장음표시 사용
31쪽
NE de orat. lib. r. c. 48. Qtii ergo nulla accurati ne juris notitia imbutus, eruda studia in forum. pro- Pellit, evertendisque aliorum sorinnis quaestum facit, RABULA voeatur 4b eodem CICERONE ibid. . c. 52.3o. Quirin vero juris prudentia' in interpretandis adplicandisque legibus versetur . 26ia, leges autem πel de statu publico, vel de prioatoram negotiis seran-
inr ; jus reete dividitur in PUBLICUM & PRIUATU Μ, quae ct duae juris positiones ' voeantur ρ. 4.
Inat. lib. r. l. 2. D. h. t.' Positio, viro , Θim Stoicis dicebatur pars, Seu spe
cies. CUI AC. ad L. II . D. de vera. sign. Eodem voca Bulo potitionis sodem sonsu usum esse PALLADIUΜ de re rust. L. III. yst. Σ. ohservavit CAR. ANDR. DUREB, de Lat. Ict. vet. p. 326.
q. 3r. PUBLICUΜ de statv juriὁusque rerum Publi
earum, c vel de imperantium ac civium nexu ' Praci pie : PRIVATUM ad singulorum utilitatem, id est, ad metim S tuum syectane ' . L. I. q. 2. D. h. t. h. So. privatum Est cui placeat ius dividere in sacrum, Pub icum, Et privatum. Sed cum Sacrum, quod in sacris & Sacerdotibus consistit, sub jure publico commode contineature trimembri hac divisione facile care
seu species Sed minus racto . vid. a Costa & Μe xili. ad h. 4. Inst. h. t. rerum publiearum Ex quo facita patet. non con fundi debere jus publicum univctrsale, quod rebus publi Cis omnibus communa est, ct particulare, quod huic, vel illi rei publicae est proprium . Sane haec disterunt etiam Tatione Principiorum: nam jus publicum universala riuit BR jure natura & gentium, particulagia autem derivantur praecipue in legibus fundamentalibus singulorum im-Periorum, atquct regnorum . ' nexus Nempa docet quamam vini iura Imperantium, ruaenam subditorum, quis inter utrosque nexus etc. un
e totuplex Est hoc ius, quot sunt Rctspublicae. veι Mati Nam rations finis omnis jurisprudentia Θεt Publica, quia ad utilitatem publicassi comparata est: sed
32쪽
LIB. D. TIT. I. 29. Ah obiecto orso dieitve haec partitio ς non a eaus sa effetente, vel tinati. Secundum has Enim & privatum us recte vocatur publicum . L. 38. D. de pact . L. 8. D. de tutet. L. 23. D. de trat. tui. L. I s. q. I. De damno inferi . .
β. 3 . Utrurnque, non solum privati m ripam titum est, collectum quippe ex NATURALIBUS prα- eeptis, GEΝTlUM, & ClVI LlBUS. q. vlt. L. I. q.
2ἰ D. h. t. De quibus agendum erit sequente r. . Si nempQ recis ius naturae d finias, uti nos infra o. Ulpianus vero, qui ius naturata hominibus cum reliquis animantibus commune Putabat 8. V. non poterat incla derivare jus publicum, cujus nec vestigium, neo. umbram inter bruta notamus.
De Iura Natura, Gentium, et Ciuili .
33. Jus, voeabulum alias maxime signineatione uarium, L. II. m I 2. D.. de just. σύ-. hie pro lege, vel potius eomplexione legi in omni tun unius generis, accipitur. QuaIes ergo sunt Iages, tale ius emergit . u. 34. Leges igitur quum vel dioinae, vel humana sint i jus quoque vel Di UINU Μ, vel HUMANUM esse oportet u. 33. , q. 35. Di VlΝUM, proni vel per rectam rationem, vel per saeras litteras promulgatur, aut NATURALE& Gentium dicitur, aut POSITIVUM. Sed hane ditastinctiobem veteres negligunt . 'ρ. 36. NATURALE ex principita Stoieornm s β.18. - γ definit ULPl ANUS, quod natura omnia ani- .
