M. Hier. Vidae ... Dialogi de rei publicae dignitate

51쪽

e in tua conficisntispo tum esse volo. quotus obsecroqui'; est, qui in gistratum ibe tantopere quaesiit in noloco praedae accipit s aequum magistratum, inquit icte, adhuc reperire non potui. quid quaeso cotra natura magis existere arbitrandum, quum non sim sensu, atq; arabitratu viuere, praecipue homini ingenue educato , cui

cordi est libertus, Aed iussu alterius, atq; imperio cogi semper , se ad aliorum nutum fingere, atq; comporinere, rubilia nisi praefinito facere, quod alteri cossibitu fuerit s Onod quidem Xenophon intuebatur, cum diareret, nudum aliud animal minus induci posse suis pasto,

ribus obedire , quam bominem rectoribus, Cr gliorum est in potestate, nepi V eum pecus confiurgere tam inmmaniter aduersus custodem suum, atq; hominem contra regem, Cr dominum, semper enim obnititur, femper eluctatur, Ies eius imperio tendit eximere. Barbaarorrem ingeniorum, quibas dominorum imperia femper pro legibus fuerunt , est ue e vivere in feruitute, cum nunquam, ceu abiecti ima mancipia, libertatis dulce dinem experti fuerint . ideoq; accepimus apud Persas eodem auctore Xenopbonte etiam patris impertu tu f-bos tγrannicvm fullse , quod parentes liberis opere , Iuperbeq imperarent. Caeterum experimur quotidie legibus seses Vestris bomines non tam fieri meliores,

quam castidiores, tradunt enim nobis non tam . iustιtic, quam litigandι vias, inde emanauit Vetustate contritu prouerbium, ius summum , fummam e se malitiam. nesa legibuis aequitas, sides, iustitia, caeteras Virtutes,

Ad ab ipsa natura prosiciscuntur, ac potius eas nobis:

52쪽

instias esse, atq; semitas sentimus, et earum vim exercitatione, er consuetudisse perfici. rus enim, iustum, ex boneitum, quemadmodum omnes quoq; virtutes, wit sponte sua, σ per se expetenda, ne sint coacta. Cr quodammodo Violenta. Non te etiam qui bus conagregationes probant, memorant reipublicus ipsas tune meliores fuisse, cum in ciuitatibus nondum tot leges, aliae, atq; aliae coacervatae essent. Maiores nempe no stros paucis legibus omnia bene gubernasse literis tradi tur, cuι rei argumento esse posit, quod plerunq; valia diores eas leges cernimus, quae ex moribus, quam quae exscriptis babentur. Discebant olim pueri Romae, verarmen necessarium xir. istas tabulas, quibus solis.

nulla alia lege lata, ius summa aequitate apud eum populum diu retentum fuisse tradunt, negi latae postea Ie ges in gnopere erant necessariae, quod quidem facile perspicere potest, quisquis conferre voluerit statum nascentis Romanae reipub. cum forma illius temporis. quando ad summas opes peruentum fuit, cum Romani eoacti fuerunt licentiam vitiorum tot Iegum inculcata rum multitudine cohibere. adolescente enim repub. pri sei illi putres more potius se tenebant, quam scriptione .

neq; tot opinionibus opprimebantur . Quid op*s erue per deum tot mivaces leges, tanquam vindices, ne di cam carnifices, mortalium ceruicibus imponere, qui eos mulctarent morte, vinculis, verberibus, exilio,

ignominia, cum per se quisq; sua sponte boni existere possent f Vt porro omittam, quod multa saepe perti classiciscunt*r in populis, quod hinc praeclare peripsti

53쪽

potest, eum quotidie permultae ruatae leges aut per se

antiquentur, eadem potestate abrogentur, Quid quaeso opus fuit consultorum libros implere usi , ad neu feam tot inepti , de iure parietum , Cr sttilicidio m. de domus, aut fundi feruit ut ιbus f an partus ancillae sitis fructu habendus f quibus verbis hercistere oporteat, foenum sit aliud, quatit herba sicca s de aquaru praeoterea ductibus, Cr cloaciε, deca istissimodi stipulatio num, Cr iudiciorum formulis quam plurimis conficere tibialas, Cr bibliothecas implere s Gentes ego equidemese adhuc alicubi aliquas arbitror integras, atq; incora ruptas, quae leges scriptas non babent, duce tumen nio tura, cr eius instinctu, industria obeunt ea, lege anciuntur. caeterum dictum modo fuit, nos natos esse ad iustitiam. iccirco non arbitror quenquae

