M. Hier. Vidae ... Dialogi de rei publicae dignitate

21쪽

8liaribus imperaui, in porticu festas, Cr puluinos par rent in tanti viri expectatione. Ad i os vero interim. Quid inuo vestrae inquam s Priatas, meae, inquit,mgetu. neficio quid tuae Flamini. Immo, inquit ιce,

silent meae. Permirum inquam utrunq; , ac plane in credibile, tuus nunc Priuste algere, cum Tridenti nos caleant modo, sed ignescant omnia, vero Flamini eonticescere, cum c ae is nunquam audiantur, m- si maximis caloribus, quo uno anni tempore etiam de multu nocte canunt. Risum est hic suauisime inter nos aliquantum. Tum ecce Reginaldum Polum v ideo po

sitis, relictisca ante fores fastibus, quasi e domesticisis

v num familiari me ingredientem, cui istico assurgen tes quoq- venerabundi occurrimus . visius sium equiderepente quasi quoddam rarum sanctitatis exemplum, priscaeca religionis imaginem intueri. eum aute sub poraticum deduximin. Verum v lx assederamus, cum nun tiatur a familiaribus adesse quoq; amplifimos viros Io. Marium Montium, Cr Marcellum cervinum ambos Poli ipsius co Cas, qui ductoritate pontificis maximi ex amplisimo cardinalium patrum collegio legati Deo rant, v t coniuncta potestate iudices, ac disceptatores praeessent comuni christianorum consilio. fortuitu ne, an consulto, compositoue, re cum Polo ante communi cara , concinnatas nondum plane exploratum babeo . cum tres isti igitur Aummates nostri consedissent, βωquisqvoco, certoq; ordine, ego quoq, Verecunde βαcundum i os, coegerunt etiam Priustum, er Flaminia

iuxta agidere humanissimi , summisi bonoro spmper

22쪽

inodem lime utentes, ecteris exclusis eorum siectatoriis bus, stipatoribusq; , cr per hortos interim deambulanistibus. Tum subri laus bilarem in modum Montius, qui eius legationis principe locum obtinebat, nullo verborum , sermonis apparatu, ingenue quidem, et Iseberaliter, ut est natura apertistina, neq; ex illorum numero, qur dignitatem in superbiam V ertuut . Nequa quam inquit sic vobis abierit, qui nobis non Vocatis, planes praeteritis clam inter vos rerum ictustrium in stituιtis di utationes. cr nos quoq; , sti forte Vos strea terit, tabemuε nostros codicillos domi, quibus legendis aliquando operam dedimus, non nihils olei insumis simus. pergite dum. non erimus regno indecores, nee que auditores tales babebitis, quorum Vos aliquan suppaeniteat . ea addidit ceruinus, qui nouit inter dum suae grauitati comitatem , facilitatems inspergere, σβ amicis iucundisimum praestare. Vereor inaequit , ne vobis molesti interuenerimus. Sed quaesio Vos, ordine, occeperatis rem prosequimini intera raptam nostiro interuentu, sermonems redintegrate. negi enim dissutationem istam iam a vobis, ut arbia tror inchoatam, interuerti volumus . ipsi vero notexcipite, perinde ac solet sodalium disicumbentium coeatus, si quis forte ferus, nec fatis tempore coepta iam

coena accessierit. etenim eum istico accumbere cogunt

nullo alio epularum apparatu, aW; ipsi coenabaut, adahibito, praeter v nam festum, qua istum medium accipiunt . neq; denuo ipsi ab ovo exuam repetunt, Ied iis eodem, quo erant, epularum statu proseqggntur . neqὲ

23쪽

vos oppido δε epulis oportet esse solicitos. babebit κhsites fortasse integra fame edaces, non tamen a modum delicatos ,fastidientesve, sed sicut philosophos

decet, minime graves, faciles potius, tenvi distulo, mensaq; parabili contentos, qvanuis non ignorem Polum nostrum nunqui imparatum semper solitum appa rate, Cr nitide ad se diuertentes tractare, nemineius pati a se dimittere non bene, lautes acceptum. Egone s comiter, ut solet, inquit Polus, qui bue preca oris coenaturus accessis Si V os tam re, quam verbo Milostpbi baberi vultis, qui ex natura vivere posivi, nos cunctos magnificentisime accepturus est Vida, qui, ut desint eaetera, posset multos dies suorum bose torum olusculis passere Epicureorum greges. Statim ego subridens, fi inqui non inuitati mecum eoenaturi acceditis, vereor ne culpae v estrae fit subito comes fa tura poenitentia. ad bospitem certe rerum omnia impa

ratifimum venistis, qui hodie nihil imperaui domi, quod foras ad amicum promisitsem .sed quid ego imperarem, Vt Vos primates viros , tantosq; berous con vivus exciperem, cui tota domus, quantulacuoq; , Vtiae inquit, est inanin refert ima. β me audietis, atq;