objecto differt. Ius enim publicam versatur circa negotia publica r privatam circa negotia privatorum . q. Sa. utrumque Errant propterea qui putant ius pu-BIicum esse totum mero civile e inter auos Μuretus ad Inst. β. uti. h. t. . Unda diei nequit, Stoicos brutis tribuisse rationem. Alia ompia discimus ex PLUTARCH. M 3οιert. animas. Diuiti eo by Corale
33쪽
3O ELEMENTA IURAS . ruantia docuit . L. I. 3. D. de Itiat. γ' Iur. PrisInst. h. t. Stoicis enim juste vivere erat secundum naturam vivere . Natura iisdem erat vel homini hias ciam brutis communis, vel illi propria . Ex communi
37. Quemadmodiam ergo jus naturae omnibus sentinalibus, ita JUS GENTlUM solis hominibus inter se commune esse docebant. L. r. 4. D. h. t. id lite
quamvis haec voeabula artis veteres ignorent . 38. PRlMARlUM dicitiar, quod naturalis ratio, non natura communis, sed propria hominibus 36. inter homines constituit, er apud omnes Perα-que custoditur. u. I. Inst. h. t. L. I. pr. D. M ad
manis necessitatibus' si introducturn . β . 2. Inst. h. e.
vel, ut MODESTINUS L. Pen. D. de logib. definit,
quod necessitas constituit. MERIL L. Variat. Cujam Lib. I. c. I. Primarium ergo Msolutum, secuniariumhryotheticum est. h. 4 o. ita veteres. Nobis, qnos nemo Stoas, tanquam
glebae, adscripsit, JUS NATURALE est jus tib ipio
Deo generi humano Per rectam rationem promulgat . Dist. ad Rom. XI. IS. Nec magis id faciebant ICti. L. I. q. S. D. si quadrup. pauo. sec. die. BARGYRAC ad Pilendore. Iur. nat. σgent. L. 2. e. S. f. II. Nec tamen BrutIs negabant iacultatem vivendi secundum naturam ejusque leges, atque Inde Se jus naturae illis eum humano genere commune
Introductum Quemadmodum enim vulgo docent Philosophi, necessitatem plerasque. artes invenisse I ita verum est, eamdem varia quoqua iura invenisse, qualia permuIta recensentur L. 4. ω S. D. de Iast. et jar. pothetieum r Ius gentium primarium est a olutum, Quod in hominem absoluis cadit, tamquam homInem ει g. religio Erga Deum, pactorum sanctimonia . Jus secumdarium est hypotheticum ; non enim laeum habereti nisi Poneremus certas nacessitates vEI Certos status . Sic e. c. furtum non esset prohibitum, nisi dominIa Ieruae in
34쪽
. 41. IUS GEΝTIUM vero est ipsum jus naturais',
quod Per sacras litteras yromulgatum, eae recta rati ne sola non innotescit, uel humano generi commune,
vel genti audaicae proprium est, & hinc in UΝlVERSALE de PARTICULARE distingui solet . Ad priuareseruntur praecepta ae leges . Gen. IX. Leu. XVIII. de similia
quod quisque populus albi constituit, cujusque ei ose troducta ponamus I hialum non esset raris, nisi statvm ponamus, ubi ludistis destituuntur homines . r. adptieatam 3 Luculento specimine hoc demonstratum dedit Budeus in Elementis philosophiae, ubi dum Hs naturae tractat, illud sempeν Comparat cum jure gemitum de utrumquΗ Θκ iisdem principiis dodueit . Undis vel eo nomine hie Iibellus sommendandus Est. Thomasius, quoqua, Cocceius, Hertius, Titius, & Barheyra- eius in notis ad Pulandor f. unum statuunt jus naturae M gentium'. Hoc si privatorum negotiis Ze caussis adplic tur, dieitur ius naturaler sin vero negotiis & caussis vo Pulorum, apDellatur jus gentium. Dissentit inter recen-tIores Mar. Otto ad 6. r. Inst. h. t.' ad Inem Adde iacis ah Auctors escensitis L. Liamin. D. re just. in Jur. Ad 6. r. Inst. δε rer. divis. 42. promu gatum Ad 1us divinum positivum pertinet etiam, quod viva voco. ore Christi Ee Apostolorum Promulgatum est, Ee traditlans discitur. Ait Apostolus
foeTMπε τας παραδο σω tenente traditione. Epist. adnes. 2. I.
