장음표시 사용
71쪽
Septimum agebat annii i). redecim annos natam Pisoni Frugi eam despondit ad Att. 3.3), cui usque ad mortem eius - obiit autem Cicerone exule juncta suit. Cicero ulliam, quamvis complure anno iam nuptam Semper filiolam carissimam' ad s. XIV 4.6)habet utpote filiam qua pietate, qua modeStia, quo ingenio effigiem ris sermonis, animi sui lV ad Q. D. I 3.3). Itaque sortem, qua illa asilicia est, gravissimam in miseriis suis vehementer conqueritur: Quid Τulliola mea fiet iam id vos videte mihi deest consilium. Sed certe, quoquo modo se res habebit, illius misellae et matrimonio et famae serviendum est eius doti et amasse absente Cicero timebat Manutius sa f. XIV 4.3). Ad te Terentia vero et ad nostram ulliolam non
queo sine plurimis lacrimis Scribere; vos enim video esse miserrimas, qua ego beatiSSima Semper esse volui ib. 2.13. ulliolam nostram, e quo patre tantas voluptate capiebat, ex e tanto percipere luctus l ib. 1.13.V ius quoque causa mortem Sibi inferre resormidat: non deseram miserrimae Τulliolae Obsecrationem V ad Att. II 19.23. In nonnullis ex locis istis cum sui filius memoratur, quem ipsum quoque ingenti amore proSecutus eSt. Cum incolumis adhuc esset, Attico plus semel ad Att. II et 15 i. f. cs T i. f. Marci filii verbis salutem
nuntiaverat. Natus autem a. 65, cum Cicero patriaceSSit, annum agebat Octavum et .puer venustissimusV1 is Bois si e Ciceron p. 105.
Sapientior iam erat quam pater vellet, Sentiebat enim miser iam quid ageretur ad Q. D. I 3.3). De O, quem vocat Spem reliquam suam V ad s. XIV 4.6), et de eius futura sorte maxime anxius est: Quid Cicero meus quid aget Iste vero sit in sinu Semper et complexu meo ib. ). Quid ego de Cicerone dicam qui
cum primum Sapere coepit, acerbissimo dolores miseriasque percepit ib. 1.13.' Etiam Ope eiu ne pereant metuit, si erentia aliquid ex suis vendiderit: Quid,
Obsecro te, - me miserum - quid futUrum St Τ. . . Per fortunas misera nostras, vide ne puerum perditum
perdamus. Cui si aliquid erit, ne egeat mediocri virtute opus est et mediocri fortuna, ut cetera consequatur ib. 53. C. Calpurnius Piso Frugi gener a Cicerone semper laudatur. Quidni Pro socero Pisoni consuli propinquo Suo Supplican a pedibu eius est reiectus pro Sest. 54 atque quaestor Pontum et Bithyniam praeeius salute neglexit p. red in Sen. 383. Neque minus laudis inest in epistulis: Pisonem, ut Scribis, Spero fore Semper nostrum ad s. XIV 4.4). Me .... PiSO noster adhuc hessalonicae retinet ad Q. D. 4.23.
Pisonem nostrum merito eius amo plurimum. um,
ut potui, per littera cohortatus Sum gratiaSque egi, ut
debui ad 4 XIV 2.2). Etsi diligenter ad me Quintus
frater et liso quae essent acta scripSerant ad Att. III 22.4). Pisonis humanitas, virtuS, amor in omneSDO tantus est, ut nihil supra OSSit. Utinam ea res ei
voluptati sit gloriae quidem video fore ad s. XIV 1.4).
