장음표시 사용
111쪽
8a I. et o TovICI ITINERARIvM saltandum iactant, ensibusque scuta cum harmonia percutiunt, nuntibini inuicem occurrentes, nunc circulum agentes, nunc in gyrum salia. tantes. Foeminae eorum nudis incedunt scapulis, caligaS non induunt, nec caput velant, aut faciem fucanti fuscus propterea illis color,ac so .lis ardoribuS adustus . 'Iam vero ubi in Cretensium mores incidimus, qui Graecis lub 1 urca degentibus sunt finitimi,postremamque incolunt Graecae linguae Insulam , quae ad Venetos pertinet; exigit locus ut in genere de Graecorum statu, conditione ac moribus, quae nobis innotuere, nonnulla
explicemus. Sunt Graeci solertis ingeni j homines, lingua prompti,& plaerique supra quam dici potest ad mercaturam idonei: procaces tamen , arrogantes, instabiles, dicaces , ad contumeliam, & ultionem faciles, suspiciosi, inuidi, & ad fallendum nati. Et si vero hac temptas a te neque Imperatorem, neque Regem, nec Principem ex propria gente habeant, censeantve ullum, imo & legibus proprijs careant sextancto namque Orientis Imperio, post capram a Mahomete Turcarum Imperatore Constantinopolim, ad unam omnes exulare, aut iugum experiri Turci cum,uel sub Principum Latinorum,& pCecipuo Venetorum Imperio vivere hactenus sunt coacti) veterem tam emillam maiorum suorum stuperbiam, atque arrogantiam haudquaquam eXuenres, exferos quosque, &praecipue Larinos negligunt, conremnunt, vilipenduntque; ac solos se homines esse arbitrantes, caeteros barbaros existimant. Suae praeterea lectae & haereseos simperiti licet& rudes plaerique sint assertores pertinacissimos,& Romanae Ecclesiae osores, rosores, & hostes acerrimos se exhibent; usque adeo, ut Occi- 'dentales omnes vulgo Scyllos, Ac rei deras, id est Canes, & Asinos appellare non vereantur: Hi praesertim qui sub Turcico degentes iugo, Turcarum motibus assueti, vitia simul cum barbarie imbiberunt. Mitiores , humanioresque caeteris sunt illi, qui Veneto parent Imperio, Hi namque Venetorum imbuti legibus & moribus, ac longa Italorum usi consuetudine, non ita in Latinam Ecclesiam stomachantur ut caeteri: quin imo sin multis licet a Latinis ritibus discrepent) & sacerdotibus.& Sacramenti; Latinorum assurgunt, honorem exhibent, & sacris eorum quandoque intersunt . Solemnioribus etiam sestis, puta Paschatis, Pentecostes,& Natalis Domini sese Latinis iungunt, solemnia secravno in templo eademque hora Cum Latinis, diu ersis tamen in aris, peragunt, celebrantque : eo seruato ordine, ut in Evangelijs,
dc Epistolis recitandis, populoque ex alto suggestu diuulgandis Diaconus ae Subdiaconus Latini primas partes ha beant, secundas Graeci. Id autem vel maximein gente hac despiciendum arbitror, quod nulla apud illos neque ciuitas , nec oppidum habeatur, aut pagus, in quo
112쪽
Academiam, aut Gymnasium aliquod erudiendis iuuenibus puerisve
destinatum reperias: neque enim i mirandum sano puerorum ingenialiteris excolere, artiumque vias iuuentuti tradere, eamque ad humanitatem informare ullo modo curant: quinimo rem literariam prorsusne igunt, dc a literis abhorrent, ut merito dici possit omnem eruditionem & scientiam a Gramia c quae parens illius quondam fulto iamdudum penitus exulasse. Ita enim omnia studia sep entiae in ea hodie
extincta sunt, ut ne vestigium quidem ullum appareat, adeoque Graecos barbariem omnem cum Barbaris induisse iure dixeris. Idiomate Graeco impuro & vocabulis corrupto utuntur omnes: perinde Graece loquentes, ut Itali Latine i in eo tamen differunt, quod circa propria rerum nomina antiquitatem magis sapiant, ac seruent, quam Itali. Venetorum subditi,honestiores praesertim, re in urbibus degentes, Italicam quoque callent linguam, eaque viuutur Vbi occasio postulat. Sub Turca degentes, praeter Graecum idio ma etiam Turcicunt in v su habent. Soli rimcol.e,sive Turcis,siue Venetis parean Gad unum omnes sola Graeca loquuntur lingua; raro alia. Legibus aure Principum, quibus subsunt,uiuunt omnes. Sacratame suo more, suiSgritibus, ubicunq; morentur,celebrat. Nobiliores, ac ditiores pleriqq, in morem eoru cum quibus vivunt, vestiuntur: qui Venetis subsunt,Veneroru ; Turcarum,