δε ex dignitate vestra vultis caenare, nobis omnibus hinc remigrandum erit, Cr ad cuiuslibet vestrum triutriclinia delicate, magnifices strata comeandum. V bilauti fimis lancib. confert imisq; canistris res geri sio uis . Me vero mea olaficula relinquemus Epicureis, quorum confiuetudinem, v t morbum, Cr pestem seme

24쪽

eaetim statuitst, non multu adeo ab aedibus vestris dis. iungimur. poterit bM percomode transferri vestricuisiusqui bona, et magna caena. N5 soleo ego vos principes viros facile ad me inuitare omutu reru inopia lacua pletissimus. in aequales tamen meos, qui inqui sunt inaferioris ordinis, meis uvesiij, no sum plane istibera. tis, aut praeter motum rei mee leuax. Tum Montius, remotis inquit ista fermanu integumeritis, atq, inuolue cris, Venim v buc ego, er bic meuε collega, in auitaremuου te cum Pola coiloquentem reconditiora, ac felectiora quedam de repub. de qua te modo inctoasse feremonem cum bis Flaminio, er Priusto perlatum fuit . quod libenter , percupides fecimus, cum nulla assia ma agis postit butus temporis esse comentatio, quo a nobis quaerenda sunt remedia, quae tot morbis languentis, Crofectae reipub. adhibeantur. His dictis, eum ipse, ceateriq- omnes, qui aderant, in me unum oculos coniecti

intendissent, tum demum siensi tabi coilocatas fuisse in

fidias, in quas imprudens me indueram . Rem inqua maguam, grauem, plurimiq- oci , Cr commentationis a me baud sane pererudito bomine poscitis, Iautu bera cules negotium, negi mediocris ingeni , neq; artis non exquisitae, quod nisi praeparato ocio institui posit, ne aque exiguo tempore absiolui, magis ρbilosophorum ambulacris, boe est docto viro, cr parato eoaveuieus, non in curatioue rerum diuinarum occupato bomini. mala

ris ingeni indiget, bominems deposcit omnium doctrianarum studiosium. quicquid vero id fit, er quantus cmgi, optime omnium Polus nobis exactum dabit. hic

25쪽

enim omne studiu suum, in doctrina, etsapientia colla. eauit, iam diuq fecurus animi in portu philosobiae conis quiescit. σ id quidem opportune cadit. nam ipse per hos Priusium, er Flaminium modo miti denuntiauit, se tabere quaepiam, inresi de repub. conferat . id ego sum interpretatus dictum fuisse de eius studijs, Cr luaelibrationibus, in quas die, noctus incumbit feculum nostrum literarum monimentR illustraturus. Me ne, inquit Polas babere quaedam que tecum colloquar de

repub s st recte hi percepere, qui id tibi nuntiarunt, di

xi esse non nulla, quae de te audire vellem de repub. ete. nim estfama constans, Cr percelebris , te magna quaeadam moliri de reipub. omnis generis administrandae raotione ad baee tempora valde accomodata, quae res g, ad bane aetatem lumine literarum lutinarum semper e

ruit post vastatam a barbaris Italiam, qui non minus optimiε libris, ex ingenij monimentis bellum intulere. quam fortunis Italorum non contenti bane splendidum orbiss partem cunctis opibus euertisse, ns etiam optiumus artis, er disciplinas inde sustulissent, deleuiseis, quoad in ipsis fuit, in sempiternum. tu Vnus ea como de exequi potes . nempe eum sis de i scripturus, creado equidem te iam habere percursum animo, quicquid in hac materia tibi erit pluribus, ex illustribus rebus explicandum. Muidem rerum eximiarum disputatioones oportet longe ante, quam scribantur paratas esse. neq; id plane feri posse reor He multa rerum omnium publicarum pertractatione, tantams rem iudico dici oporterescienter, perite, atq; ornate. sed de te haec, c v

