장음표시 사용
41쪽
tes , ac partium particulae apparent diges ae , ex quo clari ili me colligitur rerum iratur.Ilsul causis ad T con silium, ac mentem, non casu, sed proposito sibi fine ver
83 Optime uero finis dicitur esse uter quem, O cuius gratia aliquidsi in ob hoc ipsum est vera causa ab aliis causarum
generibus diuersa , ut patet tum ex commulia omnium c I ceptu, qui lumine naturae ducti , se veram Pruriamque
piurium essectuum causani reddidisse putant, ciun finem assignent , immo α abselut sine causa se aliquid egisso
dicunt, si nullo proposito sibi sine egerint i tum quia propter quid petit auiam ut en discurrit Philosopluis α multa fiunt propter talem finem in intentione Sentis omnino praesureoutum, quae eo sublato non firmitas Vsitus cautativa finis non est cognitio, v cognitio, sed bonitas, ut bonitas, siue realis, siue apparens: Haec enim , non illa est, quae finaliter allicit, obiective m uel apprtitum , α cuius gratia aliouid fit , cognitio a sollim se habente per modum necessaria conditionis arplicantis , aut etiam existentiae intentionalisci Finis enim ad hoc ut causet media non debet in re existeres, nam vesic est magis eorum effectus , quam causa , sed lebet
Praeexistere in antentione: Hanc autem intentionalein
existentiam formatissim habet per ipsam cognitionenia , sine qua proinde implicat finem propriam exercere causalitatem honitas quippe quando i noratur in ordinia vciuntatem mouencam perindes habet, ae si non esset. 8s Finis siue moueat per veram , siue per apparente bonitatem , iuver res causa realis , quia ac habet reales esse s , α realem causalitatem , a qua causa inaactu secundo denominatur . Haec autem causalitas non est ordinatio rei cuiusque in suum furem , ut sic enm sinis magis habet rationein termini, cessebus quamprim ripii , c causae Non est uniuersiliter praecise ipsa actio agentis , cum haec multoties sit indisserens, ut fiat propter hunc , vel illum finem , neque tandem est aliquid, quod omnem voluntati anum p rqeedat, quandoquidem nequit utelligi, quo pacto appetitus ante om- nem sui verationem a sine cognito in a ieundo moueatur.
42쪽
3gro Remanet igitur, ut sit ipse actus voluntatis, seu amor amplissime sumptus , idem enim fere est esse id cuius gratia, aceste id cuius amore aliquid fiat nee potest bonitas finis alio
modo mouere voluntatem in actu secundo quam per in rem amor siquidem est ipse motus, d inclinatio voluntatis in bonum iuxta illud Augustini , Amor meus pondus meum noferor, qu u queseo . Verum, tamen est respectu eorum esse-ctuum, qui non essentialiter pendent a tali, vel tali fino, causiditatem finis intestari, tum ex tua amore, tum ex prinduistione talis esse hus, prout ob amorem praesuppositum a quo imperatur,intelligitur exire in gratiam finis nam his omnibus intellectis intellisitur finis in actu secundo causa huiusmodi essectus altero secius non intelligitur 8 Finis ess ctus sunt media, de omnesinus a voluntato eliciti siue imperati circa ea versantes, ut electio, consultatio, imperium &vsus, omnes enim fiunt gratia finis immo αomnes actua voluntatis immediate circa finem ipsum versantes, cum verea finis bonitate obiectiuEmouente procedant, eiusdemessi scenseri debent sicut ob oppositam rationem Uia finis cognitio, Malia huiusmodi, quae omnem motum voluntatis in finem praeueniunt inter finis fictus non sunt
s Et si omnibus agentibus agere conueniat propter finem , non tamen eodem modo, nam agentia intellectualia cum perseseoth cognoscant finem , α utilitatem mediorum, verξα prinpri ipsa se mouent in finem &per se illius gratia operanturiat agentia ratione minimε praedita, multoque magis, quae nullam habent cognitionem, appetitum, per se non atti sunt finem em, neemedii, ut medii, nec per cons quena proprie loquendo per se agunt propter sinem , sed χ- iamprout substant directioni primae causae, indivisibiliter ea
