장음표시 사용
311쪽
3oa L I B E Rleat exterior pax prodesse. Alterum S. Gregorii praec plum ad res ipsas quae pro concione tractantur earuq; tractandi rationem pertinet, potiusque ad scopum ad quem priore praecepto docuit a Christiano oratore dup 3. Past. rigendam esse orationem contineturq; his verbis.Pradi. dicator auditoris sui animum ultra vires non trahat in
ut ita dicam,dum plus quam ualet,lenditur metis chor da rumpatur. Alta enim quaeq; debent multis audie tibus contegi, & vix paucis aperiri. Hinc nan q; per se
metipsum Veritas dicit: Quis putas est fidelis dispensa
tor & prudens, quem constituit Dominus super familiam suam,ut det illis in tempore tritici mensuramypermensuram quippe tritici exprimitur modus uerbi ; nec cum angusto cordi incapabile aliquid tribuitur, extrasendatur. Hinc Paulus ait, non potui uobis loqui quasi spiritualibus, sed quasi carnalibus, tanquam paruulis in Christo lac vobis potii dedi,non escam.Haec ibi,& alia. Christianae etiam Humilitatis Virtus se Christianae prudenti ad suas sunctiones dirigendas omni ex parte committit. De humilitatis prudentia Pastorali explicat documenta duo S.Gregorius in Moralibus. Primum D.
Petri qui quanquam potestate & auctoritate maximus in Ecclesia Christi esset,aliorum tamen etiam inscriorucum res postulauit, benigne consilia audiuit, ijsq; pru-Cap. 33. denter stella exponens enim verba illa Domini ad Iob: Aut quis tetendit super eam lineam, ait lineam illa tropologice esse discretionis virtutem, extra quam in Virtutis curriculo qui graditur, digreditur, a rectoq; declinat ad vitia, quales sunt illi qui alioquin oem sc in praesentibus periculis ac discriminibus sortiter gerunt. ita
312쪽
iamen seipsos suasq; sentetias diligunt, ut aliorum etiaopportuna & sancta consilia aspernetur. Petrus inquit, cum prohiberetur loqui, nequaquam saltem in pr senscessi inam respondes protinus dixit: Obedire oportet
Deo magis quam hominibus. Et rursum, non possu- Act. s. mus, quae audiuimuS & Vidimus non loqui, addit;Petrussi sequatur quis fortiter se geredo, qui tamen ita in suo deinde abundat sen su, ut aliorum sana consilia non admittat, hunc Petrus intra mensurae lineam reuocat, qui postqua libertate vocis auctoritatem principum pressit, per humilitatem cordis de non circuncidendis gentibus, Pauli consilium audiuit, sic enim semetipsum co-
tra aduersarios ex auctoritate curabat erigere, ut tamen
sibimetipsi non crederet, in tus quae non recte sentiret: , ut dici libertate fortitudinis tumentes potestates excederet, & humilitate mansuetudinis obedientiam in recto consilio et minoribus fratribus exhiberet,*modo per semetipsum alijs, modo sibimetipsi cum alijs obviaret. Alterum documentum a S. Gregorio positu est D. Pauli, qui imperante prudentia ita seipsum rexit in nonnullis Virtutum actionibus, vicas constanter obiret, si id aliorum exigeret utilitas, & nihilominus si eadem postularet. prudenter pr termitteret, Voluntatem suam
ita aliorum utilitatibus dedicans, ut simul ijsdem pro
tempore virtutis cessation e seruire cogeret sine virtutis detrimento,& aliorum emolumento maximo. Dica tur nunc inquit, quemadmodum in una eademq; vir
tute discretionis lineam deserimus, si hanc& aliquando agere, & aliquando postponere nesciamus. Non enim res eadem semper est Virtus, quia per momenta
313쪽
temporum saepe merita mutantur actionum. Vnde sit, ut cum quid bene agimus pleruq; melius ab eius actione cessemus. & laudabilius ad tempus deserat, quod in suo tempore laudabiliter mens tenebat. Quam discre- tionis lineam bene ante intuentium oculus Paulus tetendit,qui & gentiles ad libertatem fidei venientes ciue, cuncidi prohibuit, & tamen Listris atq; Iconium transiens ipse Timotheum qui gentili patre editus sucrat, circuncidit. Videns enim quod niti se mandata litteraeseruare ostenderet, Iudaeorum rabiem etiam in his, qui
sibi tunc comites aderant, excitaret,assertionis suae Vim
postposuit,& sine damno fidei,se suo'; comites a persecutionis immanitate custodiuit i seditq; quod fieri fidei amore prohibuit, sed ad fidei retorsit ministerium quod quasi non fideliter fecit. Quo quidem exemplo