qui Turcis. Plebs sub cuiuscunq; ditione sit,aliquid sue antiquitatis hactenus retinet nam plaerii coma ab occipite nutriunt, sincipite tonsos utunturq; vestibus praelongis .Porro vilis admodum,& tenuis plerisque est supellex: non domus in sina , nec ornatae,uti apud nos videre est. Plumeis non utuntur lectis,sed culcitris, tomento vel floccis fultis; stragulis vero aut gausapinis sese operiunt.In ciborum condimentis & ob-i ijs rudes pleriq; & simplices: varijs tamen dapibus lautiores,qui Venetis parent f Venetorum & ipsi sequentes morem, quorum menta Vt plurimum lautae sunt & opiparae, Caeterum omnes multibibi,& meri- bibuli sunt: nem enim vinum, quantumVis potens ac multar Um Virium 1
aquasvit Italis mos est diluunt, sed abhorret plane a vino aqua miXro. Antiquum vero in hunc usque diem in propinando obseruant morem: in eo differetes a Cermanis,quod hi magnis plenis gurgent cyathis, illi paruos haustus propinant: neq; saltuatim,vii Germani, sed in orbe pervices bibunt: quas si quis praeueniat,in ciuilitatis notam incurrit. Cretenses maxime paruis scyphis bibunt, ut plurimum argeteis, sine pede,
aut basi. nonnunquam vitrei eius formae,Vt e manu deponere como de nequeas.Hos ebibunt plane, & exsiccant.Interdum tamen in Germanorum more sese ad bibendia prouocant,nullo seruato tum ordine. Propinantes interim se mutuo amplectutur,manuq; alter alterius Cotrectat,
illamq; osculo excipit,fronti is admouet, dein mala utramq; exosculatur. I a Ui no
113쪽
Vino incalescentes cantharum aqua plenum iuxta se habent, magni que hau itibus se refrigerant. Ditiorum foeminae symposius non inter-
sunt: qua, nedum, conuiuia cum amici S celebIareS, admit eunt, Quem morem a suis maioribus mutuasse,ac velut iure haeredicario per manus
infe et accepisse videntur Nam & Cicero negat apud Graecos moris fuisse,ut ' in conuiuijs viris mulieres accumberent. Quod & Emilius Probus test atur I cemina si nquiens neque in conuiuium ad hi bebatur, nisi pro- . pinquorum neque sedebat, nisi in interiori parte aiatum: qua: γ-m--; appellabatur,vel P Mic W;quo nemo accedebat,nisi propinqua cognatione coniunctus. Quinam o nec in publicum prodire,aut sacris interesse, nisi raro, & interdiu taminas sinunt. Hae omnes in luctu suos quosque defunctos veteri Ethnicorum more plangunt, & maioris doloris declarandi causa uxores in primis, matreS, sorores, ac proXimae quaeque capillum sibi manu discindunt, comam euelluRE, eamque cadaueribus in iciunt; fletu oculos corrumpunt, frontem genasque lacerant, deturpantque;cantilenas ad haec lugubres, seu naeniam funebrem squam Ialemon vocant lamentabili voce cadaueribus exhibent, Conducta ad id muliere, quae praecinat, & praiectam agat; astantesque ad
complorationes Astachrymas prouocet; quam veteres praefica dixere: qua praecinente, Caererete omnes cadaueri assist entes, insigni praeconio praeteritam extincti vitam, actusque praeclaroS celebrant, virtu deS recensene, pudorem, integritatem, & fidem exrollune. Viduae quoque summum erga defunctum maritum ut testentur amorem, & affectum,. nonnunquam toto luctus tempore domo non exeunt,Vestem non mutane, nec indusium. Multis praeterea superstitionabus obnoxij, cum viri rum foeminae,uari sciue haeresibus (de quibus pos ea irretiti,obscuram omnes & ingloriam ducunt vitam . His de Graecorum moribus dictis, ut tandem Cretae descriptioni finem imponannus; qui ab initio in Creta rerum potiti fuerint, quibusque succesIta temporis Insula paruerit, si ab. M. io subjiciendum e st. Hanc Radamanthus, Minosque reges ab initio coluere: postea a piratis vexata in gentium efferarum potestate peruenit: Ar tui, deinde Romanis armis,duce Metello deuictas qui Creticus inde appel