ipsis ad omnes eorum motus concurrentis, aqua veluti sagite a sagittante in proprium scopum, , crinem per insitas propensones destinantus a Mentiatam naturalia, quam intellectualia, a nequidesti
propter finem, ut dictum est nihilominus euenit eis interda aliquid praeter finem intentum, ut sodienti terram inuenti trisaura,& lapidi ex alto cadenti praetereunti aninialis percussio, unde non potest omnino negaripraete causas per se. esse quoque in rebus musas per accidens, contingente scitiacet effectum causantes, ad quem suapte.natura non ordinam
43쪽
9 Illud tamen non debet praeterinitti, quod nullus effectus dicitur casualis, α brtuitus, respectu Dei omniapraesaentis, in respem suae causae proclive utilis, quatenus dicit conciti sim Oinnium uiarunt,ex libralis enectus necessario infertur, seci solitin comparatione eius cause secundae partialis quidem, sed praecipuae,cui e communi imodo loquendi, de concipiendi Iolet effectus attribui, quae ex vi sua praecise noli et inserre talem essi ni,sed alium, neque exigit coniungi cum alia causa, aqua si nul procedit effectus, sed ei omnino per accidens , contingenter adne istitit r. si Cassii, fortunae opponi videtur latuin , quod si sumatur pro indeclinabili rerum serie dc veluti catena ineuitabili necessitate essectus inducente, . deinde ab astris oriri dicatur, non potest salua veritate adini constat enim&Deum,& Angelos, atque etiam homines in operando essa ab orini nec ellitate immunes clibero entinis iud sit arbitrio, ut in nobis experientia ipsa ostendit. t tatuni sano nIOdoa eptum nemo iure negauerit, quo iacilitae est ηba eηι - - --ibus immobitis diis sitio, ρε- iam diuina Muidentia μὴ suis quaque nectit, Ambus si enim Deus de eunctis rebus distini,issim im in perfecti suinam prouidentiam gerit ut est deside certum, si duponi , de ordinat certa media, ad certum
finent, diti etiam onortetissim dispositicinerit, ordii' mediorum, qine est diectum,&essea Diuinae prouid πιπι Hie autem ordo,in dispositio , quasi eam Deus fuerit prolo
cutus quando isse ἀκ t Ο a' a f. nt , reme dicitur fatum. 9 Praeterquatuor explicata genera caustrum non datur quintimi genus causeadeatis: Nam Mea, quae nihil est aliud , sis in i,
δε - , -- ahquid imit re iis isti e ventis, si conseratur ores cum intellectu artificis, cui inhaeret,vendicat sibi modum causae sermalis Pat comparatione operis ad eius imitationem sani potest ad genus emcientis causae reduci inam artifices cau-
uti per formam, sicut agens naturale per serviam maturalem ac proinde sicut forma naturalis agent sale et in ordine ad illud formalis causae rationem habeat,respectu tamen operatio
44쪽
nuiu, quae ab eo procedunt, est essiciens causa , ita forina intelligibilis, seu Idea licet respectu artificis, verilis est, habeo
rationem formae, si tamen cum opere artefacto conseratur erit principium effectivum cum praesertim seclusa cognition DIdeali regulante, dirigente artificem, principium efficiens non intelligatur vltimo compIetum determinatum ad hoc
potius, quam alio modoo,erandum s Coeterum ideae ratio, dc essentia magis conuenit conceptui Armali quam obiectivo sumpto pro ipso opere faciendo, quia ex una p.irte nihil proprie dicitur fieri ad similitudinem sui ipsius, nec imitari se ipsum, nec esse Ideam sui sed alterius, debet enim ideatum ab idea distingui, a qua pendeti ex alia vero parte conceptus formalis, seu practica cognitio est illa quq regulat, ac dirigit operationen artificis, ut tali, Qtali modo no , a cui proinde ipsum opus intentionaliter assimi-ρ si causae ad inuicem conserantur essiciens, demnissint prineipia ex silogenere multo nobiliora quavi materia dc forma, siquidem inesse ' modo causandi, niillam litii oluunt i persectionem, quae tamen necessario imbibitur in concepta materiae,& causae formalis Unde ratio etficientis , finia