illud tantum commendatum vult S. Gregorius, Ut si ita fieri proximi spiritualis salus, prudenter intermittamus , ac differamus usq; dum tempestiuae sint, aliquas virtutis actiones nullo tunc legis praecepto necessaribobeundas, cum perspicuum sit eas potius tunc nocituras, quam proximo tuturas emolumento; nullo autem modo ut inde colligamus, licere Christianis hominibus antiquatas & emortuas Legis Mosaycae ceremonias in usum aliquando deducere, aut quidpiam quod Diuina lege vetitum si per dissimulationem probare, aut agere , nullum enim ob alterius quantumcunq; magnum bonum mali quicquam committendum Vnquam est, nec facienda mala, ut ueniant bona. Apostolo autem
permissum illud diuinitus est tantisper, dum promulgabatur Euangelium Christi orbi terrarum uniuerso, idq;
314쪽
inter Hebraeos solum, qui Christianis Sacris initiabantur, non autem inter Gentiles; ut ita honorifice sepulturae Synagoga mandaretur,& intelligerent homines sanistiones illas non. perinde ac Getiles sepeistitiones execrandas semper detestabilesq; fuisse,quod & ipse S. Paulus ad Galatas docet, & restis est; Idem approbasse cxe-plo suo S. Petrum Atq; haec est S. Augustini doctissima sententia, quam sequitur etiam S. Gregorius & uniuersa Theologorum schola. Ex eo igitur, id efficitur solu, quod ibidem concludit S, Gregorius: Plerumq; Virtus
cum indiscrete tenetur,amittitur,ciunt discrete intermittitur, pluS tcnetur.
Prudentiam etiam non exiguam postulat Christiana humilitas,cum necessitas tempusque flagitant vide nobis ipsi honorifice loquamur, si enim id prudenter fiat, perutiliter etiam fit;bat sit in praesentia unius S.Pauli exemplum attulisse, prout a S. Io. Chrysostomo exa- Η-iI. τί minatur. Pr1mum monet id opportune & necessario bus Pauli. debere fieri, sicq; ait de Apostolo: Hsc autem tam opportune apteq; faciebat,ut magis mereretur loquendo
de se quam tacendo laudari. Qi i nisi fecisset istud, culpabilior esset illis, qui seipsos imponun e laudare didicerunt, & nisi etiam gloriatus suisset, creditos sibi perdidisset, omne'; res inimicorum dum se humiliat, extulisset. Deinde moderate ita ut non offendat, & probetur laudatio, sic inquit nouerat utrunq; temperate & cuconsilio atq; sentcntia ea quae videntur prohibita perficere tam utiliter & commode, ut non minus de illis placeret, quam cum quς sunt imperata,compleret. Amplius enim tunc Paulus placuit gloriando, quam alter
315쪽
laudes proprias occultandos nec quisquam tantum profuit, cum sua merita celaret quatum ille cum proderet.
Tertio:Non omnia quae dixisse potuit,de se dixit. Non enim quasi maximam licentiam de opportunitate nactus immoderatius laudibus suis usus est, sed consideratissitne quousq; eum progredi liceret,agnouit. Quarib diligenter cauit ne alios ostenderet, suoq, exemplo ad idem intempestiue agendum adduceret. l ccirco ait, libenter se etiam insipientem vocavit; &quia consequens erat,ut id alij idipsum re si icientes temere atque
inaniter cius uterentur exemplo, quod plerunq; contingit in medicis: saepe enim medicamentum quod alter appositi it importune alter amouenS vim medicaminiS obscurat . a tq; corrupit. Ne igitur id quoq; hic acciaderet, vide quanta Pi ocuratione usus sit, qui cum gloriaturus Csset, non semel, non secundo, sed saepius disseren do, atq: cundi ando dicebat:Vtinam sustineretis modicum quid insipientiae meae, & rursum, quod loquor, non secundum Ueuin, sed in insipientia. Cumq; tanta dixisset non tamen ea se praemississe contentus est, sed ruisus ingresilirus in laud cs, semetipsum occultat,& dicit : Scio homine: & iterum: Pro huiusmodi gloriabor ;postq. ha comnia: Factus sum insipiens. His autem ait post pauca prosedi ὁ maius est, quia necessitate cogente non uniuersa sudit in medium, sed plura etiam &maeiora celauit. Venio inquit ad visi, ncs X rem lationes Dei, parcoalrteira nc quis me existimet tui er id, quod
videt. Hoc votis dicen o , no S crudit, ut ne cxastentC quidem necessitate omnia quorum nobis conscii siu-
mis, i inedium profercado vulgemus,scd ea solum
316쪽
quae audietibus vetitia iudicamus; Quod & fecit Samuel di David; nam altius efferre se,gloriosi est,.&m sol cnica se iactantis , dicereautem illa quae praescutis cauia tantummodo necessaria sum futura, amaluis et , multo-aumq; commoda cogitantiS. Hoc Haq; lecit&Paulu;