72쪽
PiSonem nostri I in mirifico esse studi in nos et officio et ego perspici et Omnes praedicant. Di faxint, ut tali gener mihi praesenti tecum Simul et cum liberis nostris
frui liceati ad s. XIV 3.3).' At di non fecerunt Pisoni
fructum pietatis Suae neque e Socer neque a populo Romano serre licuit pro Sest in , non contigit Ciceroni ut vivum eum videret quo neminem studio nec industria maiore cognovisset Brut 272). Fratrem Quintum iam supra narravimus eo ipSO tempore, quo Marcus ex Italia profectus est, de provincia Asia quam per triennium obtinuerat decessisse Administratio eius non sine reprehensione fuerat, et frater ipse neque monitionibus neque improbationibus peper
Romam reducem accusatio manebat, quae Marci Quintum ex animi sententia diligentis augebat angores: Νunc Stic, quid agatur, magno opere timeo. . . altera epistula scribis Idibus Maiis audire te ore ut acrius
pOStularetur . . . itaque cum meu me maeror cotidianus
lacerat et conficit tum ver haec addita cura vix mihi vitam reliquam tacit ad Att. ΙΙΙ 8.2); atque ita perturbato sum animo de Quinto, ut nihil queam statuere ib. 33. Quintus frater cum ex Asia discesSiSSet ... valde fuit ei properandum, ne quid absens acciperet calamitatis, si quis Orte fuisset, qui contentus nostin malis non esset ib. 9. 13. Mihi etiam unum de malis in metu est, fratris miseri negotium ib. 3). De Quinto fratrenuntii nobis tristes . . . Sane sum in meo inlinit maerore
sollicitus et eo magis, quod Appii Clodii fratris quaestio
est ib. 7.1). V Fratrem autem ipsum ut bono animo Sit, adhortatur: ,Νunc, Si potes, id quod ego, qui tibi semper fortis videbar, non possum erige te et confirma, Si qua subeunda dimicatio erit spero, si quid mea spes habet auctoritatis, tibi et integritatem tuam et amorem in te civitatis et aliquid etiam misericordiam nostri praesidii laturam; sin eris ab isto periculo vacuuS, age Scilicet, si quid agi posse de nobis putabis ad Q. D. I 3.5). Sin te quoque inimici vexare coeperint, ne QSSariS; non enim gladiis tecum, sed litibus agetur 4.5).' Atticum, ut ei praesto sit, rogat: Quintum fratrem optimum humanissimumque sustenta ad Att. II 11.2. s. 49.3). Quintum fratrem meum ac diligas, quem ego
miser si incolumem relinquo, non me totum PeriSSe ar
Fratrem Romam estinantem videre non vult, ne luctum conduplicet neve adventum eiu retardet, quamquam aliam causam frater Su Spicatu ESSe videtur: Dubitationem autem de Epiro non inconstantia nostra asserebat, sed quod se fratre, ubi eum visuri SSemus, neScieba-mUS; quem quidem ego nec qui modo visurus nec ubi dimissurus sim scio. Id est maXimum et miserrimum mearum omnium miseriarum ad it. ΙΙΙ 7.3). um malui properare Romam quam ad me Venire, et Simul ... animum inducere non potui, ut aut illum, amantiSSimum mei, mollissimo animo, tanto in maerore aSpicerem
aut meas miserias luctu a lictas et perditam fortunam illios serrem aut ab illo aspici paterer ib. s. l). Vitavi fratrem ne viderem, ne aut illiu luctum squaloremque aSpicerem
73쪽
aut me quem ille florentissimum reliquerat perditum illi afflictumque olferrem ib. 10.2). Mi frater mi frater mi frater, tune id veritus es, ne ego iracundia aliqua adductus pueros ad te sine litteris miserim Aut utiam ne te videre noluerim Ego tibi irascerer' ibi ego possemiraSci Τ. . . Ego te videre noluerim Immo vero me a te videri nolui: non enim vidisse fratrem tuum . . . Sed quandam estigiem spirantis mortui ad Q. r. 3.13. Eu et quae in eadem epistula Sequuntur, pariter commoti animo instincta demonstrant Ciceronem nimium non fuisse cum fratres dixit esse amantissimo et coniunctissimos ' ib. ) se non solum fratrem leSiderare, Velum Suavitate aequalem. Obsequio filium, con-