est persectio simpliciter implex, serm liter in Deo reperta , qui tamen respeli nullius rei, materialia, vel rmalis cauti esse potost, trudaxioma Peripateticum ausa sunt sibi muleema a. o caussa in diue se genere , non debet uniuerse intelligi, sed indefinith, quatenus scilicet non repugnat aliquas causas, finalem
nimirum , Messicientem, ut philomeli exemplis utar, ei sibi inuicem causas; constat enim sanitatem esse cautini sim .lem medicinae, a quaericitur : Et hoc ex eo prouenit, quia finis non cauci secundum realem existentiam, sed tantianiaquδadeshe intentionale, unde non debet pro ullo priori naturae praeintellis existens, sed iudicit si iraeintelligatur e
gnitus ρ Quod si loquamur de causis, quae causant secundum reales existentiam, que scilicet non possunt suam exercere causalita tem,quina, in se ipsis exinant, ut sunt causa efficiensim terialis,informalis, probabilius est huiusmodi causas, nec in eodem, nec in diuerse genere se posse mutuo causare, inplicat enim idem respectu eiusdem esse prius, posterius , de causam accipere esse, virtute causandi effectum ab ipso ess ctu realiter praesupposito deberet enim se ipsam presupponere, ita existere,antequamsteret,quod manifeste repugnat.
45쪽
sa ediciens principaliter influens debet formaliter , vel vim tu litter, & eminenter suos effectus continere, hoc est, vel ense debet eiusdem specificae perfectionis eum illis, si sit causa Diuoca, vel magis perfecta secundam essentiam si sit aequi- uoca, virtus cause est quident natura orior suo essectu, Hemim accipit esse a causa, a qua depenaei, non contra ni- Iulominus ipsa actio,in causalitas, qua protacitur effectus,ns videtur selium ipsum natura praecedere; nam secundam philosophum, sunt priora, ct OVerire narura, quamnqua σανι - γη absque alui esse, icta,rro minim/pastio auremnec esse,neciam concipi potest sine effectu Insuperestectus, neque causatur, neque dependet ab-actione; non enim dependet per suam essentiani, quia posset produci per aliam actionem , nequo per dependentiam distinctam quia daretur processus in infinitum, sed solum per actionem de endet alua causa evino amo per se ipsam ab eadem cauta dependea . Neque hoe quod est actionem esse influxum , quo causatur enectus ,
infert naturae prioritatem in pta a 'hio cum dentur
inulti influxus identific t cum effectibus essentialiter a causis dependentibus, auibus proinde non possunt esse πι--ra prior 'Omnes rauci detere mi ad preduldubio certos quos
dam effectus secundum speciena, ut manifestum est , nam ignis verbi gratia producit calorem, non frigus, aqua re- Irigerat non utata calefacit in sic de alij non tamen ita
sibi averni inani emiis in indiuiduo , ut ille calor. qiii 3'odueitur igneis non potuerit absolutε produci in
igne . habente similem , vel aequalem virtutem , cum enim adfit utrinque similitudo , d aequalitas , non potest neque e natura causae , neque ex natura effectus uinciens
ratio assignari Vode etiam putarius in ainretida ratione: cur causa, quando agit, hunc potius aestum numero ,
quam alium omnino 1milem producat , vel prius, aut posterius, hunc prae alio efficiat, necessarium esse recurium ad deternatu tonem causae primae , quae suo efficaci decreto decernat se velle potius incurrere elis emiis si cundis ad hune numero effectum, quam aliam ii potioinso quam alio consimili. Naturaliter fieri non potest quod a duabus causis totalis bufeiusdem generis, ordinis,lde numero effectus procedat et
46쪽
