장음표시 사용
21쪽
'oo v lv M. runt minui etsi enimaquae vestatim subhinsit irent decrescerent; sic tamen ibisti ut idem iidem redirent , etsi no eadem altitudine redirent, qua prius , sed decrescerent, sensimque magis cacumina
montium undique ex aquis emergerunt.
32. Singulari autem notatione digna est Moysis gemina locutior ritum ibant, inquit aque decrescebant; qui aquarum abitus innuit om ... I candem semper orbis plagam quas bijsie dum decrescerent quo
M. .his modo lent lacus& piscinaedum aperetis cataractis dimittuntur ire μώ- Ic decrescere. Hoc posito consideranda venit altera hic utata. Reuer-Diunt aquae euntes δ' redeuntes mon quod eadem via , qua tuerant redirent semper enim ibant&decrescebant eundo sed quod idem. iidem rediret maior altitudo aquarum in cucumina montium, quae inceperant apparere rursus alternatim viderentur mergi, etsi sentim minus profunde mergerentur. Dis remis 33. Ex qua Moysaica motus marini relatione mihi consequens
et a motum arinum,d alternatam illam intumescentiam Mie
V viata Cretionem , longe alio modo se habuisse obseruante Noe tempore emulca diluuij quando aquae uniuersam undique terram obtinuerunt centume. quinquaginta diebus quam modo quando ut ab initio, congregatae Iob. , n sunt aquae in locum unum , di congregationes aquarum appestataJunt 8 dc o. maria ac conclusit Deu ob mare circumdedit istud terminis suis, postili vectem Uia iuga montium langustias retorum, tia illa allideretur mancrante Domino: Vsque buo sentes, non pro-redes amplius hic confrines tumentes fluctus tuos , per ostia autem essueret cx erumperet quas e vulva procedens. Temporibus enim Noe, quando nullis ost ijs nullis vectibus tumentes maris luctus
compescebantur unicus ille erat maris motus euntis in in eandem semper partem mentisi intumescentis tameni detumescentis alternatim Sc iterum reuertentis adiciores tumores. Iam autem lex x, ualis lata est isque huc venies , non procedes amplius is hie eonfringes mi altera tumentes Has tuos. ωsicuti allisa ad montem fluctus confractique reuertuntur per eandem viam per quam Venerant, Vt alliderenturii ita nunc motus stuum Maris eius modi est, Vt non tantum tumeant
maria , sed ut motuum ad intumescentiam sit quidam reditus per eandem viam per quam abierant de qua re acuratius acturus sum capite sequenti hic enim ex solis sacris litteris maris motus inda.
. .. sq. Iona quoque Propheta nauigauit mare, qui suam
22쪽
ea de re experientiam narrat his eibis Mare ibat rei turrescebat Ion. ς super eos: ubi fistuum tumores videtur insinuare qui eundo conglomerarentur in altitudinem, maiorem fortassis quam ut nauis contis potuerit agi dirigi tempestas enim ventorum teste Propheta remorum ulum praepediebat, remigabant, inquit viri, ut reuerteTentur ad aridam , non valebant maior ergo erat maris profunditas intumescentia . quam ut contis adigi posset. Velorum autem antum tuerit usus ex sacris litteris non constat, is intelligamus agide intumescentia stuum . videtur subiungi ab eodem Propheta, ipsa aestuum metaphora , dum ait reddita securitate nauigationis: stetit mare a feruore juo. Ille enim itus maris intumescentis,in illa statio feruoris sonare videtur Estuum accessum quietem. 33. Re tamen penitius inspecta non existimo hic agi deseruore
aestuum sed de feruore irae maris ventis exacerbati Tominus enim is ma non
misit ventum magnum in mare, quo suctus illius ni ire intumescerent 7 II
ct elevarentur. qui cessante vento subsiderenti a feruoresuosa stri. rent. Ad quam eandem iram maris detumescentem alludit Plataista dum canit: Tu dominaris potestati marisu motum autem suctuum eius sal. s. tu militas mitigas , inquit, motum motuum enim maris in tem at .sia pestate incredibilis est ferociam tanta , ut non minus summaei se . . s. diuinae potestatis sit imperare mari Tace, obtumesce. frange tumentes eis tuas quam tonare in Glis. Utrumque componit Psalmista dicensa mirabiles elationes maris, mirabilis in altis Dominus. Quan Psas a.