qui cum a Pseudo apollolis carperetur, quasi non essct probatus Apostolus, nec traberet a Clinito aliquam poetestatrata, propter obtrectationes falia in laudes suas ire compestas est. Vides ne igitur per qi tanta docuerit
auditor ita non Inaniter gloriari Z Primo quidem dum stendit se, istud nccestitatem 1iocauit. Acc d b, dum plurimis laudes suas satisfactionibus temperaret. Terti b, quia non cuncta confcstus cst, scd maiora suppressit, &hoc certe cum neccilitate quadam In sua praeco-asa cogeretur. Quarto,dum sub altcrius persona dixit: Scio homi nCm .Quin ib, cum non omnes Virtutes suas
adduxit in medium,sed eam partem,quam praesenSte pus maxnne flagitabat.Haec S. c hrysost oinus,'ui post etiam ostendit, A postolum cadem prudontia Hum,cuasperius aliquid dicere coactus est corrigendo;ita Cnimairanturijs opportune usu S cst,&congru4viana is etiaquam laudan s placeret. Eandem Prudentiam reuuirit Temperantia eiusque species qualis est abstinentia sobrietas,&qubibet vadimoe 'COrpons propter Virtutem Deiq; gloria exatio uolan ne ea,
Iairia, qua de re quamuis in libro secitdo De Disciplina inulta dicta sint,ad ea tamen nihil oberit, hicadiungere id, quod in primis hisce Vartutibus largiturPrudentia, modum scilicet affligendi corporis, & quatenus in Bac duriore vivendi ratione,persectionis studiosus progre-
317쪽
piscentias ne stelamini. HomiL I. ad popilluΑutioch. Lib. Io
di possit. Ea autem est in re hac Prucientiae Christianae regula, ut quis'; falais & integris instituti sui legibus ae
mineribus eam sequatur corporis aflictatione, quam vires corporis ac necessaria sanitas hominis postulat, patiturve. Sic Sacti Patres. Ex his hic adscribo pauca. S.
Chry sostomus. Qui Christum in quit induerit delicijs
uniuersis intercisis id solii curat, ut corpo II aequam pariat valetudinem ; pro qua vel sola consequenda carnis cura habenda cit, neque id ultra aliquid appetendum Alio loco: Necessarium est nobis traditos cibos & potus temporibus & necessitatibus semper metiri & nublatenus necessitatem excedcre, neq; imprudenter&t mere quid facer oportet; & paulo ante. Iccirco ad Timotheum scribens Apostolus nobis bibendi uini mensuram ct terminos statuit, tantum bibere studens,quantum valetudinem adiuuet, & quantum corpori sanit. tem praebeat. S. Hieronymus qui vitam austeriorem semper vixit, ubiq; ieiunia immoderata detestatur) sic in Epistola ad Nepotianum : Modum ieiuniis impone , quantum ferret potes, sint pura, non superstitiosa ieiu nia. De eodem in Epitaphio: iei unia in aurigar modum pro lassitudine de viribus corpo is attemperabat. Idem praeseribit Rustico, Lartae, Se Demetriadi. Postremo S. Gregorius: Scriptu est ait, Carnis curam ne seceritis in
desideri js. Quae igitur fieri in desiderio prohibetur, in
ne sitate conceditur; sed saepe dum incaute in neces state condescendimus, desiderijs descruimus.Nonnunquam ueris dum desiderijs immoderatius obviare nitiamur, necessitatis miserias augemus, sic enim necesse est, Vt artem quis'; continentiae teneat, quatenus non
318쪽
earnem, sed uitia carnis occidat. Nam plerunq; dum plus iusto caro restritagitur , etiam ab exercitatione boani operis eneruatur, ut ad orationem quoq; uel praedicationem non issiciat, dum incentiva uitiorum in se funditussuffocare i estinat. Adiutorem quippe habemus intentionis internae hunc hominem quem exterius gestamus:& ipsi insunt motus lasciuiae ipsi effectus suppetunt operationis prauae. s*pe uerb dum in illo hostem insequimur, etiam ciuem quem diligimus, trucidamus & tape, diam quasi concivi parcimus, ad praeliti hostem nutrimus. E post Vnde necesse est, ut interior homo noster aequus quidam arbiter praesideat inter se, dc eum quem exterius gestat: quatenus ei suus homo exterior ad debitum ' ministerium semper seruire sussiciat, & nunquam superbe libera ceruice contradicat. Idem ut docuimus loco antedi sto late S.Basilius. Α tq;.hae sunt omnes occasiolies exercendae Prudentiae,quas in praesentia μisum est commemorare. His aliς in alijs Virtutum ceterarum functionibus adiungi facile posisent, sed hae ad exemplum satis sunt ad doctrinam a tem satis superq .
