장음표시 사용
101쪽
CAP COMPOSICIONE HOMINIS 75 animalitas, o anima nutritiva, cum sit vegetabilitas,lieo habeat particulares animas sub ordinatas. Utrum autem sic intellexerunt vel aliter non contendo, sed ut me scire, quod sensitiva h0minis non 5 extenditur componens qualitative corpus hominis, quod sit brutum vivens post et ante hominem, quod sentit sensacion hominis; mo magis et minus Suscipiens componatur e suis partibus intensivis, sicut qu0ndam infatuatus credideram. 10 CAP. V. Soeundo principaliter obicitur contra dicta per Mootion:
finita animalia tamquam partes, et per consequen number of
omnis anima, clam unanna, componitur EX HIS paris, o Gere
lo partibus quantitativis, et 1 nulla ore IndiviSibili indivisibi foui.
qu0ad molem Consequeneia Videtur e hoe patere, quod partes quantitative h0minis vivunt et senciunt anima propria sensitiva eum Separate possunt sic vivere; sed omne c0rpus Sie animatum est animal, 20 ergo multe partes hominis sunt animalia et multo eviden ius hoc de ceteris animalibus videretur. Et data una parte hominis, que sit animal, oportet conSequenter ponere infinitas. Hic prim dieitur, quod conclusi non sequitur This conclusion
25 seeundum aliquam suarum parcium nulla enim Sunt to an single
infinita. Et pro secundo notandum, quod cuiuslibet
5 qualificative . . . consentit 1 ro quod sentit Aii. . componetur C. Xte is . . quondam m. C. 12 essent C. 15. qualitativis A. 16. et consequencia Cir atere m. BC P. 18 animalia B Pir. 19. animalis P. 20. partes corpus sunt P. 21. videtur Pir Eclam P. 22. talis pro animal , post oportet add ergo B C Pir. 23 infinitam C P. 24. limo m. r. 25 duarum .
102쪽
II. bo animal animalis anima est indivisibilis quoad molem patet indivisibio: si quolibo talis anima est qui ditas vita animali,
fuel in sue s. unetum animalis est eius vita vel anima Nain bestia ad omnem partem sui uneta sentit puncturam eque ut homo, et tamen nulli bi sontit, nisi ubi est anima Sequitur, quod ad omnem planetum sui est animal. Et ista est racio Augustini in de quantitate animo 12'. 10Tbopower eould Cum ergo poteneia vel virius animo non potest
tho substaneo os esse alietibi, nisi ipsa substaneia animo foret ibi:
W y patet, quod anima ,st tota in toto et tota in qualibet eius parte, sic ut dieit Augustinus in deordine animo, in do spiritu et anima et dissus in is libro do quantitate anime. Tho indivisibin od 40tandum quod eadem anima indivisibilis
in tollier fovis qu0 ad molem inbet multas sormas, estiam animas
quauitiativo indivisibiles o qui bii resultat non tamen ut par-
priueipies tibus quantitativis, sed si eut quantitates secunde pre-20 Supp0nunt primas, non ut partes liuiusmodi, sed ut principia resultandi ita anima vel quid ita tocius c0mpositi re supponit animas parcium, sine quibus
9 Aug. de quantitat animae. I l . . Mi e XXXIII 46 es etiam XXIII 41 M. 19569 14 Aug. de Ordino I XVII, 47. MIyne X II 1017. Incerti seriptoris de spiritu sit anima IX Mi e XL 79 . . . Inim Me o inquit somnique uis motibus vel actibus tot simul adest. 16. Aug. de quantitato animae XXX 58 s. Mi e XXXII 1068 8.
1 animal , anima talis m. . . . animal Bi Pr. 4. Dimal C. est ita puncturam m. r. 5. animal B C Pir. T. quo se tamen homo nullibi Pr. . est om L. qui ditate , 2 om. Pr, 5 H. 11. Videtur enim igitur , o Cum ergo r. 12. animo m. . 1 f. tota m. A. 39. X quibus-tamen ut m . . indivisibiles m. C; ex post resultat α id P, post ut Pr 20 quod pro sed C. 22 resultando P.
