장음표시 사용
61쪽
duret sine maiori, vel minori duratione, quae proinde nota potest esse tota simul, de indivisibilis . Praeterea si per una simplicem modum res formaliter durat hac, dcsquenti hora, ne deinceps ergo sitavi liabet durationem hoaternam, crastinam, hoc autem est omnino falsum, quia in sensu conseposito eum duratione hodierna est indifferens ad durandii in cras, undeses impossibile , quod per eam formaliter doterminetur ad durandum erastina die. 30 Non bidui duratio rei permanentis motaliter ab ea distinguitur, sed etiam tempus non est omnino idem cum motu
cuius est successau duratio; siquid-m ut brae docet Aristote- ἡ Ules est mensura affectio, de proprietas confeci uens ex motu.
Item motus est subiectum temporis,ac habet species,dissere elas, depraedicata abeo diuersa, nam habet dinerentias vel citatis , ἐκ tarditatis, habet species sursum deorsum, tempus autem nequaquam. Rursus entitas motus est indifferens, ut Producatur nunc , vel tunc prias, vel posterius alio mota
testeste tempus realiter maius,inin aequali temporei uesteae duplo maior motus, nam ecundam Philosism doctrina
motus velox in paruo tempore multas habet partes, dei tus tardior in multo tempore paucas ergo motus in tempus, dc Vtriusque partes ad inuicem ex natura rei distinguntur .a 3 Tempus semel corruptum, nec de abibluta potentiai restiterum reproduci, quia quodlibet tempus,& quae uisis lius pars, quae existit prias quam alia,v.maies hesterna habet ex suo essentiali conceptu , ut sit prior alia v. die hodierna, alioquin deberet fieri talis per aliam formam distinctam,&sic tempus non esset ipsa ratio malis prioritatis, iusseri a ritatis, sed procedendum seret in infinitum Ceria non pi test reproduci res, nisi cum sua essentia , si autem reproduceretur hodie dii s hest-rna reproduceretur sine sita essentias, quia prodiaceretur sine prioritate ad diem hodiernam, quam essentialiter vendicat. 344 Quamuis res naturales propria, ac rigoros loquendo intrinsech tantum incipiant,persis imumst esse, nam quandiu nosunt non nisi improprie incepisse dicuntur in extrinsech d sinant per pyimum mno , nam in eo instanti quo adhuc res
est propra non desinit Minihilominus quia res successiuae
non possunt incipere, aludesinere in aliquo instanti indiuisibili intrinseco, utpote non habentes suum ess totum simal, sed per partem post partem , ita ut non tur nec assignabi
62쪽
.bet est diuisibilis in infinituit ideo si in instanti inci
piunt , aut desinunt , illud non nisi extrinsecum ess p. test , nempe visimumsui non esse , vel ramum δει non esse, md non inepte a Doctoribus auo assignantur modi incipietis di , totiuem desinendi rerum44 modi incipiesidi , vel, sinendi intrinsech, silis rebus permanentibiistribuuntur, ita viacmpus , omnia entia successiva, tam in esse, quam ii
fieri , non nisi extrinsu impiant, desii iii
Vndus, qui a concinnitate, Ieganeia sic dicitur non est compositum aliquod ph)sicum vna praecipua torma constitutum; sed unum per aggregationem ,coalescenseatis ribus entibus completis inter se plane diuerse sis, & ideo recte definitur Compages ex coelo, terraque coagmen rara, atque e ij naturio, quae interea continentur, seu digestio,&ordo uniuerserum, quae a Deo,
α propter Deumasseruannidi,qui proinde non nisi impropritio: metaphorich dicitur animaMundi, non quia ipsim informet, uti pars, ab hae enim labe procul abess diuina peris hio, sed quia esse, quod ei semel dedit, iugi influxu continet, n8 in suum relabatur nihilum, omnesque quet in illo apparene operationes, α motua, ipse tum per se immediaia , tum per
corporeas, α incorporeas natura uti per suas virtutes sapietissimε regit, Madministrat Et quemadmodum anima per exteriores vitae functiones, quas incoreor exercet stati