latus est sub tanti Imperij umbra talicissima aliquandiu quieuit: quo
postea inclinante,in Gramorum Imperatorum partes accesssit. Recentissimis vero temporibus, deleta Myrtilli tyrannide, in Venetorum di- . I lib. tionem deuenit.Balduinus enim Flandriae Comes, Orientis Imperator eleistus , ex Bonifacili Mon ferratensis consensu , qui Insulam ex dono Alexij Imperatoris tenebat, Venetis libero iure mille auri drachmis venditam anno II ' . tradidit. Bonifacio in Cretae compensationem, Thessaliae rege declarato. Ad quam retinendam multa ob gentis inco-
stantiam,postea bella vario eventu gesserunt veneri: quibus tandem
114쪽
sonitis cirea annum Domini i36T. duce Marco Cornario plane ii dieam subluctarunt; ita ut Post id tempus nulla seditio, nullus tumultus, nulli denique motus rem Cretensem amplius agitarim; sed scelicissime ad haec usque tempora sub iusta Venetorum Republica floruerit: cuius auctoritate leo ibu S,& prauidio tranquille Cretenses vivunt atque alta pace fluuntur. Sed iam satis de Creta: ad institutum reuertamur iter.
E Creta discessu. Insularum Rhodi O Carpathi descriptio. In C prum
appulsem, ema ad Meridiem littoralis tracta detineatio. DIscrssus nostri instante iam die, octauo nempe Id. Septem
bris,nauem conscendimus. Accesserunt & alij duo viri nobiles Ioannes Vetturius patricius Venetus,& Decimus Musanus Vicetinus, uterque Italus,& Hierosolymitani itineris futurus comes . Hi Neapoli clarissima Italiq urbe paulo ante nostrum in Cretam aduentum eodem appulerant, in Syriam nauigandi occasionem expectantes. Omnibus itaque in nauem receptis, etsi libenter Vela explicuis lemus a malacia tamen oborta,e portu eo die soluere non potuimus. Proxima luce, quae festum Sacratissimae Virginis diem praecedebat, summo mane anchoras educimus: mox flatu secundo surgente, e po tu soluimus, placidoque ventorum spiracnto eo die Sitiam urbem, Spi-Dalongam Cresae propugnaculum maritimum,itemque scopulum quia Spiritibus nomen habet) praeterlegimus. Sole occidente, Sammonium extremum Cretae Orientale promontorium e conspectu te nobis tulit. Nocte proxima talici progressu, ac vento leni ab alto nauigaui
115쪽
sexto Id. Septembris Carpathum,Rhodum,aliasque adiacentes In-1ulas talici cursu praeternauigantes, circa meridiem Caramaniam Asiae conrinentis prouinciam, olim Pamphyliam & Ciliciam appellatam, eminus conspeximus. Inde saluberrimo vento Attalicum, vel cui alii volunt Pamphyli cum ingressi sinum,quem vulgus nautarum Sattaliae siue Setelinculphum Golfo di Satalia nominat, proram Cyprum versius direximuS, atque in altum mare deductis velis, ta Continens &Instulae mox omnes evanuere: iamque nil aliud, quam Coelum undique,& vndique pontus. Faelicitamen nauigatione ac cur stuprospero altum illud tertio demum die superauimus. Eum maris tractu tauis tempestatibus procellosum, ae nautis vel maxime formidabilem, Cyprum usque trecentis millibus passuum demetiuntur; quem multo periculosiore praeteritis saeculis extitisse; atque tum demum tranquilliore factum putant, quum Helena Augusta Constantini Magni mater e Syria redux mare illud primum transfretavit. Veterum siquidem memoria proditum est. pijssimam hanc foeminam post inuentam Crucem Dominicam, cum Patriam repeteret, re partem Crucis, ac sauos (quibus uanctissimum Christi corpus transfixum fuera secu efferret, ae sinum hunc transiret, dum vehementius eius undae est eruescerent,iniecto uno ex clauis sedatiorem reddidisse. Ne vero memoratas Insulas sit lentio praetereamus, paucula, quae nobis de ijs innotuere, explicanda erun L.
