장음표시 사용
51쪽
anenta, notri item uiuendi instituta,nouos mores, via ipsa,& reuelationes hominibus factas: se demum ab omni suspicionis errore liberam tutamq; fore existi. mans, si eos rebus in omnibus in consilium adhibue-i rationis auistorem suisse Spiritum Sanctuin non. dubitat; & quibus in primis avx tanti itineris,nus. Christus suerit, cuius doctrinam uitamq; Patres summo consensu secuti sunt cum illo Unice concordarunt, Inps adi. illiq; intime haeserunt tanquam sui S. Augustinus, linquitud voci praemissae concinens chorus. . b. , inqd si qtiae in san istis viris ut olim accidit, etiamnunc deprehendantur noua facinora, quς Spiritus ian
i isti quidem instinctu. sed singulari Sproprio edita fiat hoc ipsum M gistra ac Mater Eccletia e dem e militis
. tum statera n obis ut admirandum minime tanWn obltandum pro ponit, exempla non desunt i, sed res est pet;
Lib. . u Tertium Indicium est Prudentia, Nisi inquit S. Gre-Μ'ς ς 33 gorius Virtutes reliquae sapientiae epulis replet ,ea quς appetunt, prudenter agant, Vinutes esse nequaquam Col. i. Possunt. Hanc appellat Cassianus&alij discretionem; tantum tribuendum censet, ut affirmet eam in yirtuitis exercitatione esse lucernam illam Euangelicain, Suri Eph. . lem , quem Apostolus deprecatur ne occidat super ir iProu. 11. Gundiam, Salomoni gubernationem uitς;consilium,
th . s. plenuaint eidem Apostolo solidum ςibum, ipsi deniq;
ς,m M 70 Verbo Dei comparandam, quandoquid mὴς eo. bitur: Discretor cogitationum, &inx tioni cordist,it, quibus optimorum consiliorum sanetiss1maeq; vi
52쪽
tia concludit, manifesti si me d eclaratur sine discretione nullam vel perfici, Vel stare posse Virtutem iid quod
adeo verum est, ut etiam virtutibus Theologicis suomodo conueniat,& nos alio loco docuimus.
Quartum Indicium est societas ac colligatio reliquarum Virtutum omnium inon quippe vcre humilis quispiam est, qui patiens,mitis, temperans aliisq; similiter virtutibus praeditus non sit. neq; enim scribit S. Grego r-tius, unaquaeq; Vere Virtus est, si mixta alijs Virtutibus non estVnde recte ad Moysem dicitur: Sume tibi aro- Exod. a mala,&stactem, &onycham,galbanum quoq; boni odoris,& thus lucidissi num, faciesq; thymiama compositum opere unguentari mixtum diligenter & puru. Thymiama quippe ex aromatibus compositum facimus,cum in ὼtari hmni operis virtutum multiplicitate redolemus. Qu0d mixtum & purum fit, quia quanto Virtus Virtuti iungitur, tanto incensum boni operis syncerius exhibetur H qc ille. Atq; haec dicta sussiciant de natura, & proprietatibus Actionis bonae. Nunc ex quibusnam quasi principijs ac fontibus emanet ea dem , breuiter exponendum est; ijs enim perspectis,simul intelligitur, quid nobis praestandum sit,ut ea quoad a nobis pen ; ident, quam commodissime viri tutis exercitationem iuuent,promoueant,
53쪽
E ad sta res de Mote Dei. Horni I. quod Dev
x ' LIBER m bonam Voluntatem ad Vistulis exercitationem adferri oporteat. Cap. V. Uistor Virtutis Christus Dominus, & ut supra ostendinius , absolutissimum simul
Virtutis exemplar, cum primum Orbit nouus Sol illuxit, e Coelis Angelos adum cauit ad iucundissimum Diuinum hymnum concinendum: Gloria in altissimis Deo, & in terra Pax hominibus bonae volun talis , ut intelligeremus, squod significat S. Hieronymus) Christum pacem adferre hominibus Virtutis studiosis ; hos namq; bonae voluntatis homines appellat. Virtus enim quamuis donum Dei sit, exercetur tame ab homine nos nisi opera bonς voluntatis. Quare S Bernardus sic habet: Quid est Vibius 3 filia rationis, sed magis Gratiae. Vis enim quaedam est ex natura; ut autem Virtus sit, habet ex gratia. Vis est ex iudicio approbantis rationis . Virtus auton ex appetitu illuminantis voluntatas ; denique non est aliua vinus quam ad iudicium rationis usus liberae voluntatis. Bona enim voluntas in animo est origo omnium bonorum,& omnium Mater Virtutum H c ille. Quare ad excolendam Uirtutem adscrre in primis oportet voluntatem bonam. Voluntatem quidem, quia Virtutis amo libera est; quare virtus inquit S. Basilius, perficitur ex voluntate, non ex necessitate libera enim non esset, si non essct voluntaria idq; a Deoi circo institutum est, quia ut scribit S. Augustii rus, tales seruos suos Dcus meliores csse iudicauit, si ei semirent
54쪽
liberaliter; quod nullo modo fieri posset, si non voluntate, sed necessitate seruirent. Bona1niero, quia Virtus maximum hominis bonum est, bonam igitur necesse est radicem habeat, quae secundum Dei gratiam alia noest, quam bona Voluntas. Atq; in hac bonitate tantula est momenti, ut si opera desint, quod ea intercedant impedimenta,quq non possint a nobis superari, ita sibi satisfactum putet, uelitq; optimus parens Deus, ac si omnia Virtutis ossicia prolixe cumulateq; pr starentur
si enim ait Apostolus: Voluntas prompta est, accepta L. Cong.