103쪽
CAP. . DE COMPOSICIONE HOMINIS.
ipsa esse non potest tanquam principia resultandi. Posito enim corde, capite Epate et membris ceteris requisitis in homine statim fit anima humana sive
humanitas. Et ita intelligitur de quibusdam partibus 5 bestiarum, ut nullus expertus ihil0sophus negare debui do animalibus anulosis, quorum partes ab Sei Sesensibiliter vivunt, ut patet de lubri eis serpentibus 52 et de an gwillis j quoniam multo anime insunt idem
e0mposito, et ita videtur in homine. i nil ad illum sonsum dixit lato animam nutri Paris os hs solit
tivam in pato, intellectivam in erebro, et de Plato.
siderativam in corde, ut recitat Philosophus primodo anima 9'. Et concordat Philosophus libro suo de pom0 vel de morio, Aristoteles ita dicens: Anima', 15 inquit, intellectualis continet sub se animas et d0- minatur illis nec est composita, sed unius Simplieis elementi, et huc si, que discernit inter bonum
10. Cf. Arist. de anim. I 2, 7 vis autem in rem commemoratam cad/mt, quae ereuntur incert. script de virtut et vitiis I A
e doniinatur illis et haec anima intellectis es quae cosnoscit creatorem suum et intellegit emetipsam . . . . Tertia anima est quae monstrat homini in mente sua quicquid occultum est eo tempore a praesentia sua, ut liquis existens in una civitate inivinatur se esse in ali cieitalo haec anima est, quae idet somnia et multa, quae urit/imilia futurorum. Quarta anima At ex ouilatina ritum, ut texere et orclire et horum similia. i. resultanciam, resultacioni P. 4. 5. de quantitatibus bestinium BCPPi . 6. quarum C, parte Pr. . an gwilis r. quia C. 10. 1 sonsitivam pro nutritivam r. l. et m. 12. ut patet per philosophum Pr.
104쪽
et malum et e0gnos ei prinoi pia selenciarum et reatorem suum et reflexe intelligit se ipsam. Queanima solum in hominibus operitur inter animalia moralia. Secunda est anima rememorativa, tereia ymaginativa et quarta excogitativa arcium. Hee 5 Confirmation ibi. Et concordat eum dictis Augustinus in de
oxperiment lauantitate animo 16'. Cum ' inquit, essemus in auro
Augu xine Ligurie, adolescentes, qui me eum erant grauia studiorum adverterunt reptaritem bestiolam, multi pedem die vermiculum, quem cum unus abscidit ad medium 10 ambo partes ab illo in pro in contraria discesserunt tanta pedum celeritato, et non imbecilliori nisu, quam si duo animalia pleno serent'. Et post beatus Augustinus et Alipius viderunt eam currere in tabula quaqua-Vei Sum ae uno illorum stilo agi eontorquebat se i 58. Aug. de quantitate anima XXXI e Mi e so
Cum enim nuper in agro essemus Liguriae, o tri illi adole8cente', qui tunc mecum ei aut ludiorum suorum gratia, animad e terunt humi iacentes in opa o loco reptantem
bestio in multipedem, longum dico quemd- ermiculum: vulgo notus est, hoc tamen, quod dicam, numquam in eo e ertu erαm. Terso namque illo, quem for e habebat unus illorum animal medium percussit tum ambae parte corporis ab illo ulnere in contrairia discesserunt, ianta pedum celeritate ac nihilo imbecilliore ni sti, quam ρ duo huius modi animantia forent. Quo miraeudo aeteriti causaeque curiosi, ad noν, ubi simul ego et Itypius considebamus, alacriter viventia frusta illa
detulerunt. Neque nos parum commoti, ea currere in fabula qua- qua Uer8um poterant, cernebamus atque unum ipsorum stilo
tactum, contorquebat se ad doloris locum, nihil sentiente cilio, ac suos alibi motu peragente. Quid plurα Tentavimu8, quatenu id valeret; atque vermiculum, imo iam vermiculo in multas parte concidimus it omnes movebantur, ut nisi a nobis illum Lactum 88et, et comparerent ulnera recentia, totidem illos Aeparatim natos ac sibi quemque vixisse crederemu8. i. elenciarum m. . . bonum μ' suum P. . in hominibus m. . . Alia C. . vegetativa pro maginativa C. cogitativa C. 5. 6. Hoc ille , . cum istis CPPr. . reportantem pro reptantem A. l. abscesserunt A. 4. eam turrem . sabulo qua se eversum in tabula m. Pir.