se prodit, ita virtus diuina in suis operibus statim elucet. a QMondam omnia, quae continet non siit ab aeterno, sed
in tempore a Deci conditus , ut ex sacris litteris, veriratisve raparens, ac magistra fides catholica docet rationes autem quae in contrarium ab aduersariis asseruntur, curri nimis probent, nihil euincune;eo enim tendunt, ut ostendane in necessiriuin, ve Mundus sieris ab aeterno, quae tamen neces lasest plane hymerica quia nec oriri potest ex parte mundi, nec ex parte Dei, non ex parte Mundi, quia solus De iis habet necessitatem essendi, solus enim habet esse peresDntiam, Mnecessario, reliqua vero solum per participationena, do pendenter abillo a m neque ea parte Dei, quia Deus ad e
63쪽
a sy Ha est agens omninδ liberum, ita ope inchoe vel illud, utrimen potueri nihil operari ,cum sit ens sibi planE sumeten ex se bearissimum , nec ullatenus indigens suis ereaturis. tinnio tantum abest line essenssi necessitas aMundo,ut, 'eius opponiam 'beat necessitatem non essendi, antequani'. sit , idest habendi esse Iiost non effer existimamus enim nullam eroaturavi potuisse ab aeremo produci, ad quodproba dum ex multis rationibus, quae astri Possunt, ea magis ase
ridet, quia si Deus potest pro εὐ- -a--alidum
aeterano, sequitur quod in numero creaturatum possivilium contineatur aliqua quae natura sua sit aeterna ac ex suis es. Tentialibus princi vij postulet ab aeterno produci, saltem si existere debeat, sed repugnae quod aliqua creatura natura sita tat esse aeterna a parte ante, o praeter communenin sanctorum Patrum, Theologorum sensum, etiam eorum, qui defendunt posse ab aeterno produci aliquam creaturam ,
ex eo patet quia omnis creatura, quatenus creatura est esse
tialiter contingens, de desectu bilis, saltem ex natura sua racontialiters ct diuinodomito, ita ut quantum est ex
suae naturae,in praecisa omni suppositione extrinseca proueniente ex mera voluntate Dei, possit a Deo destrui quan . docunque , quomodocunque voluerit: si autem daret realiqua creatura, quae ex siis intrinsecis principij postularet esse ab aeterno iam non esset eo modo contingens. defeti-hilis, sed potius indesectibilis,4 indestruibilis ab intrinsemper totam aeternitatem a parte ante, stipposito, quod semel existeret ergo nulla creatura potuit esse ab aeterno.
348 seque a maioris,quae titii pistatione eget probatur,quia si 'oducatur Angelus vel homo ab aeterno, saluatur quidem uni homo in Angelus ex natura sua non sit ab aeterno, sed
Iolum ex miraculo , attamen euitari non potest quin debeat dari aliqua duratio ereata, quae ex natura sua sit essentialiter' aeterna , si enim Angelis ille, ves homo abaeteeno creatus me. i suae naturae praecise non es determinatus ad esse in aeterni tale utiquedeterminari debet per aliquid a se distinchum hodiautem flarmale determinatiuum quomodocumque explicetur,
hoc ipse Quod est formale determinatiuum, Aratio formam iis, i qua tu homo est ab aeterno,neeeitari per i , i unxiesientialiter debet eme aeternum alioquin deberet determis nari per aliud determinamium,& hoc per aliud, MIecinis
64쪽
finiti, sed unus solis de facto est mundus hic scilicet quem inhabitamus, ut eouisitur, tum ex modo loquendi scriptur; tum quia nullum habemus fiundamentum multiplicandi mundos, omne enim creati effectus non nisi in huius mundi cia ,-- initionem no ducunt,in alioquin congruentius fuit unum tanti im condi mundum, ut unitati exemplaris, quod est diu, in m iis mens, me uati unitas responde ret, ne ex pluralitate V uperis, opificis pluralitas est crederetur . Abselut tamen Iψquendo potvorunt a Deo fieri plures alismundi in infinitiipet fictiores , nulla enim est implicantia, nec ex parte es, qui est Ucns omnino liberum, Minfinitae virtutis, nec ea