4 causarum enim I nulli luci eo tendit, ut effcctus possit existe- .re, sed sufficienter potest existere per unam causam totalen , Quae lilmirum Praestet totum influxum nece si arium ad pro-iclinionem flectus; superfluε igitur ponitur alia causa totalis; suo autem superfluuii cst in natura, vi naturae ponition potest, quia ut habet commune Adagium, quemadmo- di. nasura nυ desti in necessariis, ita ne in supessi abudat At de abstauta potetia no apparet cur id fieri nequeat:licet enim erictus non tuae ex natura sita neque indigeat duplici im fluxu ac causi totali, nulla tamen est implicantia, ob guam non possit Deus velle effectum aliquem per duas totales ae io ne effici , ut si dum calor ab igne producitur ignis actio .arem sustineat Deus, Qvlterius deinde aliam actionei de se lassicientem adhibeat hinc enim nil aliud 'itur quis quod Teius dependea a maiori virtute extensiuεsiperat D te ipsius indigentiam , inintro nulla contradiis io apparetynam etiam natura humana in Christi Domino, a virtute iratensi uE, seu perfective maiori, quam sit necessaria, intrinsecE
'plicatis rerum naturalium principijs eaudi sis tum intrinsecis , turri arrinsecis , liqua etiam de comminibus arimi proprietatibus statuere oportet, quq sunt meus, Quantitas, - I Ubi, Tempus: Omne enim naturale corpus variis motibus passim mouetur; quantum apparet &eX- tensum a loco circumscribitur, α tempore aliquo orat quae omnia evidentissim sunt Primi tu naturae vinctio motus rect definitur in genere actus entis is reari , Oario potentia; illud enim quo aliquid fit in actu cum petiis in potentia existeret est eius a ius per motum autem mobile fit in actu, cum Prius esset solum in potentia ad motum, optimδ e go dicitur amis mitis in iotentia, in quo conuenit imaius actibus: Quia ver dum mobile a mouetur , licet in actu respectu motu , non quiescit tamen in illo, sed per
47쪽
eum tendit ad actum ulteriorem, net E ad terminum,
seruum, quae per ipsum motum malissim acquiritur, ideo Mur .ddita est anulosopho illa particula, prout in ,
potentia, quasignificatur motum ex propria essentiali ratio. ne esse actum imperfectum seu viam ad ulteriorem actum. to suballata motus definitione omnes physicae mutationes c 'tinentur, alteratι scilice; , S erati , motus localis
Iuviditur i. inde motiis apirios o in motum, quisita Abrecto is subie. um , seu tenninis a quo positivo, ad
terminum ad quem positiuum determinate contrarium; de inmotum, qui fit in Q ubiecto adsubiectum, seu a terminoa quo priuatiuo ad terminum ad quem positiuum: Et ob penuria vocadiutorii primum appellae motum veluti per An-wus si inci secvnaum, at mutationem motur communiter dichus ad quatuor tantum praedicamenta per se terminatur, substantiam scilicet, qualitatem , quantitatem, cybi Μptin ad substantiam dicitur generatio, ad qualitatev
erat'. ad quantitatem, Scibi .uin tum, latio Alia retardi menta, vel sunt ipsemet motus, ut actio 3 passio,
vel persa non producuntur , sed solum consecutive se nabent ad alterius productionem a natura praecipue intenti, Ut relati qua consequitur ad fundamentum situs,qui ad ubi, M-Jstiis, qui approximationem vestis adhominem nutatur. roi Motus vero spexi liter,ac veluti per antononiasiam dicturvi in s. Phys sumitur non nisi ad tria praedicamenta termin tur, quantitatem umirum, qualitatem , ubi soldin enim Alxergit , ausinentatio,' motus locali per se versantur' inire termino positivos determinath repugnantes, prouere 'quiritu ad motum specialiter dictu, nisi. velimus facero quaestionem de vocabulo. Ioa Motus a mobili modaliter distinguitur , sicut supra diximus de actiones,' passione, a quibus motus sola ratione 6aernitur , o varios respectus ad diuersis terminos extrin imos in eadem simplicientitate fundatos eadem enim νω ductici caloris v. g. prout egreditur ab agente est actio, ut recipitur in materia est pallio, prout vero est via, Sc tendentia in terminum productum dicitur motus Neque ulla ratio co-Eit ponere maiorem diiunctionem, non enim motus, qui sie