Silio parentem ib. 3), de quo etiam ad Atticum scribit: Quintus frater homo mirus, qui me tam valde amat, Omnia mittit Ite plena, metuens, credo desectionem animi mei' ad Att. III 18.2 et cui totam suam familiam committit primo liberos, qui Quinto incolumi orbi non futui sint, deinde, quasi haesitans, erentiam: etiam Τerentiam velim tueare ' ad Q. D. I 3.103. Quae si conferuntur cum ad s. XIV 4. 4: De Quinto fratre nihil ego te ceu Savi, Sed vos, cum PaeSertim tam pauci SitiS, volui Sse quam coniunctissimOSV, si1Spicionem movent vel aerumnosis illis temporibus inter erentiam et Quintum fuisse discidium. Quin tuni fratris rebus strenue consuluisse apparet eX narratione unius ex pugnis illi foren Sibus, qua secum ad fratris salutem a populo Romano deprecandam veniSSet, pulsus e rostris in comitio iacuit Seque Servorum et
liberto tum corporibus obtexit vitamque tum suum noctiSet fugae praeSidio, noli iuris iudiciorumque defendit ' pro est. 6. s. Plut Cic. 33). Praeterea Pompeium adiit, ut pro Marco apud Caesarem ageret, qua OC RSione Spopondi Sse videtur, nihil hunc, si in patriam reductu SESSet, contra acta Caesaris esse acturum ad L 9.9). Ea de Ciceronis propinquorumque Suorum neceSSi
dum iucunda sunt O vidi enuntiata publico destinata
meditateque eon Scripta, caute et prudenter tractanda Sunt nam poetae querelae non fidem veri facere Solent, quoniam in carminibus res iniucundae vel minus honestae Vulgo ObScurantur, mala ea, quae pro loci communibus eSSe OSSunt in maius extolluntur. Quibus praemissis ea commemoremus quae Ovidius de necessitudinibus suis nobis aperuit. UXOr, quam tertiam fuiSse Supra vidimus, in exilium eum comitata non St, quamquam volentem eum Se praebuisse ipse affirmat:
, Non potes avelli simul hinc, simul ibimus' inquit:.Τe sequar et OniunX Xulis exul oro. Et mihi saeta via est, et me capit ultima tellus: Accedam profuga sarcina parva rati.
Τ iubo a patria discedere Caesaris ira, Me pietas pietas has mihi Caesar erit 'Τalia tomptabat, sicut temptaverat ante, Vixqus odit victas utilitate manus. Τr. I 3. 81-88. Cf. I 2. 41 infra laud.)
74쪽
De eius in se amore alitem alibi i aliter sentit, modo laudat, modo vituperat: Amorem Suum in eam profitetur:
bens, quod non sum mecum conscendero RSSUS, Ne mihi mors misero bis patienda forsit At nunc, ut peream, quoniam caret illa periclo, Dimidia certe part Super8te ero.
Omnia cum subeant vineis tamen Omnia, coniunx Et plus in nostro pectore parte tenOS. Τ loquor absentem, te O mea Ominat unam; Nulla venit in te nox mihi, nulla dies. Quin otiam sic o dicunt aliena locutum, Ut soro amenti nomen in re tuum. Si iam deficiam, suppressaquo lingua palato Vix instillato restituenda mero, Nuntis huc aliquis dominam venisse, resurgam, Spesquo tui nobis causa vigoris erit.
Caraque praecipue coniugis Ora meaB. ib. 8. 10 pes. 11. 15 coniuge cara, V 14 2: o mihi me coniunx carior).
In omniis se eam videre dicit:. . . ubi decipior melioris imagine somni, ... modo eum cara coniug multa loquor.
Te quoque, quem iuvenem discedens urbe reliqui. Crodibilo os nostris ingenuisse malis. O ogo, di faciant, talem te cernere OSSim, Crobraque mutatis oscula serro genis Amplectique meis corpus non pingue lacertigEt gracilo hoc secit ' dicero cura meiV, Et narraro meos flenti flens ipse labores, Sperato numquam colloquioque frui.
Laudat coniugem ut iam Τr. I 2.3T), amantem ib. 3.173, quae dolore victa mori voluerit ib. 99 et auxilium, quo absentem sublevet ib. 10 sq. libens impendat inimicum illum, quem Ovidius sub nomine Ibidis perstrinxit, a poetae bonis arcuerit:
Siquid adhuc ego sum, muneris Omno tui st. Tu facis ut spolium non sim nec nuder ab illis, Naufragii tabulas, qui petiere mei. Utque rapax stimulante iam cupidusque cruoris Incustoditum captat Ovil tu PUS .... Sic se nescio quis robus malo fidus acerbis, In bona venturus, si paterere fuit. Hunc tua per sortis virtus summovit amicos.