parte ipnus obiecti, cum nulla inde sequatur contradictio. 1 so undus hic amlim quide persectus est,propterea enino
dicitur mundus , atque etiam uniuersum posset tamen a huc magis perfici, tum euentialiter quoad alias persectiores species,neque enim Deus species omnes possibiles in hoc munido prodivcit, tunc enim daretur infinitum categorematicum in rebus, quod tamen rcpugnare supra ostendimus, tum accidentaliter quoad plura in perfectiora accidentia, quia potuit utique Deus hominibus, alijs rebus perfectiores facultates tribuere , plura indiuidua sub specie multiplicare, alia huiusinoes , quae nemo sanae Mentis negare potest. iii mon in antii tamen quoad aliqua mundum hune per- f. . sci non posse . nam ut recte docet Diuus Thomas , licet posi ψ sit Deus Lacere alias perfectiores species praesentes lauac reddere no potest essentialiter persectiores , quia iam non eide, sed aliae essent ordo item uniuersistippo itis his rebus moin,
o est esse melior di tandem quoad certam quandam rerum, anter se proportione, non videtur posse notabiliter perfici hiemundus, quoad Pr. ecipEaS sui partes ii immutatis,absque eo quod ordo perturbetur,si enim ariquod elementum,aut astra puta sit amplioris magnitudinis , aut emoria fierem, reliqua admodum paterentur . sic debita temperies di sibi ueretur. Is in mundus natura sua incorruptibilis ita scilicet uti ante ordinario Dei concursu , in perpetuum durare posset sub eo stati, in quonunc est nihil enim est unde minassi perpetuitas naturaliter interrumpi valeat: nam victi sint incorruptibiles. acintelligenti eorum motrices latigari nequeunt, cum sint immateriales viteria prima , ipia corruptioni non siibia. cet, nec unam formam dimittit, quin aliam accipiat Eleme radices secundam partea corrumpantur, nullum tamen eorum
rei sic in se totum anarunili as te corrumpi , cuius
65쪽
6 rei sigilum est quod tot seeulis omnia semper durarunt I enique quod attinet ad 11sxta , eo modo quo ab initio lindiadnaec usque tempora eorum generationes,' corruptiones vraefuerauit, absque eo quod ulla unquam species secundlino se totam desierit, in aeternum etiam protrahi pissent. D. ...i. tame etsi omnia opera qua ferit Deus perseverant in perpetuum ιμα ita mundus secundi substantia in non sit destruendus, ni-lulominus post diem iudicii eri lux Luna cui lux SOM, Flux: Mus erit septemplieiseo, atqueatio Mundus secundum accidε- talem suarum partium persectionem notabiliter immutabitur. 333 Caelum non est naturae elementaris,&corruptibilis,sed est corpus quoddam si inpla: a naturalibus causis ingenerabile,&incorruptibile, diuersaeq; naturae a sublunaribus, ut proindoruinta quaedamessentia meriti, Moretur: smissicienter id sit et Philosephus, tum quia natura tribuit motum, di locunia
rebus iuxta naturalem ea tum conditionem , unde eiusdem naturae corporibus eumdem locum , motum, diuersa vero diuersum concessit,in ita cum caelum supra omnia haec interiora locum acceperit, diuisumque motum oportet quod
etiam naturam diuersam sertitum fueriti, tum quia omnes lim, mines locum caelestem Deo tribuunt tanquam immortali immortale coaptatum sit, tum quia ad sublunarium feriena perpetuandam, Proetu quem finem caelum futtinstitutum, Opud , utique erat usa innuente stabili,ac corrui tioni non obnoxia , , tumaliis rationibus datis efficacibus,ruingeniosis. Is Etsi coelum sit corpus simplex, quatenus non componi