116쪽
Distat Carpathus (nautis Scarpantus, Scarpanto ab ultimo Cretae
orientali promontorio quinquaginta millibus passuum; cui vicinus est Rasius scopulus, seu parua Insula, quae Veteribus Casios fuit, melle olim abundans, piratarum hodie re praedonum nidus & receptaculum. Varia olim Carpathum habuisse nomina referunt authores: nam&Teatrapolis, a quatuor praecipui urbibus quondam florentissimis: item mPallenes a Titanis filio,primo eius Domino, vel a Pallade, ut alii volui, quam ibi enutritam, & educatam ferunt, appellata est. Eius ambitus septuaginta millia passuum,vel (Vt alij volunt) sexaginta complectitur. Strabo Eoo. stadia computat. Forma est oblonga & arcta, mont usaltissimis ardua,& conspicua; marmoris fodinis diues,laetissimis pascuis uberrima, gregibus, & armentis, perdicibus quoque, & coturnicibus
copiosa, ac portubus valde accommoda. TreS enim in ea portus conspicias, insignes quidem, ac tutos, capacissimosque; Cheatrum, Agathum, & Tritonium. Cheatros (Italis Gratus ab Occidentes Agathus. planitie fertilissima nobilis,ab Aquilone: Trithomus Tristanus nautis)omnium capacissimus & tutissimus , ab ortu iacet. Prope est suburbium a Graecis habitatum, sic satis Sequens; cui Possidium antiquitus nomen fuisse putatur: hodie ab Insula Carpathi nomen obtinet. In colae ad unum omnes Graeci sunt, & Osinannico Imperio parent. Turcae ibi nulli, praeter Cadium, qui magistratus est Turcicus. Is licet Insulae
praesit,atque in incolas omnes Imperium exerceat;domicilium tamen inibi non habet continuum: sed tertio quoque mense eo venit,tus Insulanis dicit; & sit res ita postulet, in reos animaduertit, moxque Rhodum scutus Saniacco subest redit: a quo quotannis etiam nouuS magistratus in Insulam mittitur, qui publica vectigalia exigit: quorum collectio penes Gramos est. Plurima in hac Insula in hunc usque diem veterum extant monumenta, atque urbium ingentia rudera. Iuxta potatum Agatum Acassiae urbis, hodie Sancti Theodori ampla spectes vestigia,nec minora Fianti urbis antiquissimae ad meridionale litae latus; maxima denique Tu ethos urbis ad Aquilonem positae. Protheum olim maximum vatem, Oceani ae Tethyos filium ibi regnasse ferunt. Vicbnum mare ab hac Insula nomen tulit, ta Carpathium appellatur.
118쪽
HIER OS OLT M IT. ET SYRIA C. 8'R non os pulcherrima Lyciae Insula, in mari Carpathio sita est , dis atque a Carpatho viginti quinque millibus passuum, a Continenti
octodecim, circuiru ias. Vel secundum alios i o. millia continens.
Haec Soli quondam sacra, inter Asiaticas insulas, Lesbo & Cypro exceptis, praecipua atque Omnium Praestanta istina fuit, omnium scientia. rum mater,& diuitiarum assiuens; ideoque cara lolii rellus a poetis appellata, fabulae occassionem dedit, qua aurum in Insula pluille cum Pallas et Iouis Capice nascere rur, Volue. Varia antiquitus nomina obtinuit:
primum enim Ophiusa, Stadia,TelechmiS, Asteria, Athrea, Trinacria, Corymbia, Poessia, Alabyria, deinde Macaria, & Oloessa appellata: postremo Rhodus dici coepit. I disicijs autem,Vbs, moenibus, porti S tantum excelluisse scribit Strabo,ut nullam sibi aequalem,nedum praestan- i , tiorem haberet: iustitiae vero cultu, A gubernandae reipublicae diligentia, ac rerum naualium peritia,& arte militari in primis claruit; ut hinc multo tempore mari dominata sit, ae piratas sustulerit. Romanis insuper amica facta, multisque donis exornata, per eos ad Vespasiani usque tempora libera mansit: ab eodem vero in prouinciam reda cha, Roma
no Imperio subdita fuit. Postea labentibus Imperm rebus anno a partu Virginis 66 p. a Muaula quinto a Mahomere Saracenorum Calipha occupata, ta deleta est penitus . Denique post captam a Salalia ditio
Hierosolymam Malio metatis erepta,&Ioanni rarum opera Christiano cultui restituta, in eorum potestate multis staculis mansit: donec tandem Soletinanes primus eius nominis Turcarum Imperator eam rursus Osmannico Imperio subiecerit. Is enim anno a Christo nato I set et .