quam hae mirabiles elationes maris ad ipsos quoque aestuum tumores videantur respiceri ad tempestatem autem quasi ad ei iram alludit magnificus Dei in curru suo triumphantis encomiastes Ha Habaci bacuc: Numquid in fluminibus iratus es omine' aut in i inibus furor tuus . vel in mari indignatio tua , qui ascendes super equos tuos tquia nimirum hac aquarum indignatione nulla possit esse maior. 36. Tandem Isaias ad Reciprocos Est usin maris detumescentias clare satis alludit, dum impiorum superbos motus lapsus re sol visse
lapsusin ignominias sic describit': Impinquas mareseruens , quod et I '
quiescere non potes. D redundant fluctus eius in conculcationem lutum decedens enim mare littora conculcanda pedibus praebet. quemadmodum Israelitis recedente mari rubro , non illo aestuoso ac naturali recessu quod quidam comminiscuntur non sat tutae fidei Philosophi sed diuinii vi imperato via patuit per alueum inter medios nuctas hinc inde erectos. Quod si hic undarum in maris
23쪽
. alueum reai urat inarenaria non denudat ad inariaboliumnem certe qud Propheta dicit Iutum deteget algam ct sordes. Selillud proprilissimum mari est quod dicit Mare seruere, quiescere non posse saeut Apdstolus linguam appellat inquietum malum.
Id L b, 37. Hunc seruorem videtur Deus ipse explicare per causam am rutem priore a d Iobum . ubi de superbi ad potentia Behemoth agens,
cum unguenta bussiunt. Verum haec Comparatio non ad stus marinos explicandos conducit qui pacatissimie allabuntur, sed rempe statis seruorem exprimit in ollae bullientis tumultuatione, tumul tuantur enim . si 'la praesertim nauenia bulliant, quorum tenax Piscositas bullarum montes altius erigit antequam inflatio illa spiritum erumpat. Infra porrὁ examinabimus an aestus per talem ebul
litionem possint explicari, hoc enim Quaestionis propositae dubitatio fotissime postular.e-.-Δ 38. Prophetaramos videtur aestuum accessum refundere in so- R. si tu Dei imperium i beat inquit aquas m aru mundit eas su-π2. - perfaciem terrea Tominus nomen re eius. Sed ita Vocat. t tamen Amos, causas naturales adhibeat, quae quales sint veniet indagandum. 3 39. Duo ergo habemus ex sacris litteris de marici motum incre-
menti α lacrementi altitudinis siue profunditatis aquarum δε pr ἀι -- rere tempore i Diluui uniuersalis hune motum uisie quemdam itum sue progressum aquarum in eandem continuo Orbis plagam: Densique quando mare vectibus suis, ut dicit Iob supra num 3 3. fuit clausum . progressum illum maris fuisse impeditum, fractum, quDom quam bene apteque conueniant cum Vera deast ubus marinis Philosophia ex sequentibus patebit quando examinabimus id . quod in Istuum explicatione hactenus difficillimum fuit, cur aestus intra diem naturalem bis crescant xdecrescant.
Historia motuum marinorum ex Trophanis.