tur ex elementis, eius tamen limplicitas , non excludit compositionem ex materia, 4brina substantiali, hoc ipso enim quod corpus est, debet talem compositionem includere, omnis enim substantia Mnuata a materia, immaterialis est, idemque intelligendi capax, cum nulla alia via sis ad probandum, quod aliquid sit intellectuale, nisi elevatio a materia, Midera nomine corporis communester aliud non intelligitur, quam compositum ex nisterii, serma minantiali ii licet si uoluatur quantitas, haec tamen solam se habet consequenter, tanquam materiae, a rei materialis affectio,&proprietas. 1 sc materia coeli intrinsech differta sublunari, si enim coelum nobiscum in eadem specie materia communicaret, non esset ex se incorruptibile, sed potitis tritis tutabile cum bis inferioribus haberet enim materiam exula capacem formarii sublunarium, quise capacitas, ut in his inserioribu constat, est primatu dix omnia Senerationis , α corruptionis-
66쪽
tiari eouod negare nemo potest, facilior, de nobisio m dus constituendi coeli incorruptibilitatem est talem materiae diuersitatem ponere, si aliunde non repugnet Materierum autem specifica diuersitas nullam dicit repugnantiam, quia
in ateria essentialiter constituitur per potentiam receptiuam tbrinarum , optime intelligitur una materia egentialiter alis
ligata tali formae, di alia alii, neque enim est necessie quod omnis materia sit os receptiua cuiuscunque formae. is Eadem de causa coelorum,in astrorum materiae ada nubcem specie differunt, alioquin possent inter se transnutaret Formae item coelorum, Scastiorum substantiales, atque adei coeli ipsi, i castra inter se specie differunt, ut patet tum ex diuersis accidentibus. proprietatibus quas habent, tum oria indiuiduorum pluralitas, non nisi propter specie con uintionem, quae in unico indiuiduo propter eius corru bili
teai conseruari non potest . intenditur a natura , cum ergo
coeli miratura sua incorruptibiIes sint,in alioquin specierum multiplicatio magis conserat persectioni mundi, non sinio numero sed specie inter se distinguntur. is Corpora coelestia cum nullis sint organis praedita, nec aliis
quod exhibeant vitae indicium, non sunt animata & licet imotu circulari moueantur non mouentur tamen effcctine aseipiis, sed a propria intelligenti extrinsectis assistente. Non
idque firmoestabili, incorruptibili eorum naturae magis e gruit, suam scindibilitas in minutissimas partes quae fluido corpori conuenit. Et quamuis singula astra totidem intelli
entiis potuissent eodem prorsus modo moueri in coelo fluimo, ouo mouentur de facto, cum tamen ita mureantur', o plus desiderari non possit adlaoc, ut dicantur moueri quasi claui in tabula, cui unt affixi, dicendum est ita moueri, quia valde rationabile est,adessealiquod principium intrinsecum, ratione cuius astra, non obstante coeli vertigine, eundem semper ordinem, .situm adinvicem seruent is Nullum coeleste corpus simul moueri localiter rest, Erpluribus, vel contrariis motibus, quia secus simul esse inis
pluribus locis,quod est naturaliter impossibile. Hinc si duo Angeli velint idem sesem sines mouere unus ad ortum, alter ad oeeasum, nil planε efiicient. nisi unus alteruri superet invi motiua Admouendum e Ium requiritur tanta vix quanta in sola immateriali substantia esse potest; non quia eq-lum resistat, sed quia valdE vastum est, cum enimve quis eceium Disilia πιν Corale
67쪽
43 eoelum moueat debeat per totum illud diffundere impulsum,' continuitarem quippe partium solidarum non potest una moueri, sine motu totius, ideo requiritur ea vis, qua per si mrari possit in totam eam distantiam , atque adeo valde magna, stante praesertim rapidissimo coeli motu . Sic ad illuminandum multum aeris , requiritur magnum luminosum, non
ad quam lumen utandi debet. Nullum eoelum a solo Deo mouetur, quia quaecunque possunt per eausas secundas administrari, ea solet Deus administrare per illas, lichi simul