bigere ius naturaliter datum esse omnibus c cauilletur. nugeturve carneades more suo, quantum velit quod non opinione, sed natura ipsa, quae perpetua est, crsempiterna, constitutum fuit, , ut, modo dis ximus, proficiscuntur aequitas, fides , iustitia, est Virtutes, non a legibus siriptis. Oportet igitur minem in cauendo, responsitando, ac iudicando com flere mentem uam, qua nobis deus nihil dedit δε cel

lentius . in ea reperiet legem nobiscum natam, praestrioptionemq, naturae cordibus, aW; animis nostris infixa. qua duce nisil unquam errare poterit, modo velit,

modos aduersus sensuum libidines fortiter , ae strenua

obluctetur. Ae ut planius quid tacta de re sentiam, initiligam, vobis expromam, ego certe Socratem

54쪽

in De sapienti inium semper probaui, quod se non unis septum moenibus alicuius loci populare, sed totius munis es, tanqua unius oppidi ciuem pro iteretur . eius exeincipio talem itidem me semper habui, bunes bactetrus agnoui, semper. y agnoscam, ac palam profitebor, dum vitasuppetet, nepistae leges vestrie, aut plebiscita, neq, magi batus Vili ab iniuriosa , facinorosas vita me deterrent, non poena, non metus supplicij, fled tura pitudo ipsi, iudicius illius, qui uniuersam banc ciuit

tem nutu temperat, maiestas. Hic nanq; rex regum omnium praepotens, uniuersiorum dominus, Cy motiarator, non modo caelestia, sed etiam baec infera procrarat incredibili imperandi, probibendis sapientia, Vis deis, quid quisq; non modo agat , sed etiam secum cuiatet, qualis item quisiq; fit, quid in alios mactinetur, quid tu se ipse admittat, qua intus sit mente, qlla picitate religionem colat, nullums relinquit Vacuum aut remunerationi,aut animaduersioni Iocum, pioruml, et impiorum rationem babet, omnia recto iudicio, et nu

mitte incredibilem in modum administrat, neq; incassum deniq; , qui Vim patiuntur, eius iudicium implorant. possunt quidem mortales poenam legu effugere, i ass . leges eludere, aut perrumpere, verum mentis diuine animaduersonE , atq; vindicta non ita. At vero viri probi una ββ Iege naturae tenentes, etiam si omnes semines, deum ipsum celare possent, nibillumen tusepiter, nibit auare, nihil iniuste faciendum putarent . sed unius virtutis, aut recti causa mentem , manvssabstinendas censeant.υHanc potentifimam legem nema

55쪽

, qui ignoret. nemo inquam est tam rudis, tam sese cultus , er agrestibus moribcs asper, quem iustam, nis, quod est ipsium pulchram, er honestum, non moueat. Male medim fidus generi humano consultum foret, bomines nibit recte agerent,ni, ut legibus p pularibus , CT ciuilibus poenae metu pararent . Vt enim mestuliud obstet, censes ne omnia in hac rerum in mitate praescribi potuisse, quae ius ipsium naturae, hoc est ista diuina, ac summa lax, quae latissimc, patet, conse plectitur, tacites se mentibus nostris inmuat, ex portenter imperat s Athenis, Ut aiant, nulla lex lata erat contra patricidas, nemo tamen erat in ea ciuitate, qui parentem occidere no existimaret scelu3 esse inter atro

clara flagitia nutus victimis expiabile. quid ita, ns quia natura id tacite hominum mentibus impresserat sHinc etiam istud, quod memoriae proditum est, cum recente adhuc Vrbe Sextus Tarquinius Lucretiae Tmcipitini filiae stuprum per vim intulit, nondum Romae legem latum fuisse viam de stupris, exilio tamen mu ctatus fuit a ulter ipsi, regnos pater cum tota stirpe Tarquiniorum in perpetuum deiectus, quod iniurias ctum Videri poterat. nullis enim tunc legibus teneba tur , ns tanto fugitio obstitisset aeterna ratio, idest summa illa ipsa lex ad recte faciendum facile impellans, a causs a delicto, profecta a natura, quae non tunc

primum esse coepit, cum fuit scripta , sed semper fuit

cum mente diuina, vereor enim dicere, orta, aut nata.

caeterum quaesio te Vι , quam rempub. inter omnes recte unquam constitutum arbitraris s Quippe pioA G