numerosissimo comparato exercitu, ac trecentis 3c eo amplius armatorum eo aduectis millibus , cum eam summa vi ac grauissima sex mensium obsidione, infestissimis si insultibus coarctasset, Ioannitis interim incredibili fortitudine,animi robore,labore,& patietia strenue (vti pro
aris & focis dimicantibus aequum erat, eorum nataleS, nomini S Ut
celebritas postulabant) ressitentibus,tandem,cum nullus (proh dolor Principum Christianorum in summo rerum discrimine suppetias ferret, commeatu destituti, moenibus euersis, & partem urbis hos bibus tenentibus, centum ferme millium Turcarum strage ante editae, deditionem facere sunt coacti: ea conditione, ut Philippo Villerio Gallo, Rhodiorum tum Principi, ac Ioannitis, plebique uniuersae cum omni gaga ac re familiari, quo vellent abire,liberum esset. Atque ita tandem nobilissima urbs, Insulaque tota Turcarum in potestatem venis, atque
etiamnum subest. Qui primi huius Insulae habitatores fuerint,varie traditur, quos Strabo enumerat, ac liberalium artium & Philosophiae studiis addictissimos scribit. Cato, Cicero, Tyberius, alij que Romani(ut nonnulli volunt Roma relicta literarum causa huc transse etarunt, M acadc-
119쪽
academiasque Rhodiorum frequentarunt. Ingens quoq; Solis Rhodi colossus eam celebrem fecit Is ut Plinius refert cubitorum Zo. altitu
dinis, Claretis Lycvj, Lylippi statuarq celeberrimi discipuli opus, post
quinquagesimum sextum annum Perrae motu postratus acet S quoque miraculo fui t:rantae enim molis erat, ut pauci pollicem eius Circumplecterentur, digiti etiam maiores quam pleraeq; statuae: vasti hiabant spe cus de fractis membris: Spectabantur intus magnae molis sa Xa. IOrum pondere stabili erat artifex opus. Duodecim annis tradunt enectum, Trecen ei S tale laris, quae Contulerant ex apparatu regis Demetri . Fuit autem is ob inauditam magnitudine inter praeclarissima septem orbis miracula merito annumeratus: fecitq; ut Rhodb Colossenses vocarentur:ad quos extat Pauli Apostoli Epistola: licet alij id negent:& Colo
sana non Rhodum, sed Phrygiae urbem Laodiceae vicinam fui sile putet. Tres autem olim in ea Insula fuisse memorantur urbes: Lyndus,Ialysus,& Camurus. Lyndus Cleobuli patria primas tenuit: cuius duim fundamenta foderentur, Rosae capulum inuentum fuisse narrant authores: aqua demum ciuitas & Insula cognominata creditur. Nam Poperum Graece, Latinis Rosam significat. Quocirca etiam Rhodb Rosam tanqua urbis Symbolum in numismatibus incudi antiquitus curar ut, addito auersa parte Solis simulachro, capite radiante, Cum Graeca hac inscriptione PO AIDN : qualia aenea atque argentea aflabre facta plurima passio est reperire, re me vidiste memini. Ex his urbibus unica hi odie superest, eiusdem cum Insula nominis, nobilissuna quide,& portu dilata insigni, de securissimo: si tu quoq; & propugnaculis in unicissima, quar multo tepore Rhodiorum seu Ioannitarum militum sedes fuit. Hi hodie Meli-tenses dicuntur,ab Insula Melira, in mari mediterraneo e regione Sicilia: sta,qua liberalitate Caroli V. Imperatoris Romani, ab eo tempore, quo Rhodo pulsi fuere, obtinuerunt; in eaq; hactenus sedem fixerunt, ac firmissimis propugnaculis contra omne vim hostilem munitissit namae inexpugnabilem reddiderunt. Vrbs ipsa Rhodus hemicycli formam referens,ad interius Insillae littus sita, Mari nocam Lyciae, quae Asiae minoris, hodie Anatoliae,prouincia est urbem maritimam oppositam habet: a qua decem & octo duntaxat millibus passuum freto interiacente seiungitur Incolae cum Mahometaei,tum Hebr i sun Christiani nulli; insidias enim veriti in ea pernoctare Christicolas non linunt: interdiu tamen annonae comparaudq distrahendaeque causa accedere cuiuis liberum est. at rari habitant,pletiq; Graeci sunt, Christianae fidei, Graeco ritu culeo res, hortis & vineis excolendis, ac caeteris agri culturae stu- dijs in erimis dediti. Regio omnis pingui & fertili gaudet solo,uberrimis pascuis diues oleis & viribus cultissima, aeque omniS generis arboribus aureis praeserum,& citreis malis abundans.