ω,' a ' o. Post Diluuium Uniuersale Noemiticam obseruationem misi, at modo notissimus omnibus est ille motus , quo bis in die: Oceanus intumescitin bis detumescit, quem, ut dixi Noe non Ob
24쪽
DE Ara Tv MARI IT seruauit in Arca, nam aquae tum non nisi semel intra diem naturalem intumescebant & subsidebant misit. l. Huic autem motui adiacent duaeappendices prima est mo , V . . tus, quo intumescentia Maris elatior redditur Luna culminante in obhiatas
Meridiano in adhuc multo elatior culminante Luna in singulis ': Novilunijsi Pleniluni' vel die aliquo ex in qui proxime Nouitu unium aut Plenilunium insequuntur aut antecedunt i quibus ijsdem si i/m ο- diebus maior est 'solito profundior maris dctumescentia, littoraque latius deteguntur quam reliquis Lunationum diebus, quibus
42. Alteram appendicem habet iste maris motus, quo eadem gemina dierum singulorum intumescentia adhuc maior est in Noui iuniod Plenilunio quod proximum est Equinoctijs Vernali& Au desum ocitrumnali Me contrario minima in utriusque Solstitistam Plenilu
43. Ali sunt maris motus magis ignoti quorum Vnus dicitur pili. perpetim tendere ab oriente in Occidentem alter a Septentrione
Pro his autem duobus postremis motibuS adducuntur e Perien ... ia lintiae nautarum qui ex Brasilia nauigantes in Orientem deprehende l. Misrunt aliquando se nihil progredi, etsi vento bono uterentur, iderenturque in Orientem praegnantibus velis impelli adeo, postia iis, is septimanarum ' mensium nauigationem , cum portum sperarent, Oceagum
vix a littore Brasilico se abi jsse deprehenderent quod ut aiunt figno fuit reniti, sic nauigantibus maris occultum motum. 44 Pari modo constat ex littore Americano in Hispanias diis πω .eihorem multo tardioremque nauigationem esse , quam ex Hispani js in Americam, Brasiliam ac Paraquariam. Imo ex ipsis Hispani j in Belgium duplo triploque diuturniora plerumque sunt itinera quam ex Belgio in Hispanias vide quae in hanc rem dicemus Capite II. M-43. Ex hae duplici secundorum motuum Varietate Videtur Con his liniastitui motus aliquis maris similis illi caelesti gemino motui, ex qui in Caseobus componitur motus Trepidationis primi mobilis. Sicut priores illi motus Diurni Menstrui Annui in mari respondent illi motui quo aSolei Luna sui dies menses Anni constituuntur ideoque illos priores Maris Estus diurnos , Menstruos innuos appellabimus posteriores autem licebit maris Trepidationes rui. blationes
25쪽
brationes appellare si cui libebit de in disserere. Nos enim fere agemus de solis motibus Diurnis, Menstruis, ct Annuis.
Hi foria motuum Maris multa incerta s necdum satis explorata resemntur.
D.οοι 6 FAxeor me in experimentis assumendis non facile credere
alienis oculis aut narrationibus ne frustra laborem in expli- mentia ψ candis ebus aut naturis, quae nec sunt, nec fuerunt aliquando De-
iuue valde lubricum in negotium rectas exhibere obseruationes securum esse obseruatorem non vidisse in illis id quod eius Philosephie libitum est iam illi Principes Scientiarum Aristotelis ' Galenus in embrione oui viderunt primum vivere alius quidem cor alius hepar Nec Willebrordus nellius narrationi nautarum sidere voluit ni si ipse inter eos discendi R experiendi causa nauigasset. Sed non integrum est singulis de mari Scripturis,nellium agere mihi certe quamuis multa in his experto non tamen licet explorare omnia quae vellem. Pr stram Haec ergo, quae retuli Motuum Marinorum capita vitantur --.2' praecipuain omnium certissima. Ad quae multa incertiora ad ijciun Oh ,ου. turra Varijs. Incertitudinis autem magna subesti constans causa. quod nauigans scire non possit in medio Oceano constitutus , an Assus crescat, an decrescat; consequenter, quod non possit