q. S. popuIus In libera Republica populas, in statu. Aristo ratico Optimates, in monarchico regiminis solus Prin ps iura Eondunt. Nec stat ta singularem civitatum
citer vim latis habent, quam si a Principe confirmen.
35쪽
talis Propriuum est. L. s. D. de just. G jur. ατ' ciuile vocatur jus. Romanum, vel Quiritium ;quemadmodum & Roma κατ' ἐξοUs urbs dici solebat .
β. 44. Populus vero liber vel expresse sibi jus constituit, vel tacite . Quid enim interest, suffragio P Pulias voluntatem suam declaret, an rebus ipsis Sc saetis L. 32. q. I. D. legiba Unde differentia juris SCRI
st. h. t. L. 6. q. r. D. de just. O' jur. q. 45. duris soripti species apud Romanos ob mu- SCRIPTUΜ IUS Ictis non ost in soripturam TE da ctum, sed promulgatvmi NON SCMΡ Μ, non promulgatum . Sequuntur ea inaeo Graecos, quibus γριφένη vo ussaeΡΘ non est leges scribere, sed promulgare. Hinc LIBA NIUS Tom. I. p. 4 5. Lycurgnm ait, γραψαι νομου sσcripsisse leges et quum tamen Ieges s ab eo latae in scri-vturam redactae non fuerint. PLUTARCH. in Licurgo p.
67. Et PLATO, qui apud LAERTIUΜ itidem ius diuidit in γε σαμ a vos ψ άγραφον, hoc definit, quod sit -μος
Itaque diversa Atheniensium Ae Lacedaemoniorum insti tuta potu frunt quidem occasionem dedisso huic iuris partitioni, uti ait Imp. Io. Inst. h. t. nam Athenienses omnino iura scripto ; Lacedaemonii non scripto usi sunt: Sed tunc alio sensu, puta grammatico, distinctio ista a Cipitur. occasionem erηo istae civitates dedere partitioni iuris in ἀγραφα, & αγρα pov, sed non illi acceptioni
harum vocum, quae Icti utuntur . r. Ex his apparet hanc iuris civilis definitionem pro- prict ad statum democraticum pertin re .constituita Et quidem prout id sxigit forma & finis Tei Publicae, neo non salus populi. Huic facile reddideris rationem, cur jura civilia non utiletus sint eadem et immo cur in singulis rebus publicis illa sapissimsi muten- tur; cujus rei raspublica Romana exempla innumera prae bet. Praeite Et expros se quidem per promulgatione sive illa fiat por edictum, sive per vocem praeconis. Sus ficit enim ad jus scriptum, legem aliquam esse Promul gatam . contra si vel maxime consuetudo in scripturam Te digitur, tamen illa manet jus non scriptum, quia non 'Promulgatur. ηreipublIca Quoties bilim haec mutatur, toties mu-
36쪽
MB. I. TIT. II. 33tatam subinde formam reipublicae erant pliares. Nam in 3. Inst. h. t. reseruntur l. Leges li. Plebi seseia , ll. Senatusconsultas i V. Priscipum placita, V. Magistratuum edicta, VI. Responsa prudentvm , quaedi strictissime jus cipiis dici solent. L. a. q. s. D. da Orig. Dr.