105쪽
a doloris oeum 1 seliquo ni filii ponitus en ciente, et post eodem vermieulos in frusta eonformiter movencia inciderunt. Et ex istis patet, quod anima sensitiva est secundum se totam subiective in parte 5 quantitativa animalis huiusmodi anulosi. Sed necesse est pro discussione ulteriori huius Quostion Is tho
materie tria videre per ordinem. Primo, Si argumenta ithout
philosophancium probant, quod nulla anima sensitiva sit mole magna. Et videtur, quod non nam sicut ad I 00mnem punctum animalis est ita, quod vivit et sentit, ita ad omnem punctum plante est ita, quod vivit, ymni ad cuiuslibet esse omnem punctum S ita, ti ould shom quod est aliquid, et tamen nec vita plante nec .. publici 'or cuiuslibet inanimati esseneia vel qui ditas is in 'm' 'βΥ 15 divisibiliter multiplicata ergo non sequitur ad omnem punctum animalis est ipsum vivere, ergo vita illa est indivisibilis quoad molem Confirmatur ex hoe, quod vita animalis est corp0ralis, ergo mole magna. Hi dicitur, quod omnis substandi corp0re hRbet Aut tho quidii ν20 quid ita toni indivisibiliter multiplicatam. sicut bene 'ti .u bi,' sequitur X anteeedente Assumptum patet ecpOSi uti v.fl i, fo
crone universatium, que non Sunt mole Igna, licet magnitudo,
sua supposita si e Sint magna laxenerali Itaque cor thoi subi6ets.
90reitas ubique est, et illa est quid ita ac forma 25 cuius eumque substanei materialis singularis. Sod do formis singularibus est diffistultas. Ideo notandum, quod, sicut cuiuslibet corporis omogenii forma ultima est extensa, sic cuiuslibet corporis etrogenii
3 ipsis P, quod om C. 5. animal . . istius P Pr. 7. tria m. . . nam si , nam m. Bir, sicut m. r. 12 euiuscunque Pr, esse ni A. 4 vel quiditas m. r. 14. 15. indivisibilis r. 16. esse , punctum m C, ipsum dicere vivere C. T. Et confirmatur . 20. quelibet pro omnis Cir corporalis C Pr. 20. si autem bene r. 23. sunt Pir. atque pro itaque C. 24 aut pro ne P. 26. do in i difficulatas B. Item oro ido R C P. 29. tromogenii postere.
106쪽
homogeneous Porum Implietum, que Sunt impliciter homogenia, si tended. sol me Substanciales X tenduntur, sol me autem alio
multiplieantur. Pro euius declaracione supp0no primo moth apti isteam de qui ditatibus somnarum Secundo, 5 quod forma, cum sit consistens in simplici esseneia, non Oxtenditur, nisi quelibet eius pars quantitativa sit forma consimilis raelonis. Et tunc teret patet prima pars conclusionis X 0c, quod iusdem raetonis sunt appropriat qui ditates parcium omogenie 10 et per consequens qui ditas resultans Xtenditur, eum habet causas intrinsecas formas onsimilis racionis per subiecta propria siluatas. Si auten non est Noi,owlic de uiditate et rogenii, cum uiditas parcium tro-
hodios, sine genia In quantum huiusmodi sunt disparium racionum. A
foem os the Ormam Simplicem sed quid ita tocius, ut animalitas.
dii lused, n e S per totum, resupponens uiditates areium dis-
i, tho disparat pari nature, Rinquam elementa vel principia resul.
principies o tanti I. Ole enim elementa sunt cause eciam qui ditatibus 20
ut qualitatibus prime qualitatibus seeundis unde in omni nominacione enusarum huiusmodi attendunt phil0sophi, et qui vocant alii. Quidam enim di eunt, quod omnis forma materialis extenditur et per consequens aliquas habet partes quantitativas disparium bspecierum, ut patet de figuris, de numeris et proporeionibus, et si omnis animalitas extenderetur, habens partes throgenias; et si videtur Platonem,
i. et C. . simplicissimorum C Pr. 3 formas P. multiplicant P. . methaplii sicari quantitatibus Pr. 8 racionis sicut sunt appropriat om reli. r. 13. simi Pr. 14 etro- mogenii utroque loco . qui ditates B. 10. qui ditativo C. 17. Oeius m. C. 18. persupponens B. 19. tam B C. 20. coni qui ditatibus P cause, et om Pr, ause in quantitates et qualitates B. 22. in nominacionibus B C Pir concedunt P, contendunt C Pr. 23. alii om. C. 25. aliquam C P. 26. racionum B C Pir. 27. extenditur tr. 28. thromogeneas . sic m. B C.