Tr. I 6 6-1x es Ib. 15 sq.)Poetae miserrimo tunc igitur seminae Osficiosa voluntas magnum adhuc est solatium:
Coniugis ante oculos, sicut praesentis, imago est. Illa meos casus ingravat, illa levat: Ingravat hoc, quod abest; levat hoc, quod praestat amorem Impositum quo sibi firma tuetur Onus.
75쪽
In primis Tristium libris nondum do fide et amore uxoris hibitat paulo tamen OStalion uΡque SecuruS St. Iam III 3 ponit fieri posso ut sui bliviscatur:
Ergo ego sum dubius vitas, tu sorsitan istic Iucundum nostri nescia tempus agis p
Ecquid ubi audieris tota turbabere mente, Et soris pavida setora fida manu pΕequid in has frustra tendens tua bracchia partes, Clamabis isori nomen inans viri p
Non agis adfirmo, liquet hoc, carissimo nobis, Tempus agi sino mo non nisi tristo tibi. 27 sq. JNunc, si forte potes, - sed non potes, Optima Oniunx Finitis gaudo tot mihi moris malis.
Α Ι 3 asssotus sonos iam non amplius Sentimus SincerOS. Iam pietatis fiducia non eadem mansit Sidera rogat ut feminae acta ObServent Sibique referant, utrum sui memor sit necne Paucis versibus quibus e Sine cauSa timere sibi persuaderet interiectis
Ei mihi cur timeo quae sunt manifesta, requiro lCur iacet ambiguo spes o mixta motu pCredo, quod est et vis, ae desin tuta vereri, Doquo fido orta sit tibi corta fides,
Quodquo polo fixa nequeunt tibi dicere flammas, Non mentitura tu tibi voco reser: Esso tui memorem, de qua tibi maxima cura St, Quodque potest, secum nomen haber tuum.
Atquo utinam lugenda tibi non vita sed esset Mors mea, morte lares sola relicta meat
39 sq. non enim necesse esset uxorem sui pudere
Doniquo, ut o vixi, sino crimine mortuus AsBm. Nunc mea supplicio vita pudenda suo est.
Mo miserum, si tu cum diceris Xulis uxor, Avertis vultus et subit ora rubori ΜΘ miserum, si turpo putas mihi nupta videritus miserum, si is iam pudet 88 meam ... Tempus ubi est, quo te, nisi non vis illa reserri Et dici momini, iuvit et esse meam p
49-56ὶ At ut multos ipsum infortunium claros reddidit, sic miSeram sortem suam coniugi occaSionem praebere dicit gloriae aeternae acquirendae eo quod a Nasone celebrata sit eius pietas:
Sod magis in curam nostri consurg tuendi, Exemplumque mihi coniugis si bonae, Materiamque tuis tristem virtutibus imple:
76쪽
Αrdua per praeceps gloria vadit iter . . . Dat tibi nostra locum tituli fortuna, caputquΘConspicuum pietas qua tua tollat habet. 71-74 81 sq. Cf. V 14 ex . ΙΙΙ 1. 57 sqq. etc.
Τali modo quis credet maritiam illi Ortari Xorem, quam unice fidelem piamque sibi suturam considat Quamquam non dubitat, quin adhuc idem Servaverit:
Nec te credideris, quia non facis, ista monerit Vela damus, quamvis remige puppis eat. Qui monet, ut lacias, quod iam sucis, illo monendo Laudat et hortatu comprobat acta suo.
Acer et ad palmas per se cursurus honores
Si amo hortoris, sortius ibit quus. ex . ΙΙ 11.21 sq.)Sponte quidem per sequου me est laudabilis uxor, Admonitu melior fit tamen illa tuo.
ib. 13 sq.)Attamen magis etiam laxata amoris vincula videbimus.