56쪽

meras pbilosopbi de ians communitatibus scribentes nominarunt, ut cretensim , carebiginensem, Laconicam, Atticam, Persarum, Aegyptiorum, Ephesiorum, Μι-lastorum, Ionum, Heracleotarum. Thessalorum, Romanorum. addo ego, quam nunc etiam forentisimum

intuemur, Venetorum, Itali e ornamentum, Cr to scbristiani imperil, de nominis propugnaculum. Musetι praeterea doctissimorum bominum monimetis tradun tur , qui aut respub. a se constitutas legibus, tutis firmatus , optimes digestas temperaverint, procul a ciuitatum gubernaculis in octo, semoti . tur

ba atq; subst ijs de optima ciuitatis ratione scripserunt,

quorum Vt aliquos promiscue, ut prior inibi oc curret, nominem, ante Platone, et Aristotelem fuerunt Phidon corintbius, Ηγppodamus, Lγcmetus, Missos, Draco, Solon esi Epimenide cretensi adiutore, Zaleucus , charundas, Onomacritus, Tales, Diocles, rite

latius , Androtamus, Sesostrius Morginus, Thel cbeus , et qui de optimo ciuitatis statu scripsit, Ηγppodamas Milestus Euriphontis filius. Nustam ex tan to rerum publicarum numero formam, qui deinde, alius post alium scripserunt, omnino approbarunt, nullam

immunem, quam non carpsierint, ac notarint, reeliquerunt, er tanquam inutilem, interdum etiam perinniciosam non reiecerint, usique adeo, ut Platonrarit, Ita aetate ciuitates omnis, as; respub. improbo Vbis terrarum gubernari. Multi ideo er fiunt, et fuerunt, qui bane communionemo conuicturis non fere ter sese a publicis negotijs, a multitudines in ocium, et

57쪽

folitudinem contulerunt. nep admodum miror repertos etiam fuisse nonnullas, qui iudicati unt uniuersum genus humanum odisse, quod a coetu, et coniunctione ho minum, atq; omnibus commerci' se omni studio avoca runt nihil eum populo contrahentes, multitudinems in v ita semper defugerent, Ut conon, Hiphicrates qui dam, Timotheus, Gabrias, Timon, compluress atqa scriptoribus celebrati . Haud isti hercle, sicut vul gus autumat, bomines oderant, sed comunitates istas, Cr concilia, cui respub. minus probabant, quorsi Unus Timon cum caeteros omnis ciues Athenis odio persequi 'videretur omnium defugiens consuetudinem , unum Alcibiaden, studiose obseruabat, amplexabatur, ex sculabatur, atq, adeo diligebat, Ut cum eo esse semper cuperet . Rogatus aliquando, quid illum unum tam facilis admitteret in uam confiuetudinem usq; adeo alios

omnis auersatus, er quasi perhorrescens, respondifefertur, non ab re id a se feri, quod unus iae ciuis ruratiae causa futurus esset reipub. Atheniensis, algi interratus. Hos ego quidem credo fuspe potius homines gra ves , ac seueros , qui cum neq; principum, negi populi mores ferre psent, vixerunt in agris tantum re sua

delectati. Socratis vero ipsius, antoverius Platonis rempub. tantopere elucubratam, elaboratamqi Aristo

'teles vir acutifimi ingeni , exquisitis iudicij omnipse: gina acriter insistatur, earpit, consilarit, irridet, ex 'plodit, atq; exibilat. neq; admodum parcit illis tribus,' quas prae omnibus laudare videtur, Lacedaemoniense,

cretensi, carthaginenst. Ab Atheniense profecto in

58쪽

exilium eiectus fuit Aristides nulla noxia , aut erimine, Sed hoc tantum nomine, quod prae caeteris unus iustus esset. Si qua vero celebrata fuit ascriptoribus in bea torum infulis sapientium ciuitas, quos cura omni libe ros perbibent nullam vitae necessarium cultum, aut pseratum requirere, sed cogitando, lectitando, disceudos: in naturae tantum Vestigatione occupatos esse , istam profecto docti homines ocio abundantes magis fingunt, norint, describuis istas respub. quae esse non possiunt, in pictores tragelaphos, centauros, er chim rus. Seso per deum ciuitas potest recte gubernari s reipub. sopienter ad iustitiam temperari s cum Plato ipse tam solara rerum pG. machinator, Cr archite ctus in libro, qui Epiuomis inscribitur, luculenter probet omnia humana tanquam in Euripo fusum, deorsum quequaq; iactari, nihils in terris firmum, aut sta bile permanere. quod apertius apud Hebraeos Solomon vir sapientisimus dixit, id vero ille scire poterat Ion