determinare, quanta altitudine sant incrementa , caeteraque plura huc pertinentia pro locorum varietate varijssima in scitu tamen dignissima ad bonam uniuersae Marinae Theotia ordinationem hec enim non deprehenduntur nisi in littore i ex signis fixis, ad quae mare ascendit Aut descendit Maximi tamen fltererat in hac parte non falli in ipso Oceani alveo , ut possimul ex ij quae in libero mari fiunt, ac in illa minimc impedita vastitate deuenire ad ea, quae sunt in littoribus mire implexis, ct meandrorum interceptos , ractos ac aueisos cursus, cum illis liberis combinare. 8. Quod autem nauigans scire non post an aquarum C stus PM- et cant an decrescant, patet quia a Tequeretur id forsan ex bolide
26쪽
ad fundum demissici atqui si nauigans experiatur iam aquam de missiorem . mox altiorem . attribuet id potius inaequalitati fundi 'quam Maris intumescentiae ergo erudimensa per bolidem Maris profunditate, incerta est mensuratio accedentium Τ.stuum. Aut tollan deprehenderet id ex occursu luctuum a prora. Atqui si in aqua quiescente nauigaretur nihilominus nauis sucius scindens semper x perictu velut occurentium aquarum impetum , etiamsi nullae aquae. occurrerent, sed pubi sitatus quiescentes incur-
49 Solus ergo restat latera lis nuctuum in navim impactus, qui, IUm, ι. si venti cellent, possit obseruari. An autem iste lateralis in navim
illapsus a nauigantibus in malacia aliquando obseruatus sit valde π
dubito nam memini me celsin te omni vento, in medio mari tan mutam expertum aequalitatem aquarum , quantam in ulla piscina Bo 'mi
hemiae ut speculi plani instar omnes undique aquae relucerent, nec ullo indicio sciri posset staret ne nauis, an ab aestu aliquo ferreturi Imo Bolinus lib. 2. Theatri , etsi alcais se saepius per Oceanum. nauigasse negat tamen in alto Oceano cessantibus ventis vllum esse aquarum motum nullum apparere fluxus, refluxus indicium. sed instar vitrei lapidis omne mare immotum consilieres; luxus autem omnes refluxus in Estuari j solis A ad littor apparere quod quidem non abnuerim si de apparente illuxu agatur , negauerim autem non esse in alto Oceano aestus quamuis ulterna littorum dea tectione Minundatione minu cappatentes. o. 'uod si in tali malacia anchora eiiciatur, Mnauis firme ninii in tuF, tunc manifestius seletur, an tunde aestus accurrat. Sed hoc Gquam rarum isan alias anchora non tolet elici in mare, nisi in s vj iis
tempestate extremis periculis , quando autem tempestas fuerit. α -- tales undique suctus premunt, ut non sit discernere an F stus ex eo loco unde venti , an aliunde veniant; ventos expertus sum in littore Flandrino apud Brugas, qui suo continuo impetu obnitentes undas, quas ex mari ad littus promouerant, prohibebant, ne suo, tempore defluerent sex horis integris quibus elapsis crescente rursus Et tu nouas aquas adglomerabunt summo totius Regionis pauore ne superatis tandem aggeribus absorberetur. Venti ergo impediunt ol, seruationem Istuum. Q. Dices: Nauim fixam ex anchora posse absente tempestate
explorare certi quid de aestu eiusque vi, altitudine, bc diuturnitate π'
27쪽
seruMioni nam aquarum ab Oriente venientium impetus nauis proram ad Uti Oceanum obvertet ii post tempus rediens ex occasu obvertet proram Orienti. Similiter Boreales Australesque cursu. recursus examinabimus in bolide examinare erit aquarum cre entia pro funda. Fateor sed non stilent hoc modo ociosi nauigatores errare per Oceanum, ut solius Estus obseruandi causa ei jciant anchoram Icnutus aquarum contemplentur. Quamquam de illud ut dixi mala- Ciae genus rari imum est, ut omni vento penitus destituantur Marii quod ni fiat inanis crit obseruatio motus maris nescies enim
an ventorum vis, an Maris motus proram auertat.