Licet ea quae feminae in ristibus V 2.33-40 obiciuntur:
Hinc ego traicerem, nequis enim mea culpa eruenta est
Esset, quae debet, si tibi cura mei . . . Quid dubitas et tuta times 8. . . Me miserum quid agam, si proxima quaeque relinquunt Subtrahis os racto tu quoquo colla iugo pcensenda Sint a poeta esse conficta Wolf se Ovid 'sΚlagitede p. 2042 - inserta scilicet ut levior sieret tran-
sitio ad ipsius Augusti allocutionem , nullo modo negari potest lentitudinem eius improbari et in locis modo laudatis et in hisce:
Quid iacias, quaeris quaeras hoc scilicet ipsum: Invenias, vere si reperir Voles. Vollo parum est cupias, ut re potiaris, potet . . . . Pectore to toto cunctisque incumbere nervis Et niti pro me nocte dieque decet. . . . Exigit hoc socialis amor foedusquis maritum: Moribus hoc, coniunx, Xigis ip8a tuis. Hoc domui debes, do qua censeris, ut illam Non magis officiis quam probitate Olus .... Nota tua est probitas testataque tempus in Omne: Sit virtus etiam non probitat minor. ox . III 1. 33-35 39 sq. 73 76 9 sq.)Nee gravis uxori dicar: quae scilicet in moQuam proba, tam timida est, experien8que parum.
ib. 7 11 sq.)Mariti admonitionibus uxor numquam SatiSseciSSevidetur, nihil saltem a poeta tale accipimuS. De reliqua eius vita nihil habemu compertum. Εc altera uxores Ovidio filia D nata erat, cuius nomen metricam fortaSse causam siletur. Bis nupSit atque ex utroque marito liberos peperit:
Fili mo mea bis prima secunda iuventa Sed non sex uno coniuge secit avum.
77쪽
Αltor i alitem vir sui Fidus Cornelius Senator, quem Seneca de Const. ap. 4TIJ, in seitatu flentem vidit, cum illum Corbulo struthocamelum depilatum dixisset. Cornelium in provincia Africa quae Senatori erat, ossicio aliquo fortasse proconsiliatil, fungentem. UXOPcomitalu SSe videtii r. nam quo tempore Ovidius in xilium prosectu ESt.
Nata procul Libycis aborat diversa sub oris, Nec poterat sati certior esse mei.
Tr. I 3. 19 sq. Exul ut seminae et umicorum, sicilliae quoque imago interdum ante Oculos stat:
Nunc mihi cum cara coniuge nata subit.
Est mihi- sitquo, precor nostris diuturnior annis L Filia, qua felix sospito semper Oro te.
ante inflictum malum scripto OSSe puto. Praeter filiam et uxorem Ovidius privignam habebat, quam siliae loco amabat riuillio Rusonii piam:
l Alterii in non priorem, litisse compillatione sempora im Om- proluitiir. Siquidem si vidi lilia i in Afri a iam Cornelio et a V Nil ann carmen Tr. IV is consi riptum est is duobus coni lignhus secunda sitit, non serisimile est, iam sexi olo semporiSintervallo tot mulationes vitae eius iactas esse, plo facta neceSSeeSSet, Si cilia priore marito in Africa fuisset.
Nam tibi Suillio quas coniunx, eadem mihi filia paeno est, Et quas is generum, Θ vocat illa virum.
Ox . IV 8. 11 sq.)S, ' Dum autem hunc nobili loco natum, qui quaeStor Germanici erat, Ovidius in illa epistula rogat, ut apud principem iuvenem pro Se qui ei paene oceri loco sit, verba faciat. Postea delator actus et a iberio et a Nerone in exilium pulsus est Τac. . IV 31, XII 43; Ovvenes p. XVII). Cetera familia Ovidiana, de qua quidem aliquid cogno Vimus, constat ex avunculo Xori tertiae, cui gratias agit, quod seminam suam admonuerit ne lentaeSSet: Sponte quidem per seque mea est laudabilis uxor: Admonitu melior fit tamen illa tuo. o Ρ Ι 11. 13 sq.)Nomen et Rufus et Fundis oriundus erat: Maxima Fundani gloria, Rufe, soli. ib. 28 .