. Atqui ius istud civil strictius aec pium sine scripto venire, & sine scripto in sola prudentum interpretationa eonsistere dicitur, L. 2. q. s. q. I 2. v. de Orig. iur. Responsum capE . 'Αγραφος non seratia, haec iuris pars suit, Tationa originis, quia non Nomulsatai tacite in foro auctoritatem obtinuit. Posteaquam vero illam, Cor oris ju-xis insertam, cum I gihus reliquis publicavit Iustinianus, ἔγγραφη scrista SasE Coepit.
β. 46. LEX est, quem Pomtus Romanus, id est, Patricii & plebs cosannctirn, qui & Quirites dicun
tur senatorio miagistratu rogante, veluti consule,
dictatore, tribuno militum cos. potest, decemviris, praetore, & quidem iri eomitiis oti in curiatis, L. a. h. a. D. de Orig. jur. postea centuriarum, vel tribuum suffragiis constituit. q. 4. Inst. h. t.
screta I , Plebejo magistratu rogante, veluti tribunotatur imperans. Hoc vero mutato, Eadem manere non PoteSi potestas aegislatoriis. Ex principiis politicis arudite hoc demonstravit. Conrigius in Dissert. de mutari ne rempublicarum . .
- β. 46. populas romanus 3 Differsntia populi & plahis
non alia est, quam genaris & speciei, vel totius & partis . Populus se iam complectitur omnes Romanos, Tam P tricios, quam plebejost Ple hs autem solos istos, qui non sunt patricii. Unum addimus, non confundendos essS Patrie los de nobiles r nobiles enim & plehe,i ssse poterant. praetore Enimvero pleraequ. leges erant Consulare , pu cae admodum praetoriae. Vidis sis ras. averan . Interpri jur. t. r. c. s. n. S. c. o' seq. r. Hortensiam In glossae q. 4. Inst. h. t. habetur legem hanc latam esse a rem quodam Hortensio. Sed quum talis rex Rom numquam imperaret, sciendum est, auctorsin legis fuisse Hortensium oletatorem, de quo diximus Hist. jur. ι. I. q. . . : . . . Diuili Cooste
37쪽
34 ELEMENTA IURIs plebis, in comitiis tantum tributis, Ae tributim suffragiis γ consti4uit. h. 4'. Insti eod. Quibus plebiscis 'tis quum initio teneri nollent patricii, postea iis ea dem auctoritas data, ac ipsis legibus ' , per legem primum HORATIAM, Iatam aν u. c. 3o . NU. Lr3. e. 55. deinde . per PUBLlAM a. ti. c. 4iέ. LIV. L. 8. e. II. ae denique per HORTENSIAM a. u. e. ἡ 456. L. a. q. 8. D. de orig. jur. GEL L. Lib. I S.
Undo ex eo tempora & pIobiscita dici coenorunt I ges, veluti lex Aquilia, lex Fateidia, Vecunia, Cinsia, etc.
blica erant decretia senatias de rebus .amylissimi eius
ordinis eurae demandatis ' . Vid. POLYB. Histor. Lib.
VI. c. I 2. se Q. Posteaquam vero Tiberitas, eversnrus
antiquum leges serendi morem, comitia ex carn P transtulerat in curiam, TACl T. Annia. L. I. g. IS. non ambigehatur, senatum jus sacere posse . L. 9. D. de Legib. L. an. . C. de sanatia cons. ' SenatusconsuIta ergo libera republica ad curam ae-48. in euriam Iustinianus ait, id factum fuisss,
quia populus Romanus. mirum in modum auctus ad legEm sanciendam commodε convocari non Passeti β. s. Dast. h. t. Quae Tatio a Pomponio desumpta est in L. Σ. 6. s. D. oris. Iur., quamvis Pomponii vertia ad i mpora lih Tae reipublicae sint te renda, Cl. Μartini Hist. Rur. c. S. II. . schol. Vera hujus rei caussa suisse videtur, quod Tiberius . tantam Romanorum multitudinam tollactam metuerser Senatum autem sibi devinctum haberet .vid. Bynhershook. Praetermiss. ad D. L. q. s.