Indicia Prudentia s. reliqua exempla
quadam. V. V. . Rimum &maxime propriu Indicium Pru- dentiae est licitudo, siue celeritas quaedam id quod imperio prudentiae praecipitur exequendi, ubi consulueris ait ille, ma ture facto opus est. &S. Petrus vigilantiam prudentiae sociat,
319쪽
sociat: Estote prudentes,& vigilate in Orationibus.& S. Rom. ii. PauluS: 'Oliciti id in cnon pigri. Aijstotcles etiam idems s. d, tradidCrat conceptis Verbis, Cito agenda sunt,quae consultaueris, tarde vero ac diu coluit:indum. Ab his a G,. i. q. j. pit S. ThomaS quod scripsit:Solicitudo proprie ad Prudentiam pertinet. Hunc praestare debent onmes prudeliae sectatores, sed magis praesides, hi enim & vigiles per se esse debent, & alios praeterea ad vigilias excitare. λ. est . Quisquis enim ait S. Gregorius ad uiuendum alijs in exemplum pra ponitur, non solum ipse ut vigilet, sed etiam ut amicum suscitet, admonetur, ci nanq; vigilare bene vivendo non sussicit, si non & illum cui pr est. Pron. s. a peccati torpore disiungit. Bone autem dicitur in Prouerbijsὶ ne dederis somnum oculis tuis, nec dormitent palpebrae tu . Somnum quippe oculis dare est intentione cessante subditorum curam omnino negligere. Palpebrae autem dormitant, cum cogitationes nostrae ea
quae in subditis arguenda cognoscunt, pigredine deprimente, dissimulant. Plene enim dormire est commissa acta nec scire, nec corrigere. Non autem dormire, sed dormitare est, quae quidem reprehendenda sunt cognoscere, sed tamen propter mentis taedium dignis ea
increpationibus non emendare. Dormirando vero
oculus ad plenissimum somnum ducitur , quia dum plerunque qui praeest, malum quod cognoscit, non resecat, ad hoc quandoque negligentiae sua: mcrito peruenit, ut quod a subiectis delinquitur, non agnoscat. Vtii praesunt igitur,oculos circitia spectionis peririgiles in tus & in circuitu habeant, & reliqua, quae sup riore Tertio capite dicta sunt. inare idem S. Grego-
320쪽
rius, cu de viiijs Virtutes perimentibus disserit nullaca Ipitaliorem peste prudentiae opponit, quam ignauia torporem l animi, dii meti inquit ignauia surrepit, prudelia 'frigcscit; na cum sessa torpet, uentura n o prouidet. Secudum spiritualis Prudenti Indicium est sumina quidem vigilantia ne in bonis appeten diSs ut S. ugu- Lib. i g.destinus ait malisq; vitandis Vllus error obrepat: sed prae- cipue illa ne clam subrepant in animum minuta quae iam & exiliora vitia, vitia tia, aut cladestinae spiritualiuhominis inimicorum insidi .Qu est etiam riusdem patris sententia Huius prudentig scilicet excubi atq; di - Libr. deligentissima vigilatia est , ne subrepete paulatim mala suasione fallamur : Vnde si pe Dominus Vigilate, clamati& ambulate inquit dum lumen habetis, ne uos tenebrς comprehendant. Itemq; dicitur: Nescitis, quia,CQx-s modicum fermentum totam massam corrumpit. H Cibi. Huic diligentissimae vigilanti contraria omnino est: mentis dormitatio in sui ipsius custodia, hominis'; interioris cura. Quid autem ait idem, proferri manifestius de Veteri te stamen to contra istam dormitatione animi potest. per quam fit, ut non sentiamus quasi inbnutatim serpentem perniciem, quam illud, quod a Propheta dictum est : Qui spernit modica, paulatim deci- EccI. is, detZHuc pertinent omnia quς ad Diaboli artes retege
das scribunt Patres; & nos alibi obsci uauimus.Huc accurata illa diligentia seipsi im quotidie si piusq; examinandi explorandique diligeter, non solum quς gravia'
peccata committamus, sed quςcunq; etiam leuistima, dc qu alioquin sua exiguitate ac tenuitate aci m mentis quasi subterfugian t i nec multum noceant. QUM