Cognatio porro intercedebat inter tertiam Ovidii coniugem et Paulum Fabium Maximum, quia uterque ex gente Fabia erat se ille ego, de veStra cui data nupta domo est ' ex P. 2.136). Uxor eius Marcia Ovidii uxoris a primo aevo dilecta comes erat ib. 13 sq. , poeta
contra Fabium non ut familiarem sed ut patronum et lautorem alloquitur. Senecae mater quali eSSet, Xorem eum duXiSSe, ex ea duos filio natos esse supra iam scripsimus. Alter brevi antequam later in exilium rivit. mortuus est: s
78쪽
-Intra vicesimum diem, quam silium meum in manibus et Osculis tuis mortuum funeraveras, raptum me audisti' ' ad Η. m. 2.5); alter educationis OrtaSSe gratia, apud aviam remansit: Respice ady Marcum blandissimum puerum, ad uiu conspectum nulla potest durare tristitia χ.q.s.' ib. I 8.4-63 Praeter illum mel viae idio auctore solatia erant fratres Lucii cum diis suis, ovatilla, neptis Lucii, sed quam lilia fere loco habuerat;
uxorem vero ex tota sua familia solam non nisi obiter nomine non dici memorat, ut matrem Marci Cui quicquid dolendum fuit, in se transire vult, ut ipSe Solum domus piamentum sit. Quae verba et demonstrant eam neque hortuam neque insidam, et, quod plura non Sunt non valde caram fuisse marito. Hanc opinionem
confirmant alii loci duo, qui de uxore Senecae priore aliquid nobis tradunt. De Ira ΗΙ, qui libellus Secundum Gerchium Seneca-Studien p. 28 sq. inter annos 44
et M scriptus est uxorem mortuam hi verbi si OSequitur: Cum Sublatum e conspectu lumen St et Onticuit uxor moris mei iam conseia, Otum diem meum Scrutor factaque ac dicta mea remetior. Nihil mihi ipse abscondo, nihil transeo. Quare enim quicquam X PPO-ribus meis timeam, cum possum dicere vide ne istud amplius lacias, nunc tibi ignosco. In illa disputatione pugnacius locutus es. Oli postea congredi cum imperitis: molunt discere, qui numquam didicerunt. Illum liberius admonuisti quani debebas. Itaque non emendasti sed ostendisti. De cetero vide, non tantum an Verum Sit quod dicis, sed an ille cui dicitur veri patiens sit. Ad-
moneri bonus gaudet pessimus quiSque rectorem asperrime patitur ' 36.3 sq. . lare audimus hominem Se pSum vituperantem quod seminam incultiorem Ortasse durius castigaverit neque satis se praestiterit patientem. Confessio illa et expressa paenitentia ea Sunt, quibus melius Seneca amorem nostrum sibi conciliet quam disputationibus suis philosophicis. Hic enim hominem, non rhetorem aut sapientem, Semper, si ipsi fides, sibi constantem, cognoscimus CL Gerche p. 288). Mollities tamen illa non eadem permati sit. Ubi postea de aliqua re quae ad priorem Xorem pertinet, loquitur, quod semel tantummodo facit donge diversus Sermo St: HarpaSten, UXOri meae saluam, Sci hereditarium onus in domo mea remansisse' ep. 50.2). Licet exilia a Sint hoc certe constat ex . l. de Ira ΙΙΙ m)hanc seminam Senecae patria carenti praesidium solatiumque non fuiSSe. Familia Romana servos quoque amplectebatur; his igitur addere liceat, quae de Xulum OStrorum
Exilii temporibus a Cicerone hi aut servi aut liberti commemorantur Clodius Philetaerus, homo fidelis, quem quod valetudine oculorum impediebatur,' remisit; Sallustius, qui officio vincit omnes'; escennius, qui QS perbeneVolu nobis, quem semper Spero tui Τerentiae fore observantem V ad . XIV 4.6); inter fidelissimos etiam Aristocritus et exippus fuisse videntur, per quos erentia Ciceroni et Ciceroaerentiae epistulas
79쪽
