장음표시 사용
261쪽
D .E L v n o. ret', si bifer Pondentium in tuto manet, ob certara scientiam lucrarj Iuste non potest. SV P E R EsT ut & aliam dissoluamus qiuaestio-fieta , si in ludo cartarum qui in tuto manet, quia excessivum punctum habet, neque perdere potest rotam pecuniam, quam coram se habet lado exhibere possit, quod vulgo dicitur inuitare ii recto . Respondent doctores, id fieri poste, sic
etenim fert ludi natura . est nanque hqc tacita ludentium conuentio, cum ludere incipiunt,& ambo se huic sorti exponunt, & quod uni in tali ludo acculit,alteri potest cotingere. Quod in scha corum ludo declaratur, qui sane ludus industriqest . Nam si ludentium alter certo videt, in uno calculo mutando se omnino lucraturum, licet alter hoc non animaduertat, certe potest sortem ipsam augere,&liorem pecuniam exponere,
etiam/quod pro comperto habeat lucrum. Idem sentit Couarr. adducens Decium in cosilio it s. qui doctor eodem modo arbitratur procedere insposionibus, licet alter spondentiu in tuto permaneat, certoque sciat, se lucraturum. Sed hoc parum mihi placet. Nam si unus secreto per certia tudinem tamen sciret in proximis futuris quatuor temporibus Cardinalium futuram promotionem, quodque . N. Cardinalis creabitur, cu in
tuto se habeat, lucrari iusten d poterit,cum apud ipsum casus fortuitus, qui ludum iustum efficit locum non habeat, quod in caeteris ludis in quibus quilibet sorti, &fortunae se committit, non
262쪽
US DE L v v o. accidit. Quamuis in particulari aliquo ludo pocsit quispiam tuto lucrari,ut de cartis dictum fuit.
De Sponsionibis,seu Vadiationi M. cap. XC.
a Sponisnes ,seu vadiationes non suis virtuti con
a Sortium Uu non illicitud. 3 Sponsones cauenda sunt ob mucta annexa pe
D. Antoninuo non scit Pontiones peccata modi talia . 3 sui in Ponctionibus lucratur non tenetuae resintuere, neque pauperitae erogare, licet con
si assanctam . Pol etsi AQEAM desponsionibus, seu vadi
tionibus,que apud hispanos dicuntur, apu na , mentio habita fuit, de illis pariter dicendum est, quod cum sorti, ac fortunae subiaceant damnari suapte natura no possunt tanquam sint christianae vitae, & virtutum aduersariq, si tamen im iustitia absit, & alia crimina, quemadmodum dea ludo dictum est. Conspicuum nanque est, se tium usum illicitum non esse, ut in hereditatibus diuidendis, non absque coheredum concordia, in assecti ratio ne etiam mercium, & capitalium in cambiis , & societatibus, quae omnia sorti comis mittuntur . Quapropter suo genere in uniue i sum,
263쪽
vituperare oportet, licet ob multa annexa pe cata, & scandala, atque mali occasiones , repr*- hendendq, atque ideo cauendae sint. Nec Archi piscopus Florent. Sponsiones reiicit, taquam sint suo genere mortalia crimina, tametsi ad inconuenientia, re scandala, quae ex illis proficisci solet, dc ad cupiditatis radicem quidem pessimam, respiciens illas velut vanas detestetur, & ad prodigalitate pertinentes affirmet. Certum est aute, neq; vanitatem, neque prodigalitatem esse de sui enere mortalia peccata. Nec etiam docet,quod le,qui in huiusmodi sponsionibus lucratur restituere debeat, aut pauperibus erogare, quanuis consilium esset sanctum, & vere Christianum, .
I Legatur ipse in a. p. suae summq Titulo primo, cap. 2 s. s. '. Et haec de ludo, dicta satis sint, ad Dei laudem & pro conscientiis iacandis. Sub cen
264쪽
Authore R. P. F. THOMA pon insigniri Sacret Theologiae profestore, ac Theologo publico Florcntino.
Autoris intentio declaratur . Op. I.
x Suscipitur haec tractatio propter Uuin quendam montis pietatis .a Obs ura tractatio haec de montibus . Os TE AMAM de censibus actum est , deque illorum iustitia, iuxta Pij U. coinstitutio
nulla proposui, ut quod in eis sit iustitiae fundamentum permr. Non est autem intentionis meqomnibus montis generibus singillatim disserere cum hoc a nonnullis satis abunde pristitum, sit, verum ob maximam ambiguitatem,qua: propter nouum quendam usum in pietatis monte in aliquibus locis tarn in oleuit,quique quam plurim OS torquet, tractationem hanc potissimum institui. Igitur, quo brquior,gratiorque sit huius, modi perscrutatio . resolvituo modo procede
265쪽
DE MONTI Bus. a Lles, a clarioribus ad minus clara inchoabimus,ut ad punctum maximq ambiguitatis deueniamus,
quia iustitiae in eo modo contineatur in ue*
a misi. Est nanque obscura , & implexa nimis hu- itus negocij materia.