est, secundum id quod habet, non secundum id quod
non habet, ut propterea S. Hieronymus de Apostolis Ep. 3 s. adscribens dicat: Nemo Apostolis pauperior fuit, & ne- itan, Ino tantum pro Domino dereliquit. Christus quippe pro animi uoluntate omnia in acceptum refert Idem etiam audet aliquid amplius; exponens enim illud: Omni habenti dabitur,& abundabit. Potest inquit,&sic intelligi; ei qui fidem habet, & bonam in Domino voltitatem , etiamsi quid minus ut homo, in opere habu rit, dabitur a bono iudice. Qui autem fidem non habuerit , etiam ceteras Virtutes quas Videbatur naturalis ter habere, perdet; quς causa est, cur infideles alioquin non male educati, & alicuius ad virtutem indolis, fidei prςsidio destituti, progressit temporis in immania se tera, foedamq; barbariem qualis inter Christianos nulla facile reperitur, prςcipitCS niant . Sed Theologi qui more suo rem hanc accurate contem plati sunt, cur ad Virtutis exercitationem bona Voluntas in primis requiratur,hac ratione confirmant. Primum inquit S. Thoinas, Mouens in uiribus animae ad si excr-
55쪽
exercitium aetias est voluntas. rationem supra redd1sserat sic Finis voluntatis est bonum in communi, sub quo continentur omnia bona particularia aliarum potentiarum , ideo uoluntas mouet allas potentias adactus suos. Quod si obhcias S. Thomae, ab intellectu etiam Voluntatem moueri, restondeu cum ergo secundum Mouens non moueat nisi in virtute primi Mouentis, sequitur, quod hoc ipsuiri quod Ratio mouet imperando,sit ei ex virtute voluntatis. H C S.Thomas. ut propterea dubitandum non sit, quin eorum quς honestam actionem conficiunt, ac complCnt, magnam partem parens effectrixq; sit bona uoluntas: quanquaenim praecurrit mens, multaque praestat, longe tamen princeps est ipsa uoluntas; apprehendit, iudicat ipsum finem & bonum mens , & id ut bonum obijcit volum tali, sed hic nulla adhuc Virtus; appetit bonum volu tas,& ecce tibi Virtutis initium,& conceptionem .Rursus,idem bonum recognoscitur a ratione acquiri Pos se, nec hic Virtus , sic cognitum intendit & optat illud uoluntas , &illico quasi grandescit Virtutis scelus in utero uoluntatis,ac ne sequatur abortus, eadem utporte dux, rem reliqua instruit uniuersat , imperat meti, ut rationes boni cosequedidisquirat,disquisitas di udi Qet, adferat in medium ad finem adipiscendum opportuniorem:hanc cum probat,& eligit uoluntas,ceteris facultatibus omnibus executionem indicit, ecce tibraureum Virtutis partum;ut pei spicuum plane sit,quantas vires habeat voluntas, ad tantam 1bbolem prog
gnendam, quantamq; illi sapematurali Dei lumine auxilioq; sit opus ad sugandas mentis tenebras, ad O,
56쪽
sstentes appetitus motiones reprimendas, ad seipsam concitandam & peruincendam, ad externas qitasq; difficultares arcendas, deniq; ad tantam tam multorum actuum molem comparandabin , 55 sitistinendam , sed de Dei concursu postea; Nunc Virtutis, ut a nobis est, naturam explicamus. Ex his porro quae hactenus dicta sun t haec conficiun tur ' Primum. Bonam voluntatem hoc est hoc ipsum quod est Virtutem a nobis esse, qua parte a nobis est, Donum Dei esse permagnum. Est hoc sanctorum omnium placitum, & ex Sacris literis erutum; in quibus scribitur: Sine me nihil potestis facere; & Deum oper ri velle & perficere;sed egregie id Ho de S. Victore: in Lib a. de
ter omnia Dei dona quae ad salutem nominIS 1pectare ue de In