Da.bs a. Itaque quidquid adfertur de alijs Maris motibus praeter il- 'Σ los, quos Capite, retuli, petitum a nauigantium experimentis, j j. is ij exceptis quos in lictoribus experimur, id omne suspectae habeor, veritatis, nisi constet de obseruatoris accurata diligentia, obteruationis modo. In littoribus tamen ipsis etiam falli possumus namia p.riubis G. Quoad motus Maris qui in aestuarijs , in suuiorum ost ijs, θη--ν in iretis ac portubus fiunt, illi non ostendunt quod maxime requi-- - O. ex qua Regione aquae aduoluantur tu enim ab ortu aquae. siue ab occasu asiluant, siue aliunde semper eodem modo intrant in angustias suu ij aut freti earumque ductum sequuntur. Denique in illis ex terra firma obseruatis motibus, non puto satis accurate recenseri ab Historia aestuum ipsam portuum constitutionem , ut ex eorum situ in concursu cum canalibus iudicium ferri possit de quotidianorum Maris motuum in Euripi sal ἴisque circumstanti js irregularitate quoad reciprocationem aestuum , ' eorum altitudinemri multitudinem is accesius aut recessus diu
ι .h; tib q- Oportuit praemonuisse ne sorte anxissimus circa inue bis ' o,a stigationem causae euectuum Maestuum nullibi terrarum existen. ----μ tium; quorum tam ardua sit solutio defectu ignoratae circumstan- λά- . tiae quam heieroclitum Minsanum est conari causas reddere quoisis modo . Verbi Gratia , globi ferre in erecti parietis facie per spira rerum lem vorticem Poluantur sine lapsu antequam circumspexeris, num ι. alicubi abscondita sit impostura specularis aut disserere quomodo plurarum suspendatur Machometis ferreus arcophagus , inter duos , quos non attingit magnetes antequam num ita sit num nullo uspiam Occulto retinaculo detinentur, habeas exploratum cum praesertim scias i
28쪽
scias gratula nulli bl nisi in Horietonte4 nunquam in verticali plano quiescere cum exploratum habeas hactenus nulla arte quempiam, ne in aquis quidem homogeneis . suspendisse immissum solidum
Corpus, quod omnem intra aquas situm admittereti locum mitra demersionem ulteriorem aut emersionem inaniter ergo laboras vigenti scientiarum ' naturarum ignarae , tribuas inuentionem aequi-sibri in aere inter duos magnetes longe dissiciliorem quam indifferentiam in qua Buridanus constituit asinum suum inter duos auenae cumulos immotum. Haec de obseruationum disssicultate R incertitudine & necessiria cautela ac circumspectione, ne in vacuum philosophemur.
Quid praeterea in Historia Estuum desiderari posset 'dicam Capites.
s. Moniam ex ni nilo ni nil sit δε ex Micto antecedente con suppositum d cesso nulla infertur sequela; pono protundamentot prin IV .ipio huius discursus Lunam esse motricem fisuum riuia id video
omnibus lupponi excepto uno aut altero; inter illos tamen, qui id supposuerunt, nullus satis explicuit ut scientifice inferre potuerit fieri debere illa qua c. I.&4.dixi nos in Maris motibus experiri. 36. Et ne quis dicat supponi id quod quaeritur dico me habere sinisse quaedam inductionis argumenta pro Luna in rationem V Vocant, credibilitatis. Et quam diu ex supposito in nullum inducor conse- ἡδ. quens primis naturae luminibus4 manifestis operationibus contrarium videri debeo vera supposuisse hanc enim didici ab Aristotele methodum deueniendi ΓPrincipia indemonstrabilia niuersalia
6. Inductio ergo prima huius suppositi est quia interualla F. Oismia. stuum Marinorum ex aduerso adequale respondent interuallis mo αα tuum Lunae nam loquendo primum de illo motu diurni qui a . .h, Eagis incurrit in oculos , sicut Luna intra χη horas&48. minuta Luna u conficit suum diurnum circulum abeundo a Meridiano , ad eundemque redeundo sied Motus Maris in plerisque totius orbis lit-
29쪽
et tara OOENIVM. roribus quidqiud littorum varietas immutet in aliis motuum acci dentibus,redit post totidem horas inminuta . id est post horas Σ .ct tres circiter quadrantes, nisi occurrens fluvius influxum retardet. adeo ut maritim Populi in mari habeant horologium unam quod . non visa Luna Lunae a Meridiano accessus recellustiue designat id quod circa Solem ac omnes caeteras stellas multi frustra in Mari aut alijs Elementis quaesiuerunt plures desiderauerunt. Ingerit ergo Natura indicium clarum motus Maris cum motibus Lunae cohaerere. Uide dicenda Capite a 3. V vitis p. Quod si tamen in iustuum anticipatione aut postpositionebam a 4m aliquid subinde mutetur . id siet a ventis Estui siue contrari j siue fauentibus tanti enim subinde sunt venti sicut dixi capite praecedente, ut prohibeant aquas reccdere a littore, aut ad littus accedere ex alto Mari. Imo contingit non raro ad littora non sentiri ventos quibus tamen hum Mare agitatur 4 cohibetur ne more solito a siluat sed aut tardius . si obsistant venti aut citius si propellant, quibus incidenti l lx latis aquae ad conlaetam diurnam cum Lunae
motibus concordiam reuertuntur.