Te .montibus, qui dicuntur imprectan- titarum. Cap. I I.
I Altercatio magna inter Theologos de montibus
3 Montes impresantiarum ad instar censualis coutractu .
Iuri in montibus emptum vendi potes sicut racensuri.
3 Mons Floretinus erectus fuit nomine donationis. 6 Nemo in necessitate consitum sp sumitur libe- .ralis. Mons non fundatus in redditibus aliquibus Uu
8 Lucri cessantia iusitia obscura, di ibbricβ -
ES T autem satis manifesta illorum montium iiustitia, qui in pluribus ciuitatibus instituti fuerunt,ut Venetiis, Florentiae, Ianitie,& multo Iplures Rom*, sic necessitate publica vigente, ut a ciuibus sponte, vel coacte pecunia accipiatur, bpro qua quinque plus, minusue pro centenario secundum loci diuersitatem quolibet anno illis
266쪽
1 a DE MONTI Bus. soluatur , hac tamen lete, ut semper sit in publica potestate huiusmodi obligationem extinguere,acceptam restit liendo pecuniam, te qua re mai xima fuit olim altercatio Floretiq inter magistros Theologos ordinis praedicatorum , & minorum ex una parte,& ordinis heremitarum ex alia pa te, prouere sert. Laur. de Rod ut superci Cosuluit, de Usur. & D. Anton. a. p. Tit. t. c. i. inter quos magistros reserunt Gregorium Ariminensem . Sed certe non erat, cur tantopere dissiderent Doctores illis cum hic contrahendi modus iusto titii, lo satis honestetur. Si nanque huiusmodi montes fundamentum habent in publicis redditibus, atque prouentibus, prosecto non erit mutuum, si ciues,aut spontanei, aut coacti pecunia sua redditum illum emunt, nempe quinque plus minusue pro centenerio pro loci diuersiitate, ut expositum 3 est. Hic etenim est censualis contracius,in quo sane ius emitur exigendi censum, cui conditiones
accomodari possunt, quq in bulla Pij V.continentur de censibus,& ille praecipue potis imum, quet
ex naturali iure necessariae sunt, nempe, vicities ementes pecuniam reposcere non valeant, sit autem in publica potestate praetium reddere, & redditum extinguere, sicuti decensibus die tam est. Nec refert, an hoc faciant ementes coacti,in quo casu maior apparet iustitiae ratio, an vero sponte& voluntate, dummodo iustum intercedat pra, tium . Possunt insuper sic ementes, huiusmodi ius alteri vendere, quemadmodum,& census emptus alteri u edi potest cum qodem onere semper
267쪽
.D. E M o N T,I B vis. ut in venditoris arbitrio sit illum extinguere.Nec
obstat iudicio meo, si Res p. aut princeps, dicunt, se donare illa quinque iis, qui pecunias suas ita
monte contribuunt, quemadmodum contingitylorentiae,quando qiusmodi mons erectus fuit, in I quo,ut reserunt Lauri de Rodii l.& D. Anton. ubi supra statutum est,ut quinque pro centenario da
rentur, non latum ratione interesse,verum etiam
c ratione donationis, ex animi gratit idine. Nam licet nullus in necessitate constitutus praesumatur liberalis, neqtie donator , quicquid tamen sit de hoc, & dato, quod donationis titulo acciperentur illa quinque, hoc ut dixi non impedit,quo minus ille,qui emit tale ius alteri vendere non valeat. Compertum est enim omnibus per donationem transferri dominium. Potest ergo licite tale ius exigendi dono datum alteri ve di. Si autem
nullo innititur fundamento alicuius publici prouentus huiusmodi montis institutio, dissicile est
eximere contractum hunc ab usurae prauitate , cum re vera nullis extantis rei sit emptio, ac proinde ficta existat, nisi forsan excusetur, qui inui- . tus, & coacte pecuniam tradit,ob damnum emergens, seu lucrum cellans ,eo quod per vim impeditur a lucro. Sed hoc per accidens est,pi aeter id quod lucri cessantis iustitia obscura est,& lubrica satis, de qua alias dicetur. Patet itaque horii mi montium iustitiam satis perspicuam etiam,& manifestam.
