idest punctum illud, in quo est nobis vicinissima , ct infra . quod
numquam descendit. & quod est infimus terminus suae regionis distat a eentro terrae serΦs r. semidiametris . Ergo 1 superficie teriae distat so. Sed distantia inter hane superficiem, & infimam
partem Lunaris regionis est , quam occupat tota moles, crassities , sive profunditas, hoc est totum corpus regionis aerea: si verum est non esse aliud elementum ignis nisi Solem . Ergo haee regio oceu pat ser so. terrae semidiametros , ct quidem haec rigio pura, ct desaeeata per se loquendo . nam ut supra diximus atmosphqra non assurgit nisi ad 43. , vel ad summum so. milliaria. Unde sere et s. vicibus continet aer terraqueum globum , ita ut inter hune, ct infimam oram Lunae locus sit, ct capacitas pro aliis et s. mundis elementaribus huic nostro infimo aequalibus. Hac est regio per quam vagantur dicti Cometae interdum magis. interdum minus, interdum mediocriter alti . Denique pro habile est , uesupra dixi multo plures esse Cometas. quam videri possint a no- his. Quia solum possumus videre nocturnos . & qui magnam , ae densam habeant exhalationum materiam . At est probabile , ,
quod aliqui sint diurni, Orientes, ct occidentes cum Sole , t euromnes omninbdebent esse nocturni ct aliqui ita parvi, aut exi.
les, aut alti ut noster oculus non assequatur illos. Cur omnes de-hent esse pares magnitudine , densitate, ac vicinitate E Ergo probabile est, cte. 28s. Ecce transciirrimuS , utcumque atmosphaeram ς i md distantiam 1 superficie globi terraque i , usque ad confinia Lunae , sicut plitis ascenderamus eX centro, usque ad superficiem hujus glo-hi. Non aegrE apprehendes magnam illam rerum suppellectilem . quae occurrit in primo itinere a centro, usque ad superficiem , ct hanc non minorem phaenomenorum, quae occurrunt in secundo itinere ii superficie , usque ad Lunam, si praesens habeas exemplum illud toties inculcatum Alambiei capacissimi incessanter ar. dentis, ct incessanter habentis intra se . ac supra se immensam copiam rerum eapaeium subeundi mutationes Alambiei . Quot, Rquam mira essecta contingerent, tum simplicia , tum combinata , intra, extra, ct supra A lambicum Z Mundus hic inferior, quem
ineolimus instar Alambici est, cujus subterranei ignes numquam
440쪽
cessant. Cuius viseera pletis sunt innumerabilibur mixtis, euine tu perfietes individuis, ac speciebus scatet viventium mittentium jugiter ex suis corporibus vapores , spiritus, halitus , fumos, ex. halationes. Haec quoad nos disparent ἔ at certὶ non anni hilantur. supernὲ laborant quoque, & exercent hunc nostrum globum potentissimae stellae. Quid ergo mirum , quod experiamur tot ac tam heteroge nea effecta , ct combinationes intra viscera terrae, in superficie satque in atmosphaera a . nec non aerea regione . usque ad