videntur; primum & principale bonum VoluntaS hin tabeas: minis bona esse cognoscitur, 'er quam imago similitudinis Dei in nobis reparatur. Primum est, quia a bona voluntate bonuri omne inchoatur.Principale est, quo,iam bona voluntate nihil hominibus utilius datur. Quicquid homo facit,bonum esse non potest, nisi abo
na volutate procedat. Sine bona uolutate omninbsalua
ii quispiam non potest.C5cludit tandem: Voluntas ta men bona non est, si non operatur quod potest. Quam clausulain libenter ad ij ca mus, quod ita & nos bonam
uoluntatem commendamus, Ut nolimus quicquam de bonis operibus esse detractum, quae & opportuna ma- xime sunt ad virtutis incrementa,& simpliciter sunt ad
Secundum est. Quanquam interdum necesse sit Vir tutum actiones intermittere, quia ut ait S. GNgQ ius, M.LL. . in
57쪽
in exercitatione aliquando virtus, cu perdiscretionem in termittitur,reseruatur, ut tanto post vitia ualenter seriat, quanto a percussione interim prudenter cessat; voluntas bona tamen intermittenda nunquam est, quin saltem habitu ipso ac firma animi deliberatione retineatur. tum,quia si intermittitur,liabituS mutatur;mutari autcm non potest, nisi sese conuertat ad uitium; tum, quia si uoluntas bona constans est, S perseverans,
instaurandae actionis seges est; si quando sui accidit) ea quacunque ex causa cessat, siue, quia impeditur, siuectiam quia refrigescit, tum deniq; quia bona uoluntas uti donum Dei est, sic si vere bona est, Deo gratistimatibis h. . & ut ait S. Augustinus sola sussicit, si adsit. intellige,
cum cetera nulla tua culpa desunt. Tertium est. Ita feruescere debet bonae voluntatis
propositum in proficiente, ut boni siti & diuini glorique di desiderandae nullus sit finis; plusq; ut ait S. Gregorius
studeat agere, quam sit ei Dominus iubere dignatus; ea. tamen lege, ut si quod uotis optat. re minime possit aς sequi,in una Dei voluntate libens acquiescat; si quide, Lib.,y. ut ide S. Doctor alibi scribit) plerunque uirtutes dum
Nox s - est, exuberant, exhalant. Vnde Ni electorum suorum Dominus vel ante tempus deside ria renuit;liel rursum in tempore ultramens uram prosectus premit, ne si antequam dcbcnt: aut plus quam debent , proficiant, per proscctus sui magnitudinem, ita clationis defectum cadant; & hoc esse ait, quod Dominus i e prius Patrem pluuiar asserit, hoc est bonorum desideriorum ac uoluntatum, post ueris dicit de utero suo glaciem exire hoc est frigus mortificationis, quo bona
58쪽
etiam desideria ob nostrum bonum maius retardat, ac dissert. Indicia bonae voluntatis duplicia sunt;Interna, & externa. Interna illa sunt, quae In ca Ezechielis verba ubi Euch. t. erat impetus spiritus, illuc gradiebantur, numerat S. i Erech. Gregorius: & ut contraria carnis stimulis impetus cum Propheta nominat; Sc sane Impetus sunt, quia ueheme 'tia desideria,qualia pleda Voluntas edere solet,ac etiam foras emittere. Sic autem scribit: in clectis & reprobis
diuersi sunt impetus. In electis uidelicet impetus spiitus, in reprobis impetus carnis. Impetus quippe carnis ad odium,ad elationem,ad immunditiam, ad rapinam, ad exteriorem gloriam,ad crudelitatem, ad perfidiam, ad desperationem, ad iram,ad iurgia,ad uoluptates animum impellit. Impetus verb spiritus ad charitatem, ad