26쪽

LIBER

er Imiliat, non dicam maiora, expectare debemus, noque enim Video quem alium isto maiorem in plato obia locum, amplioremve dicere posita. nam praeterquim , quod non imparatum offendimus, ita es in omni dicti ne exercitatus, Ut tibi deesse non positi oratio, ρ

fertim cum de philosophiae parte nobili diiserendum sit . in cuius sinua teneris educatus fuisti, omisiss studijs

earum rerum , quae res a Vulgo in summis babentur, esse apud te multos annos pergis, praecipue ea sis inter hos Verba facturus, qui cuncti inter bonas artis adole verunt, norunis , quantis dis cultatibus ea res obstructa sit, cr inuoluta, suaeq- ideo qui*facultatis memores in aliena industria iudicanda aequiores se aestia maiores praestabunt. Nescio, inquam, Vnde istaec δε- ma ortum babuerit. tantum memini interloquendum cum amico Cr seniore, Cr graui , ac, si quid ad rem spectat, Romano homine, mihi nescio quomodo excladisse, cupere me videre literis latinis totam philos phiam, quae ad mores attinet, explicata, cui rei tautum deest ea pars, quae est de ciuitatum, et rerum puλrectione, ac temperatione, deperditis siex aureis istis libris, quos M. Tuilius cicero omnis eloquentiae parens

se scripsisse testatur in alijs libris, dixis , si unquam

ab hac celebritate, ijss subsistijs abductus in ocium, et solitudinem me restituerem, fortasse periclitaturum , quo que in hoc tam splendido negotio progredi poste Etenim rem tantam scieba non fuscipi posse occupata opera , animos impedito. sed expectabam, si unquam hoc peracto conuentu in Sambastianum meum ab arbi-

27쪽

tris remotum me recepissem, ad amoeni imas Seri' saluberrimi amnis ripas auita praediola praeterfluentis, qvι-bus nibit aestiuis mensibus opacius, nihil asius inuenιri

potest . putabam equidem id homini fido, et frugi a me tuto creditum, sed plenus rimarum passus est a se turaesto effluere, statims, quod multa religione celare de buerat, palam fecit, Cr ubiq; depraedicauit. Omaage inquit ceruinus tantis viris, tanto tibi amore Vi da coniunctis te dede, cr tandem des ste delitias face are, ita te inuite nobis obsequi ostendis. profecto nobiscum verecundius, te decet. nobis negas, quod cuis Vel ignoto bomini non rogatus fortasse con cederes. iam elicuissemus lapidem ad loquendum. Orodire tandem iam inclinato in postmeridianum tempIs die. Subjciens quoq, Montius. Per nobis per , inqu4, ivatum feceris, si omissis tot tergiversationibus exora Ius fueris explicare , quid de repub. sentias . nolithe suris, qui sunt penes te, tibi Uni incubare. Verum cuamicis partem aliquam communica. memineris in or

eulis Verae sapientia accusari eos inertiae, atq, ignauis, qui talenta nescio quae in terra defodiunt , quae obruta neq; ipsis, neq; alijs Uui Vnqui sint futura. Hic dea η'; conspicatus mihi omnem incidi deliberationem, abscissa penitus fugae Je nolui ulterius videri moro sius, Cr ad eos couersius. Vincam, inqui animum mea optimi viri. banc fabulam transigam, quando tarato pere instatis omnibus adbibitis machinis . Varronis thesauros, quos fortasse Monti putas apud me occulaturi, affluenter profundam . quos bactenus negarι

28쪽

voluisem Vos in eam partem, in quam aequu erat ac cipere , inibi magis rem deesse, quam Volutatem, praea sertim cri praesentiae Vestrae, ac dignitatis lux, et Jle dor inibi oculos perstringeret. ne Vobis tacentibus ego neq; doctus, neq; aptus ad dicendum , sed vix Iιteris communibus tinctus de amplisimis rebus auderem Io qui . id fuit cause cur bactenus vobiscum repugnanter admodum egerim, dicam tandem magis coactus, qllam paratus, hac tamen conditione, Ut si oneri succumbere videbor, Unus Vestrum, qui sibi paratior videbitur, imibi opitulaturus succedat. instat enim mihi Iter subiatκm , Cr oppido longu . Universam vero ipse rem dura taxat aperiam siummatim, Cy per capita, Vt Vos et