ipse quoque concurrat. 33s inamuis motus circularis non sit naturalis coelo ratione principis ui invia coelum a propria serma non mouetur, cum nullum sibi donum per talem motum acquirat , nec habeat partem per se mouentem , Per se motam, utpote non organicum & etiam si haberet, non posset virtus corporea in ea residens tantam molem , ad tantam distantiam, tama pida velocitate eontinuo mouere quamuis inquam hoc verum sit, nihilominus motus circularis in clo naturalis, ratione principii passivi, quatenus tam materia, quam formia coelestis connaturaliter exigit, sic ab intelligentia moueri, Propter bonum totius uniuersi,vndein coelum figuram sphae
ricam aptissimam admotum circularem, sivis natura sibi
vendicat. Ibo Supra coelum stellatum non datur aliud coelum mobiles, in tantu.n enim naultiplicantur e celi supra testatum, inquantuni id videmur exigere varii firmamenti motus, idest retrinonio trepidatio, ac motus diurnus , si thoe est Dissim, nam
motus firmamenti licet videatur triplex, unieus tamen est, quia non potest idem corpus simul in diuersas partes moueri, optime ergo poterit a propria intelligentia motrice, cum ea inflexione , modificatione fieri, quae necessaria est ad saluanda ea, quae circa releste corpus apparent. An vero sub coelo struato pro septem planetis toti sem coeli sint constituendi, vel potius intra erasitiem eiustem coeli totidem Z nor, vel onae, de Epicycli, prout oportet ad tuendos varios Worum motus, non potincerta aliqua ratione decerni. ibi Terra non mouetur siue cirrasilem immotum , siue inosio centro, sed omnis mutatio apparens circa coelestia corpora, ipsis conu 'nit per verum ac realem motum communes enim animi sensus cum sint quaedam naturae voces , e rum indicantes, non debent sicile contemni omnes autem tam
68쪽
tana rudes , quam dom sentiunt, audieant eoelestia corpo- iacircumagi, terra immota. Insuper eum terra sit corpus simplex unicum tantum simplicem motum ne Drectum ad centrum sibi vendicat, eum secundum aliquam ui partem extra illud est, non ergo in proprio loco constituta circulariter mouebitur. Et cum sit corpus omnium grauissimum in infimo locouniuersi nempe centro mundi ponderibus stas libra in consistet , ut omittam plurimas alias rationes , tum physcas, tum mathematicas, quibus opposita vernici sente tia conitincitur esse talia. i5 Non lumine solum,in motu, sed potissimum per alias oc- eultas qualitates, influuae coeli in haec inseriora nulla quir in profundissimis terrae vittaribus,muntur a coelo, puta
metalla , quo ne naOtus , nec lumen, aut calor alumine causatur peruenire potest, ob opacam terrae crassitiem, atqui
frigiditatem Et plurimi lique admirabiles effectus in his in serioribus astrotiim virtuti tribuuntur, ut nutris refluxus aseiractio magnetis, huiusmodi qui fiunt etiam noctis ten
bileosissimae tempore uri astro in opposito hemis Merio exse
is Denique motus, cum de se sit solum productio ubi flue iis, non nisi ad distribuendos coelorum influxus , di ad applicandari coelorum virtute huici& illi terrae parti valere potest: Haec antem virtus esse non potest sola lux , non eni in est cre- dibile , tam varios in inter se oppositos caelorum effectus, ruta Saturni, arcturi exorientis risus, solis, manic ae ardorem, ac siccitatem, humesectionem Lunae, ab una cindemque secundiu speciem luce procedere, cum multo focilius natura, agendi instrumenta multiplicet, utim ipsa agentia principalia cum ergo tot sint corpora coelestia inter se specie differentia, varias etiana naturales virtuteS, quibus inhie inseriora corpora agere possent, ab author naturae acceperunt, quae virtutes, lichi sensibus non percipiantur, Gcut lumen, motus, qua de causa dicuntur occultae,non men absconduntur intellectui,eas ex notis operationibus cognoscenti.