AUm-n 8. Inductionem alteram osserunt iustus Marini menstrui, qui si tune maiores sunt, quando Luna suo lumine potentius agit in nO- . ,,uiu, strum Globum Terraqueum in ovilunio nimirum ni Plenilunio. r. a Tiona Trout Capite sequente indecimo pluribus explicabo cibi etiam L agam Me annua aestuum varietates quia haec tunc fit, quando ad Lunam accedit aliqua irradiationis varietas, ob circumstantias, in quibus co tempore Luna inuenitur. tis,a, 9. Tertiam & niuersalem inductionern saciunt omnia propen, omni sublunaria quorum ea praesertim quae vitam aliquam sonita sunt. humoribu augentur Mintumescunt cum Luna ad Plenilunium da praesertim simul ad Meridianum accedente. Nam caro Ostrearum. cancrorum4 omnium conchiliorum i quin Mositum medulla est. pinguior succulentior copiosiorque tam noua Luna utim plena .i cerebrum ipsum humanum in morbidis post quadraturas cum Luna nugetur, & catarrhis aggravatur quin hominem vidi, cui pars crani exempta erat ob vulnus in lamina argentea emplastro super indueto firmata . defendebat piam matrem ab incursantibus iniurijs i animaduerti, cum peritissimis chirurgis .medicis , incre-e, .s ne' a cerebri tanta , t Luna noua ac plena protuberaret, lamina a. --ja amota Lec Luna quadrata dehisceret neque hoc in uno solo, sed om-
30쪽
nino in tribuir sentissimae memoriae vulneratis , meis & aliorum. Vidixi, si delibus oculis habeo comprobatum quo quid illustrius palpabilius liceat experiri Moc est quod dicit Lucilius apud Gellium P. 1 o C. . Luna alit ourea implet echinos. Quibus addit risia in Gellius di Felium quoque oculos ad vices Lume aut ampliores feri aut minue- minores. Denique de menstruorum abscessus, euherbarum igor. ωι ' φ fructuum pomorumque tumorin succulentia iis alia innumera in
Novilunij. Plenilunijs obseruantur in triticum , quod sub hiemem seminatur in messem sequentis anni , non nisi Luna decres- Cente, ct circa quadraturam seminandum esse praecipiunt eo quod tum non tam germinatio in herbam, quam immissio radicis in terram expectetur , ut vere nouo maturius expullulet. Et generatim
loquendo, Omnia illa semina , quorum non herba, sed radix in usu est ac fructu squales sunt rapae & betae seri solent Luna decrescente sum e contrario Brasi ai caules ct lactucae postulent unam crescentem, ut cito copiose se inundant in herbam in quam rem multa a Plinio alijsq; hortorum cultoribus suggeruntur obseruata. 6o I pia pioque Lunae irradiati, ad acceuat amplius vehemen Im- aliusque humectatri insat. Et obseruauit non nemo nocturnus vi απ.gil, qui lunares radios per fenestram in conclaue illapsos conspicatus, in quo plures longo ordine singuli dormiebant singulos quoque
inquietudine somni js, interlocutione somniantium vexatoSi uisic, Prout succcesentibus horis alios aliosque lunaris illa irradiatio infessabat. Deniqυ experimur, ni fallor, omnes caput a somno humo vitars grauari si nocturna Luna dormientem percusserit. Et Lunatici ad aurandis inter dormiendum incessibus S ascensibus celebres sunt ob inconsideratam temeritatem & audaciam ic Maniaci furorein insania cum Luna crestunt mutantur . Plinio teste, iumento iam quorumdam in oculis osti ingrauescunt cum Luna. Addit otiam formicas in Interiunto cessare a laboribus Uenatores autem aiunt . Lepores sub idem tempus ita indormiscere somno Maiiatos ut neque in foveis sitis neque in aperto campo vllis latratibus excitari possint, Mimpelli in cursum aut retia nisi percutiantur. Certe vidi non raro venatores in Inter luni j gratis insidiatos
leporibus,, vacuos praeda aut exigua onustos redijsse , alioquini elicesi petitos nisi Luna dormiens sopiret in suis foveis timidum gregem .cerebrum impleret humoribus somnolentis quod ipsum d tres etiam Plenilunia leporibus, nisi lux nocturna inuitaret pauidos