ga periclitatione edoctus. permultos enim iam tunc ase os regno facidarum, Iudaeorumq; praefuerat. Pater quoq; rex simul, er propbetes idem aliquot annos a te in laudibus diuinis, ex canticis obnuntiarat, inca eos laborare, qui instituunt, institutamqi construare nituntur ciuitatem, nisi eam uniuersae ciuitatis, id est coeli, er terrae praepotens effector, moderators tem peraverit, custodierit, conseruauerit. Onod quidem nemo negaverit, qui ex annalibus ciuitatum, er multo rum seculorum historijs antiquitatis indagator norit re-ram plib. Varias inclinationes, ex momenta temporii,

59쪽

en erebrae fuerint status e ues es, mutuli ness, quam per levi momento fortunae ciuium volun tales pendeant, et vii tenuem aurae fatum incise ventrer . qberi, Cr nudius tertius firma erant , fixa, ars stabilia, hodie nutant, labant, vis vacillant re pentina voluntatum inclinatione . nempe res est ista, quae maxime nititur populi arbitrio, ais nutu, tene- turq; Vulgi studio, ac fauore, quo nihil mobilius, ni hil incertius. Hinc istae in sacrum montem plebis feces senes. hinc tribunitie potestatis procella, immodici magistratus impotentes impresiones, rvime . per 'βpe populi fauor aliquem in altum repente ita extulit, ita euectum bonoribus amplificauit, ut tota ciuitatis in eo niteretur salus, ad eiusq; arbitrium fumma rerum ,

Cr consiliorum omnium referretur, magnaq; non tantum in eius sententia , sed in nutu quoq, ipso sederet a 'ctoritas , euestigio vero eundem eiusdem populi repe te restante aura, a re lib. gubernaculis, clavos impe rij deiectum, cr a ciuitate exterminatum, penitus re scisis actis perpetuo exulasse legimus. Dies me dest crat, st omnes enumerare velim tum nostrae riuitatis, quam Graecarum, exterari que nationum principes Viros, rerum cum domi, tum militiae gestarum gloria praeclaros, quos Fortuna ijs exemplis ludificata fuit . ut in nostra repub. Camillos, Scipiones, hiatis, F bios, Marios, Pompeios, cicerones; in exteris Ariastippum, Mikiaden, Themistoclem, Lγcurgum, Sola nem , Piationem, Demetrium, Pbulereum, addo ijs

Padum Annibalem. Quid memorem seditiones, I Q

60쪽

ctiones, Cr improborum errulam occultis eo pirationes, coniurationesq; , quibus tam magistratuum, quam res

quorum animi non possunt quiescere, ex fecuri esse iuriuitates Oius rogo fluctuantis sepe maris motibus, fluctuums agitationibus, tot inquam aestibus, crripis legem prUcribat s Cnis monstri tum vari inco stantis, secum pugnautis, floris impacati feritatem,

Insaniams; ad certae rationis, cx ordinis normam dirigat e Hoc mobilitatem, inconstantivis nonnulli pbi Iosephi animaduertentes affirmarunt ad cuiusq; reι mu tutionem tuas quoq; ciuitates labefactari, negatq; pla ne Plato mutari posse musicus leges in via repub fine ipsius reipub. mutatione . id utcunq; sit. videmus certe leges multas, quae initio prouidentisime late putaban tur aut a rege, ab optimatιbus, necnon , Crvetita populorum , vel paulatim antiquari, vel alijς

rogatis legibus abrogari, atq; refigi, principess ipsos publici consilij modo hanc, modo illum quascunq, volui leges sciscere, quae cum mi Varie, ex ad tempus in quorum fauore scriptae, tollantur φ per scpe omnes, ac oleantur senatus ipsius uno ver cula, quam esse posse

in ista ciuitate iuris temperationem credi, in qua qui quid reipub. principes, siue rex, t*rannusve, aut satra pes, optimates, et potentes , seu populi commune con filium creverint, iustum, iniustumne, cuncti ciues adulantes, supparasitantesca imperantium libidini defendere coguntur, Cr tanquam legem babere, eis , po vim effugere Velint, parere s Lγcurgi leges a Lacedae noni A viso Ismae nitio acceptae fuerat magno to-