eiam . singulos ad dicendum de Ingulis partιbus distria

bute, π articulatim , extundaris, ea, atqὸ dolabo, qua vos deinde perpoliatis , atq; inchoata perficiatis , σquae ego praeteruolauero, Vos instates dilatetis. chrysippus Stoicae familiae princeps dicebat caetera animan tia propter bomines esse nata, bomines Vero ad con gregationem, Cr ad societatem bumani generis , fuaesis orum coniunctionis causa procreatos Ubirmabat. talem profecto societatem no possumu3 non Auspicari alia

quid permagnum, Cr praeclarum existere, si eius causa nati , cr in lucem editi fuim2s , ab eaque vitam omnem humanam, er naturam contineri est necesse. multas autem comunitates, et consociationes esse constat, quanrum diuersi sunt fines, inter eas tamen omnis tam naturales , quam istas, quae Aut aretis, summam, et perfectioniam existere ciuitatis communionem perfluc um

29쪽

omnibus esse reor, adinventam, stu potius eum bomini

bus natam, non lautum propter commoditates vitae,

sed maxime, cr apprime propter vitam ipsam, quae siue societate, cr coniunctione esse non posit. ad banc unum necesse est referri omnes alias comunitates, tanaqVam ad principem, Cr ad illam , quae ad ultimum , et perfectifimum bonum in rebus buturnis intendit. caeterae diriguntur quaeq; ad bonum quidem, nou extremum tamen, neqὸ perfectum , aut summum. quicquid euimagunt bomines, ad id agendum boni alicuius siue veri. me probabilis, causa mouentur . earli vero rerum bo na varia quidem existunt, pro cutula sensu, atq, Itibidine. Sed ciuilissocietas , sicut est uprema, Cr ominnes alias communiones complectitur, ita supremum, et v ltimum bonum tanquam finem propositum habet,quod petat, atq; istud omnes philosophi commutii verbo felicitatem vocant , eamq; concludunt esse inium omulumem, quo cuncta referuntur, Cr cuius causa facienda sunt omnia. Id est enim scilicet istud excellens, optimuvltimum, et ummu bonum, quod omnes homines fumo me appetunt . propterea arbitror Aristotelem in eo libro, quem Ethica in cribit, in hunc sensium dixisse ad politian perfici omnem philosiopbiam, quae praesiertim

versetur circa res bumanas. Politian autem esse conciliationem naturalem ratione adducor ut credi. quoinniam partes, ex quibus constituitur, naturales esse Itaquet. Etenim ciuitatem nemo non nouit nibit aliud esse, quam hominum congregatione, quibus bomiuibus naistgra insitum est, cum, quemadmodum diximus, ad id

30쪽

procreati sint, ut in iuris eommunione vivere expetunt, quos ideo ciuiles animantes non absiuria quis appellarii. ob id ex septentioribus aliqui scriptum reli. querunt esuitatem prius extitisse, quam essent ciues, ut reipub. ortum ab ipsa natura repeterent. neq; secus res ordine naturae perfecto see babere queat. quoniam . quod totum est, id prius qua fluuias eius partis extare necesse sit. Porro ciuitatem, Cr ciuilem communita tem, ad quam naturali quodam desiderio feruntur bois mines, prius genus humanum , hoc est fingulas bomianes expetisse intelligimus, deinde bumana industria co- ditas Vrbes, Cr institutas fuisse ciuitates. quod etiam in moribus feri contingit, siquide prius virtutes quo

dum animi motu appetimus, quas detnde labore nostro studio, atq; exercitatione adipiscimur. neq; tamen buaiusce conuictus appetitio est in bominibus tantum, vearum etiam eam in plerisq; alijs animantibus inesse antis maduertimus. quandoquidem non nulla sunt, qui non modo societate gaudent, veru etiam omnino defugiunt. oderuntq- solitudinem. quod apprime in apibus, Crformicis tantulis animalibus intuemur , quae Vinrq, ciuitatis coetum quodammodo imitantur, et utraeq; proriter reipub. instar babent. id tamen longius praestare conuenit , atq; eminere in eo animali, quod prouidum , sagax , acutum, memor , plenums rationis, π consili

vocamus bominem. longe enim plura bomines inter se communicare possunt,pluribusq: modis sese mutuo frui. quam quodq; aliud animal, cu ob rationis ipsius usum, quae etiam coelestibus humana ingenia eoiungit, paria: propemodulm