' non faeiebant itis SCta ius plana feeisse, etiam B publica lihora, quibusdam est visumν. quia, Pprmittentis
Dulo, ac nocessitata cogente, ita institutum erat, ut multa negotia per Senatum, inconsu Ito Populo, translgs-πetur. Parum quidem, movet locus Dionysii, cit. t. s. ib1. enim Consulctu adversus Cn. Gqnucium Trihunum pIebis Scti vim. atquct auctoritatem aludras studebant. . In nanctsctntentiam proni sunt Paul. Μanui. de Senat. Rom. cap. nit Muret. ad Inst. q. s. h. p. Bach. His . iurispr. Rom.
38쪽
LIB. I. TIT. II. 35rarii, Iegationes, administrationem provinciarum, cognitionem da maleficiis per Italiam admissis, triumphos, comitia, ferias, supplicationes, aliaque hujus generis, pertinobant. POLYB. ibid. Ssd non faciebant jus, nisi populi suffragiis probata, quod Saepe facturn novimus . DIONYS. HALIC. L. 9. eap. 3. P. 6 6. Alias populum non tenebant, LIV. Lib. 9. eap. 8. sed Senatum tantum illius an
instisata unius anni, ut idem vocat DIONYS. L. 9. P. b95.
49. Quum ergo senatus ab eo tempore populum vel comitia repraesentaret; sq. 48. SΕΝATUSCONSULTUM definiri poterit, quod sit jus a senatu, t
eo Populi, ad Orationem PrinciPis, oel consulis rei tionem . 5. Inst. h. t. L. I. 9. de Orig. jur. So. Talia SCta, vel, riti nonnumqtiam vocantri Ps
D. de transact. L. I. D. in quib. causs. Pign. janet. L. 52. I . Pro soc. L. 6o. Pr. D. da rit .nvρt. post Antoniorum tempora paullati In ah usu recesserunt,
Postquam multo ante principes, in quos jus omne P pulus per LEGEM REGlAM contulerat,4 6. Inst. h. t. constitutionibus vel edictis suis jura nova san- Cire coeperant. Exemplum Vespasiani habes in L. έ. f. 6. D. Es legata,
L. S. C. de testam. nec non AUGUSTUΜ PRIVILEGIUM in L. Mn. I 4. C. de ead c. tolt. nihil aliud θrat, quam Complexio - praerogativarum imparatoribus decretarum sub auspicium imperii. Adeoqu a consistit variis SCtis paullatim factis in honoram principum, da quibus Plura diximus in Anaiq. Rom. h. t. q. 43. seq. . M. constitutum Recitata illa oratione, praecipui Senatores dicebant sententiam viva voca. Quo facto deinde consul procIamabat r qui hoe sentitis, in hanc par-stem, qui alia omnia, in eam parrem secedite, quacum sentitis . Quo facto surgebant senatores, & p dibus ibant in aliquam sentctntiam. So. egem regiam 3 Duhitarunt quidam eruditi, iaprimis Μart. Schoo Iesus de lege regia. an talis IER -- quam eYtiterit. S d εxtitissis talem legem, id est congeriem κtorum factorum in honorem principis, solide demonstravit Oee. Noodi in Orat. de lege regia.
39쪽
. um placita, quae, si hi uolunt, C. q. 6. Inst. h. t. legis habent uigorem, L. 1. Pr. D. de const. Princo . 5a. Quum ergo illae a principim volantate auctoritatem suam sortiantur, q. 51. princeps vero iis vel ornnes cives velit obstringere, vel quibusdam extraordinem aliquid aut indulgere, aut imponere ; priores Vocantiar Senerales, quales sitnt RESCRIPTA, DECRETA, EDlCTA; posteriores meciales, qtiales sunt PRl-VILEGIA, quin ad exemplum' non trahuntur '. β. 6.