120쪽
Mira hic coeli clementia, quod assul uo Solis splendore illustratur.
Sic enim Solinus: nunquam sin quit ita coelum nubilum est,ut in Sole C ' Rhodos no sit. I nc arbores perpetua fronde virescunt, ac perpetuum ver reprq sentat. Unicus in ea riuulus Gadura nomine, sed in nauigabilis. Mons item,omni u qui in ea tune,altissimus Alabyris est, nunc Hierem dictus, Ioui Alabyrio olim sacer: qui & Insulae cognomen dedit. Pluri , sis A in mi illustres viri & nominis claritate insignes ex hac Insula originem duxere, vel domicilium in ea ii Aere: iriter alios Cleobulus , Leonides,
Possidonius, Andronicus, re Apollonius: Parrhasius item pictor famosissimus, nec non Polydorus,& AleXander scLilptores celebres. Haud procul a Rhodo occiduum versus Cos iacet, seu Chos, parua Insula, Italis hodie Lango, GCecis o de Stolo, aut ut vulgus effert mn-go, vel ut Bellonius habet Stancora, Hippocratis clarissimi medici, de Apellis pictoris celeberrimi patria, ac vino optimo quondam celebris. Tettio Id. Septembris superato fclici nauigatione Attalico simi circa quartam a meridie horam, Cyprus Insula te nobis conspiciendam dedit. Lapso iam Sole Acamas, seu Acamanthum primum ab occasu Cypri promontorium, vulgo Caput S. Epiphanis nuncupatum, mox Drepanum, hodie Trapanum, itemque Zephyrium, nunc Malora In , Cuspidem, Paphiam quoque scopuluin , Papho obiectum, nec nor
Cuspidem Albam, Capo hinco, priscis Phrurium , primum a Meridie
promontorium, nocte sideribus illustri, ac plena Luna taliciter admodum , ac vento in puppim flante abralimus. Quarta dc in noctis hora, velis demissis, veriti ne ventorum impetu longius abriperemur, quam e stet in votis , velocissimum nauis cursum cohibere nautis visum,
Proxima luce Gauata vel Curias promontorium, hodie Caput Felium praeternauigantes, reliquum mox littus ad Limistam vi que abi oluimus : in cuius stationem tertia diei hora irinecti, iactis anchoris loco satis commodo, in alterum usque diem substitimus. Gauatae promontorium, a felibus a Calogeris in monasterio littori vicino (cui Acrotiri antiquitus nomen fulti olim nutritis, cognominatum ferunt. Quod eam ob causam factum esse fama est , ut serpentes venenosos & incolis
damnosos s quibus circumvicina scatebat regio capros eX inguerent. Arte namque haS edocuerant, ut non minus in serpentes hosce saeuirent,doSque Venarentur, quam naturae instinctu in glires mures as ferri,
sque insidiari solent. Quotidie enim , ut feras venatici canes, sic illa
angues insectabantur,&quos cepissent, enecabant; & domu ad lonum campabari qua sit pransurae redibant: pransae rursum venatu exibant, sero vespere monasterium repetentes. Atque hac ratione regionem ab his noxijs animalibus tandem liberatam hes uni.