humilitatem, ad continentiam , ad largitatem miserircordiae, ad interiorem proscctum, ad pietatis Uera, ad aeternorum fidem, ad spem sequentis gaudis, ad patientiam ad pacem, ad considerationem uitae immortalis.ad lachrymas mentem pertrahit. Unde necessc est, ut magna semper cura cogitare debeamus, in omne quod agimus, qui nos impetus ducat.Hςc S. Gregorius. Accedant ad haec duo illa S. Bernardi: Ego inquit, ut interior oculus uero simplex sit,duo illi arbitror necessaria charitatem in intentione,& in electione ueritate;&ins rL hst qui bonum S libenter agit, &prudenter intelligit. Istius reuera oculum non immerito simplicem dixerim, utpote cui neutrum horum desit, nec ZClus scilicet bonus, nec scientia. I. Externa porro bonae voluntatis Indicia numeram
59쪽
C,h . ,. tur ab Origene in Verba Cantici Canticorum. Quum
pulchri sunt gressus tui in calcaneo sic ille legit) filia principis.bi inquit,in operibus quae agis, laudem humaz tuor nam uitas, si sobrie exultas, si primo te corripias, si alijsmii.olist. benignitate exhibeas,si patientiam in aduersis ostedas.
cogitationibus is ta mens eius esse dobeat qui in Actimes Virtutis incum
Voniam uero ad recte agendum Volunta. tem iuuat mens , illiqs notitiae ac scientiae facem praeserre solet, quam bene instructam mentem ad Virtutis exercitationem comparare opus sit, est hoc loco explicandum. Et quidem quibus eam cogitationibus spoliatam esse oporteat is loco expositum est; Nunc quibusnam eadem imbuideboat,persequamur; idq; eorum hominum gratia, qui in iiirtute processerint,ac si non doctrina, studio certe & ingenio ualeant: nam aliis uiris bonis, sed lioquin idiotis,aut nec seracis nec acris ingenij, sat est, si intentionem dirigant ad eam normam, quam supra tradidimus,mortificationem suo tempore subinde c&tra passiones exsuscitent, & abigendis prauis & inutilibus cogitationibus inuigilentia suς uocationis munera pro diuin gratiae mensura simpliciter intenti. Quod idem dicendum uidetur de quibusdam adolescentibus, si1sq; quibusdam hominibus, qui certo uocationis genere adhuc adstricti sunt nullo.'i Ceterum, reliqui sunt duo hominum status . Prior in
60쪽
est eorum, qui mundani uocatione sua sent, e uirtute tamen ac Dei legibus uiuunt,ac uiuere decernunt. Posterior corino, qui mundo aut omnino aut aliqua ex parte IcnuncianteS,perfectiorem uiuendi regulam assecuti, Deo ex illius praescripto hoc est consillijs Euangc- .licis nobiliter seruiunt. quales sunt Ecclesiastici omnes ac religiosi,nonnulli etiam adhuc secularcs s cd persectionis peram an ntes. Cogitationes praeterea non prauar nec inutiles, aliae sunt nec bonς sed indifferentes, ut quae suscipiuntur de negotiis aut negotiationibus, de artificijs opificum, de agricolarum, militum, Iurisconsultorum Mediconam; cuiusq; deniq; generis hominum muneribus proprijs. Aliae bonae sut,tit de actuosae aut mixtae vitae operibus, quae vocamus mIsericordiae, tam spirittialibus quam corporalibus, virtutum item, quae ad salutem necessa riae sunt,siue internis siue externis usibus. Aliae denique meliores & optimae, ut quae habentur de Consiliorum Euangelicorum osscijs, contemplatione Dei, amore .
item Dci ac proximi perfecto, Diuinς gloriae propagan , , salutisq; animarum studio, & similibus. i Mundanis hominibus quanquam necesse est cogitare dc mundanis ossicijs,quia scriptum est: Qui cum uxo i. re est, sollicitus est, quae sunt mundi;& quae nupta est,cogitat quae sunt mundi; Consultissimum tamen est, si cogitationes huiusmodi indisserentes studeant in bonas conuertere; ad unam Dei gloriam primum, deinde ad iustitiae cui addita simi bonum, mentis oculos candido dirigentes, sic enim ex luculenta terr Vcna prodit pr riosissimum auriun meriti aeternae vitae: &lauadbili tim