107쪽
81 Aristotelem et alios philosophos loqui de partibus
anime. Sed eum non sit laborandum in equivocis, vocentur ibi me particulariter prosupposite cauSe intrinsece disposite, et non partes quantitative, cum quolibet multiplicetur per suum essendiale subiectum 110bis sensibit vel insensibilo quod si predicta principia vocentia partes, dicantur partes integrante Suel 0nstituentos non quantitate molis, sed virtutis. Et ista est consimilis oeuetoni de accidentibus,' i is ais as
Stanete ut pro porciones multiplices dicuntur habere indivisibis et
quotlibet partes quantitativas disparium aet0num, H RP, eum tamen omnes sint indivisibiles quoad molem. Dupla tamen pro porci preexigit eausaliter intrinsecei in subiecto sesquialteram et sesquiterelam eum quotlibet huiusmodi similibus, et si figura quadrata constat quantitativo ex troangulis. Et quadrati numeri etam componuntur quantitative e partibus disparium spe eterum, et si e loeuntur methaphisicia de istis eoidontibus, qu0rum verbis indubie sub
strata est vera substaneia. Unde Aristo toles ' do anima ea 6 comparat Aeeorditi io
parte anime ad continencias gurarum, que ter
2. CV supra res. 77 liri. 10. 15. Cons. Arist. Probi. XIX ed lapis I 212, 29 . . . ντων δ' ὐμιολίων τριωνει, ς ριθμῶν. 22. Aristot de anima non si ed. Puris III. 447, 2, s. Ioeραπλλοσίως ὁ ε ει α περι1. Platonem et Arist0telem ABC P. . tam pro cause BCPPr. 5. multiplientur Pr. 6. vel - artes m. Pr, 7 dieatitur paries m. Pr. . loeuuioni A B C. 11. vel D ut BPPr. 14. 2 ' A, duplam enim proponitur et ireexegit taliter Pr, x supponit et in e exigit C. 15 sequi secundam et sequi terciam r. 16. huiusmodi m B C, quilibet , quolibet C. figura trianguli constat , 17. troangulis quadrangulis quadratis B, reangulis et quatuor augulis C quadrangulis et un-dratis P. 19. diversarum m. 20. 2 l. subtracta B C Pir. est una suam Bi Pr. 6
108쪽
ιrii nos omnia acciden ei a videntur habere partes quanti
ii uadrangle so lativa moles magnas disparium specierum, ut m
Ono um lt dicere Se eundum commentatorem eo in mento
sitivo formosato 1', quod Icut In genere gure tragonus est ausaliter b
the subjeci, o prior tetragono, te In genere anime vegetativa est
que est sensitiva, in eludit in se partem quantitativam subiecti vegetativam, quo non sit Sensitiva, ut animalitas perfecta pro exigit partes quantitativas 10 Subiecti esse per se sensitivas, ut quadrata paret alia: alias autem participative sensitivas, ut quadrangulos parciales, et alias per se solum vegetativas, ut triangulos parciales, et sicut quadratum preexigit istas siguras areium, Sic animalitas preexigit predictas ab quid itates parcium quantitativarum. Verumtamen forma sensitiva est ubique per Subiectum non Seeu -
τῶν χλὶματοθν καὶ τα κατα ψυχην αε γαρ ἐν τυ, φεξῆς υπα )χβι υναμ ει το ποοτερον επι τε των Gri ματα ν καὶ επὶ τῶνεμ φυχων io εν τετραγύγνφ μἐν τριγωνον εν αἰGθητικω ὁ TO θρεπτικον . . . Averrois comm in librum Arist. de anima II comm. ed supra citatae I ut Et dispositio in anima similis est, etc. id est et dispositio in rebu8, quae continentur, in de nitione animae est icti . . . in Unitione F 9urαe; quemadmodum enim ineenitur in Muris priu et posterius, et prius exi/lit in olenti in posteriori ita est de virtutibus animae verbi rati in Auris quidem trianguluseest prior quadrato et trianoulus existit in potentia in quadrato, et ideo, si quadratum est, trium9itius est, et non converso. Et Militer in istutibu animae nutritiuum enimi ritis est sensibili et inisti in eo potentia, et, si sensibile est, mitritiuum est et non e conuerso et Sy. 1. parte Om. . . vel pro ut B P. 3. inquam .iragonum , in sensitivo Pr, autem . . anima tr. 7. naturaliter prior P, quam m. i. senSitivo P, et om Pr, ut Om. A. Verumtamen pro ubicumque P. . per post se adu A. 9. que m. A. 10 pars r. 11. subiecti m. r. contradicta pro quadrata A. 12 participantem Pr. 13. 14. et alias parcialesoni. r. alia B et sic Pr 15 dictas Pir.