268쪽
x Mons pietatis a pluribus potificibus approbatur. x Dissensio inter doctores de monte pietatis. 3 Leo X. ex certa scientia montem pietatis probauit. concilium Laterane e omnia capitula montis approbavit. 3 Summa rationis Caietani contra iustitiam momus pietatis, di solutio.d Qui sentit commodum debet sentire onm. et conseruatio pignorum, di expensessat in suo-
s Escompensatio damni qua a pauperibus exigiatur oritur ex mutuo illis dato.
Io Potes a mutuatario accipi aliquid vitra fortem pro obligatione mutuandi. II Tauperessunt domini peculiis montis. I et Privatus posset iisdem legibua montem erigere se abdicat ase pecunis dominium in pauperes .is Ecclesia quandoque declarat ea, que ex naturali iure dependent, I Lumen naturale per peccatum obscuratum.13 Ecclesiis est definire se aliquid es peccatum mora
16 Montis iustitia obscurior quam census.1 et Leo X. Florentinis scripsit, ut parum per libris acciperent in monte . DE
269쪽
. DE Mio N T I B v s. 23 3DE iustitia autem montis pietatis, quatenui ad pauperum usum, atque commoditatem Precise refertur,ut pro minjstrorum stipendio aliquid ultra sortem mutuatam accipiatur, licet duubitari minime debeat, cum sancta sedes apostolidii ca in Concilio Lateranen, fel L 1 o. sub Leone i id concessisse videatur, & ex certa scientia, & 1 pluribus Pontificibus antea permillum fuerit, Patilo II. Sixto IIII. Pio II. Innocentio VII I & Iulio II. magna nihilominus inter doctores ce/ lebres controuersia inuenitur. Nam Caietanus in Opulculo de hoc monte edito pluribus ratiornibus,& quidem satis apparentibus montem huc itum iniustum, tum usurari uin censet, cui subscribere videtur Dominicus Soto, libro S de Ius . dc Iur. q. L. ar. c. Siluester etiam Verbo Usura cap. I. q. . adeo de illitis iustitia dubitat, ut tandem iniustum faciat. At Nauar. in Trae . de Usura nu. 6. usque ad os . N in suo Manuali oppositu sentit, arbitraturque iustum,& sanctum,in cuius fariorem adducit Ioannem a me lina in libro de Restit. & rationibus quoque comprobat. Huius pariter opinionis fuit Iacobus Nactantus Episcopus Clugiensis ordinis pred. vir eruditissimus in quadam speciali q. de Monte pietatis . Inter hos autem pi clarissimos doctores sic dissiden
tes nolo arbitrum me Constituere, accensorem .
Hoc tamen dixerim, quod si ad rationes tantum inspiciamus, videntur mihi Caietani rationes magis apparentes, quam Nauarri, non tamen Quod
eas necessario concludere existimem. At si ad e clesiae
270쪽
DE MONTI Rus.clest determinationem inspexerimus, alioruni certe sententia absq; dubio substinenda est. Quod enim Caietanus habet, per bullam Leonis X. non omnia illius montis capitula mille approbata, sed
quatenus sacris canonibus non sunt contraria,novidetur posse ita bene intelligi. Cum etenim apostolice sedi proposita , atq; exposita suerit forma huius montis in specie, si quid in ea sacris sanistionibus, aut naturali equitati contrarium contineretur, non est vero simile mille ab illa approbata, quin, quo ad illa,quae contraria fuisIent reprobatam, aut emendatam, & tamen ex certa scientias ibi pontifex se decernere, asIerit. Id quod usus
iam receptissimus confirmat. Unde miror Sotum dixisse, non omnia illius Concilij fuisse recepta , . usus siquidem , in quam plurimis locis, etiam in Urbe oppositum ostendit. Nec obstat quod Caietanus interfuit Concilio Lateranensi, ac per hoc non scripsisset cotra illius determinationem, si Concilium omnia capitula expresse approbas set. Nam quicquid in hoc dicat Caietantis,magis in hac parte credendum est achis ipsius Conci Iij, de bullis iam ubique receptis,quam suae sentetiae. Non obstat pariter quod ipse Caietanus testatur. Brixie se vidiste Bullam Leonis i o. in qua non approbantur omnia illius montis capitula, sed ea, quae sacris canonibus non aduersantur. Nam s quens ipse fundamenta sua putauit sacris canonibus esse aduersantia capitula illa, quod tamen non necesIario demonstrat, neque euincit. In hoc enim stat puinis difficultatis quia Caietanus vo