is Vltra uniuersitem coesorum in tum in omnium animantium generationem, per multa animantia ex putrescenteis teria, tanquam propria dc particulari causa immediat progignuntur , neque enim aliam causam assignare possumus, qua excarnibus humanis Eenerentur vermes, o vino putre-
69쪽
di,nisi velimus dicere Desi immediatὸ per se ipsssiatdm huius
modi effictus ausare, qui Passim in aratura contingunt, cita non prouidisse susticientes causas secundas Producunt autem coeli nuiusmodi viventia, non tanquam cauta principales, cum ipsi vita careant, sed ut instrumentum, vel Dei, vel intelligentiae motricis λα licet secundum Theologos Angeli in
his corporibus nihil praeter motum localem immediate esticere possint, nihil ea inen prohibet, quod sicut natura coeti ratio motus circularis petunt intelligentiam ut motricem. quia eoelum, nec a se moueri potest, nec ab alio corpore, aliter enim daretur processus in infinitum itapropter naturalem quandam conneXionem inter coelum intelligentiam, sint coelis ab author naturae inditae peculiares quaedam virtutes,
quae speciali quodam modo respiciant intelligentiam uti substantiam viventem, ex quo proinde habeat coelum, ut in horum, mentium productione in virtute Intelligetiae operetur. Non omnia tamen vivetitia vi coelorum proxime gigni queunt, ut suadet tum experientia , tum excessus molis corporeae & varietas dispositionis partium,in perfectissima organietatio, qu. e in animalibus persectis, ac praecipue in hum no corpore appare , haec enim no nisi virtute seminali vitali calor &inlacterminato loco elaborari potcst.Viuetia ex putri genita eiusde sit speciei cu alijs eiusde nominis, uae semine procreantur, ii .nt enim easde Operatione S, eunciem colorem figuram horum, magnitudinem, mutuam societate,
eadem expetunt eadem fiagiunt ut in muribus cst manifestu. 165 Cessante coelorum motu desineret etiam vicissitudo,&4lternatio generationum, corruptionum, varietas enim temporum necessiaria ad huiusmodi vicissitudinem, Veris nimi tu, Aestatis , Autumni, dc Hic mis , oritur ex alterno Planetarum , solis praecipue accessu in recessu qui cert non esset quiescente coelo: Inim a tunc haemisphaerium, in quo soli sisteret, maxime aestuaret, breuique igne consumeretum oppositum vero nimio frigore tabesceret. Qtio si non lummotus, sed etiam omnes coelorum influxus,in operationes cessarent, praetor g ne rationum vicissitudinem,cessarct etiani omnes illae operationes, quae ex certo situ, ordine pluti uiri causarum coelestium consequuntur neque fierent ea, quorum coelum est causa parti cylaris, uti sunt metalla, & genita ex putri neque tandem ullae viventium generationes, quae peculiariter coelorum influentia requirunt, iuxta illud,jol, O homogenera et hominem
70쪽
,6 Non ita tamen haee Inferiora eorpora TeoeIorum motu pendent, ut eo cessante omnes operationes, motus inseri res statim desinerent, nam inprimis actiones intentionales, puta visis colorum,aliaeque sensationes non illico deficerent, diffusio enim specierum a luce, non a motu pendet, quae
quiescente coelo esse posset. item eae actiones, quae non ordi-rrantur ad generationem,in corruptionem subiisterent,dii
' ne posset homo per liberum arbitrium quamlibet corporis
partem mouere citaber attollere malleum, di huiusnodi; nam motus coelorum , nec est totalis, adaequata virtus agendi, ut constat, neque est conditio per se requisita ad simpliciter operandum , cum desin his inserioribus multa corpora immota agant. VnMoptim Doctor Angelicus hoc st tuit discrimen inter subtractionem diuini influxus, di desitionem motus coelestis , quod ex illo sequitur desitio rerum in momento; ex hoc vero tantiis in tempore . immo cessante etiam omni penitus coeloruminfluxu, nedam motu, ad breue saltem tempus haec infitiora durarent in suo esse, suasique nativas facultates retinerent; non enim pendis a coelo, uti creatura a Deo , vel lumen a Sole in ita cum multa in seriora habeane sufficientem virtutem ad proprios effectussire ito Dei concursu , ut animal ad motum progressiauum ignis ad stuppae combustionem, lapis ad deicenissimo,&c hae, aliae huiusmodi operationes, omni etiam elorum influentia desinente, non illico cessarent. ab Astra in humanam voluntatem direct non influunr,muruesque minus ullam ei necessitatem inruonunt sibiectum, enim alterationis corporeae, quantum esse debet,in extenssi, unde nulla substantia spiritualis, qualis est anima, ab agente corporeo cuiusmodi, est coelum immediat 4 directe patii test , desita nec poterit a regno suae libertatis expelli, qua praeditam esse animam experientia ipsa denis,nstrat verum tameest mediath, indirecte,&peraccidens posse sydera in anima influere , quatenus influunt in organa corporis, ex quorum
dispositione, ob naturalem quandam si aliam, anima diuersim Ein hanc, vel tuam partem inclinatur quidem, sed non propellitur sunt enim ab authore naturae condita astra,