109쪽
CAP. V. DE COMPOSICIONE HOMINIS. 83 dum quamlibet partem virtualem, sed sine siluaeioue oppi pristia parcium consimilis raeiqnis. Undo eum tot modis dicitur divisibile et indivisibi ud houeh
bile, quot et artes, patet quod non obest sensitivam mas it is
Messe divisibilem secundum parte VirtualeS, Cet Sit powers.
indivisibilis quoad molem. Id do portet do similitudine Aristotelis acet pere ii iis of tho
10 enim est dare sensitivam partem SenSIlIVe, que habeto tho paris in
duraci mundi, quo est tempus, multiplicatur ubique,et 0tus extenditur, sic animalitas multiplicatur ubique per animal, et corporeitas extenditur. Et 15 sicut tempus resupponit parciales duraciones par cium multiplicatas de quate per subiectum proprium, quarum omnium tempus est causa mensurans finaliter, sic completa anima multiplicata per totum animal presupponit paretale animas multiplieatas per 20 subiecta propria, que omnes conservantur et ut1- santur finaliter a totali Unde Augustinus epistula 40 ad Dardanum videtur dicere, quod sanitas mul-
Sicut nunc quαudo eae omni αλ te sani sunιus secundum modum presentis in corbo e sanitatis, non qui maior μι manu. tota quam Hiqitus, ideo munus totius sauitatem maiorem dicimus quam dioiti Esset autem maior sanitas in maioribus membris, si essent maiora aniora cum vero Oves itα, sed maiora atque minor tam sari sunt, dispar est profecto in membrorum molibus quantitas, ed par est indi harinus unitas. f. etiam quae equuntur.3. adivisibilo B, 'divisibile sto dicitur indivisibilo). 9. ad 0rrorem B C. 11. descendit B P Pr, descendere . 13. se pro et r. sed corporeitas ΑΒ CP semotus extenditur sicut sic extenditur m B. 15. tempus m. Paretales m. P. articulares C. 16. adequo A adequatas C. 18. complete post finaliter add. . per totum m C. 20 substancia ΑΡr l. ex' exemplo B, et epistula Pr. 6
110쪽
tiplicatur per totuin subieetum et pereXigit unitates parciales disparium autonuin multiplicata per uiani subiectuin primum quibus ut partibus c0nstituentibus sanitas totalis j eSultat. si, i e uisividui, C0rresp0ndenter dici potest, quod, sicut elementa 5
Successivel componunt miXta, et ipsa vegetabilia vegetabilia vegetable aut ver sensitiva si forme elementare formas Om
olueets s With IXet One superadditas, et ille vegetativa animas
so is vegetable et Ille animas en Sit1Vas, non tamen sunt disparium
fovis r racionum; nec tamen Siluantur artes appropriateri,
superadded. 1Orme Superaddite usque ait indivisibile.
Ideo non sunt Di me mole magne, et congruenter de qualitatibus se aliis accidontibus est distendum. Bodit form Et patet racio diversitatis, quare forma orporeitatis
multiplied simplieis non multiplientur, sicut anime sensitive et 15
or animal molem, Ilia aliter portet, quod quelibet eius pars
quantitativa foret animal, homo vel consimilis racionis. Et doni videtur esse iudicium de qualibet forma Superaddita, eum quelibet talis multiplicatur per 20 subie etiam primum, ut forma migii minimi naturalis multiplicatur ad quemlibet eius punctum, et resoluto quantumlibet magno mixto in huiusm0di minima quantumlibet separata foret eadem forma tocius, ubicumque est aliqua illarum habet tamen formas 25qu0tlibet 0nsimilis racionis tam indivisibiles quam divisibiles secundum partes virtuales, ut anima. Unde c0ntingit talem 0rmam per iuxtapostolonem parcium
3, 4. confatuentibus Pr, tot partibus sustinentibus Lue P. . Ex quibus correspon lenter Cir. 6. mixtum CPPr. 7 8. Om-miX One Pr. . que pro non BPPr, quando C. 10. approbativo C, orme superaddite m. Pr. 12 correspondenter B P, conformiter P et de conformiter C. 13. qualitate Pr, quantitate C. 14. quasi , quando C. 16 animalitas post specialiter add. . 18 homo vel m. BP et pro velin, animal hom m. C. 19 eidem videtur osse dubium A. 21 formam P. 22. resolucio r. 24. quantitate post minima ad i. A. 26. divisibilos quam divisibiles P. 27. nunc pro ut Pr.