mi litoreo potest ab adi ione ,
οὐ subiectum physici motus quantum esse debet, dc extenium, unde indivisibile magnitudine separatum per se moueri non potest, ut pluribus ostendit Philosoplius. Est autem quantis
48쪽
ouantitas λrma quaedam aceidelitatis realiter a substantia distincta, quia haec rix se non cadit sub sensum , illa vero e percipitur, aliique sensibus tuni praesertim, quia ilia
Augustissimo sacramento quaiatrias a substantia separatur Non potest autem dici renaanere in Sacramento quantitate specierum , non autem substantiar, quasi lateria, di formaia quaevis, etiam accidentalis, suam nbi dentificet quantitatori; tunc enim laxuno eodemq; composito plures forent quantit res inuicem natura sua penetratae quod est contra conceptu. ἐκ rationem propriam quantitatis, nisi libeat facete quaestionem de voces, nomine quantitatis, non illud intelligendo,
quod omnes philosophi intelligunt io. Quantitas igitur est peculiare aecidens a materia, binis,
alijsque accidentibus omnino diuersatiricuius essentia,ac pr pria formalis ratio non consisti ira druisibilitare, aut ratione mensurae, haec enim, & alia huiusmodi non sunt de primo. eius conceptu, sed potius aflictiones consequentes, quae rpriori de quantitate demonstrantur. Nectu etiana sita est ratio quantitati in multitudine partim , nocenim quod est habere partes , est praedicatur,nimrs commune, acgenericumν quandoquidem materia ac quaelibet sorma naaterialis , non
recipit partea suae intrinsecaeentitatis aqua itate, sedeas exsepraenabenalias nec rei apta adhoc ut extendereturpe quistitat x, sicuti non adest haec aptitudo in Angelo, vel puncto
nec posset successiate in per partes produci, cum enim aqua v. successive calefit,no producitiar, vel destruitur noua pars quantita i3,sed perit una pars frigoris,&noua caloris accedit.
os Relinquitur ergo, quod propria quantitatis ratio sit cordiporea moles,4 magnitudo,nempe situalis partium extensio, ratione cuius est apta nata implere locum, S sortita est partes ioci occupatiuas , ac proinde impenetrahiἐes , id enim Omne soneipiunt nomine quantitatis Actualis ver loci occupa,
tio, quae Brinaliter nabetur per ipsum ubi circumscriptiuum est propristas consequens 'ure potest diuintilis quantitate separari, quemadmodum δε impenetratio inualis, qu* rix diuersa ubi formatissime habeturrus Quantitas non componituro punctis finitis,sed est diu, sibilis in semper diuisibilia, tomnis Mathematica supponit,
cuius plurimaedemonstrationes ruerent , si jera esset senterlatia Zenonia Praeterea nullum continuum ex solis indiuisibilibus, siue finitis, siue infinitis e Te compa tum phytici tionibus demon iratu i quarui illa est Praecipua, ilia iudiuisi-D 9st Ze by Corale
49쪽
indivisibilia sunt non nisi adaequale se tangunt, ocita intime penetramur. Non est etiam contemnenda ratio desumpta ex velocitate, α tarditate motus, qua nullatenus saluari potest, si spatium contate punctis, nisi sortE motus quibuina
morulis interrumpatur , Ied hoc pacto nunquam unus Mumero imotus erit alter velocior contra experientiam sed
solum una congeries motuum discretorum collata cum alia congerie, talem comparationemadmittet. io Neque occurrunt huiusnodi argumentis, qui inflant sua puncta faciuntque virtualiter diuiti bilia rato id praesenti spatio diuisibili; nam praeter quam quod non fugiuiit, sed transferunt totam dissicultatem continui ad spatium; nouuiri
etiam , ac inauditum est in philosislii virtualem diuitib litatem, quae tanquam magna persectio, substanti spiritu