Quae autem statuerat de servis suis etaerentiae, Cicero Terentiae rogatu scribit ad s. XIV 4.4: De samilia liberata, nihil est quod te moveat. Primum tuis itapi'OmiSSum est, te acturam esse, ut quiSque SSet meritus est autem in ossicio adhuc Orpheus eum scilicet secum in exilium duxerat), praeterea magnopere
nemo Ceterorum servorum ea cauS QSt, ut Si re a
nobis abisset, liberti nostri essent, si obtinere potuiSSent; sin ad nos pertinerent, Servirent praeterquam Oppido pauci. V tiam hic igitur Ciceronem quamvis propriiSinalis vexatum clementiae et humanitatis plenum videmus in OS, quorum Salutem ei fortuna mandaverat. Ota Steius apud Atticum excusatio quod morte servi dilecti in scribendo conturbatior esset ad it 42.4 puer StivuS, anagnostes noster, Sositheus deceSSerat meque plus quam servi mors debere videbatur, commoverat). Ovidium et Senecam utrum servi comitati sint necne, neScimus de illo verisimile est, de hoc nil certum: Ovidius enim omnia sua bona, ergo Servo quoque SuOS, retinebat quorum nonnullo eum Secum Ornos duxisse statuere licet exor L3.s: Non milii Servorum comites non cura legendi.' Boni publicatis Senecae nulla restabat in Servo auctoritas. Fieri tamen potest, ut voluntarii quidam ei comites suerint, ut qui perhumane cum servis suis viveret ep. 473. Idem de Ovidi non sine causa licet praedicare, quem proficiScentem Servi flentes circumstarent ita ut domus rotae captae instar esset:
Femina virqus meo, pueri quoque funere maerent, Inque domo lacrimas angulus omnia habet.
Si ies Oxomplis in parvis grandibus uti,
Haec acies Troiae, cum caporetur, erat.
Τr. I 3.23 263 Itaque quod ad servos pertinet, eadem sere triadis nostrae fuit condicio.
80쪽
Romani nobiles, longe aliter atque Oidierni, de re pecuniaria non in eculi solum Sed etiam palam age te solebant. In epistulis Cicero frequentissime rem tangit, non ita tamen ut quovis tempore Summa bonorum eius estici possit. Quod mirum non St, quia ne is Se fluidem plerumque ciebat, quantum possideret rem scilicet gerebat cum permultis, pecunia alii mutua data ab aliis accepta Patrimonium ei minor pars erat rei familiaris Dio 38 20.3), quae quibus modis creverit, difficile dictu est. Dio l. l. fortasse rem acu tetigit contenden S, eum plerasque facultates lingua orationibusque peperisSe; nam, quamquam lege Cincia sancitum erat ne qui dona aut munera ob causam orandam caperet, nullo modo impediri potuit, ne qui patrono,
si aliter fieri non loSSet, per testamentum gratiam
referret Ciceronem quoque aliquam Ortunarum partem sic sibi paravisse verisimillimum est. Quamquam huius coniecturae argumentum non est illa de libris a L. Papirio
clientes qui fuerant, sed itiam homines vix ne vix quidem moti viris in re publica primoribus legare solebant. Hereditatibus Cicero ipse dicit se amplius SeStertium ducentiens acceptum rettulisse Phil. ΙΙ Ο),
hoc addens neminem nisi amicum heredem se secisse; quod autem premendum non est dissicile enim est ad credendum ramicos fuiSSe, quorum ne nomina quidem dicere ipseram pretiuis iudicaret, cum legata ab iis
V 383). Ille fons videtur fuisse uberrimus ex quo Cicero hausit, mi sumptibus suis saepe essuSi Satisfaceret, ne nostris quidem moribus damnandus, ipsius vero temporibus plane honestus. st tamen alia via qua Cicero
ad pecuniam conquirendam SuS St, quam iam mores 1 0tiae Gellius narrat de mutuis a P. Sulla acceptis Sestertium viciens, qui hus domum in Palatio emeret, si compara cum ad Att. Ι 13.6, id indigna videntur Cuclleva I p. 290 ann. 1, Schmidi Irieses Cicero. L Texta p. 36). Conserenda etiam sunt
ad Q. V . 2: emi domnm . . . . itaque nune me Scit tantum habere aeris alieni, ut cupiam coniur3re.