Inst. h. t. L. 2. q. I. γ.2. D. de constit. Princ. Hac sola ratione privilegia vocantur constitutione, Pectates. Nam alioquin Se. ea, maxime favorabillia, omnes Obligant, eateruis, ne sum, qui privilegium imm mavit, an ejusdem exercitio turbent, vel impediant.
. q. 53. RESCRlPTIS princeps vel ad libellos, geu
diet τεις Partium, vel ad consultationes magistratuum, vel ad desideria unioersitatum fespondet. L. I9. ν. 9.D. locat. L. 3. q. r. D. de tosti5. quorum ista AD
ρ. 54. DECRETA dat imperator, dum, carissa i
ter Partes cognita, aloe aententiam fert, oios da ma-6. Sa. trahuntur Ilaetus privilegia non admittunt inter Pretationem Extensivam, nec in iis regula valetr ubi eadem est ratio legis, ibi eadem est juris dispositio; Humanitatis tamon causa privilegia extendi solsnt ad viduas, Sc liberos r quamdiu nondum Patria domo gressi
q. ST. subnotationes γ Rsscripta ad privatornm pristes Pro θcta adnotationes, vel subnotationes Vocantur, quia Princeps per magistrum lil,sllorum ἄξι M subnotari Iubebat, quid putaret rescribendum . Exempla sunt in . αξιω σα, D. ad A. Rhod. de jact. Ac ap. Grol. Inscript.
Tis axemplum Elegans extat in L. I S. D. guod me . mus . quod integrum perlegi meretuae . Di iii od by Coo
40쪽
LIB. I. TIT. u. 32na interloquitur. L. V. I. Dr. D. de constit. Princ. c. ultim. Pr. C. de legib. q. 55. EDICTIS denique princeps motu ProPrio jusnooum ad uniuersorum cloium utilitatem constituit . L. . D. de Const. Princ. ' Unde ab euictis facile distinguas MANDATA, quae & ipsa motu Principis Pro-Prιo, sed ad certam tantum Personas diriguntur, L. I.: da mandat. Princiρ. maxime ad magistratus Dro v ne tales . . IAC. GOTHOR. ad L. un. C. Theod. demandat. Prin . P. 28. T. I.
Uidetur primo imperatores,cta, quae senatus ad Or MAN Uς in. d. yst erat, edictis Publicassa. BUR-6. P. II S. MARAN. Paratit. p. si rillata satis auctoritate sua, otiam incon-
M. Ex eodem principio, quod principum conv
ogμε μ 1 Si yro trimunali, tune lata sententia D δετα. - v I sin de plano, interloquutio dice- ω . .. λ' ής ς πεν. Princ. q. s. de juri gent...i nota Sunt autem. vel ordinaria, quae Μa- --. Princi 'um administris, Legatis' profecturis
oci hi ,: . 'Vel ex ordi ria, urgentΘ aliqua ne NU Sitato, ad certas personas missa. Illa ἐντολαὶ α παλματα, hodis instructiones 3 haec προς α EMG vel κελευσμ dicuntur, Ia p. Guthon. ad C. Th tomia 1. Pag. iriguntur Quo pertinent etiam commissionis , cu vocant, quae adeo stricti juris sunt, ut commissarius ni nil possit, nisi quod commissum est. Unde & semper OBIigatus est ad producendum commissoriale, si id varites exegerint. β. 56. haud nitantur In omnibus reseriptis sempser ista conditio adjecta censetur ; si preces veritate ni ansur g sive rescripta Iustitia sint, qualia hodie dicuntur, simae ad caussae cognitionem aci d8finitionem p rtinent et sive gratiae, quae scilicet beneficium aliquod cuipiam sex Iusta. CausSa, puta artifici, aut opifici monopolium. vel CriminIs D rpetratI TemisSionem praeter jus commvns in-aulgent. Joh. Voet. Comment. ad Pand. sit. de eonfr.