libus, ob earum excellentiam tribuitur, conuenire rei imperfectistimae,cuiusmodi est pulichum quantitatiuum Alioquin deberent etiam cohaerenter inflari instantia temporis, quod proinde nouo miraculo stare cogeretur
in partesdiuisibiles in semper diuisibilia ex quibus entitas
continui coalescit aliae sunt aliquotae determinatae, inter se non communicantes,4 aequalecuni certae , Alia proportiΟ-tionales , indeterminatae, commurticantes, minores semper
ac minores , quae primo modo se habetin cum sint ad inuidem separabiles, subsint variis praedicatis contradictorijs , quae eidem simplici rei chnuenire non possunt, realiter inter 1 distinguntur inae vero inuicena communicant, sub ea rati ne sub qua conaminicant , certe distingui non debent res Cum vero partes continui distinctae, modo existane unitae, modo non, queunt se ipsis uniri, sed hunc e um sormalem accipere debent ab unione distincta, quae quatenus uni non potest esse formaliter diuisibilis , secundum eamdem mmensionem , quam ni , alioquin eius paries uniri deberent per aliam unionem , si in infinitum Et hinc oritur necessitas admittendi indivisibilia continuatiui, instantia scilicet in tempore, mutatia esse in motu e Puncta demum, lineas , di superficies in quanti .
late permanente quibus semel admirus, eum altociui conuenientius sit namquamque magnitudinem positi vh, non negatiu tantis terminari, etiam indivisibilia te . minatio admitti debent
50쪽
Pro Partes aliquotae continui, idemque dico de indiuisabilibus Ma modificantibus , in quaesi terminatione sumantur, sem per inueniuntur tot, α non plures partes etiam proportio itales, communicantes, denticς in specificatiueiuman tur, finitae omnino sunt, quia identificantur cum partibus aliqvotis, id finitam quantitatem constituunt reduplicatiue autem, Scit proportionale non sunt determinate finitae, hoe est centum, vel mille, quia semper accipi possunt plum , α plures sed neque sunt simpliciter, categoremad insi-nitae secundum multitudinem Multitudo quippe huiusinodi partium consistit in processu ad minoritatem,quia eo sunt Plure , quo accipiuntur minorea, nunquain aute in dς uenitur ad partes infinita minores alijs: Sitne ergo huiusmodi, ree Huatales, finitae quidem, scis indeterininate, hoc est non tot quin exijsdem plures, ininores, &mi res, ei erramen fiuit:ς accipi pollini, iii Infinitum aliud est secundum esΩntiam, in omni genere, cuiusnodi est solus Deus, aliud secundam accidens in in alis quo determinato senere, hoc GArist. bene dicitur , ius semperies vora accipiensim , seu ut ipse declarat cuius artia
Quod si ita se habeat per se, dc ratione sui eri infinitum cate gorematicuuiuin minusinfinitumhncategorematicum appellabitur, quod secundam ea quae rubet, est actu terminarunia,& finitum secundam vero ea quae habere potest dicitur infinitum , quia semper potest illi neri noua , dc noua additio, ita tamen ut nunquam Pertinsat ad absolutam, cares remati .cam infinitarem. iii Esse igitur in rebus infinitum syncangorematicum estit nε certum , hoc enim idem est ac dicere posse semper a Deo plura , plura fieri, quantitatem,' qualitatem magis , masis augeri , alias, ac alias persectiores mecies in in finitum creari,quod nemo negauerit,qui reota de Diuina nipotentia sentiat cum praesertim nec ipse naturali uni causarum vise tutes sint ex se deter natae ad certum operationumnumersi,
quem non possint excedere. ris Infinitum autem categorematicum tam in numero rerum,
quantis magnitudine, 'intensione omnino repugnat ut ex multis absurdis,qvie ex infiniti eositione sequuntur clare coibtigitur sequitur enim admissis infinito, partem. esse aeuua- Iem suo toti infinitum claudi terminis, eue de non esse alio
infinito niatur, re alia huiusmodi , quae quilibet vir se a cile